אלטערנאטיווע געזעלשאפטליכע יוניווערסן

[אבטולמוס]

עס ווערט דערציילט אז דער לעגענדארער ראש הקהל אין סאטמאר ר' סענדער דייטש ע''ה, האט אמאל געהערט ווי א יונגערמאן שטייט אין א קיפקע און זאגט איך טראכט אזוי און אזוי... ר' סענדער האט אים באלד אראפגעשמירט א זאפטיגער פראסק אויפן באק. יונגערמאן, סטייטש? וואס הייסט דו טראכסט? איך טראכט שוין פאר יעדעם איינעם, דו טוה בלויז וואס מען הייסט דיר! בבחינת שלמה שיק אהיים די קעלבלך...

א זיסע מעשה, וואס מ'דארף גלייבן אז עס וואלט געקענט זיין אמת...

א נייעס באריכטער האט זיך ארום געדרייט אין די קארידארן פון א פרעסטיזשפולער אוניווערסיטעט, און ער האט פארגעלייגט פאר די ארטיגע סטודענטן פאליטישע שטעלונגן פון פרעזידענט טראמפ, אבער אין נאמען פון יוסל ביידן. צו זיין גרויס וואונדער האבן די דומע סטודענטן עס גאר שטארק אויסגעלויבט. און ווען דער באריכטער האט זיי אנטפלעקט אז די שטעלונגן זענען ווירקליך פון פרעזידענט טראמפ, זענען די סטודענטן שאקירט געווארן ביז גאר.

די דאזיגע עפיזאד לערנט אונז א סאך.

מיר געפונען דאס זעלבע אין חז"ל אז געוואנדן לויט ווער עס האט געזאגט א הלכה אדער דעה אזוי האט מען עס מקבל געווען. צב"ש אין מס' שבת, "אמרוה רבנן קמיה דאביי משמיה דר' ירמיה ולא קיבלה, כי אתא רבין אמרוה רבנן קמיה דאביי משמיה דר' יוחנן וקיבלה." דאס מיינט נישט דווקא אז די מענטשן זענען שוטים, נאר אז ס'איז כמעט אוממעגליך פאר א מענטש צו קלאר אפשאצן יעדע מיינונג אין יעדער צייט. ער מוז צוריקגיין צו דעם טראכטן-סיסטעם וואס ער האט שוין פריער אויפגעבויט און פרובירן אנהענגען די נייע מיינונג מיט יענעם סיסטעם. אז א מענטש שטיצט דזשאו ביידען, האט ער שוין אויסגעבויט א מהלך המחשבה וואס זאגט אים אז ביידען איז געווענליך גערעכט מיט זיינע שטעלונגען, גייט ער נישט פריש עוועלועיטן יעדע שטעלונג פון ביידען יעדעס מאל וואס עמיצער פרעגט אים עפעס. דאס זעלבע מיט א טראמפ שטיצער. אדער אן אהרוני.

אז כ'זאל נעמען עפעס א שיינע לערע פונעם ברית החדשה, און דיר זאגן אז ס'איז א חתם סופר, וועסטו דען נישט זאגן אז ס'איז א "הערליכער חתם סופר"?

ווי ווייט מ'קען דאס נעמען ווענדט זיך אין די אינטעלעקטועלע מעגליכקייט פון א מענטש, און זיינע ידיעות. מיט געוויסע וועט עס ווייניג ארבעטן, און מיט געוויסע וועט עס אסאך ארבעטן. רוב מענטשן פאלן אריין ערגעץ אינצווישן.

[קאך_לעפל]

מיין פונקט:

פארוואס טאר קיינער נישט זאגן הויך, אז ס'איז נישט פארהאן קיין סיסטעמאטישע ראסיזם אין אמעריקע?
פארוואס דארף יעדער גלייבן אז טראמפ איז א רוסישער אגענט?
ווייל דאס איז די נארעטיוו פון די מידיע?
און אז איך וועל זאגן אנדערש וועל איך זיין א ראסיסט און א פאררעטער?

