ראסיזם צווישן היימישע אידן

[יואב]

ניין איך האב נישט דורכגעפירט קיין אנקעטע. אבער באזירט אויף א ("פאקט" חסידיש גערעדט) טעאריע - הויפזעכליך צוליב מיין אייגענע ערפארונג פון שמועסערייען, אנאליזן, וכדו' - אונערהאלב אונזער געזעלשאפט, שטעלט זיך ארויס ארום 50% פונעם היימישער עולם איז און שטיצע פון פארקנעכטן שווארצע. און לכל הפחות צוויי דריטל זענען שטאלצע צו עפעס וואס ראסיסטן. איבריג צו באטוינען אז דאס נעמט זיך מייסטנס פון קליין קעפיגקייט און עקסטרעמיזם. (געווענדליך די וועלעכע זענען שארף אנטקעגען יעדן סארט אימיגראציע רעפארם). די איראניע שטייגט אבער ווען די יעניגע הענגען דאס זאגאר אן און די תורה. נעמליך, ציטירענדיג דאס אז נח האט געשאלטן חם. מ'שטיינס געזאגט דאס אז מיר זענען אידן איז שוין איינמאל פעסט קלאר, די שאלה איז נאר צו די אריבער א ביליאן געשאצטע שחורים ארום דער וועלט זענען חם אפשטאמעדיגע. אבער ווי פריער דערמאנט שיינט עס בכלל נישט צו זיין קיין שאלה, נאר עס איז ברור כשמש. לאמיר שוין מודה זיין אז יא. קודם כל, די גאנצע באגריף פון אידישע הערשאפט איז בכלל נישט געזאגט געווארען בעת מיר געפינען זיך אין גלות. צווייטענס, די תורה אינדארסירט נישט נאר שילדערט נח'ס אקט, און זיכער האט די תורה אונז נישט באויפטראגט עס צו אינפארסירן. אלזא שיינט עס צו זיין היבש מאדנע צו נוצן די תורה אלס א מיטל צו בארעכטיגען דעם וואנזיניגע איינגעבורענע ראסיזם וואס הערשט ביי אחינו בית ישראל.

[קאווע טרינקער]

שלום עליכם יואב.
ס'זעהט מיר אויס ווי דו ביסט א חמת מלא תוכן, און דו האסט גע'עפענט א קליין לעכעל ארויסצושיסן למרחוק. הצלחה רבה.

אילו אונזער ראסיזם פראבלעם וואלט זיך אפגעשטעלט ביי א.ג. בני חם, החרשתי. די פראבלעם איז אז ס'איז פארהאן ראסיזם צווישען אידן גופא.
איך קען נישט מוסר זאגן, ווייל איך אליין לייד אויך דערפון, טיף אין הארץ האלט איך זיך מער "ריין" ווי אן ארם-צובה אפשטאמיגער, כאטש ער ציעט אן הערליכער יוחס בן אחר בן ביז גד בן יעקב אבינו, אבער זיינע חלומות-מעשות וואס ער האט מקובל פארשווארצט אים אין מיין אויגן. איי אונזער מכון-להוצאת-בלא-בלה האט דאך די זעלבע משוגענע מעשיות? א גוטע קשיא.

[טעפל]

קאווע אוי ביסטו גערעכט!! די האסט א מושג וואס טוט זיך אין ארץ ישראל צוווישען די אשכנזים מיט די ספרדים??

[איחוד פעלד]

ביסט גערכט לגבי די שווארצע, לגבי ספרדים, אונז זענען מיר ראסיסטען.

אבער עס איז טיף איינגעווארצעלט, אנגעהויבען ביים ואבדיל אתכם מן העמים להיות לי, און ביי לא תחנם, לא תתן להם חן, ממילא איז שוין אזוי דורות לאנג וואס מען איז געווינט זיי קליין צומאכען.

לגבי די ספרדים, מען קען נישט לייקענען, עס איז טאקע א בושה, קיינער פין אונז וויל נישט חתונ. האבען מיט א ספרדי, און דאס האט נישט מיט קיין מצוות גארנישט, לאידך גיסא אין ארץ ישראל פאר הונדרעט פיפציג יאר צוריק איז געוועהן די קארדס געפליפט ווען די ספרדים האבען נישט געוואלט זיך משדך זיין מיט די אשכנזים.

