די הילכיגע שטילשווייגעניש בשעת דעם קאראנא-קריזיס

[פאליטיקאנט]

כ'ווייס נישט אויב מען האט עס שוין ארויסגעברענגט אין אנדערע אשכולות, אבער דא האב'ך עס נישט געזען געשריבן.

ס'איטערעסאנט אנצומערקן אז די קארלינער רבי פון גבעת זאב (יא דער מיט'ן סמארט פון) האט זיך ארויסגעשטעלט גלייך פון אנפאנג אז מען זאל אויספאלגן אלע הוראות פונעם ישראלישן געזונטהייט מיניסטעריום (בערך צוויי וואכן פאר פורים).

[ליטוואק פון בודאפעסט]

@מיימון דאס איז שוין איבער געשריבען היסטוריה. איך האב טענות אויף די ראשונים, גאנצע קהלות ווערן חרב, און קלאגן קענען זיי?! שרייבן קינות אן קיין שום זאכליכע אנווייזונגן למה עשה ה׳ ככה?!

נאכ׳ן האלאקאוסט, וואס פעלט יעצט? נאך סליחות? נאך קינות פאר די האלאקאוסט? ביסט גערעכט, אז בשעת די קריג האבען זיי געדארפט ווייזען פירערשאפט, וויסען זאל מען אבער אז אין פולין ווי עס איז געווען געטאס, האט מען אסאך גערודפ׳ט רבנים באזונדער, און ווי לאנג מ׳האט נישט געוואוסט אז יעדער שטארבט סיי ווי, האט מען געטראכט אז בלייבן שטיל איז די בעסטע פלאן. שפעטער האט ר׳ מנחם זעמבא געטוישט זיין מיינונג, עכ״פ לפי דברי ד״ר זיידמאן (אנדערע דינגן זיך אויף אים). אבער נאכ׳ן קריג, וואס זאלען זיי זאגען? די פאר מענטשן האבען געזאגט אז זייער ליידן אין קריג איז גאר א ראיה ווי גערעכט זיי זענען, ווילסט נאך אזעלכע? באשולדיגן די אלע ׳יענעמס׳ אין זייער לעבן?

דאס האט גארנישט מיט די האלאקאוסט, היינט דארף מען פשוט פראקטישע הלכות אויסארבעטן, און די מציאות דורכאקערן, וואס ביזדערווייל האט דאס קיין איין רב/רבי נישט געטון. ניין, דער קארלינער רבי האט סה״כ איבערגעגעבן צום געזונט אינסטאנצן, וואס דער וואס ווייסט נישט דארף טאקע טון. אבער נישט דאס מאכט א מנהיג, עס איז סה״כ בעסער ווי די פאלשע מנהיגים, וואס זענען גענוג מנהיג אז יענער זאל נישט זיין.

אגב, איך זיך ר׳ מלכיאל׳ס נאמען. ער האט עפעס געזאגט? געהייסן? איפוא אתה?!

[פאליטיקאנט]

@מיימון שפעטער האט ר׳ מנחם זעמבא געטוישט זיין מיינונג, עכ״פ לפי דברי ד״ר זיידמאן (אנדערע דינגן זיך אויף אים).

לויט היסטאריקער איז ר' מנחם געווען קעגן דעם ווארשעווער געטא אויפשטאנד.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

זיידמאן זאגט אנדערש, ער איז שוין נישט דארט געווען, אבער נאנט איז ער געווען צו די וואס זענען דארט געווען.
עס איז גארנישט באשטעטיגט, כמו״ש למעלה

[אונטער חכם]

@מיימון דאס איז שוין איבער געשריבען היסטוריה. איך האב טענות אויף די ראשונים, גאנצע קהלות ווערן חרב, און קלאגן קענען זיי?! שרייבן קינות אן קיין שום זאכליכע אנווייזונגן למה עשה ה׳ ככה?!