[אבטולמוס]

מיין פונקט:

פארוואס טאר קיינער נישט זאגן הויך, אז ס'איז נישט פארהאן קיין סיסטעמאטישע ראסיזם אין אמעריקע?
פארוואס דארף יעדער גלייבן אז טראמפ איז א רוסישער אגענט?
ווייל דאס איז די נארעטיוו פון די מידיע?
און אז איך וועל זאגן אנדערש וועל איך זיין א ראסיסט און א פאררעטער?

וואו זעסטו אז מ'מעג נישט זאגן אז עס איז נישטא קיין סיסטעמאטישע ראסיזם? האסט פריער דערמאנט אז איינער האט עס געזאגט אויף סי-ען-ען. אויף דער גרעסטער טעלעוויזיע סטאנציע אין אמעריקע, פאקס ניוז, זאגט מען דאס כסדר.

רוב מנין ובנין שווארצע מענטשן האלטן אז עס איז יא דא סיסטעמאטישע ראסיזם אין אמעריקע, און זאגן אז זיי האבן עס אליין מיטגעלעבט, און עס טוט זיי וויי ווען איינער לייקנט דאס. דעריבער פרוביר איך צו פארשטיין זייער ווייטאג, און איך וועל מיך נישט וואגן צו זאגן פארקערט ווילאנג איך האב מיך פאקטיש אריינגעלייגט אין זייער שיך און געזען מיט מיינע אייגענע אויגן פארקערט. ווי איך זע עס איז עס א מעין פון לייקענען די היסטארישע אידישע ליידן, אדער לייקענען דעם האלאקאסט.

[קאך_לעפל]

אינטעראסאנט אז די ראסיסטישע אמעריקע האט אריינגעוועלט א שווארצער אלס זייער פרעזידענט! נישט איין מאל נאר צוויי מאל.
רויב שווארצע האלטן אז ס'איז פארהאן סיסטעמאטישע ראסיזם ווייל דאס איז די מידיע נארעטיוו, נישט ווייל ס'איז ווירקליך אזוי! עס איז נישט געבויעט אויף קיין שום שטודיע... און מען מעג זיך דינגען דעראויף.

[אבטולמוס]

אינטעראסאנט אז די ראסיסטישע אמעריקע האט אריינגעוועלט א שווארצער אלס זייער פרעזידענט! נישט איין מאל נאר צוויי מאל.

אבער ראה זה פלא אז רוב רובם פון די וואס האלטן אז עס איז נישטא קיין סיסטעמאטישע ראסיזם אין אמעריקע האבן נישט געשטימט פאר אבאמא.

רויב שווארצע האלטן אז ס'איז פארהאן סיסטעמאטישע ראסיזם ווייל דאס איז די מידיע נארעטיוו, נישט ווייל ס'איז ווירקליך אזוי! עס איז נישט געבויעט אויף קיין שום שטודיע... און מען מעג זיך דינגען דעראויף.

די מידיא נאראטיוו איז אויך אז עס איז געווען א האלאקאסט. דאס מאכט עס נישט שקר. און דיין זאגן אז שווארצע מענטשן קענען נישט אליין אפשאצן זייער לעבן אין אמעריקע, און נאר דו ווייסט בעסער פון זיי אליין, איז אראגאנץ און ראסיזם.

[קאך_לעפל]

די מידיע - דעמאקראטן זענען קריטיש אנגעוויזן אויף שווארצע שטימעס. דערפאר זענען זיי אויסן אז די שווארצע זאלן זיין קרבנות פון ראסזים, און זיי שטעלן זיך אהער ווי די דאזיגע וואס נעמען זיך אן פאר זיי און גייען זיי העלפן. דערפאר שטיפן זיי די סיסטמאטישע ראסזים אגענדע. ווען נישט די מידיע, וואלטן די שווארצע היינט שוין ניטאמאל געוויסט וואס דאס ווארט ראסזים מיינט אפילו....