די מחלוקת ווער עס האט א בעסערע מסורה גייט שוין אהן הונדרעטער יאר ווען ביידע זייטען זענען באזירט אויף נארישע שפעקילאציעס.

[למדן]

מאכטס ענק נישט אזוי אוועק, אמת אמאל האמער געפייט מיט אלע מיינאר גרופס און היינט האלט מיר זיך גרעסער אבער אזוי ווערט ווען מיט די צייט, דער שחור וואס איז דעווען פארקנעכטעט און געפייט פאר זיין עקזיסטענס האלט זיך אסאך חשובער פון דיר, דער ספאניאלא וואס דרייט זיך ארום מיט פאלשע פאפירן און ציטערט מ' זאל איהם נישט אויסליפערן שפייט דיר אין פנים (בעיני ראיתי כמ"פ ובעיניך ראית ג"כ), נישט אז עס בארעכטיגט נאר כך היא דרכו של עולם יעדער האלט זיך פאר די בעסטע ווען נישט דארף ער דאך ווערן בעסער

[מאראנצןזאפט]

יעדער מענטש אין דער וועלט האט ווירדן אין וואס ער גלייבט, און ממילא איז נישט מעגליך אז ער זאל אנקוקן אלעמען צוגלייך.
דער קריסט לאכט\פארדאמט\קוקט אראפ דעם מוסלמענער, דער מוסלמענער דעם קריסט, דער איד אלע ביידע, און דער אטטאיסט לאכט פון אלע 3.
ביי יעדער פערזאן אין דער וועלט איז עפעס חשוב, און עפעס אראפגעקוקט, און דער וואס קומט נישט נאך זיינע ווירדן איז נישט מיט אים גלייך.
אמעריקא זאגט נישט צו מער ווי אז אלע אירע בירגער זענען "גלייכבארעכטיגט", אלע האבן די זעלבע רעכטן.
איך בין זיך נישט מחויב צו משדך זיין מיט א ספרדיש'ן ווייל ער פרעזענטירט נישט מיינע ווירדן, און כל זמן ער קען קויפן א מקוה קארטל פונקט ווי מיר און ניצן דעם זעלבן בית הכבוד, זענען מיר גלייכבארעכטיגט, און איך בין נישט קיין ראסיסט.

אליבא דאמת זענען מיר אסאך מער צעשניטן אין פראקציעס ווי נאר אשכנז-ספרד.
דער סאטמארער וועט נישט נעמען קיין בעלזן איידעם ווייל ער גייט צום כותל און ביי מיר איז דאס אפגעפרעגט, אויך נישט קיין וויזניצער ווייל ער האלט נישט ר"ת און ביי מיר איז דאס חילול שבת. און דער וויזניצער נעמט נישט קיין סאטמארער ווייל ער לאכט פון מיין רבי'ן.
א רויטער בחור ווילן מיר נישט ווייל מיר גלייכן נישט רויט, אבער ראסיזם מאן דכר שמיה, דעם בית הכבוד געבן מיר פאר אלע צוגלייך.

[לעיקוואד]

יעדער מענטש אין דער וועלט האט ווירדן אין וואס ער גלייבט, און ממילא איז נישט מעגליך אז ער זאל אנקוקן אלעמען צוגלייך.

די גאנצע חכמה איז צו גלייבען אין געוויסע זאכען און אף על פי כן צו פארשטיין אויך דער וואס גלייבט אנדערש. און עם נישט אראפקוקען דערפאר.

[יידל]

לעיקוואד, די היפוך פון ראסיזם איז פלוראליזם?

[לעיקוואד]

אין די קאנטעקסט וואס מאראנצען-זאפט האט גערעדט, יא.
כלומר, יש ראסיזם וואס איז סתם הוילע שטותים און פאנטאזיע, למשל שווארצע און וייסע, ספרדים און אשכנזים. לגבי דעם איז די היפך ראסיזם שכל הישר.
אבער ר' מיץ-תפוזים האט די אריינגעברענגט די נושא פון רעליגיע, פון למשל סאטמערע מול ציונים, אדער יודען און קריסטען, מוסלמעינער און בודהיסטן. לגבי דעם איז די היפך פלאראליזעם. [לעולם איז דאס נישט ראסיזם ממש נאר סתם אי קבלת האחר].

