איך האב מיך שוין לאנג געוואונדערט צי ס'איז בכלל דא א כלל איבער ווען מ'זאגט "האט" און ווען "איז" בלשון עבר. ביישפילן: ער איז געגאנגען ער איז געווען ער איז געשטאנען ער איז געקומען ער האט גענומען ער האט געלערנט ער האט געטראכט ער האט פארלוירן ער האט געזאגט בשנים קדמוניות האבן מיר פאר...

שכוח, מיינסט צו זאגן אז אמאל האט מען א "A" גערופן "אלפא". מקבל. אז מ'רעדט שוין, כ'האב אמאל געהערט אז אין ענגליש איז די סדר OPQRS וואס דאס מיינט "אפיקורס", האסט אמאל געהערט דערפון? ניין, מ'פלעגט נישט רופן אן A - אלפא, נאר דער נאמען פאר די אותיות פון א שפראך איז באזירט א...

דאס ווארט "אלפאבעט" שטאמט פון די ערשטע גריכישע בוכשטאבן, אלפא און בעטא. די גריכישע אותיות זענען א גלגול פון די אמאליגע סעמיטישע שפראכן וועלכע האבן פארמאגט ענליכע אותיות ווי העברעאיש.

מיט עטליכע יאר צוריק איז אנטשטאנען א קאנטראווערסיע ווען שלמה זנד האט ארויסגעגעבן א בוך מיט'ן נאמען " מתי ואיך הומצא העם היהודי? ", אין וועלכן ער וויל איבערפרישן די טעאריע אז היינטיגע אידן שטאנען בעיקר פון די כוזרים, און אז מיר שטאמען ניטאמאל פון די אמאליגע אריגינעלע אידן. ער טענה'ט נאך מער...

ערליכע, שווארץ-באהיטלטע אידן וועלן באיקאטירן דעם משומד בלומבערג און וועלן זיך נישט רירן קיין זיז כלשהו פון וויליאמסבורג עיה״ק. מיר וועלן ליבערשט מיט מסירת נפש דערטראנקען ווערן אין האריקעינס און הערפיס ווי פאלגן דעם עוכר ישראל. היה לא תהיה!

שמעקעדיג האט געשריבן:קארל האט שוין לאנג נישט געשריבן.

אט בין איך. א דאנק פאר'ן שואל זיין בשלומי.

בענין זה איז באקאנט דער בוך פון ק. צעטניק "בית הבבות".
דעם בוך קען מען דא לייענען אין ענגלישער איבערזעצונג.

וועגן דעם אומריכטיגן אידישן באנוץ פון "מהיכא תיתי" שטייט אין אוצר ישראל (באנד 5, ערך יהודית, שפת) אז עס שטאמט בעצם פון די לאטיינישע ווערטער "מאיא אוטיישא", וואס באדייט מיין רצון אדער פארגעניגן.

גראדע זענען פאראן געוויסע אגדות חז"ל וועלכע זענען אריינגענומען געווארן אין דעם קאראן. צום ביישפיל דער דרש פון חז"ל אז "בתחתית ההר" איז א רמז אויף דעם כפה עליהם הר כגיגית, לויט וועלכן די אידן זענען טאקע געשטאנען "אונטער" דעם בארג.

המשך.

א דאנק פאר אחד מחברינו היקרים הרוצה בעילום שמו, וועלכער האט מיר אריינגעשיקט דעם שמועס.

דער ארטיקל איז אין רעאקציע צו א שמועס וואס איז ערשינען אין דעם שלחן מלכים בלעטל וואס ווערט ארויסגעגעבן דורך די אהרונים. קען איינער אפשר אהערברענגען דעם גאנצן אריגינעלן שמועס?

