גראדע זייער גוט געשריבן, אבער למעשה האקסטו אליינס אונטער דיינע אייגענע ווערטער, דו שרייבסט: "דער תורה הק' דוקטירט דער מוח פון א איד, א איד דארף אויסארבייטען זיין מחשבה לויט די הייליגע תורה, טראץ דעם וואס איז א טיילמאל שווער, ווייל דער שכל דוקטירט אנדערש, דאך האט אונז דער תורה הק' געזאגט לא תתרו...

און אז איינער גלייבט נישט איינס פון די י''ג עיקרים מיינט נישט אז ער גלייבט נישט אין די תורה, און אז איינער גלייבט נישט אין די תורה מיינט נישט אז ער גלייבט נישט אין גאט, איינער וואס האלט וואס ער האלט מכח ראיות און אינפארמאציע וואס ער האט וועט זיך בשום אופן נישט טוישן באיזה מצב שהוא, ער וועט נאר אפשר ...

דער רמ''ה איז געווען זייער ווייט פון פילוסופיה, האבנדיג געוואוינט אין די קריסטליכע שפאניע וואו חכמה איז געווען טיף אין דער ערד איז דער זעלבער מהלך אויך אנגענומען געווארן דורך די דארטיגע אידן, און פונקט ווי זייערע ברידער אין דייטשלאנד און פראנקרייך האבן זיי נישט געוואוסט פון קיין שום וועלטליכע חכמות ...

זאכן וואס כ'וויל וויסן:

פארוואס זאל א מענטש וואס האט אריינגעלייגט צענדליגער און צענדליגער שעות אין קאווע שטיבל פלוצלינג אויפהערן אריינצוטרעטן דא?

אודאי האבן די קראים געוואוסט וואס מיינט מחלוקת, פאקטיש האט זיך די גאנצע קראי'שע באוועגונג אנגעהויבן דורך א מחלוקת ווען זייער נשיא ענן האט געוואלט איבערנעמען די גאונות און מ'האט אים נישט געלאזט (דאס איז פארשטייט זיך די רבני'שע ווערסיע..), אבער זיי האבן זיך צווישן זיך אויך זייער אסאך ארומגעקריגט בפירו...

עזרא ב' איז נחמיה, אין חז''ל און ראשונים איז דאס פאררעכנט געווארן פאר איין ספר, און אזוי איז דער חשבון פון כ''ד ספרים. דער נאמנות פון די ספרים איז עפ''י רוב נישט שטארק, געוויסע זענען קלאר נישט פון די צו וועם זיי זענען מיוחס ווי חנוך און אדם וחוה און ברוך ועוד, די איבריגע זענען דא אסאך דעבאטעס וואס ו...

רמב''ן בראשית מא מה ''וכן עשו הנוצרים המעתיקים'', ועי' שמות כח מא ''וכך מתורגם להם'' אבל כבר העיר ש''ז הבלין שזה לא נמצא בתרגומים הידועים שלהם עי' במאמרו על תרגום מגילת רות וע"ע רמב"ן במדבר פרק יא פסוק יז: והמעתיקים מן הלשונות אמרו "אצילות" על יציאת כח מן הכחות מאת הבורא ומתפשט ...

בן אדם די ראיה פון מאור עינים איז נישט אזוי פשוט כידוע... בנוגע מינות איז א גרויסע ויכוח וואס מינות אין חז''ל באדייט, אסאך האלטן אז דאס גייט ארויף אויף די ערשטע נוצרים מיט וועם חז''ל האבן זיך געשלאגן אין די צייט וואס זיי זענען נאך געווען קאנצענטרירט אין ארץ ישראל, אברהם כהנא האלט טאקע אז דער פראבלעם...

רמב''ן בראשית מא מה ''וכן עשו הנוצרים המעתיקים'',
ועי' שמות כח מא ''וכך מתורגם להם'' אבל כבר העיר ש''ז הבלין שזה לא נמצא בתרגומים הידועים שלהם עי' במאמרו על תרגום מגילת רות

אט דער ספר וואס יעדער בר בי רב דחד יומא ווייסט פון אים צו זאגן, יעדער ווייסט פון די גמרא הקורא בספר בן סירא אין לו חלק לעולם הבא, אבער ווייניג ווייסן צי דער ספר עקזיסטירט נאך בכלל, און וואו מען קען אים געפינען, און וואס איז דער פראבלעם מיט דעם ספר אז די גמרא זאל זיך אויסדרוקן אזוי הארב, און בפרט אז ...