נאכ׳ן האלאקאוסט, וואס פעלט יעצט? נאך סליחות? נאך קינות פאר די האלאקאוסט? ביסט גערעכט, אז בשעת די קריג האבען זיי געדארפט ווייזען פירערשאפט, וויסען זאל מען אבער אז אין פולין ווי עס איז געווען געטאס, האט מען אסאך גערודפ׳ט רבנים באזונדער, און ווי לאנג מ׳האט נישט געוואוסט אז יעדער שטארבט סיי ווי, האט מען געטראכט אז בלייבן שטיל איז די בעסטע פלאן. שפעטער האט ר׳ מנחם זעמבא געטוישט זיין מיינונג, עכ״פ לפי דברי ד״ר זיידמאן (אנדערע דינגן זיך אויף אים). אבער נאכ׳ן קריג, וואס זאלען זיי זאגען? די פאר מענטשן האבען געזאגט אז זייער ליידן אין קריג איז גאר א ראיה ווי גערעכט זיי זענען, ווילסט נאך אזעלכע? באשולדיגן די אלע ׳יענעמס׳ אין זייער לעבן?

דאס האט גארנישט מיט די האלאקאוסט, היינט דארף מען פשוט פראקטישע הלכות אויסארבעטן, און די מציאות דורכאקערן, וואס ביזדערווייל האט דאס קיין איין רב/רבי נישט געטון. ניין, דער קארלינער רבי האט סה״כ איבערגעגעבן צום געזונט אינסטאנצן, וואס דער וואס ווייסט נישט דארף טאקע טון. אבער נישט דאס מאכט א מנהיג, עס איז סה״כ בעסער ווי די פאלשע מנהיגים, וואס זענען גענוג מנהיג אז יענער זאל נישט זיין.

אגב, איך זיך ר׳ מלכיאל׳ס נאמען. ער האט עפעס געזאגט? געהייסן? איפוא אתה?!

חומת הדת האט נאכגעזאגט עפעס פון ר' מלכיאל גאנץ אנפאנג, עפעס אז די גאנצע זאך איז נאר מעשי שטן צו קענען צומאכן די ישיבות און בתי מדרשים, אדער אז מען דארף אינזין האבן ביי אתה חונן נישט ביי רפאנו.

[אינגערמאנטשיקל]

כ'ווייס נישט אויב מען האט עס שוין ארויסגעברענגט אין אנדערע אשכולות, אבער דא האב'ך עס נישט געזען געשריבן.

ס'איטערעסאנט אנצומערקן אז די קארלינער רבי פון גבעת זאב (יא דער מיט'ן סמארט פון) האט זיך ארויסגעשטעלט גלייך פון אנפאנג אז מען זאל אויספאלגן אלע הוראות פונעם ישראלישן געזונטהייט מיניסטעריום (בערך צוויי וואכן פאר פורים).

טאקע א מוסטער ווערט צו באצייכענען.
דא אין אמעריקא זענען זיינע בתי המדרש און מוסדות אויך געווען פין די ערשטע צו שליסן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

@מיימון דאס איז שוין איבער געשריבען היסטוריה. איך האב טענות אויף די ראשונים, גאנצע קהלות ווערן חרב, און קלאגן קענען זיי?! שרייבן קינות אן קיין שום זאכליכע אנווייזונגן למה עשה ה׳ ככה?!

נאכ׳ן האלאקאוסט, וואס פעלט יעצט? נאך סליחות? נאך קינות פאר די האלאקאוסט? ביסט גערעכט, אז בשעת די קריג האבען זיי געדארפט ווייזען פירערשאפט, וויסען זאל מען אבער אז אין פולין ווי עס איז געווען געטאס, האט מען אסאך גערודפ׳ט רבנים באזונדער, און ווי לאנג מ׳האט נישט געוואוסט אז יעדער שטארבט סיי ווי, האט מען געטראכט אז בלייבן שטיל איז די בעסטע פלאן. שפעטער האט ר׳ מנחם זעמבא געטוישט זיין מיינונג, עכ״פ לפי דברי ד״ר זיידמאן (אנדערע דינגן זיך אויף אים). אבער נאכ׳ן קריג, וואס זאלען זיי זאגען? די פאר מענטשן האבען געזאגט אז זייער ליידן אין קריג איז גאר א ראיה ווי גערעכט זיי זענען, ווילסט נאך אזעלכע? באשולדיגן די אלע ׳יענעמס׳ אין זייער לעבן?

