זענען מיר אנאלפאבעטן?

[שמעקעדיג]

איין עצה: כאטש אנהייבן פיטערן די יונגווארג, ווען דער שפראך פענסטערל איז נאך ברייט אפן.

ווער זאל עס אויסלערנען?

[געפילטע פיש]

@שליח, שקויעך פארן מיר אויסלערנען א נייע ווארט, היפאפאטאמאנסטרעסקסקוויפעדאליפאביע! יעצט אז איך האב שוין א ווארט אויף דעם קען איך שוין טראכטן דערוועגן.

[אחד העם]

ערגעץ געליינט אמאל (ווער עס וויסט פון דעם זאל עס ביטע מזכה זיין), אז שטאלפערן קען אמאל זיין א תוצאה פון דעם וואס דער מח פארט אים זייער שנעל, און ווען ער וויל זיך מצמצם זיין ארויסברענגען זיינע מחשבות און ווערטער האלט שוין די מח נאכדעם, און ער ווערט צומישט ובכן רעדט ער שווער, און דאס רעדן איז.אים א.גאנצע.עבודה, ביי קינדער מיין איך אז עס איז באקאנט אזא מין תיאוריה, אבער ביי קינדער איז און די אנטוויקלונג, אז די מח פונ'ם קינד איז בעסער אנטוויקלט.ווי די כלי.הדיבור, ובכן שטאלפערט ער, אויב מיינע ווערטער זענען אמת, נמצא אז די ווערטער איז גאר אן אנדערע פראצודר בכלל ווי דאס טראכטען, מקען טראכטען אפילו דער דיבור איז נישט אויסגעארבייט, וכו' כנ''ל,
@שליח תודה פאר די ידיעה פון איינשטיין, און ווען מען.טראכט און ווערטער, געווענטליך טראכט מען אויף.די זעלבע געדאנק, נאכאמאל און נאכאמאל, ווען מען נעמט ארויס פון קאפ די ווערטער, דעמאלטס קומן אריין די הברקות און חידושים און סברות, וכו'

[שמעקעדיג]

פיין, שטאלפערן איז א תוצאה פון א שנעלן מח. וואס איז די אורזאך פארן מאכן פינטלעך אנשטאט ספעיסעס אין תגובות?...

[ראשעקאל]

מסתמא טייפט ער אויף א פאון , און ער מאכט כסדר צוויי ספעיסעס אנשטאטס איינס

[אחד העם]

פיין, שטאלפערן איז א תוצאה פון א שנעלן מח. וואס איז די אורזאך פארן מאכן פינטלעך אנשטאט ספעיסעס אין תגובות?...

אויף מיין פאון איז די פינטעל נעבן די ספעיס, לכבודך וועל איך משתדל זיין עס זאל מער נישט געשעהן, ( קוק מיין תגובה יעצט, ריין פון פונטליך, אבער עס האט מיר גענומען א האלבע שעה...

[שמעקעדיג]

הא הא... דאנקע שיין.

______________________
חתימה: ווען דו זעהסט פינטלעך אין א תגובה אנשטאט ספעיסעס, להוי ידוע, דעם ניק האב איך פיינט אבער אויף די פינטלעך האב איך רחמנות [ראח"ה מק"ש]

.

[אחד העם]

ריכטיג, ווי געשריבן:

היינט צוטאגס איז אנגענומען אז linguistic determinism איז פאלש, און מחשבה איז אוודאי טיפער ווי שפראך, פארט קען שפראך משפיע זיין אויף מחשבה.