[ליטוואק פון בודאפעסט]

@אבטולמוס - ביסט אריין געפאלן. ער האט דיר אריין געשלעפט אין זיין נאראטיוו, און אוועק געשלעפט פון די תכלית פון די אשכול. דאס אז ער האט גע'כאפט' אז די לינקע האבן געגנב'ט די נאראטיוו, און די 'אלגעמיינע' האבן דאס נישט פארשטאנן, נאר די 'אייגענע', ווען די זעלבע זאך איז געשען צו אים, איז א חלק פון די סתירה און צוויי שפראכן.

פראביר צו גיין אויף ראש לימבאו צו סיי וועלכע רעכטע שאו, און זאג זיי אז אבאמא האט געזאגט אז מ'דארף טיילן פאר יעדער אמעריקאנער בירגער $1200 לכבוד די קאראנאוויירוס, וואלט ער עס גלייך פארדאמט אלס סאציאליזם. אבער טראמפ'ס סאציאליזם איז פיין און וואויל ביי זיי. עס איז אקוראט די זעלבע זאך, און די גולמים פון ביידע זייטן שפיגלן אפ איינער די צווייטע. און אזוי וואלט מען געקענט טרעפן א שפראך צום אנדערע זייט, נאר מ'איז צו אריין געזינקן אין די אייגענע, און אזוי ווערט שוין צווייל ענדער. און בפרט אז עס איז דא מענטשן וואס זוכן צו שטופן דער בירגער קריג, און יעדעס מאל וואס טראמפ באהאנדעלט די דעמאקראטן און זייער וויילער אלס שונאים פון די אנדערע האלבע פון אמעריקא, שפילט ער אין די הענט פון די וואס ווילן אט דער בירגער קריג. די חלק פון די מידיא וואס איז לינק געשטימט האט אויך א חלק דערין, אבער קלענערע. זיי רעדן פארט מעסיגער און איידעלער, טאקע ווייל זיי האבן איינגעזען די סכנה פון די סארט רייד. אבער דער קאנספיראסי פון די אמערקיאנער בירגער קריג קענן די קאנספיראציע גלויבערס נישט אריין נעמן אין קאפ, עס קען נישט זיין ווייל די נאראטיוו זייערע קען נישט געשטערט ווערן.

[חתן בחור]

@ליטוואק פון בודאפעסט זייער אמת וועגן טראמפ, אבער איך האלט ער האט נישט קיין ברירה. ס׳איז נישט מעגליך היינט צו עקאמפּלישען סיי וואס נאר דורכ׳ן שטיפּן די אגענדע פון רעפובליקען׳ס ווס. דעמאקראטן.

די סיסטעם איז שוין געבויט, ער קען שפילען נאר מיט וואס ער האט. אפשר נאכ׳ן געווינען די עלעקשאנס וועט ער קענען ברעכן דעם פערטען וואנט, צוברעכן דעם פאליטישן סיסטעם, און רעדן דירעקט צום אמעריקאנער פאלק.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

@ליטוואק פון בודאפעסט זייער אמת וועגן טראמפ, אבער איך האלט ער האט נישט קיין ברירה. ס׳איז נישט מעגליך היינט צו עקאמפּלישען סיי וואס נאר דורכ׳ן שטיפּן די אגענדע פון רעפובליקען׳ס ווס. דעמאקראטן.

די סיסטעם איז שוין געבויט, ער קען שפילען נאר מיט וואס ער האט. אפשר נאכ׳ן געווינען די עלעקשאנס וועט ער קענען ברעכן דעם פערטען וואנט, צוברעכן דעם פאליטישן סיסטעם, און רעדן דירעקט צום אמעריקאנער פאלק.