דאס האט גארנישט מיט די האלאקאוסט, היינט דארף מען פשוט פראקטישע הלכות אויסארבעטן, און די מציאות דורכאקערן, וואס ביזדערווייל האט דאס קיין איין רב/רבי נישט געטון. ניין, דער קארלינער רבי האט סה״כ איבערגעגעבן צום געזונט אינסטאנצן, וואס דער וואס ווייסט נישט דארף טאקע טון. אבער נישט דאס מאכט א מנהיג, עס איז סה״כ בעסער ווי די פאלשע מנהיגים, וואס זענען גענוג מנהיג אז יענער זאל נישט זיין.

אגב, איך זיך ר׳ מלכיאל׳ס נאמען. ער האט עפעס געזאגט? געהייסן? איפוא אתה?!

חומת הדת האט נאכגעזאגט עפעס פון ר' מלכיאל גאנץ אנפאנג, עפעס אז די גאנצע זאך איז נאר מעשי שטן צו קענען צומאכן די ישיבות און בתי מדרשים, אדער אז מען דארף אינזין האבן ביי אתה חונן נישט ביי רפאנו.

גם אני מצטרף, מ׳זאל אינזין האבן ביי אתה חונן. אלע מדינות אין דער וועלט זענען גרייט צו דערלייגן מיליארדן דאללארן, נאר אז ר׳ מלכיאל׳ס שיעור צו א ליידיגע ביהמ״ד זאל נישט פארקומן. אתה חונן לאדם דעת, מיט יאסעלע׳ס תנועה.

[שמערל]

מען דארף אסאך מאריך זיין אין די חרד'ישע רעאקציע צום האלאקאוסט וואס באשטייט בעיקר פון איגנארירן. ניטאמאל א קינה'לע האט מען פארגינען פאר די גרעסטע פאסירונג אין אידישע היסטאריע זינט אייביג.

די גאנצע תגובה איז געוואלדיג, אבער די נקודה איז געוואלדיג געוואלדיג.

[berlbalaguleh]

@מיימון דאס איז שוין איבער געשריבען היסטוריה. איך האב טענות אויף די ראשונים, גאנצע קהלות ווערן חרב, און קלאגן קענען זיי?! שרייבן קינות אן קיין שום זאכליכע אנווייזונגן למה עשה ה׳ ככה?!

נאכ׳ן האלאקאוסט, וואס פעלט יעצט? נאך סליחות? נאך קינות פאר די האלאקאוסט? ביסט גערעכט, אז בשעת די קריג האבען זיי געדארפט ווייזען פירערשאפט, וויסען זאל מען אבער אז אין פולין ווי עס איז געווען געטאס, האט מען אסאך גערודפ׳ט רבנים באזונדער, און ווי לאנג מ׳האט נישט געוואוסט אז יעדער שטארבט סיי ווי, האט מען געטראכט אז בלייבן שטיל איז די בעסטע פלאן. שפעטער האט ר׳ מנחם זעמבא געטוישט זיין מיינונג, עכ״פ לפי דברי ד״ר זיידמאן (אנדערע דינגן זיך אויף אים). אבער נאכ׳ן קריג, וואס זאלען זיי זאגען? די פאר מענטשן האבען געזאגט אז זייער ליידן אין קריג איז גאר א ראיה ווי גערעכט זיי זענען, ווילסט נאך אזעלכע? באשולדיגן די אלע ׳יענעמס׳ אין זייער לעבן?