@שליח וואס מיינסטו צו זאגין אז עס קען משפיע זיין אויפ'ן מחשבה, העלפען טראכטען וכו' אדער כמו שכתבתי, אז די ווערטער זענען משפיע אויפ'ן טראכט איז עס די מושגים וואס עס זענען אונטער די ווערטער, און אז מען קען די ווערטער קען מען דאך די מושגים וואס עס ווערט ערהאלטען און די ווערטער, און דאס וואס עס העלפט פאר'ן טראכט זענען, בשורש, די מושגים און נישט די ווערטער, תבאר דבריך,

[אחד העם]

און טראכט סתם אזוי, ווערטער בכלל איז נישט קיין זאך כשלעצמו, עס ערהאלט נאר און זיך א.מושג, א משמעות, און סאיז כאילו נאר א סימבאל פאר א געוויסע געדאנק, למשל, גיין, שטיין, וכו' וכו', די ווארט איז גארנישט פאר זיך זעלבסט, עס איז נאר כאילו א סימן פאר א געוויסע אקט, און אזוי איז עס מיט אלע ווערטער, וואס מיינט דאס אז דער טראכט איז געבינדען מיט ווערטער, דער ווארט אליינס איז דאך נישט מער ווי א סמל פאר א געוויסע מחשבה.

[אחד העם]

הא הא... דאנקע שיין.

______________________
חתימה: ווען דו זעהסט פינטלעך אין א תגובה אנשטאט ספעיסעס, להוי ידוע, דעם ניק האב איך פיינט אבער אויף די פינטלעך האב איך רחמנות [ראח"ה מק"ש]

.

מיין ספעציעלע חתימה פאר דיר;
ווען די זעסט מיך לייקען שמעקי, להוי ידוע, דעם מענטש האב איך פיינט, זיין ריח האב איך ליעב, ובכן האב איך עם געלייקט [אד''ם מק''ש]
שוין, רעדאגירט מיין.חתימה

[וועפערייזער]

כדאי אים אויסצוהערן. ער זאגט אסאך געוואלדיקע זאכן

[מאראנצןזאפט]

צווישן אנדערע האבן מיר @קארל (ז"ל), @ישובניק, @יאנקל, @יאיר ,@פשוט-קאמפליצירט, @שרגא און נאך פילע.

און דערביי טוען מיר זיך אנטשולדיגן פאר די אלע חשוב'ע רבנים וואס האבן זיך משתתף געווען ביים היי יעריגן מעמד סעודת הודאה, און צוליב די ענגשאפט איז מען נישט אנגעקומען צו פארצייכענען זייערע נעמען, כבוד תורתם במקומם מונח, ואתכם הסליחה.
לאור דעם אפיעל פון ישמעאל, שלעפ איך ארויף דעם הערליכן אשכול וואס איך האב נישט עספיעט צו באמערקן ביז היינט. מעז יצא מתוק, ס'איז געווען שוואך היינט, האב איך געזוכט אין די ארכיוון, ויגעתי ומצאתי מטעמים.
יישר כוח יידל, באמת א מייסטערווערק, לעצטנס האב איך געגרינדעט אן אשכול מיט'ן נאמען "שיין שרייבן" צו אדרעסירן די טעמע פון גראמאטיק, און עס האט ב"ה נישט זוכה געווען צו איבריגע פאפולעריטעט, אויסער אז פינטעלע שיקט מיך נעמען הוגה'ס אנקעטע, ועיין שם. לאור אייער רוף איבער דער וויכטיגקייט פון א ברייטן וואקבלואר, וועל איך פרובירן שטעלן דערויף דארט א געוויכט.
(איר זעט למשל, איך וואלט מיך געקענט באנוצן מיט'ן פשוט'ן "דגוש", אבער איך האב ענדערש אויסגעוועלט דעם שענערן אידישן "געוויכט".)

נישט סתם צו וואסער מאלעווען, בין איך אויך ביי דער מיינונג אז א ברייטערע שפראך ברענגט אריין נייע טערמינען (געקענט זאגן מושגים, דער עולם זאל אנהייבן נעמען נאטיצן...) אין א מענטשן.
קוק למשל דאס ווארט trend, מ'קען זאגן סטייל, אדער שטיקי, וואס זענען ביידע נישט קיין גענויע סינאנימען. אז מ'ווייסט פון דאס ווארט האט מען זיך איינגעקויפט א נייע טרעמין.