[קופערניקוס]

אין די קאנטעקסט וואס מאראנצען-זאפט האט גערעדט, יא.
כלומר, יש ראסיזם וואס איז סתם הוילע שטותים און פאנטאזיע, למשל שווארצע און וייסע, ספרדים און אשכנזים. לגבי דעם איז די היפך ראסיזם שכל הישר.
אבער ר' מיץ-תפוזים האט די אריינגעברענגט די נושא פון רעליגיע, פון למשל סאטמערע מול ציונים, אדער יודען און קריסטען, מוסלמעינער און בודהיסטן. לגבי דעם איז די היפך פלאראליזעם. [לעולם איז דאס נישט ראסיזם ממש נאר סתם אי קבלת האחר].

אויב זאל וויסנשאפט אויפווייזן אז א געוויסע סעקטע, למשל אידן אדער שחורים זענען מעצם טבעם א גזע נחות, און נישט בלויז ווייל די שחורים זענען געווען פארקנעכטעט וכדומה, נאר טאקע ווייל דאס איז זייער נאטור, וועט עס נאך אלס זיין ראסיזם?
ראסיזם האט צו טון מיט שקר?

[ברסלבער]

להוסיף נופך, אין אן אנדערע אשכול ווערט דעבאטירט דאס וואס מען זאגט אז אידן זענען מער קלוג, אזוי איז אנגענומען כאטש וואס איך קען געוויסע אידן וואס זענען בכלל נישט אזוי קלוג, אבער בדרך כלל איז עס אזוי.
יעצט לגבי שחורים, בדרך כלל זענען זיי נישט אזוי קלוג (מילד גערעדט), כאטש מען קען טרעפן צווישן זיי קלוגע.
לפי זה, אויב איינער קוקט זיי אראפ דערפאר, הייסט דאס ראסיזם?

[יידל]

אין די קאנטעקסט וואס מאראנצען-זאפט האט גערעדט, יא.
כלומר, יש ראסיזם וואס איז סתם הוילע שטותים און פאנטאזיע, למשל שווארצע און וייסע, ספרדים און אשכנזים. לגבי דעם איז די היפך ראסיזם שכל הישר.
אבער ר' מיץ-תפוזים האט די אריינגעברענגט די נושא פון רעליגיע, פון למשל סאטמערע מול ציונים, אדער יודען און קריסטען, מוסלמעינער און בודהיסטן. לגבי דעם איז די היפך פלאראליזעם. [לעולם איז דאס נישט ראסיזם ממש נאר סתם אי קבלת האחר].

אויב זאל וויסנשאפט אויפווייזן אז א געוויסע סעקטע, למשל אידן אדער שחורים זענען מעצם טבעם א גזע נחות, און נישט בלויז ווייל די שחורים זענען געווען פארקנעכטעט וכדומה, נאר טאקע ווייל דאס איז זייער נאטור, וועט עס נאך אלס זיין ראסיזם?
ראסיזם האט צו טון מיט שקר?

אודאי נישט. אבער היות עס איז אויפגעוויזן געווארן אז ראסיזם איז פאלש און אז סייענטיפיש איז נישטא קיין חילוק צווישן איין ראסע אין די צווייטע, דערפאר איז ראסיסטישע דיסקרימינאציע נישט ריכטיג.

[לעיקוואד]

שוין, איך האב געוואוסט אז די שאלה וועט קומען.
איז לאמיר קלאר מאכען. אפילו ווען עס זאל זיין קלאר ווי די טאג אז שווארצער זענען נארישער ווי ווייסע, מעצם טבעם [נישט וועגן כל מיני סאציאלע אומשטענדען וואס זענען אליינס תולדות פון דיסקרימינאציע] אז נאכאלץ ראסיסטיש זיך מתייחס צו זיין צו א שווארצער נידריגער נאר וועגן די קאליר פון זיין הויט. עס איז נישט מאראליש, וועגן כמה וכמה סיבות. איינס יעדער מענטש האט די רעכט מזאל עם דן זיין פאר זיך, נישט נאר על סמך צו וועלכע גרופע ער געהערט. און וויבאלד יעדער איינער וועט מודה זיין אז אסאך שווארצער זענען קלוגער פון אסאך ווייסער, איז צו געבן א שוואכערער טשאנס פאר איינער ווייל ער איז שווארץ און זיין גרופע איז ע"פ רוב ווייניגער קלוג איז נישט אויסגעהאלטן, מדארף יעדער עקסטער דן זיין לויט זיין יכולת און ארבעט.

