חסידיש-געמאכטע אפיקורסים

[ליטוואק פון בודאפעסט]

לאמיר געבן א משל צו מסביר זיין מיין שטעלונג.

נעם דיר א מענטש א גרויסע בעל גאווה. ער וויל אטענטשען מער ווי די מאס, ער וויל זיך ווייזען פאר יעדעם אז ער טויג. דעריבער גייט ער ארום זוכען דער עמוד ווי אימער. עס קומט יו"ט גייט ער פון שול צו שול כדי די גרעסטע עולם שייך זאל האבען די הנאה איהם אויסצוהערען. א צווייטע בעל גאווה האלט אין איין פארקויפן תורה׳ס און חידושים, בקיאות און לומדות.

ביידע האבען די זעלבע מדה פון גאווה. וואס איז די חילוק? די ערשטע איז מחשיב זינגען און די צווייטע איז מחשיב לערנען. די טרייב זיינער איז די גאווה, די מהלך זיינער קומט אבער פון זיין גלויבונג. אפט ווייסט דער מענטש נישט וועלכע גלויבונג עס ליגט אונטער זיין מהלך, די מדות קען ער פיהל בעסער. אבער א גלויבונג איז דא.

דעריבער איז גאר וויכטיג אויסצולערנען, פאר זיך די קינדער און די תלמידים, וואס מ׳גלויבט. ווייל אונטער אלעם ליגען די גלויבונגען.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[אישתישבי]

דער שטערקסטער פונקט אין דער אשכול,
וויפיל מענטשן קענען זאגן אז ווען זיי געפינען אויס פאר א זיכערהייט אז עס איז גארנישט דא, ח"ו לית דין ולית וכו', וואלטען זיי עפעס געטוישט אין לעבן?

איך כשלעצמי וואלט נישט געטוישט קיין זיז כל שהוא
פארוואס? איך ווייס נישט. אבער אזוי איז.

דאס ווייזט אז אמונה האט גאר ווייניג מיט אונזער התנהגות.

ווען איינער זאגט מיר אז ער וואלט יא געטוישט, גלייב איך אים אויך נישט. ווייל כמה זאכן וואס איך קען אים אויפווייזן אז ער טוט יעצט, וואס פעלט נישט אויס, און ער גייט נישט טוישן אויף נישט.

[נהורא נפישא]

איך האב א הויפן שאלות דא, לאמיר זען ווער ס'קען מאכן א סיסטעמאטישע סדר, כ'ווייס מ'רעדט פון די אלע זאכן אין די ספרים, כ'וויל אבער א סיסטעמאטישע סדר ותשואת חן פאר ווער עס קען דאס שיין אהערשטעלן.