דאס האט גארנישט מיט די האלאקאוסט, היינט דארף מען פשוט פראקטישע הלכות אויסארבעטן, און די מציאות דורכאקערן, וואס ביזדערווייל האט דאס קיין איין רב/רבי נישט געטון. ניין, דער קארלינער רבי האט סה״כ איבערגעגעבן צום געזונט אינסטאנצן, וואס דער וואס ווייסט נישט דארף טאקע טון. אבער נישט דאס מאכט א מנהיג, עס איז סה״כ בעסער ווי די פאלשע מנהיגים, וואס זענען גענוג מנהיג אז יענער זאל נישט זיין.

אגב, איך זיך ר׳ מלכיאל׳ס נאמען. ער האט עפעס געזאגט? געהייסן? איפוא אתה?!

חומת הדת האט נאכגעזאגט עפעס פון ר' מלכיאל גאנץ אנפאנג, עפעס אז די גאנצע זאך איז נאר מעשי שטן צו קענען צומאכן די ישיבות און בתי מדרשים, אדער אז מען דארף אינזין האבן ביי אתה חונן נישט ביי רפאנו.

גם אני מצטרף, מ׳זאל אינזין האבן ביי אתה חונן. אלע מדינות אין דער וועלט זענען גרייט צו דערלייגן מיליארדן דאללארן, נאר אז ר׳ מלכיאל׳ס שיעור צו א ליידיגע ביהמ״ד זאל נישט פארקומן. אתה חונן לאדם דעת, מיט יאסעלע׳ס תנועה.

הרב מלכיאל קאטלער שליט"א דארף שוין גארנישט זאגן. אדער געבן אן הוראה. ווייל זיין מחותן הרב מהרז"ל שליט"א האט שוין אלעס געזאגט. סיי בדברי חכמה. סיי בדברי הלכה והנהגה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער מחותן פון ר׳ מלכיאל איז דער קלויזענבורגער רב, דער דור רביעי, דער גרעסטע ציוני אין גאנץ אונגארן, נאך בערל בעלעגולה שטייט זיך

[געפילטע פיש]

אוי ר' @מיימון ר' מיימון!

שוין לאנג נישט געליינט אזא גוטס! די העדר פון מנהיגים און הנהגה איז מבהיל על הרעיון, ס'ווייזט זיך ארויס אז מיר האבן נישט קיין "מנהיגים", נאר מיר האבן נהנגים. איך ווארט צו זען אויב ס'וועלן זיין וועלכע וועלן דן זיין ווען די גאנצע פרשה ענדיגט זיך, (אויב ס'גייט זיך אמאל ענדיגן...) דן זיין צי מ'מעג מצרף זיין אלע וואס זענען יעצט בשאט נפש עובר אויף לא תרצח, צי מ'קען זיין מצרף זיין צו מנין. ס'איז אן אנגעויטאגטע נושא וואס איך וויל נישט עוסק זיין דערין, ווייל דאס בלוט פארט מיר ארויף אין קאפ. ס'נישט געזונט.

[גראדעמעכעלע]

ישר כח @מיימון קלארע ווערטער אין אזא ווייטאגליכע מצב.

[אישתישבי]

די אלע וואס שרייען לא תרצח, טוהן גארנישט וועגן דער סיסטעמאטישער רציחה וואס גייט פאר אין אלע שפיטעלער און האומס, ווי מען טוט די ענ אר'ס מיט דער צייטווייליגער געזעץ און מיט א שמוץ אריבער. (איך רעד נישט דווקא פין מיימאנידיס, נאר אלע).

האקט א טשייניק א צווייטער, אבער יעדער האט זיך זיינע מצוות.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דאס איז איינער פון די גרעסטע ליצנות'ן פון דער עפאכע. ווען מ'פרעגט איינער פארוואס איז די שול אפן, ענטפערט ער ממש צו דער זאך, 'און פארוואס זענען די געשעפטן אפן?'