ספר באמונה שלימה הרב יוסף זלמן בלאך דער דיקער ספר (איבער 500 עמודים) איז געווידמעט פארצושטעלן די וויכטיגקייט פון אמונה פשוטה, און "פארענטפערן" די אלע ראשונים און אחרונים פון וועמען עס איז משמע אז ס'איז כדאי עטוואס חוקר צו זיין. הרב בלאך איז דער זעלבער וואס האט אין יאר תשס"ט ארויסגעגעב...

ארום אנדערהאלבן יאר צוריק האב איך געשריבן : "אז איר ווילט אז אייערע קינדער זאלן אויפוואקסן אין א געזעלשאפט וואו מען לייענט וואס גענצליך-שכל'לאזע רעדאקטארן שרייבן, דאן בלייבט שטיל און זאגט גארנישט." בייגעלייגט איז געווען א בילד אונטער וועלכן א פירקלער פון דעם "בלאט" האט געשריבן א ...

לגבי דעם ״נישט ריכטיגן״ אויסלייג ״על אל״ דארף איך מיר אננעמען פאר׳ן ״בלאט״. כאטש די היימישע צייטונגען זענען נישט קאנסעקווענט מיט דעם, שרייבט מען צומאל ווערטער פון עברית לויט וויאזוי מען זאגט זיי ארויס. למשל אנשטאט ״ברק״, שרייבט מען צומאל ״באראק״.

מזל טוב! זאל דער אויבערשטער שענקען דעם הערליכן שטיבל נאך הונדערטער גאנצע און האלבע יארן.
שווער צו גלייבן אז דאס קליינע האלב-יעריגע בעיבי איז שוין געווארן אזא גרויסער בחור. אבער אז מ'קוקט צו די געוואלדיגע כוחות וועלכע ווערן דא אריינגעלייגט, איז שוין נישט קיין וואונדער.
כה לחי!

און מיין פוינט איז אז אין דער תקופה ווען "דער בלאט" האט אנגעהויבן אזא קאלום, איז עס פלוצלינג ארויסגעשפרונגען אין דעם "איד".

זייער שיין געשריבן ר' נח געציל. צוויי מאל דרוך גליינט כהאב נישט קיין אנונג וואס ער וויל. עבודה זרה פרייהייט . איך קלער פין זיך אריין זעצען אין תפוסה כדי זיי אפגעהיטן פין אביזריא דעבודה זרה. די הויפט נקודה - ווי איך פארשטיי - איז אז אוודאי איז פרייהייט א גוטע זאך (און נולד, ניין, ביטע לויף נישט אין ת...

א דאנק פאר׳ן ווידער ציטירן מיינע ווערטער אז תשנ"ד וועט נישט אפפרעגן וואס איך האב געשריבן, און אוודאי נישט תשכ"ג... נאכאמאל, קום מיר נישט זאגן אז נאך בשנת תשנ"ד האט שוין "דער איד" געהאט קליינע חרדישע נייעסלעך. די נקודה איז אז ברגע וואס "דער בלאט" האט דאס קובע געווען...

אוודאי סארקאסטיש.

אלזא, לאמיר צולייגן אן אויער צו וואס פירש זאגט. מיר מוזן נישט דווקא מקבל זיין זיינע עצות (״לערנען אמונה שטערקער?! וואס עפעס? מיר זענען עפעס בעלי תשובה?!״), אבער דער פראבלעם מוזן מיר הערן פון אים. מיט דעם האלט איך אנדערש ווי דיר, די אינטערנעט קען נאר אוועק נעמען דאס תמימות פון א תמים, און אז אונזערע...

פירש האט נארוואס זוכה געווען צו א לייק פון מיר, און אלס והייתם נקיים מוז איך ערקלערן פארוואס. עס איז נישט אונזער פליכט דן צו זיין פירש׳ן; נאך זיינע 120 וועט עס שוין געטון ווערן דורך קליגערע פון אונז - און זייער קנה מידה איז לאו-דוקא די זעלבע ווי אונזער. מיר האבן אבער יא א פליכט מקיים צו זיין קבל את ...