מ'זעט אין חז"ל אז מצוות קען מען מקיים זיין לשמה און שלא לשמה, די חיוב מקיים צו זיין א מצוה איז אפילו ביי איינעם וואס האלט נישט ביי לשמה אבער פונדעסטוועגן פארפאסט ער די עכטע תועלת פון די מצוות וואס דאס איז מקיים זיין רצון השי"ת, חז"ל דרוקן זיך אויס אויף אזא איינעם פושעים יכשלו בם, די שאלה איז וואס מיינט שלא לשמה מיינט דאס דוקא עפעס א פערזענליכע הנאה, אדער אפילו ער האט נישט מכוון געווען צו טאן רצון השם נאר עס געטאן מצוות אנשים מלומדה. (אולי שייך לכאן הוויכוח ההלכתי אודות אמירת לשם יחוד)
איז שייך זאגן מצוות אנשים מלומדה פאר אזא איינעם וואס טוט די מצווה מיט די גרעסטע הכנות צו לערנען פון פריער אלע רולס אין די בוק כדאי מקיים צו זיין די דקדוק הלכה על אף ער האט יעצט בכלל נישט אינזין דעם אויבערשטען ד.מ. די סיבה פון זיין טון איז נישט פון א ריבוי יראת שמים אדער א ריבוי אהבת השם נאר א מצוות אנשים מלומדה פון א פערפעקשעניסט ערציאונג צו טאן אלעס לויט די דקדוק הלכה.
וואס איז פשט אין די גמרא וכי יראה מילתא זיטרותא, פון וועלכע יראה רעדט די גמרא אז ס'איז בכלל נישט א קלייניגקייט, מיר זעען אז מענטשן האבן למעשה מורא צו עסן יוכ"פ איז דאך א סימן אז יראה איז יא עפעס וואס איז פארשפרייט, אפשר קען זיין אז עס רעדט פון א דאמענירענדן יראה, א יראה וואס פירט דעם מענטש אז ער פארגעסט נישט דערפין א רגע, אזויווי מיר זעען א לעוועל פון א ירא אלקים מרבים.
איז אהבה דוקא א העכערע לעוול פון יראה אויפן ספעקטרום אדער ס'איז פשוט א העכערע מדריגה ווי פשוטע יראה אבער ס'איז יתכן אז יראה קען זיין גרעסער ווי אהבה אויך.
וואס איז די חילוק פון יראת הרוממות און אהבה
איז אהבה דוקא ווען די אהבה איז אויף השי"ת אדער אפילו ווען ער שפירט א ספירוטואלע דערהויבענקייט אין א מצוה פארשטייט זיך זייענדיג א מאמין ?
איז אהבה תלוי אויך אין די מדות פונעם מענטש, אמאל איז דא א גדול בישראל מיט א קאלטער כאראקטער שטארק אין יראת שמים אבער מ'זעט נישט ביי אים קיין אהבה, אלעס איז טרוקן ביי אים איז פשט אז ער איז אויף א קלענערע מדריגה פון א צווייטער גדול בתורה וואס איז יא ווארעמער כאראקטער און איז קענטליך פול מיט אהבת השם ?

[נהורא נפישא]

דער שטערקסטער פונקט אין דער אשכול,
וויפיל מענטשן קענען זאגן אז ווען זיי געפינען אויס פאר א זיכערהייט אז עס איז גארנישט דא, ח"ו לית דין ולית וכו', וואלטען זיי עפעס געטוישט אין לעבן?

איך כשלעצמי וואלט נישט געטוישט קיין זיז כל שהוא
פארוואס? איך ווייס נישט. אבער אזוי איז.

דאס ווייזט אז אמונה האט גאר ווייניג מיט אונזער התנהגות.

ווען איינער זאגט מיר אז ער וואלט יא געטוישט, גלייב איך אים אויך נישט. ווייל כמה זאכן וואס איך קען אים אויפווייזן אז ער טוט יעצט, וואס פעלט נישט אויס, און ער גייט נישט טוישן אויף נישט.

דאס איז נישט קיין לאגישע ארגומענט, דאס ווייזט סך הכל אז פראקטיצירן אידישקייט קען מען אפילו אן אמונה, עס זאגט אבער גארנישט איבער די פאקט אז ס'קען זיין אז פראקטיצירן אידישקייט קען מען אויך מכח אמונה און אז דאס איז די קעיס אין רוב פעלער.

[הקטן]

דער שטערקסטער פונקט אין דער אשכול,
וויפיל מענטשן קענען זאגן אז ווען זיי געפינען אויס פאר א זיכערהייט אז עס איז גארנישט דא, ח"ו לית דין ולית וכו', וואלטען זיי עפעס געטוישט אין לעבן?

איך כשלעצמי וואלט נישט געטוישט קיין זיז כל שהוא
פארוואס? איך ווייס נישט. אבער אזוי איז.

דאס ווייזט אז אמונה האט גאר ווייניג מיט אונזער התנהגות.