ווי אויך איז אפילו זאל באמת זיין הבדלים צווישען גרופעס גיט דאס נאכנישט קיין רעכט פאר דער מער מוצלחדיגער גרופע צו פארשקלאפען די וייניגע מוצלחדיגע גרופע אין קיין שום צורה.

ר' ברלסבער,
איך גיי זיך נישט דינגען יעצט אין דער עצם פאקט, איך בין נאר מעורר אז דיין הערכה אויף "שווארצער" ליידט פון א פונדאמענטאלער בייעס און איז נישט אויסגעהאלטן. איך שטעל מיך פאר אז דו דרייסט זיך אין היימישער געגנטער, און רוב שווארצער וואס דו טרעפסט אן זענען אזוינע וואס האבען נישט קיין געהעריגע עדוקעישין, און ארבעטן אין "שווארצע ארבעט" [לאמיר נישט פארגעסן אז עדוקעישין קאסט געלט, ווער עס איז לכתחילה ארים האט שוין וייניגער שאנסן צו זיין קלוג]. דריי זיך אביסעל אין קאלעדזשעס וכדומה און נאכדעם זאג מיר צו שווארצער זענען באופן כללי נארישער.

[לעיקוואד]

בקיצור, צו פארשען אין א אקאדעמישער סעטינג אויב א געוויסע ראסע איז בעסער, קלוגער, וכדומה, איז אויסגעהאלטן, סנישטא קיין ענין צו גלייבן ליגנט.
אבער צו נוצען אזא הבחנה, סיי א אמתע סיי א פאלשע, אין א סאציאלער מציאותדיגער סעטינג, למשל נישט אריינלאזען שווארצער אדער ספרדים אין א מוסד, איז ראסיזם.

[מאראנצןזאפט]

יעדער מענטש אין דער וועלט האט ווירדן אין וואס ער גלייבט, און ממילא איז נישט מעגליך אז ער זאל אנקוקן אלעמען צוגלייך.

די גאנצע חכמה איז צו גלייבען אין געוויסע זאכען און אף על פי כן צו פארשטיין אויך דער וואס גלייבט אנדערש. און עם נישט אראפקוקען דערפאר.

איך האלט אז ס'איז נישט מצוי, וויל די 2 זאכן זענען א תרתי דסתרי, ספעציעל ביי רעליגיע, איך בין א איד, און איך רעספעקטיר דעם קריסט מצד זיין רעליגיעזע אייגנשאפטן?! ס'קלעבט עפעס נישט, דעמאלט שטיי איך נישט מיט מיין רעליגיע.
בכל אופן קענסט אים רופן א נאר, אבער מיט ראסיזם האט דאס נישט. ראסיזם איז נאר אין רעכטן.

[געפילטע פיש]

היינטיגע צייטן איז דאס זאגן אז געוויסע עטנישע גרופעס זענען ווייניגער ווי אנדערע אויך ראסיזם און שטארק אראפ געקוקט אין די סייענטיפישע קאמיוניטי.

en.wikipedia.org/wiki/Scientific_racism

[לעיקוואד]

איך האלט אז ס'איז נישט מצוי, וויל די 2 זאכן זענען א תרתי דסתרי, ספעציעל ביי רעליגיע, איך בין א איד, און איך רעספעקטיר דעם קריסט מצד זיין רעליגיעזע אייגנשאפטן?! ס'קלעבט עפעס נישט, דעמאלט שטיי איך נישט מיט מיין רעליגיע.
בכל אופן קענסט אים רופן א נאר, אבער מיט ראסיזם האט דאס נישט. ראסיזם איז נאר אין רעכטן.

נו פארדעם זאג איך טאקע אז דאס איז די חכמה, אפשר אין דיין בית מדרש איז דאס נישט מצוי, אבער אין דער וועלט איז פון לאנג אנגענומען אז דאס איז דער ריכטיגער וועג ווי זיך צו פירען. אויף דברים שבלב איז קיינער נישט אחראי, אבער בפועל איז מען מחוייב זיל צו פירען אזוי.
איך קען גלייבען באמונה שלמה אין יהדות, און זיין דער בעסטער חבר פון איינער וואס גלייבט באמונה שלימה אין קריסטנטום. יא איך האלט אפשר אז זיין אמונה איז נאריש, און ער האלט דער זעלבער אויף מיין אמונה, אבער וואס האט דער הערכה אויף דער אמונה צוטוהן מיט דער הערכה אויפ'ן מענטש? מיר וייסען דאך אז די סיבות וואס ברענגען מענטשען צו אמונות זענען פארשידען און תלוי אין אן א שיעור זאכען עס איז נישט מעגליך שופט זיין דער מהות פון א מענטש לויט וואסארא מיינונג ער האט.

