וועלכע זענען די מערסט מחודש'דיגע ספרים פון גדולי ישראל?

[קאך_לעפל]

קיינער האט נישט געטוישט גארנישט! די אמונה איז פון סיני. ס'האט זיך נישט געטוישט און ס'גייט זיך נישט טוישן. און ווער ס'זאגט אנדערש איז א כופר!

[רביה''ק זי''ע]

קיינער האט נישט געטוישט גארנישט! די אמונה איז פון סיני. ס'האט זיך נישט געטוישט און ס'גייט זיך נישט טוישן. און ווער ס'זאגט אנדערש איז א כופר!

סאו ווער איז געווען דער כופר, רב הלל (סנהדרין צט.) אדער דער רמב"ם?

[קאך_לעפל]

קיינער פון זיי. נאר דער וואס ס'זאגט אז די אמונה קען זיך חלילה טוישן... דער איז א כופר.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

בקיצור, קיין חידושים איז נישט מעגליך, ווייל אלס איז מסיני, און ממילא פאסט נישט די גאנצע אשכול. עס איז נישט דא קיין עמטליכע חילוק צווישן הלכה או 'השקפה', און פונקט ווי מ'קען נישט מחדש זיין אין השקפה, לפי דברי קאך, קען מען דאך אויך נישט מחדש זיין אין הלכה.

[נקודת-אמת]

לטעמי, ספר הקדוש ויואל משה איז פון די מערסטע מחודש'דיגע ספרים בעת החדשה,
בעיקר מיט די צאם-שטעלן דרוש מיט מוסר און פסק'נען הלכה לויט זיי.
@רביה''ק זי''ע ביסט מסכים מיט מיר?

[וואלווי]

אז מען רעדט וועגן דער רמבם, זיין גרעסטע ספר וואס איז דער גרעסטע חידוש איז דער מורה נבוכים.

אין דער ספר האט ער געטוישט דער אנגענומענע אמונת היהדות לעולם ועד. דער יד החזקה איז נישט קיין גרויסע חידוש נאר אין דער אויסשטעלונג, אונז וועלען קיינמאל נישט וויסן אויב די הארבע רמבם'ס זענען מיסטעיקס אדער נישט. אמת, צו שרייבן דער ספר אינגאנצען אליין ווי דער לעגענדע זאגט איז א חידוש, אבער סוף כל סוף האט ער גארנישט מחדש געוועהן מיט דער ספר, אידען האבן געהאלטן דער זעלבע תורה בערך פריער און שפעטער. משא"כ דער מורה האט געטוישט יסודות אין אמונה.

חידוש, אין דעם אשכול, מיינט נישט דוקא אז די תוכן איז מחודש. חידוש איז אויף די ספר בכלל, די געדאנק פון די ספר און די וועג ווי אזוי ס'איז געשריבן. משנה תורה איז געשריבן געווארן אסאך רייכער ווי די אנדערע הלכה'דיגע חיבורים פון ראשונים.

אזוי אויך, למשל, וואס נקודת אמת שרייבט, ויואל משה איז א חידוש, דאס איז באמת א חידוש פון א ספר, נישט קיין נפק"מ צו מ'איז מסכים מיט עם צו נישט.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אז מען רעדט וועגן דער רמבם, זיין גרעסטע ספר וואס איז דער גרעסטע חידוש איז דער מורה נבוכים.

אין דער ספר האט ער געטוישט דער אנגענומענע אמונת היהדות לעולם ועד. דער יד החזקה איז נישט קיין גרויסע חידוש נאר אין דער אויסשטעלונג, אונז וועלען קיינמאל נישט וויסן אויב די הארבע רמבם'ס זענען מיסטעיקס אדער נישט. אמת, צו שרייבן דער ספר אינגאנצען אליין ווי דער לעגענדע זאגט איז א חידוש, אבער סוף כל סוף האט ער גארנישט מחדש געוועהן מיט דער ספר, אידען האבן געהאלטן דער זעלבע תורה בערך פריער און שפעטער. משא"כ דער מורה האט געטוישט יסודות אין אמונה.