דו זאגסט דא אז טראמפ 'מוז' רעדן וועגן האלב די פאלק ווי די שונאים פון די אנדערע האלבע? פארוואס? ווייל עס איז דא א פאליטישע סיסטעם? וואס דארף דאס מיינן? דעמאקראטן האלטן אז אזוי איז בעסער צו פירן די לאנד און רעפובליקאנער האלטן אז אזוי איז בעסער צו פירן די לאנד. ווי איז דער ברידער-קריג? פארוואס מוז א פאליטישן סיסטעם קומן מיט בלוט שונאים? פארוואס קען מען נישט האלטן אנדערש און פערטיג?

עס איז דא א טעם אויף דעם, און דאס וואלט געווען א קאנסיפראסי טעאריע, ווען עס וואלט נישט געשען לעיני השמש. אין די 80ס, האבן א פאר פאליטישע ארבעטארערס בא'ארבעט א מהלך צו הייבן די ניווא אין פאליטיק, און אנצופלאקערן א קריג. זיי האבן אריין געשלעפט די רעליגיעזע פירערס, וואס ביז דעמאלס האט יעדער פארשטאנן אז רעליגיע און פאליטיק האבן נישט וואס צו מישן איינער אין די אנדערע, און דערמיט האבן זיי געמאכט יעדער שאלה פאר א לעבנסוויכטיגע קריג ביז צום טויט. עס האט גענומן צייט, און דאס איז אריין אין מענטשנ'ס ביינער. רוב ליינער און שרייבער דא געדענקן ניטאמאל די יארן (און איך בין דעמאלס געווען א אינגעל אין ענגלאנד, מיט א קאשקעט אנשטאטס א קאפעלוטש), און זיי זען נישט היינט וויאזוי עס האט זיך אנטוויקעלט.

רוב חרדישע אידישע פירער זענען נישט געווארן נאכגעשלעפט, און אפילו היינט זענען רוב רבנים און רביס נישט פאליטיש. זיי נוצן ביידער זייטן פאר זייער צוועקן. אבער די קריסטליכע וועלט מיט דער ר' אביגדור מילר וועלט זענען אריין געפאלן אין די בור כרה ויחפרהו.

היינט שפילט עס ממש אריין אין די הענט פון אמעריקא'ס שונאים, און אפילו אן א קאנספיראסי, איז אמעריקא איר אייגענע גרעסטע שונא. ביז די לעצטע יארן, האט אמעריקא געהאט א ווארט אין אלע לענדער פון די וועלט, היינו לאכט מען פון זיי. מיט די גאנג אז מיר קוקן נאר אויף אונז, האט אמעריקא געלאזט רוסלאנד איבערנעמן אין אנדערע מדינות. מיינסט די שונאים פון אמעריקא האבן נישט געזען וואס דא טוט זיך? אז די סטאביליטעט פון יעדער אפמאך מיט אמעריקא איז בכלל נישט באשטעטיגט, ווייל איין נייע אדמיניסטראציע קען אלס קערן אויף איר קאפ, האבן אנדערע א גלאטערן וועג זיך אריין צו שטופן און ווערן א וועלטס מאכט.

[אישתישבי]

ר געפונען דאס זעלבע אין חז"ל אז געוואנדן לויט ווער עס האט געזאגט א הלכה אדער דעה אזוי האט מען עס מקבל געווען. צב"ש אין מס' שבת, "אמרוה רבנן קמיה דאביי משמיה דר' ירמיה ולא קיבלה, כי אתא רבין אמרוה רבנן קמיה דאביי משמיה דר' יוחנן וקיבלה." דאס מיינט נישט דווקא אז די מענטשן זענען שוטים, נאר אז ס'איז כמעט אוממעגליך פאר א מענטש צו קלאר אפשאצן יעדע מיינונג אין יעדער צייט. ער מוז צוריקגיין צו דעם טראכטן-סיסטעם וואס ער האט שוין פריער אויפגעבויט און פרובירן אנהענגען די נייע מיינונג מיט יענעם סיסטעם. אז א מענטש שטיצט דזשאו ביידען, האט ער שוין אויסגעבויט א מהלך המחשבה וואס זאגט אים אז ביידען איז געווענליך גערעכט מיט זיינע שטעלונגען, גייט ער נישט פריש עוועלועיטן יעדע שטעלונג פון ביידען יעדעס מאל וואס עמיצער פרעגט אים עפעס. דאס זעלבע מיט א טראמפ שטיצער. אדער אן אהרוני.