אגב דאגב דאגב, פאר א שטיק צייט צוריק איז אויפ'ן בי.קיו.אי. געווען א בילבארד אדווערטייזמענט פון לעקסוס מיט א סלאגאן now trending. מיך האט עס זייער געכאפט, לכאורה איז עס א שפיל אויף די ווערטער פון now pending, ויש בזה עומק ואכהמ"ל.
אלנפאלס האב איך אין פלאן צו עפענען אן אשכול איבער אלע סארטן טעגליינס און סלאגאנען למיניהם, וואו מ'וועט שטודירן זייערע באדייטן לאורכם ולרוחבם, און איך וועל יעצט טרעידמארקען דעם נאמען פאר דער אשכול וועלכע וועט בעז"ה גערופן ווערן: א שפיל מיט ווערטער.
מאראנצן, קענסט שוין גיין שלאפן, יוצא געווען, גענוג שטותים פאר איין טאג, טאמאראו איז ענאדער דעי (גראדע א גוטער סלאגאן, מ'דארף נאר טרעפן דעם ביזנעס צוגעפאסט דערצו, כידוע המעשה עם הדובנער מגיד והגר"א שהמשלים הם בקדקדו קודם להנמשלים וק"ל).

[מפוזרי]

אזוי ארום-וואנדערנדיג פון איין אשכול צום צווייטן, האב איך מיך אנגעשטויסן אינעם דאזיגן . נאכן אריינוואנדערן און אדורך-שפאצירן, האב איך באשלאסן עס ארויפשלעפן און לייגן אויפן אויבערפלאך.

[berlbalaguleh]

מפוזרי: אבער וואס ווילסטו זאגן. פרעגן. אדער מחדש זיין.
סתם אויפברענגען אן אשכול און גארנישט זאגן, לאז פאר דעם פארשטארבענעם אשכולות אויפוועקער. איך מיין מ'דארף איהם אליינס אויפוועקן. כ'האב מורא אז א דע-פיברילעיטאר וועט איהם שוין נישט העלפן. נאר תחיית המתים...!

[בן אדם]

און מיין הארץ האט פארפעלט א קלאפ זעענדיג אז דער הייליגער מאראנצנזאפט זי"ע האט זיך דא היינט אריינגעכאפט, נאר כ'האב געמוזט איבערקוקען נאכאמאל צו זען אז דאס איז דעצעמבער 12 '2013' און נישט '2016'

[מפוזרי]

ר' בערל, איך האב עס היינט צום ערשטן מאל געטראפן און געליינט, היות איך האב שטארק הנאה געהאט, האב איך געוואלט אנדערע מהנה זיין אויך. ווי די גמרא זאגט... מיגו דזכי לנפשיה זכי נמי לחברי. (יעצט פרעג מיך נישט אפ, איך נוץ עס בלויז אלס אויסדרוק.)

@בן אדם, איך האב גאר נישט באמערקט דאס דאטום! זעט אויס אז מ'האט עס אויסגערופן אין הימל.

[berlbalaguleh]

מפוזרי: אי בין נישט סתם א פגע אזוי ווי...אמאל האביך געמיינט אז אפילו מ'האט גארנישט צו זאגן זאלל מען/קענמען אויך. זאגן. ביז איך בין געקומען צו די מסקנא אז אויב איינער האט גארנישט צו זאגן זאלל ער שווייגן...

[שבת אחים]

ר׳ בערל, No comment אויף דיין לעצטע תגובה

[מפוזרי]

ר'בערל, על'ך בלייבן שטיל...

[מי אני]

קען זיין אז דאס איז מענין לענין, אבער עס איז באותו ענין.