חידוש, אין דעם אשכול, מיינט נישט דוקא אז די תוכן איז מחודש. חידוש איז אויף די ספר בכלל, די געדאנק פון די ספר און די וועג ווי אזוי ס'איז געשריבן. משנה תורה איז געשריבן געווארן אסאך רייכער ווי די אנדערע הלכה'דיגע חיבורים פון ראשונים.

אזוי אויך, למשל, וואס נקודת אמת שרייבט, ויואל משה איז א חידוש, דאס איז באמת א חידוש פון א ספר, נישט קיין נפק"מ צו מ'איז מסכים מיט עם צו נישט.

איידער דער רמב״ם, האט לערנען געמיינט די גאנצע חשך און פארפלאנטערטקייט פון א סוגיא, קשיאס, הערות, תירוצים מיט נייע קשיאס, וחוזרים חלילה. עס איז נישט געווען קיין שום וועג צו וויסען וואס צו טון, נאר דורך די חשך. דער רמב״ם איז דער ערשטע אוועק צו שטעלן א דארט לערנען לייכט, שנעל און קלאר. און פון דעם האבען מיר א שו״ע מיט א קיצור שו״ע, א משנה ברורה און א נטעי גבריאל.
דאס איז א חידוש פון א גאנג פון לערנען, און דאס האט אויך פאראורזאכט אז דומ׳ער פוילע מענטשן פאררופן זיך אלס ׳רמב״ם אידן׳, ווייל זיי ווילן נישט ארבעטן און ווילן נאכאלס הייסן מענטשן צום טיש.

[גראדעמעכעלע]

עוז והדר נוצט איהם נאר אויף טהרות. לויט ווי איך פארשטיי האט די ארגינעלע מתרגם אויף טהרות געמאכט א געפערליכע ארבעט, ווידער די אנדערע סדרים זענען פיין אן איהם אויך.

עוז והדר נוצט פון איינעם קורח, נישט קאפח.

[נקודת-אמת]

און דאס האט אויך פאראורזאכט אז דומ׳ער פוילע מענטשן פאררופן זיך אלס ׳רמב״ם אידן׳, ווייל זיי ווילן נישט ארבעטן און ווילן נאכאלס הייסן מענטשן צום טיש.

האלטסט טאקע אז די 'יסוד הנפשי' ארונטער די מהלך פון די רמב"ם'יסטים
איז פשוט א גרינגערע וועג פון ארבעטס-לאזע יונגען זיך צו פיהלן בעסער מיט זייערע מהלך החיים?
איך האלט אז דו ביסט נישט גערעכט,
אבער איך האב דיר פארגינט א לייק פאר די חידוש אז דו האלטסט אזוי.

[אישתישבי]

מען טרייבט איבער דער משנה תורה. כאילו ער קלארט אױס סוגיות, אבי גערעדט.
סך הכל שרייבט ער פסקים וואס קומט ארויס פין די גמרא, און אמת, עס איז געשריבן מיט א רייכע לשון, אבער מען זאל רעדען דא פין עפעס אזוי געוואלדיג.

דער שיינע מעשה וואס קאך לעפעל ברענגט מיט דער ראגאטשאווער און ר' חיים, במח"כ הקאך, ער מיינט אוודאי דער אור שמח מיט דער ראגאטשאווער,ער מישט נעמען, קעה"ר. אבער לעצם במעשה, דער ראגאטשאווער האט זייער ליב געהאט דער רמב"ם, פארוואס? ווייל ער האט געקענט זאגן שיינע תורה צו פארענטפערן שווערע רמב"ם'ס, עס איז זיכער אז ווען דער רמב"ם שרייבט אליין דער כסף משנה וואלטען זיי ביידע אים נישט אזוי ליב געהאט, און זיי וואלטען אים נישט געזאגט גוט מארגען און א גוטע נאכט יעדעס טאג.