אז כ'זאל נעמען עפעס א שיינע לערע פונעם ברית החדשה, און דיר זאגן אז ס'איז א חתם סופר, וועסטו דען נישט זאגן אז ס'איז א "הערליכער חתם סופר"?

ווי .

דא זעהט מען א הודאת בעל דין,ַַ אז דער פראבלעם מיט טראמפ איז נישט מיט וואס ער זאגט און טוט, נאר ווער עס זאגט עס.

דאס איז נישט ערגער ווי ראסיזים וואס איינער האט פיינט דער אנדערע נאר ווייל ער איז שווארץ, און דער האט פיינט טראמפַ ווייל ער איז טראמפ, צו ווייל ער באלאנגט צו די רעפאבליקאנער, אדער סיי וועלכע אויסערליכע סיבה.

אבער דער סארט ראסיזים איז מותר, ווייל זיי, די לינקע נאבעלע משוגעים פראקטיצירען עס.

[אבטולמוס]

ריעלי? דאס האב איך דא געזאגט?

[יעקב מעקסוועל]

דא זעהט מען א הודאת בעל דין,ַַ אז דער פראבלעם מיט טראמפ איז נישט מיט וואס ער זאגט און טוט, נאר ווער עס זאגט עס.

דאס איז נישט ערגער ווי ראסיזים וואס איינער האט פיינט דער אנדערע נאר ווייל ער איז שווארץ, און דער האט פיינט טראמפַ ווייל ער איז טראמפ, צו ווייל ער באלאנגט צו די רעפאבליקאנער, אדער סיי וועלכע אויסערליכע סיבה.

אבער דער סארט ראסיזים איז מותר, ווייל זיי, די לינקע נאבעלע משוגעים פראקטיצירען עס.

איך קען א איד וואס ווייסט נעבעך נישט די חילוק פון פאקט און דמיון. ווען ער זאגט מיר עפעס, גלייב איך אים נישט. אפילו איך ווייס נישט אויב עס איז אמת אדער שקר דאס וואס ער זאגט, פשוט ווייל ער האט עס געזאגט נעם איך עס נישט אן. איז דאס ראסיזם?

איך גלייב אז ראובן האט שוין געהערט גענוג געדאנקען פון טראמפ, אויב האט ער מחליט געווען אז ער גלייכט נישט טראמפ'ס געדאנקען, איז נישט, וואס איז די פראבלעם. ראסיזם וואלט געווען אויב ער איז מחליט אז אלע אלטע ווייסע מענער רעדן נישט צום דבר.

[אונטער חכם]

מיין פונקט:

פארוואס טאר קיינער נישט זאגן הויך, אז ס'איז נישט פארהאן קיין סיסטעמאטישע ראסיזם אין אמעריקע?
פארוואס דארף יעדער גלייבן אז טראמפ איז א רוסישער אגענט?
ווייל דאס איז די נארעטיוו פון די מידיע?
און אז איך וועל זאגן אנדערש וועל איך זיין א ראסיסט און א פאררעטער?

גראדע האט מיסטער באר אין זעלבן אינטערוויו מודה געווען אז עס איז דא סיסטעמאטישע ראסיזם, ער האט עס נאר געגעבן אן אנדערן נאמען, אז פאליס עקט אויף סטיריאוטייפס.