מ'זאגט אז עס איז דא איבה ווען אידען האלטן נישט די אנווייזונגן, זאגען זיי 'און ווי ביסטו געווען ווען מ'האט אנגעהויבן בויען גרויסע הייזער און אויסקריצען די אויגען פון די גוים?'

עס איז אזא מין תאווה זיך מסיח דעת צו זיין פון די נושא דור ארויף ברענגן א צווייטע נושא.

יא, מ'דארף עפעס טון וועגען די טענות פון רציחה אין שפיטעלער, ווי מ'הונגערט מענטשן צום טויט. און דעריבער? מעג כק דער אדמור פון איך ווייס ווי לאזן זיין סטאדע אויף דער וואסער? ממילא מעג די אלע כאקערס די אדמורס מאכען מניינים מצומצים להגדיל הונם ואונם? ממילא דארף יעדער שוין מאכען א מנין ביי זיך אין קעלער?

[אישתישבי]

איך האב געזאגט אז מען מעג?

איך זאג נאר אז דער לא תרצח גייט דיר גאנץ ווייניג אהן, והא ראי' כאמור לעיל.

און עס הייסט נישט פארפירט א נושא, סארי.

דער פוינט איז, דער זעלבער סיבה וואס עס ברענט דיר דער לא תרצח, ברענט יענער מנין.

[יתרו]

קום אריין קלאר וואס איז די סיבה ?

[berlbalaguleh]

דער מחותן פון ר׳ מלכיאל איז דער קלויזענבורגער רב, דער דור רביעי, דער גרעסטע ציוני אין גאנץ אונגארן, נאך בערל בעלעגולה שטייט זיך

ליטוואק: איך האב נאר געזאגט אז איך ווילל אנטראגן א שידוך מיט מהרז"ל'ס אייניקל (אדער טאכטער) און הרב מלכיאל קאטלער'ס זון. ווייל זיי זענען איין תקופה געווען זייער גוטע באדדי'ס. למשל ביי די ילדי צרפת און אנדערע געלעגנהייטן. האביך געזאגט אז אפשר ווערן זיי מחותנים...!. כ'האב נישט געוואוסט אז ר' מלכיאל איז שוין פארדארבן געווארן. און ר'האטציך משדך געווען מיט א חסיד'ישן רעבי'ן...! כן ירבו...!

[בענדזשאמין פרענקלין]

מר תשבי איך עגרי נישט מיט דיין געדאנק, נעמליך, וויבאלד איינער פארפירט נישט אויף די שפיטעלער מוז זיין אז עס באדערט אים נישט קיין לא תרצח.
די חילוקים זענען גאנץ קלאר, just to name a few
א. קודם איך ווייס נישט וואס עס איז אמת און וואס נישט, עס איז דא קעגענזייטיגע באריכטן צו מען מארדעוועט טאקע אויס מענטשן במזידין אין שפיטעלער, דא ביי אונז זע איך די פאקטן.
ב. איך האב נישט קיין ווארט אויף קיין שפיטעלער זיי זענען נישט מיינע רביס חברים און קרובים, משא"כ מיינע רבנים חברים און קרובים שפיר איך אז איך בין א בעל דברים מיט זיי, צו אויפן ווירטואלע וועלט אדער און בסמדרש.
ג. איך האב א גרעסער תביעה אויף ר' זלמן לייב\אהרן\בן ציון ווי א א טונקעלע אדער ליכטיגע נורס אין מיימאנעדיס, דער ערשטער איז א איד א שומר תורה ומצוות וואס כלומפרשט איז ער ממונה קעיר צו נעמען פון מיין וויאולזיין, פון דער לעצטער, עקספעקט איך נישט זאל זיך קימערן א סך מיט מיין מצב, בפרט אז די אנגענומע מיינוג איז אז מיר אליין קערן נישט. וכו'
און בכלל מיין איך אז דער נושא דא איז מער איבער א פאלוירענע מנהיגות נישט וויפיל עס באדערט לא תרצח.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דער מחותן פון ר׳ מלכיאל איז דער קלויזענבורגער רב, דער דור רביעי, דער גרעסטע ציוני אין גאנץ אונגארן, נאך בערל בעלעגולה שטייט זיך