און לגבי דער מחאה פין הרב קאך, און זיין עקסטרעמע אנרופען א כופר פאר איינע וואס זאגט אז דער רמב"ם טוישט "אמונה", רב קאך, די לעב ווייטער אין דיין באבעל, עס איז בעסער פאר דיר, קריך נישט ארויס חלילה, ווער ווייסט ווי די וועסט לאנדען, אבער פאר דער וואס מיינט אז יש ממש לדבריו, איז ווי אנדערע האבן שוין דא געשריבן, דער גאנצע ענין אז מען טאר נישט מייחס זיין א גוף צום אויבערשטען, און בכלל אז מען דארף מאכן אידישקייט שטימען מיט דער ראציאנאלע זאכען וואס חכמי הגוים זאגען, דאס איז דער רמב"ם, אפילו נאך דער רמב"ם האבן נאך אסאך געהאלטן אז מען מעג יא מייחס זיין א גוף, ווי דער ראב"ד.

היינט איז אנגענומען ווי דער רמב"ם, אבער מען רעדט נאך אלץ אסאך מיט הגשמה, ווי די מקובלים וואס פליפפלאפען אין דעם ענין.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס זעט אויס אז מיר זענען אזוי צוגעוואוינט צו די חידוש פון דער רמב״ם, אזש מ׳קען נישט פארשטעלן א לעבן אן אים, וכיוצא בו.

@נקודת-אמת, איך וויל שרייבן א מאמר אויף די רמב״ם אידן, איך ווארט נאר ביז דער נער גייט ארויס פון מקוה. נישט וועלן ארבעטן מיינט נישט ביי מיר ארבעטן בגשמיות, נאר ארבעטן און זיך פלאגן אין לערנען

[חסידישער_ספקן]

לטעמי, ספר הקדוש ויואל משה איז פון די מערסטע מחודש'דיגע ספרים בעת החדשה,
בעיקר מיט די צאם-שטעלן דרוש מיט מוסר און פסק'נען הלכה לויט זיי.
@רביה''ק זי''ע ביסט מסכים מיט מיר?

א חידוש וואס איז טאקע נישט אנגענומען דורך רוב מנין ובנין פון כלל ישראל מחמת דעם....

[רביה''ק זי''ע]

קיינער פון זיי. נאר דער וואס ס'זאגט אז די אמונה קען זיך חלילה טוישן... דער איז א כופר.

לאמיך מיטשפילן כאילו דו פארשטייסט נישט און אביסל מער צולייגן די חשבון וואס פירט אהין. רב הלל זאגט אז חזקיהו המלך איז געווען משיח, ימות המשיח איז נאר פערציג יאר, און די גאנצע זאך איז שוין פאריבער, קומט דער רמב"ם און זאגט אז משיח איז נאכנישט געקומען און ווער ס'גלייבט נישט משיח גייט נאך קומען איז א כופר. איז איינס פון די דריי: א) רב הלל איז געווען א כופר ווייל ער האט נישט געגלייבט און געהאפט אויף משיח'ס קומען. ב) דער רמב"ם האט גערעדט שטותים ווייל מ'זעהט פון רב הלל אז מ'קען לייקענען אין ביאת המשיח און מ'ווערט נאכנישט קיין כופר ג) אמונה קען זיך טוישן, וואס אין רב הלל'ס צייטן איז געווען אמונה איז אין רמב"מ'ס צייטן געווען כפירה. האסטו אן אנדערן וועג ארויס?

[אישתישבי]

דארפסט נישט גיין ביז ר' הלל, עס איז דא א מחלוקת פין בעש"ט און גר"א וואס יעדער איז א אפיקורס לויט דער אנדערע אױב מען גלייבט אין דער אנדערע שיטה.

הגם דער מחלוקת איז פין אביסל פריער, דער שומר אמונים מיט דער משנת חסידים, אבער כמדומני אז זיי האבן נישט גענומען דער מחלוקת צו דער אפיקורס לעוועל.