ווען איינער זאגט מיר אז ער וואלט יא געטוישט, גלייב איך אים אויך נישט. ווייל כמה זאכן וואס איך קען אים אויפווייזן אז ער טוט יעצט, וואס פעלט נישט אויס, און ער גייט נישט טוישן אויף נישט.

איך וואלט ווען נישט געלייגט מארגן תפילן, קיין שאלה נישט
אבער אז דו גלייבסט עניוועו נישט איז א שאד צי דיסקאסען

[ליטוואק פון בודאפעסט]

אלס בחור פלעגט דער שמועס זיין אן אפטע נושא אויפ׳ן טיש. אז מארגען הערסטו אז דו ביסט באמת א גוי א שתוקי אסופי וואס דיין עלטערן האבען אהיים געברענגט און יעצט ביסטו פריי צו זיין א גוי, וואס וואלטסטו געטון? די ווערטליך פלעגן זיין, קישען די בעק ציצית ביי ברוך שאמר, אדער בינדן די רעכטע שיך איידער די לינקע שיך וכדו׳.

די אמת׳ער מחשבות האט יעדער געהאלטן ביי זיך, פארשטייט זיך.

אבער אין דעם בין איך מסכים מיט הקטן, פארוואס זאל מען לייגן תפילין? אפשר בלייבן אין די געזעלשאפט, מיטמדי מינימום פליכטן אז מ׳זאל מיר נישט ארויס ווארפן. אבער סתם מקיים זיין מצוות אן קיין שום סבה אדער תועלת? פארוואס און פארווען? נאר ווייל עס האט אדער א תועלת אדער א פליכט, בין איך גרייט זיך אנצובינדן מיט תפילין, זאגען א ברכה, הערן שופר אדער געבן צדקה. איך הייב נישט אן צו פארשטיין דער רעפארם איד פארוואס ער זאל עסן מצה אדער זאגען יזכור.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[הקטן]

איך הייב נישט אן צו פארשטיין דער רעפארם איד פארוואס ער זאל עסן מצה אדער זאגען יזכור.

מער ווינדערט מיר פאסטען י"כ

[רביה''ק זי''ע]

ליטוואק און הקטן, ענק זענען נישט די איינציגסטע וועלכע רעדן אזוי. גאר אסאך אויבערחכמים האבן געזאגט די זעלבע זאך, אבער ווען ס'געקומען למעשה האבן זיי נישט געקענט אלעס אפלאזן. רעליגיע גיבט אזויפיל צו פאר א מענטש, ענק זענען אזוי צוגעוואוינט דערצו אז ענק כאפן אפילו נישט. ס'איז אלץ גוט צו רעדן און ווייזן וואסערע אויבערחכם מ'איז, אבער ווען מ'האלט שוין דארט און מ'קלערט באמת אלעס איבערצולאזן דאן רעדט מען שוין אינגאנצן אנדערש.

[רביה''ק זי''ע]

בפירושע סוגיות אין ש"ס ? אין פרק חלק רעכענט ער אויס תחיית המתים.

גלייבן אין תחיית המתים אליינס איז נישט גענוג, מ'דארף גלייבן אז ס'שטייט אין די תורה. איי ס'שטייט דאך נישט אין די תורה? קשיא.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ווען גייט משה רבינו זינגען שירה?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

רש"י אויפ'ן פלאץ זאגט אז ער האט שוין געזונגען.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

וואס נאך זאגט רש"י?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[רביה''ק זי''ע]

ער זאגט זייער שיינע רמזים, אבער א ראיה פון די תורה איז נישט דא.

[נהורא נפישא]

בפירושע סוגיות אין ש"ס ? אין פרק חלק רעכענט ער אויס תחיית המתים.

גלייבן אין תחיית המתים אליינס איז נישט גענוג, מ'דארף גלייבן אז ס'שטייט אין די תורה. איי ס'שטייט דאך נישט אין די תורה? קשיא.

ערשטע מאל וואס דו הערסט אז א דרש איז מן התורה ?