ליטוואק: איך האב נאר געזאגט אז איך ווילל אנטראגן א שידוך מיט מהרז"ל'ס אייניקל (אדער טאכטער) און הרב מלכיאל קאטלער'ס זון. ווייל זיי זענען איין תקופה געווען זייער גוטע באדדי'ס. למשל ביי די ילדי צרפת און אנדערע געלעגנהייטן. האביך געזאגט אז אפשר ווערן זיי מחותנים...!. כ'האב נישט געוואוסט אז ר' מלכיאל איז שוין פארדארבן געווארן. און ר'האטציך משדך געווען מיט א חסיד'ישן רעבי'ן...! כן ירבו...!

ר׳ מלכיאל האט איין איינציג זון, וואס איז אן איידעם ביי הרב בדוש פון מעקסיקא. אפשר האט ער עפעס א טאכטער, און יעצט זעט מען אז ער עגזיסטירט נאך

זיין מחותן איז נישט קיין רבי. קלויזענבורגער רב זצ״ל דער דור רביעי איז אויך קיין חסיד נישט געווען, אן אונגארישער אן אשכנזישע

[real fake news]

איך האב געזאגט אז מען מעג?

איך זאג נאר אז דער לא תרצח גייט דיר גאנץ ווייניג אהן, והא ראי' כאמור לעיל.

און עס הייסט נישט פארפירט א נושא, סארי.

דער פוינט איז, דער זעלבער סיבה וואס עס ברענט דיר דער לא תרצח, ברענט יענער מנין.

איה״נ מיר גייט לא תרצח אהן א פייג,
אבער איך בין נישט קיין מנהיג סאו סאיז נישט מיין ארבעט קערצונעמען.
איך עס טאקע נישט א גאנץ יאר כבוד ווייל איך וויל נישט דארפן זיין אין טשארדזש אין אזא מצב,
אבער זיי האבן די חוצפה זיך צו רופן מנהיגים און נאר נעמען די עדווענטעדשעס דערפון.

[פליישיג]

קלויזענבורגער רב זצ״ל דער דור רביעי איז אויך קיין חסיד נישט געווען, אן אונגארישער אן אשכנזישע

דא ברויך מען לאכן!

[אישתישבי]

.

[מי אני]

די טענה פונ׳ם אשכול קען גיבן א נייע באדייט צו (אסתר ד יד) אִם־הַחֲרֵ֣שׁ תַּחֲרִישִׁי֮ בָּעֵ֣ת הַזֹּאת֒ רֶ֣וַח וְהַצָּלָ֞ה יַעֲמ֤וֹד לַיְּהוּדִים֙ מִמָּק֣וֹם אַחֵ֔ר וְאַ֥תְּ וּבֵית־אָבִ֖יךְ תֹּאבֵ֑דוּ. והיינו, טאמער די הנהגה שווייגט אין אזא צייט ווען מ׳ווארט אויף א הצלה מהמצב, איז דאס מתמוטט די באזע פון זייער הנהגה ווייל מ׳זעהט און עס שטארצט ארויס אז זיי האבן דאס נישט באקומען דוקא מכח זייערע אייגענע קוואליפיקאציעס, נאר מכח זייער ״בית אב״ ויחוס.

דאס [״שטילשווייגעניש״] גייט אויך אביסל צוזאמען מיט וואס דר. ריטשערד לעוויטאן זאגט אז א גרויס חלק פון די פראבלעם מיט קאָוויד-19 אז עס ברענגט צום ערשט אן א שטילע הייפּאַקסיע, וואו מ׳כאפט נישט צום ערשט אז מ׳האט א פראבלעם מיט׳ן אטעמען און אז מ׳האט ווייניג אקסידזשען ביז מ׳האלט שוין טיפער אינ׳ם קראנקייט.