איך שיהיה האבן מיר דא אזעלכע נארישע מענטשן וואס מיינען אז איינער גיבט א פליפ ווען זיי זאגן כופר ווייל דער נער האט זיי געשטיפט, להווי ידוע אז איך נישט. דורך גרעפסען כופר אהן קיין ראיות לייגט עס אים נאר מער אריין אין דער קאטעגאריע פין די וואס דער פסוק זאגט אז מען זאל זיי נישט ענטפערן...

דער קאך מיינט אוודאי אז דער רמב"ם האט געגלייבט אין דער זעלבע אמונה ווי ער. ווען ער זאל וויסן וואס דער רמב"ם האלט אים פאר.

[גדליה]

לטעמי, ספר הקדוש ויואל משה איז פון די מערסטע מחודש'דיגע ספרים בעת החדשה,
בעיקר מיט די צאם-שטעלן דרוש מיט מוסר און פסק'נען הלכה לויט זיי.
@רביה''ק זי''ע ביסט מסכים מיט מיר?

צדיקים פלעגן זאגן אז איין בלאט על הגאולה האט מער חידושים ווי גאנץ ויואל משה.
אבער אז מרעדט פון סיגעטע סאטמערע ספרים איז בלי שום ספק אז די ספר ״ברך משה״ איז די שטערקסטע. שיינע געשמאקע און לייכטע תורות, א כאפ א בליץ, גוט נאכצוזאגן ביי א דרשה וכדומה. אויך איז עס זייער א ריינע נארמאלע ספר אן קיין גראבע נארישקייטן.

[קאך_לעפל]

מען טרייבט איבער דער משנה תורה. כאילו ער קלארט אױס סוגיות, אבי גערעדט.
סך הכל שרייבט ער פסקים וואס קומט ארויס פין די גמרא, און אמת, עס איז געשריבן מיט א רייכע לשון, אבער מען זאל רעדען דא פין עפעס אזוי געוואלדיג.

דער שיינע מעשה וואס קאך לעפעל ברענגט מיט דער ראגאטשאווער און ר' חיים, במח"כ הקאך, ער מיינט אוודאי דער אור שמח מיט דער ראגאטשאווער,ער מישט נעמען, קעה"ר. אבער לעצם במעשה, דער ראגאטשאווער האט זייער ליב געהאט דער רמב"ם, פארוואס? ווייל ער האט געקענט זאגן שיינע תורה צו פארענטפערן שווערע רמב"ם'ס, עס איז זיכער אז ווען דער רמב"ם שרייבט אליין דער כסף משנה וואלטען זיי ביידע אים נישט אזוי ליב געהאט, און זיי וואלטען אים נישט געזאגט גוט מארגען און א גוטע נאכט יעדעס טאג.

און לגבי דער מחאה פין הרב קאך, און זיין עקסטרעמע אנרופען א כופר פאר איינע וואס זאגט אז דער רמב"ם טוישט "אמונה", רב קאך, די לעב ווייטער אין דיין באבעל, עס איז בעסער פאר דיר, קריך נישט ארויס חלילה, ווער ווייסט ווי די וועסט לאנדען, אבער פאר דער וואס מיינט אז יש ממש לדבריו, איז ווי אנדערע האבן שוין דא געשריבן, דער גאנצע ענין אז מען טאר נישט מייחס זיין א גוף צום אויבערשטען, און בכלל אז מען דארף מאכן אידישקייט שטימען מיט דער ראציאנאלע זאכען וואס חכמי הגוים זאגען, דאס איז דער רמב"ם, אפילו נאך דער רמב"ם האבן נאך אסאך געהאלטן אז מען מעג יא מייחס זיין א גוף, ווי דער ראב"ד.

היינט איז אנגענומען ווי דער רמב"ם, אבער מען רעדט נאך אלץ אסאך מיט הגשמה, ווי די מקובלים וואס פליפפלאפען אין דעם ענין.

איך מיש נישט גארנישט, דו ווייסט נישט אויף וועלכע פלאנעט די געפונסט זיך. מאך דיין היים ארבייט... אלענפאלס כ'האב ממילא נישט קיין נערווען צו אייך. זייטס מיר געזונט און פריש..