[רביה''ק זי''ע]

ווי איז שייך גלייבן אויף א דרש? מ'דארף גלייבן אז מ'קען אזוי 'דרש'נען? אודאי "קען" מען, ווי איז שייך כופר צו זיין אין דעם? fyi קען מען עס אריינ'דרש'נען אין העררי פאטער אויך.

[נהורא נפישא]

די חכמים האבן בקבלה אז תחיית המתים איז אן אמונה וואס אידן ביים בארג סיני האבן שוין געוויסט, די גמרא ברענגט עטליכע דרשות וואס דארף אונז ווייזן אז די תורה דערמאנט שוין תחיית המתים איינער וואס לייקענט אין דעם וואס די חכמים זאגן אז תחיית המתים איז שוין מן התורה דער איז א כופר בתחיית המתים מן התורה
איינער וואס לייקענט אין די מצווה פון תפילין ווייל ער האלט אז דער פסוק רעדט מעטאפאריש וואס די רשב"ם ברענגט טאקע אזוי בדרך הפשט, אדער ער האלט בין עיניכם מיינט צעווישן די אויגן איז אויך א כופר אין איינע פון די מצוותמן התורה.
דאס אז מ'קען אריינלערנען דרשות אין אנדערע ליטעראטור פרעגט נישט אפ דאס אז בעולמם של חכמים זענען דרשות געווען אן אינטעגראלע חלק פון די תורה. דאס איזא שאלה וואס דו דארפסט פרעגן הלל הזקן מיט רבי ישמעאל וואס האבן געזאגט די אלע מדות שהתורה נדרשת בהן.

[רביה''ק זי''ע]

נאך אלע פשעטלעך איז עס בכלל נישט מוכרח פון די תורה, ווען חז"ל זאלן זאגן אז ס'נישט דא קיין תחיית המתים און זיי וואלטן מפרש געווען אלע פסוקים כפשוטו, וואס וואלסטו דעמאלטס געזאגט?

איך מיין נישט צו פרעגן קיין קשיות אויף די גמרא, איך פארשטיי די גמרא זייער גוט, די קשיא איז נאר אויף דיר וואס דו לערנסט פשט אז מ'דארף זיין לאגיש איבערצייגט.

[נהורא נפישא]

און פארוואס איז מוכרח אז בין עיניכם מיינט נישט צווישן די אויגן ?
אין בד"וו איך זאג נישט אז מ'דארף זיין איבערצייגט איך זאג נאר אז די גמרא זאגט אזוי.
און איך קען זיך פארשטעלן אז רוב מענטשן וואס לערנען גמרא גלויבן אז אויב די חכמים זאגן אזא פשט דאן איז די אמת אזוי.

[רביה''ק זי''ע]

וואו שטייט אז מ'דארף גלייבן אז בין עיניכם מיינט נישט צווישן די אויגן? מ'דארף טון וואס די חכמים הייסן און פארטיג, ועשית ככל אשר יורוך, אבער גלייבן?!

די גמרא זאגט נישט אז מ'דארף גלייבן סיי וואס, סך הכל שטייט אז איינער וואס שטעלט זיך ארויס און זאגט אז די חכמים ווייסן נישט וואס טוט זיך מיט זיך, האומר אין תחיית המתים מן התורה, אין לו חלק לעולם הבא. אבער איינער וואס זאגט אם קבלה היא נקבל ואם לדון יש תשובה, איז א כשרע איד ע"פ דינא דגמרא.

[הקטן]

ליטוואק און הקטן, ענק זענען נישט די איינציגסטע וועלכע רעדן אזוי. גאר אסאך אויבערחכמים האבן געזאגט די זעלבע זאך, אבער ווען ס'געקומען למעשה האבן זיי נישט געקענט אלעס אפלאזן. רעליגיע גיבט אזויפיל צו פאר א מענטש, ענק זענען אזוי צוגעוואוינט דערצו אז ענק כאפן אפילו נישט. ס'איז אלץ גוט צו רעדן און ווייזן וואסערע אויבערחכם מ'איז, אבער ווען מ'האלט שוין דארט און מ'קלערט באמת אלעס איבערצולאזן דאן רעדט מען שוין אינגאנצן אנדערש.