בכל אופן, צו טענה'ן אז מיר זענען נישט קיין ראסיסטען ווייל מיר לאזען יעדער איינער אריין אין מקווה איז אביסעל נאריש, אריינצונעמען קינדער אין א חדר איז נישט קיין רעכט? וכו' וכו' וכו'. אונזער געזעהלשאפט איז העכסט ראסיסטיש בכמה וכמה אופנים און סנישט קיין חכמה עס צו פארענטפערן מיט נארישע פשעטלאך די חכמה איז פראבירען זיך שלאגען מיט דעם און מתקן זיין.

[מאראנצןזאפט]

נניח אז די בני חם זענען די שווארצע און ממילא זענען זיי פארשקלאפט עפ"י תורה, קען מען עס אביסל ממתיק זיין.
דער שווארצער ער איז ברייט ביינערדיג, גוט געמאכט צו ארבעטן, ער איז פון א ביליגערן סארט, זיינע האר זענען צוקניפטע פון ביליגע מאטריאל, ער איז מיאוס, און ער איז קלאר נארישער, נישט נאר וויל ער איז ארים, נאר ער איז ארים ווייל ער איז נאריש, וחוזר חלילה.
דער וואס האט אים געקרוינט אלס עבד האט געוואוסט וואס ער טוט, זיי טויגן צו דעם פאסטן.
איז אפשר איז עס גאר זייער טובה און גוט פאר זיי צו זיין אן עבד פאר א געטרייען בעל הבית. ס'וועט אים דארט גארנישט פעלן, פונקט ווי א פרוי קומט צו זיין אונטער די שליטה פון א מאן (עפ"י תורה).
יש אומרים אז דאס געבן גלייכבארעכטיגקייט פאר די פרויען און שווארצע איז אין גרויס טייל שולדיג פאר די נידריגע מאראל וואס הערשט היינט איבעראל, אז מ'האלט זיי נישט אין דער ראמען איז ציפקע.
איך זאג נישט, איך טראכט נאר הויך, און הרב לעיקוואוד נישט פארשטיינערן ביטע...

[מאראנצןזאפט]

איך האב געליינט דיין תגובה הרב לעיקוואוד און איך כאפ נישט גענוי איבער וואס מיר קריגן זיך, הייסט מען א ראסיסט אויב וויל מען זיך נישט משדך זיין מיט א ספרדישן?
מיט וואס זענען מיר יא ראסיסטן? אויסער די בני חם, אין אונזער טעגליכן לעבנשטייגער דאהי (נישט פון עמניאל, אין מיין קלאס האב איך געהאט א דאנא מיט א מאסרי)?
(ווען מ'פרעגט מיך וואלט איך טאקע געזאגט אז מ'זאל צוריק שיקן פון ווי זיי קומען... ס'איז נאר א ווערטל פאר ווער ס'כאפט נישט).

[לעיקוואד]

אוודאי וועל איך דיר פארשטיינערן. דו מיינסט איך וועל דיר לאזען אויסדרוקען אזוינע נארישע און ראסיסטישע מיינונגען, און נאך דערצו בשם התורה און איך זאל דיר נישט באשטיינערן?
שוין, איך וועל דיר נאר אפענטפערן, נישט ממש בארשטיינערן.
עס איז נישטא קיין שום סיבה אנצונעמן אז די שווארצער זענען טאקע די בני חם פון די תורה, מכמה וכמה סיבות.
און אפילו אז יא, איז יעדער קשר צווישען די "עבד עבדים" פון די תורה מיט די פארשקלאפונג פון די שווארצע אין אמעריקע אפגעפרעגט אינגאנצען ווייל שווארצע זענען געווארען קנעכט ערשט אפאר טויזנט יאר נאך מתן תורה, בערך אפאר הונדרעט אר צוריק סך הכך, און פאר דעם איז בכלל נישט געווען אזא מציאות. [שוין זעהסטו פון דעם א ראיה אז די תורה רעדט פון איינער אנדערש].
וממילא איז די גאנצע טעאריע דיינע פשוט אראפגעפאלען.
וייטער די טענות דיינע אויף די שווארצע ווייל זיי האבען א געוויסע סארט האר און א געוויסע סארט קערפער [נניח עס איז אמת און נישט סתם א סטיריאטייפ] מער לעכערליך וויפיל האר איך האב אויף מיין קאפ, איך ווייס גארנישט פון וואסארא זיי מהייבט אן אפצופרעגן אזא שטות.