[קל וחומר]

עס זעט אויס אז מיר זענען אזוי צוגעוואוינט צו די חידוש פון דער רמב״ם, אזש מ׳קען נישט פארשטעלן א לעבן אן אים, וכיוצא בו.

@נקודת-אמת, איך וויל שרייבן א מאמר אויף די רמב״ם אידן, איך ווארט נאר ביז דער נער גייט ארויס פון מקוה. נישט וועלן ארבעטן מיינט נישט ביי מיר ארבעטן בגשמיות, נאר ארבעטן און זיך פלאגן אין לערנען

דאכציך אז דער רי"ף האט געמאכט זיין חיבור נאך איידער דעם רמב"ם נאר דער רמב"ם האט דאס מער פארברייטערט.
די 'חידוש' שבו איז לכאו' דעם ריף'ס.

[mevakesh]

עס זעט אויס אז מיר זענען אזוי צוגעוואוינט צו די חידוש פון דער רמב״ם, אזש מ׳קען נישט פארשטעלן א לעבן אן אים, וכיוצא בו.

@נקודת-אמת, איך וויל שרייבן א מאמר אויף די רמב״ם אידן, איך ווארט נאר ביז דער נער גייט ארויס פון מקוה. נישט וועלן ארבעטן מיינט נישט ביי מיר ארבעטן בגשמיות, נאר ארבעטן און זיך פלאגן אין לערנען

דאכציך אז דער רי"ף האט געמאכט זיין חיבור נאך איידער דעם רמב"ם נאר דער רמב"ם האט דאס מער פארברייטערט.
די 'חידוש' שבו איז לכאו' דעם ריף'ס.

מיר קוקט דער רמבם אויס גאר אנאנדערע סארט חיבור ווי דער ריף. איה"נ דער ריף איז מכריע צווישען גמרות און פיהרט אויס אליבא דהלכתא אבער דער אופן פון דעם רמבםס הערליכע סדר הדברים איז גענצליך ניי און עס איז נישטא קיין שפיר פון דעם אינעם ריף

[נקודת-אמת]

עס זעט אויס אז מיר זענען אזוי צוגעוואוינט צו די חידוש פון דער רמב״ם, אזש מ׳קען נישט פארשטעלן א לעבן אן אים, וכיוצא בו.

דאכציך אז דער רי"ף האט געמאכט זיין חיבור נאך איידער דעם רמב"ם נאר דער רמב"ם האט דאס מער פארברייטערט.
די 'חידוש' שבו איז לכאו' דעם ריף'ס.

מיר קוקט דער רמבם אויס גאר אנאנדערע סארט חיבור ווי דער ריף. איה"נ דער ריף איז מכריע צווישען גמרות און פיהרט אויס אליבא דהלכתא
אבער דער אופן פון דעם רמבםס הערליכע סדר הדברים איז גענצליך ניי און עס איז נישטא קיין שפיר פון דעם אינעם ריף

ריכטיג, און מ'האט שוין דערמאנט אויבן דער עניין,
דער חידוש פונעם רמב"ם איז פארשטייטזיך די נייע סדר הדברים, און פארשטייטזיך די דיוק הלשון וואס א יעדע קוצו של יו"ד איז אויסגערעכנט.
משא"כ דער רי"ף האט בעצם בסה"כ מלקט געוועהן מתוך מסכתות הש"ס די סוגיות הנוגעות הלכה למעשה,
אבער נאך אלטס, ווען נישט די ארבעט וואס די רי"ף האט אריינגעהארעוועט צו מסכם זיין נאר די הלכה למעשה סוגיות,
בין איך נישט זיכער אז מיר וואלטן זוכה געוועהן צו אזא רמב"ם, וכבר העירו כעי"ז למעלה, ד'צבת בצבת עשוייה'.

[צפור בודד]

מען טרייבט איבער דער משנה תורה. כאילו ער קלארט אױס סוגיות, אבי גערעדט.
סך הכל שרייבט ער פסקים וואס קומט ארויס פין די גמרא, און אמת, עס איז געשריבן מיט א רייכע לשון, אבער מען זאל רעדען דא פין עפעס אזוי געוואלדיג.