‏ ועיין כאן.)

[אישתישבי]

מר תשבי איך עגרי נישט מיט דיין געדאנק, נעמליך, וויבאלד איינער פארפירט נישט אויף די שפיטעלער מוז זיין אז עס באדערט אים נישט קיין לא תרצח.
די חילוקים זענען גאנץ קלאר, just to name a few
א. קודם איך ווייס נישט וואס עס איז אמת און וואס נישט, עס איז דא קעגענזייטיגע באריכטן צו מען מארדעוועט טאקע אויס מענטשן במזידין אין שפיטעלער, דא ביי אונז זע איך די פאקטן.
ב. איך האב נישט קיין ווארט אויף קיין שפיטעלער זיי זענען נישט מיינע רביס חברים און קרובים, משא"כ מיינע רבנים חברים און קרובים שפיר איך אז איך בין א בעל דברים מיט זיי, צו אויפן ווירטואלע וועלט אדער און בסמדרש.
ג. איך האב א גרעסער תביעה אויף ר' זלמן לייב\אהרן\בן ציון ווי א א טונקעלע אדער ליכטיגע נורס אין מיימאנעדיס, דער ערשטער איז א איד א שומר תורה ומצוות וואס כלומפרשט איז ער ממונה קעיר צו נעמען פון מיין וויאולזיין, פון דער לעצטער, עקספעקט איך נישט זאל זיך קימערן א סך מיט מיין מצב, בפרט אז די אנגענומע מיינוג איז אז מיר אליין קערן נישט. וכו'
און בכלל מיין איך אז דער נושא דא איז מער איבער א פאלוירענע מנהיגות נישט וויפיל עס באדערט לא תרצח.

א. דער וואס וויל וויסען ווייסט, עס איז נישט קיין סוד, מען דארף נישט גלייבען אלע שרעקעדיגע מעשיות וואס גייען ארום, אבער אז זיי זענען עובר וואס איז ביי אונז לא תרצח איז א דבר פשוט, די מעשיות וואס גייען ארום איז אז זיי הרג'נן מענטשען בידים אסאך מער ווי dnr אדער dni מוזט איר נישט גלייבען אויב איר ווילט נישט, ווייל אויב אמת איז עס באמת שרעקעדיג, אבער די dnr אדער dni איז מער ווי גענוג פאר א איד וואס דער לא תרצח קרענקט אים און ער רעגט זיך אז ער קען נישט פשוט נישט פארשטיין ווי אזוי איינער קען גיין אין בית המדרש און עובר זיין אויף א ספק גרם דגרם פין רציחה דורך מעגליך איבערגעבען קאראנא פאר א צווייטער איד וואס האט עס נאך נישט געהאט און יענער זאל מעגליך קראנק ווערען און שטארבען דורך די רציחה פין די שפיטעלער אדער דורך טאקע די מחלה אליין, איז דער איד וואס עס קרענקט אים אזוי, דארף אים נאך מער קרענקען און רעגען די רציחה פין די שפיטעלער, און דערווייל פין דעם רעדט ער נישט, פארוואס? ווייל ער טענה'ט אז ער ווייסט נישט. וויאזוי האט אמאהל איינער געזאגט צום סקווירא ווען ער האט געזאגט אז ער ווייסט נישט פין די רציחות אין סקווירא? יעצט ווייסטו יא, לאמיר זעהן וואס די וועסט טוהן.

ב. האסט פונקט אזא ווארט אויף די שפיטעלער ווי אויף די בתי מדרשים, והא ראי' האסט נאך קיין איין בית המדרש נישט פארמאכט. און די קענסט שרייבען אויף ק"ש וועגען דעם פונקט ווי די שרייבסט וועגען די בתי מדרשים (אויב די שרייבסט), און די קענסט רופען דער גאווערנער און דער סענאטער און די קענסט מעורר זיין אנדערע צו רופען וכו'. פארקערט אין דער געביט האסטו מער שאנס אויפצוטוהן ווי אויף די בתי מדרשים וואס אויב זיי עקזיסטירען טאקע (געדענקסט נאך? אפשר ווייסטו נישט פין דעם אויך נישט) וועלען זיי דיך נישט פאלגען.