איך פארשטיי נישט, אויב האלט איך אז לית דין ולית דיין פארוואס זאל איך אנטון תפילן מארג, בענטשן נאכן עסען - זיכער גיי איך טינקען בארכעס אין טאמעטע דיפ, און עסען חריין מיט קאנשעניא, פארוואס נישט

[רביה''ק זי''ע]

איך פארשטיי נישט, אויב האלט איך אז לית דין ולית דיין פארוואס זאל איך אנטון תפילן מארג, בענטשן נאכן עסען - זיכער גיי איך טינקען בארכעס אין טאמעטע דיפ, און עסען חריין מיט קאנשעניא, פארוואס נישט

ווען דו וועסט האלטן דארט וועלן מיר רעדן, די פאקט וועט זיין אז אזוי וועסטו טון, The heart has its reasons of which reason knows nothing.

[נהורא נפישא]

די רמב"ם זאגט אז פון לא תוסיפו ולא תגרעו זעט מען אז ווען איינער לייקענט אין א מצוה מן התורה און זאגט אפילו אז דאס איז נאר מדרבנן אדער פארקערט איז ער עובר אויף דעם לאו.
בכלל איז מאדנע צוזאגן אז מ'דארף האלטן די מצוות אבער נישט גלויבן אז דער אויבערשטער האט געהייסן ווי לייבאוויץ זאגט ביי חז"ל האט זיכער נישט עולה על הדעת געווען אזא מציאות.
נאך מער די משנה זאגט דאך קלאר אז האומר אין תחיית המתים מן התורה זעען מיר דאך אז זיי האבן יא מקפיד געווען אויף אמונה, אויך געפינען מיר אז חז"ל האבן געטאן להוציא מלבן של צדוקים זעען מיר אז זיי האבן אפילו מקפיד געווען להשריש נגד דעת הצדוקים
און וואס איז דאס אמונת חכמים וואס חז"ל זענען מחייב ?

[מאטי]

ליטוואק און הקטן, ענק זענען נישט די איינציגסטע וועלכע רעדן אזוי. גאר אסאך אויבערחכמים האבן געזאגט די זעלבע זאך, אבער ווען ס'געקומען למעשה האבן זיי נישט געקענט אלעס אפלאזן. רעליגיע גיבט אזויפיל צו פאר א מענטש, ענק זענען אזוי צוגעוואוינט דערצו אז ענק כאפן אפילו נישט. ס'איז אלץ גוט צו רעדן און ווייזן וואסערע אויבערחכם מ'איז, אבער ווען מ'האלט שוין דארט און מ'קלערט באמת אלעס איבערצולאזן דאן רעדט מען שוין אינגאנצן אנדערש.

איך פארשטיי נישט, אויב האלט איך אז לית דין ולית דיין פארוואס זאל איך אנטון תפילן מארג, בענטשן נאכן עסען - זיכער גיי איך טינקען בארכעס אין טאמעטע דיפ, און עסען חריין מיט קאנשעניא, פארוואס נישט

ווייל דאס איז א חלק פון דיין identity דיין social framework. דיין אנטון תפילין יעדן טאג דעמאנסטרירט דיין continuous link און שייכות צו דעם מיט וועמען די קערסט דיך אן יעדן טאג, און דו ווילסט נישט שפירן אן אינדרויסנדיגער, אפהאקן דעם לינק בלויז ווייל דו האסט איינגעזען עפעס אנדערש. און ס'לייגט זיך אויפן שכל דאס ווייטער אנצוהאלטן אויב דאס קאסט בלויז א קלייניקייט ווי אנצוטון צוויי שווארצע קעסטעלעך