דער שיינע מעשה וואס קאך לעפעל ברענגט מיט דער ראגאטשאווער און ר' חיים, במח"כ הקאך, ער מיינט אוודאי דער אור שמח מיט דער ראגאטשאווער,ער מישט נעמען, קעה"ר. אבער לעצם במעשה, דער ראגאטשאווער האט זייער ליב געהאט דער רמב"ם, פארוואס? ווייל ער האט געקענט זאגן שיינע תורה צו פארענטפערן שווערע רמב"ם'ס, עס איז זיכער אז ווען דער רמב"ם שרייבט אליין דער כסף משנה וואלטען זיי ביידע אים נישט אזוי ליב געהאט, און זיי וואלטען אים נישט געזאגט גוט מארגען און א גוטע נאכט יעדעס טאג.

און לגבי דער מחאה פין הרב קאך, און זיין עקסטרעמע אנרופען א כופר פאר איינע וואס זאגט אז דער רמב"ם טוישט "אמונה", רב קאך, די לעב ווייטער אין דיין באבעל, עס איז בעסער פאר דיר, קריך נישט ארויס חלילה, ווער ווייסט ווי די וועסט לאנדען, אבער פאר דער וואס מיינט אז יש ממש לדבריו, איז ווי אנדערע האבן שוין דא געשריבן, דער גאנצע ענין אז מען טאר נישט מייחס זיין א גוף צום אויבערשטען, און בכלל אז מען דארף מאכן אידישקייט שטימען מיט דער ראציאנאלע זאכען וואס חכמי הגוים זאגען, דאס איז דער רמב"ם, אפילו נאך דער רמב"ם האבן נאך אסאך געהאלטן אז מען מעג יא מייחס זיין א גוף, ווי דער ראב"ד.

היינט איז אנגענומען ווי דער רמב"ם, אבער מען רעדט נאך אלץ אסאך מיט הגשמה, ווי די מקובלים וואס פליפפלאפען אין דעם ענין.

איש, איך פארשטיי נישט וויאזוי דו קענסט אזוי מזלזל זיין אין יד החזקה. אין יעדער יוריסטישע סיסטעם איז דער קאדיפיקאציע (codification) פון געזעצן איינס פון די וויכטיגסטע זאכן צו דער געוועלדיקן פון געזעץ און היינו הך לגבי הלכה. כאטש דער רי"ף האט שוין אויסגעשלאסן די שקלא וטריא פון דער גמרא, איז דער רמב"ם דער ערשטער וואס האט גענומען אלעס וואס איז געווען פאר אים און עס מסדר געווען אויף נושאים, פרקים און הלכות און דאס האט א השפעה אויף הלכה עד היום הזה דורך דער טור, שו"ע און אלע נושאי כלים. פארגעס פון די קשיות און סתירות און קוועטשן. די קאלאסישע ארבעט ליגט אין דער וויזיע דערפון און אין דער גאונות עס דורכצופירן סיי מיט א סדר און סיי אויף א גראדע פשוטע שפראך.

[רביה''ק זי''ע]

צפור בודד: דו דערמאנסט מיר א זיסע מעשה (וואס איז יא אדער נישט געשעהן). ווען דוד בן גוריון האט באזוכט ביים חזון אי"ש האט ער איהם געפרעגט פארוואס ער איז קעגן דעם אז ישיבה בחורים זאל גיין אין מיליטער, "וואס וואלסטו געוואלט, מ'זאל געבן פאר אלע ישיבה בחורים בבא קמא גמראס?! ווער וועט אונז באשיצן פון די אראבער?" האט איהם דער חזון איש געענטפערט אז אמאל איז א מענטש געגאנגען אין גאס אין די ביטערע פרעסטן אין רוסלאנד און ער פילט ווי זיינע פינגער ווערן פארפרוירן, נעמט ער אביסל שניי אין די הענט און נעמט זיך עס רייבן צווישן די הענט און אזוי האט ער זיך אנגעווארעמט די הענט. דערנאך גיבט ער א הייב אויף די אויגן צום הימל און שרייט אויס "הייליגער באשפער טאטע זיסער! איך דאנק דיר פאר די קעלט ווייל אדאנק דעם האב איך געהאט שניי זיך צו קענען אנווארעמען די הענט..." קען טאקע זיין אז אינעם יעצטיגן מצב דארף מען א מיליטער זיך צו באשיצן - האט דער חזון איש אויסגעפירט - אבער ווער האט דיך געבעטן... און קום מיר נישט פארקויפן אז איך דארף די מכיר טובה זיין דערפאר, מוחל טובות.