דער א"ג "נידעריגע מאראל" וואס דו זאגט הערשט איבעראל. איז אפילו זאלן מיר יא אנערקענען אין דעם אלץ א פראבלעם, א דירעקטע תוצאה פון די געדאנקען פון ריינע ראסע ווייסע דענקער און אייאפעישער פילאסאפער, עס האט מיט שווארצע זערא איינגעלייגט.
אפשר וייזטו וויאזוי זיי האלטן זיך נישט אין די ראמען, אדער וואס דו זעהסט למשל אין פרעזידענט אבאמא וואס מאכט עם מער ראוי צו זיין א קענכט און רייניגען איינערס בית כסא ווי צו פירען די וועלט? אדער וואס דו זעהסט אין ביל קלינטאן למשל להיפך?

[לעיקוואד]

איך האב געליינט דיין תגובה הרב לעיקוואוד און איך כאפ נישט גענוי איבער וואס מיר קריגן זיך, הייסט מען א ראסיסט אויב וויל מען זיך נישט משדך זיין מיט א ספרדישן?
.

יא בהחלט. פארגעס נישט אז נישט משדך זיין איז בלויז א תוצאה פון א גאנצע קוק איבער ספרדישע אלץ מער נידעריג וכו' וואס האט מיט דער מציאות גארנישט איינגעלייגט.

[יאיר]

צו טרעפן ראסיזם ביי חסידי'שע אידן דארף מען נישט גיין ביז די ספרדים, ביי אונז אליין איז מען איינגעטיילט אויף אזויפיל סובקאטעגאריעס פון 'שענערע' משפחות און נידריגערע משפחות, אז ס'איז ממש א שרעק. הגם אויף די סעקולערע וועלט איז דאס אויך דא אויף א געוויסע אופן, למשל מען ווערט משוגע פאר די קענעדיס כאטש זיי זענען עס בכלל נישט ווערד.

[יאיר]

איך קען גלייבען באמונה שלמה אין יהדות, און זיין דער בעסטער חבר פון איינער וואס גלייבט באמונה שלימה אין קריסטנטום. יא איך האלט אפשר אז זיין אמונה איז נאריש, און ער האלט דער זעלבער אויף מיין אמונה, אבער וואס האט דער הערכה אויף דער אמונה צוטוהן מיט דער הערכה אויפ'ן מענטש? מיר וייסען דאך אז די סיבות וואס ברענגען מענטשען צו אמונות זענען פארשידען און תלוי אין אן א שיעור זאכען עס איז נישט מעגליך שופט זיין דער מהות פון א מענטש לויט וואסארא מיינונג ער האט.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט אפענמיינדעד. פונדעסטוועגן, איז דען נישט פיל הלכות פון די תורה געבויט אויף ראסיזם, ווי למשל בן נח שגזל חייב מיתה?

[יידל]

איך קען גלייבען באמונה שלמה אין יהדות, און זיין דער בעסטער חבר פון איינער וואס גלייבט באמונה שלימה אין קריסטנטום. יא איך האלט אפשר אז זיין אמונה איז נאריש, און ער האלט דער זעלבער אויף מיין אמונה, אבער וואס האט דער הערכה אויף דער אמונה צוטוהן מיט דער הערכה אויפ'ן מענטש? מיר וייסען דאך אז די סיבות וואס ברענגען מענטשען צו אמונות זענען פארשידען און תלוי אין אן א שיעור זאכען עס איז נישט מעגליך שופט זיין דער מהות פון א מענטש לויט וואסארא מיינונג ער האט.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט אפענמיינדעד. פונדעסטוועגן, איז דען נישט פיל הלכות פון די תורה געבויט אויף ראסיזם, ווי למשל בן נח שגזל חייב מיתה?

גזירת הכתוב הוא, חידוש הוא שחידשה תורה, ואין לך בו אלא חידושו.

[יאיר]

לאל... כ'האב א בארג פון אזעלכע הלכות. ווילסט כ'זאל אנהויבן אויספאקן?