חקרן דו ווערסט אזוי שנעל איבערגענומען פון קאמפיין סלאגאנען? האסט שוין פארגעסן אז דתן און אבירם - קרח'ס צוויי הויפט קאמפיין מענעדזשער'ס - האבן זיך געדרייט ביי פרעה אין פאלאץ ווי גלייכע בעת וואס רוב עולם האט געשוויצט? קלאנגען זאגן אפילו אז דער סומאטאכע פון משה מיט די פאליציי איז געווען ביים זיך אננעמע...

אז מ'שלאגט זיך לאמיר אויך אנטייל נעמען.... חקרן דו ווייסט ווער משה איז?, ער איז געווען דער איינציגער ארויסגעפאלענער פון זיין אריסטאקראטישע משפחה די לויים, ער האט זיך אליין געמוטשעט פאר זיין נאמען אין מדין, ער האט דארט חתונה געהאט מיט א מדינ'ישע מיידל און איז אנגעקומען קיין מצרים אויף א ארימען אייזל,...

לויט די קראים קען עס אויסקומען יום טוב אבער די קצירה איז נישט דוחה יום טוב, עי' בספר גן עדן הקראי דף נ''ד באריכות (גיב נאר אכטונג נישט צו ווערן קיין קראי, עס איז שוין דא היינט אסאך בעסערס..... ), אבער דאס איז פון די קראים, פון די שיטת הצדוקים איז ווייניג באקאנט היינט. דער מאמר פון הבלין קען מען געפו...

.

.

איך מיין אז דער מקור פון די הרחקה צו משגל ביי יודן איז פונעם רמב''ם וועלכער ברענגט פון אריסטו חוש המישוש חרפה הוא לנו, דער רמב''ם האט אידעאליזירט פרישות, און ער איז דער וואס גיט אן דעם טעם אויף איסורי עריות להרחיק המשגל, פון דארט האט עס גענומען דער רמב''ן און חינוך און דער זוהר, כאטש צווישן די מקובל...

אין דעם אשכול האב איך געזען 2 מאל דערמאנט ענגוואליסטן, עס קומט עוואנגליסטן Evangelism מלשון עוואנגליאן דאס איז דער און גיליון וואס ווערט דערמאנט אין מסכת שבת אין השמטות הש''ס דער ברית החדשה

בדעת הקראים בעניין שתי נשים עי' בספר גן עדן הקראי דף קמ''ו ע''ב

בדעת היעב''ץ זע שו''ת שאילת יעב''ץ ח''ב סי' ט''ו וז''ל: הנה לראשונ' הנוגע לגזרת רגמ"ה. מלבד שלא נתפשט' גזרתו בכל הארצות ולא נתקבל' בכל ישראל. כי בארצות המערב והמזרח לא חלה כלל רק במדינת אשכנז לבדה וזה מפני חמת המציק שאינן מתירין לאדם לקחת יותר משתי נשים שהוא אצלם לעון א"א יחשב (ונתקיים בנו...

בעניין שתי נשים בדעת חז''ל זע אין עוללות פון ר' ראובן מרגליות פרק ה' ו' וואו ער דערמאנט דעם תרגום און וואס חז''ל זאגן שמתה אשת בועז, ער טענה'ט אז בימי חז''ל איז כמעט נישט געווען קיינער מיט צוויי ווייבער און חז''ל האבן גע'דרש'נט די פסוקים ביי די פלעצער ווי עס איז נישט אזוי. ועי' עוד עירובין נג: אחרונ...

אזעלכע שטיקלעך קענסטו טרעפן אין אבן עזרא אין יעדע סדרא, און ענליכס אין נאך ראשונים ווי רשב''ם רד''ק און מהר''י קרא, דער אבי עזרי איז ווייט נישט קיין מפרש אויף אבן עזרא נאר ענדערש א מוסר ספר געבויט אויף שטיקלעך אבן עזרא, ודבר טוב עשו בעלי עוז והדר אז זיי האבן עס געלייגט צום סוף, ואלולי חמת המציק וואל...

אויבערלענדער חכם באמת קומט דאס נישט אין דעם אשכול אבער איך וועל מעיר זיין בקצרה. דער ארטיקל פון ברנפלד איז בעיקר אינטערעסאנט וועגן דעם חלק פון אבן עזרא'ס פילוסופיה א זאך וואס ווערט כמעט נישט ארומגערעדט דערפון, דאס עפנט א טיר צו א נייע וועלט פון מחשבה בדרכם של ר''ש אבן גבירול און אנדערע, וואס ווי ער ...

אגב אז מ'רעדט פון אבן עזרא און זיין חכמה הכללית איז דא א מאמר נפלא אין האסיף אויף שיטת אבן עזרא (פון עמ' 180 תולדותיו, פון עמ' 198 שיטתו בפילוסופיה ), הערליך שיין ווערד צו ליינען.