הנוגע לעינינו, ביז דער רי"ף, רמב"ם, און די אנדערע פוסקים איז בכלל נישט געווען אזא באשעפעניש ווי "הלכה", הלכה איז געווען אזויווי מנהגים היינט. די גמרא האט געהאט בערך אזא חשיבות ווי די זמירות דברי יואל היינט, געטון האט מען וואס דער טאטע האט געטון און מ'האט אויך אריינגקוקט אין גמרא און אויפגעפיקט "הלכות" אין וואס מ'האט געפילט א געשמאק, מחייב געווען האט עס פונקט ווי די זמירות דברי יואל (אגב: היינט איז דען אנדערש..?). יא, פארשטייט זיך אז איינמאל דער רמב"ם האט געשריבן זיין ספר האלטסטו אז ס'איז דיר מחייב, און היינט הונדערטער יארן דערנאך טראכטן אונז "וואס האט מען געטון פאר'ן רמב"ם...", ער האט אבער קיינעם נישט קיין טובה געטוהן מיט זיין ספר, מ'האט זיך זייער גוט אן עצה געגעבן אן דעם אויך. ער האט גארנישט גרינגער געמאכט, נאר צוגעלייגט נאך פסקים מיט וואס מ'דארף זיך רעכענען, סתם קאמפליצירט געמאכט א פשוט'ע קאנצעפט. ווי האט דער חזון איש געזאגט, "מוחל טובות"...

[berlbalaguleh]

רביה"ק זי"ע: און פאר'ן רמב"ם'ס צייטן. ווען איינער האטציך געוואלט מאכן א טיי אין א קאלטן, ווינטער'דיגן שבת נאכמיטאג. און ער האט נישט געוואוסט אויב מ'מעג. איז ער דען נישט געגאנגען פרעגן דעם ..."חכם"...אויב מ'מעג נוצן טי בעגס אום שבת...! (לאל).

[לייבל שטילער]

רביה"ק: אן ענליכע קשיא האב איך געפרעגט מיין טאטע וואס האט מיך פארגעהאלטן אז כ'דארף זיך פארבעסערן אין "כיבוד אב ואם", אז די גמ' זאגט דאך נמנו וגמרו טוב לו לאדם שלא נברא משנברא, ווידער דער טעם פון כיבוד אב איז אלץ הכרת הטוב כמבואר בחינוך, דו"ק ותשכח

[צפור בודד]

צפור בודד: ... הנוגע לעינינו, ביז דער רי"ף, רמב"ם, און די אנדערע פוסקים איז בכלל נישט געווען אזא באשעפעניש ווי "הלכה", הלכה איז געווען אזויווי מנהגים היינט. די גמרא האט געהאט בערך אזא חשיבות ווי די זמירות דברי יואל היינט, געטון האט מען וואס דער טאטע האט געטון און מ'האט אויך אריינגקוקט אין גמרא און אויפגעפיקט "הלכות" אין וואס מ'האט געפילט א געשמאק, מחייב געווען האט עס פונקט ווי די זמירות דברי יואל (אגב: היינט איז דען אנדערש..?). יא, פארשטייט זיך אז איינמאל דער רמב"ם האט געשריבן זיין ספר האלטסטו אז ס'איז דיר מחייב, און היינט הונדערטער יארן דערנאך טראכטן אונז "וואס האט מען געטון פאר'ן רמב"ם...", ער האט אבער קיינעם נישט קיין טובה געטוהן מיט זיין ספר, מ'האט זיך זייער גוט אן עצה געגעבן אן דעם אויך. ער האט גארנישט גרינגער געמאכט, נאר צוגעלייגט נאך פסקים מיט וואס מ'דארף זיך רעכענען, סתם קאמפליצירט געמאכט א פשוט'ע קאנצעפט. ווי האט דער חזון איש געזאגט, "מוחל טובות"...