ג. דא האסטו אנגעכאפט דריי נעמען פין רביס, זלמן לייב אהרן בןציון, וואס לכאורה מיינסטו די צוויי סאטמארע און באבוב, לכאורה זענען די דריי פין די וואס האבען יא פארמאכט זייערע בתי מדרשים, און געבען יא דרשות פאר זייערע חסידים, דער שרייבער דא וויל אויף א וועג האקען אויף רבי'ס כאילו זיי קענען זאגען וואס אונז דארפען טוהן אלס אידען צו חסידים אין דער מצב, און דער אמת איז אז די רבי'ס זענען אלע געבוירענע מנהיגים נישט קיין גרויסע קעפ, און לאו דוקא די דריי, נאר כולם בכלל, און ממילא זענען זיי אליין פונקט אזוי צופארען וועגען דער גאנצע מצב ווי אונז אלע, און זיי ווייסען קיין סאך נישט וואס צו טוהן זאגען אדער אנווייזען. ועוד והוא העיקר, עס איז נישטא קיין סאך וואס זיי קענען זאגען צו מאכען דער מצב מילדער, אסאך פין די אידען וואס זענען אליין אינדערהיים זאגען או חברותא או מיתותא, און זאגען אונז ווילען ארויס גייט מיר נישט אהן אויב איך שטארב, ווידער די וואס זענען אינדערהיים איינגעשפארט מיט גרעסערע משפחות קענען אראפ פין גלייכען זינען פין דעם אליין, און מען רעדט שוין נישט פין דער אנגעצויגענקייט פין דער מחלה אליין פין די וואס זענען כלומר'שט לאקי אז זיי האבען עס נאך נישט געכאפט (וואס אגב זייער מצב איז זייער נישט גוט, ווייל ווען מען מאכט צוריק אויף זענען זיי חלילה עלול עס דעמאלס צו כאפען, און דער גאנצע הרחקות איז נישט אז מען זאל עס נישט כאפען, נאך עס זאל נישט זיין אויף איין מאל כידוע), און קיינער קען נישט אויפהייבען משה רבינו'ס שטעקען און זאגען למחר אעתיר און פטור ווערען דער אנגעצויגענקייט.

און בכלל איז דער טענה כאילו דער רבי'ס קענען אונז עפעס טוהן סתם א בולשיט טענה, ווייל אונז אלע ווייסען אז זיי טוהן קיין סאך קיינמאל נישט פאר אונז, זיי זוכען סך הכל זייער כבוד און געלט, און וואס קענען זיי אויפטוהן יעצט? בפרט אז מען ווייסט נאך נישט וואס פאר א ארימקייט קומט יעצט, און פאר ווי לאנג, און עס מוז אפילו נישט זיין אז די ערגסטע איז שוין פארביי.

[בענדזשאמין פרענקלין]

א. יעצט ווייס איך שוין בידיעה ברורה ווייל די אליינס האסט מיר געזאגט,לול.
ב.איך זאל אריינקאלן מיין געווערנער מיט קלארע דיבורים, ווייל איינער האט זיך געדאכט אז מען פלאגט אויס רעספירעטארס, ווואס פארא שאלה עס איז א קלארע תשבי און קאווע שטיבל ע"ש ותמצא נחת
ג. די דריי רבי'ס האבן פארמאכט בלית ברירה, און זענען נישט ארויסגעקומען מיט קיין קלארע פסק נישט צו כאפן מנינים מיט מקואות תחת כל עץ רענן. זיי אליין הערן נישט אויף מיט זייערע מנינים מצומצמים