איך בין שאקירט וואס איך ליין דא. ביסטו אויפן קאפ געפאלן? "מוחל טובות" אויף דער נשר הגדול?! מי לנו גדול ממשה שעליו אמרו ממשה ועד משה לא קם כמשה. מליצות אין שאקירונגען אין דער זייט, ראשית כל, מאכסטו אזוינע גראנדיזע דערקלערונגען אן קיין טראפ הוכחות אדער מקורות. חקיו ומשפטיו לישראל זענען "מנהגים"? די משנה איז וואס "דער טאטע האט געטון"? די חשיבות פון זמירות דברי יואל איז באגרעניצט צו אפאר זיפ קאודס און דו פארגלייכסט עס צו דעם תלמוד בבלי וואס אין לנו שיור רק התורה הזאת? וואס רייכערסטו? שאילתות פון רב האי זענען "צו פילן א געשמאק"? אפשר זענען די עשרת הדברות אויך מוחל טובות און מען דארף טון ווי קין און הבל און די עשרת השבטים צו יוסף? אפילו די וואס האבן געקריגט אויפן רמב"ם האבן געהאלטן אז ער איז צו שטארק און שטאלץ און נישט געשריבן מקורות, ווייז אבער א מקור אז ער האט געמאכט הלכה וואו פאר דעם איז געווען מנהג.

ווער רעדט דא פון א טובה טון און זיך אן עצה געבן? מען רעדט פון חידושים. יעדער פאלק פון כתב ולשון האט געזעצן און עם ישראל ווערט פאררעכעט צווישן די ערשטע מחוקקים. נאך די משנה און גמרא זענען די הלכות געווען פארשפרייט אן קיינער חוץ יחודי סגולה זאל זיי פארשטיין אדער אפילו געפונען. איז געקומען דער רמב"ם און מסדר געווען (קאודיפייד) כל התורה כולה בלשון השווה לכל אדם וואס עד היום הזה האלט זיך דער סדר און די שפראך איז איינפאך און לייכט צו פארשטיין. ביז היינט רעדט מען פון דער רוימישער ד'זוסטיניען קאוד. די פראנצויזן האבן געווארט ביז נאפאליאן אויף א קאוד, דער באקאנטער אמעריקאנער UCC איז אפילו נישט זיבעציג יאר אלט בשעת ווען דער רמב"ם האט שוין מיט כמעט ניין הונדערט יאר צוריק געשריבן ספר קנין און און הלכות מכירה און אזוי די גאנצע תורה דבר דבור על אופיניו, קומט זיך איינער און זאגט "מוחל טובות".

איך ווייס פון די מחלוקת'ן ארום משנה תורה און די פולמוס'ן, אבער איבער דער חידוש אליין? עס איז בכלל נישט שייך זיך צו קריגן. די פולמוס'ן זענען אויך געווען בשעתו, היסטאריע האט אבער באוויזן אז נישט קיין חילוק צי מען נעמט אן זיינע פסקים צי נישט איז דער גרויסקייט פון זיין ספר יוניווערסאל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

עס האט קיינער נישט געזאגט אז די לעבן איז געווארן גרינגער, נאר דער היטן תורה. דער וואס האט נישט געוואלט היטן תורה, נאר 'וואס דער טאטע האט געטון', האט טאקע ווייניג נוצן פון דער רמב"ם, און מער פון דער זמירות דברי יואל. פאר אזא איינער רעדט מען נישט.