הגם איך (אזויווי יעדע רעכטדענקענדיגע מענטש) בין מסכים אז עס איז (קריטיש) וויכטיג צו בארייכערען א מענטשנ׳ס וואקאבולאר, קען מען נאך אלס נישט אוועקמאכען דעם דיאלעקט פון דאס אידישע שפראך וואס חסידישע אידן נוצן היינט. דהיינו, לכאורה איז דאס אידיש וואס אונז נוצן כלפי ריכטיג יידיש, ענליך צו AAE [African-American English] לעומת SAE [Standard American English]. וואס הגם ס׳זענען דא וואס טענה׳ן אז AAE איז א ״שוואכערע״ וכו׳ שפראך פון ״געהעריגע״ ענגליש, איז דאס פון א linguistic שטאנדפונקט נישט ריכטיג. ולכאורה ה״ה בנידון דידן, הגם חסידיש אידיש האט בעצם ווייניגער ווערטער וואס מ׳נוצט, וכעין AAE לעומת SAE (איך האב נישט געטוהן קיין research אויף דעם ממש, אבער אזוי קומט מיר פאר במשכל ראשון.)

איך פארשטיי אז דאס זאגט גארנישט בנוגע אנאלפאבעטיזם, וואס האט צו טוהן מיט ליינען (און שרייבען), און נישט דוקא רעדן. איך האב דאס נאר געוואלט צולייגען בנוגע די שמועס פון די וואקאבולאר פון אונזער היינטיגע באניצטע אידיש אין אונזער ווערנאקולאר (וואס דאס איז לכאורה געווען פשט אין די אנטווארט פון אפאר מגיבים דא אז מ׳נוצט למעשה נישט די ווערטער).

[הדסים]

א דאנק @מי אני פאר אלע אלטע סחורה וואס דו ברענגסט ארויף.

[רביה''ק זי''ע]

שטויסט איר זיך אמאל אן אין א וויקיפעדיע בלאט און איר פארשטייט נישט קיין ווארט? נישט געזארגט. צווישן אלע שפראכן וואס וויקיפעדיע אפפערט אירע ליינער האט זיך אויך "simple English", ספעציעל געאייגנט פאר מענטשן מיט א מאגערע ווערטער-אוצר, קוקט די צווישנשייד פון די ערך אויף אטאם אין ענגליש ביז די ערך אין "איינפאכע ענגליש".

[מי אני]

לגבי די שמועס פון וואקאבולאר איז מערקווידיג צו ציטירן וואס דער רמב״ם זאגט אין הלכות יסודי התורה (ד ח) לגבי די דעפיניציע פון ״נפש״ אינ׳ם קאנטעקסט פון א ״צורה״ ווס. ״טבעית, חיונית, אדער נפשיות״, וז״ל ופעמים רבות תקרא זאת הצורה נפש ורוח ולפיכך צריך להזהר בשמותן שלא יטעה אדם בהן וכל שם ושם ילמד מענינו ע״כ. אין מ׳איז מפרש דארט ״ישתדל בשמות המשותפין כדי שילמד כל דבר מענינו ולא יטעה מענין לענין״. ולכאורה כ״ש אויב מ׳האט אן עקסטערע ווארט/נאמען פאר די קאנצעפט.

[מי אני]

לגבי די שמועס פונ'ם קשר בין מחשבה לדיבור און צו מחשבה איז העכער פון דעם, איז אינטרעסאנט איז אינטרעסאנט צוצוצייכענען דעם ליקוטי מוהר"ן (ח"א תורה סד אות ג) אז אינ'ם חלל הפנוי וואס איז געווען ביים צמצום בעת בריאת העולם איז נישטא קיין דיבור, נאר מחשבה וואס איז למעלה הימנה ע"ש.

[מי אני]

דר. דזשערי פאדאר זאגט (לגבי דעם מושג פון א גלויבונג פון א פילאזאפישן שטאנדפונקט) אז א גלויבונג אין די מח פון א מענטש איז א געבוי פון א רעפרעזענטאציע פון א מושג וואס ער/זי האט אין מח. ער טענה׳ט אז דאס געבוי פון די רעפרעזענטאציעס זענען לינגואיסטיק אין נאטור. (ער איז נוטה צו דעם אז דאס איז געבינדען צו דר. נועם טשומסקי׳ס באקאנטע אוניווערסאלע גראממאר, ווי איידער דאס ספעציפישע שפראך פונ׳ם ספעציפישן מענטש.)

דר. דאנאלד דעיווידסאן האט געזאגט ענליך. ער האט גע׳טענה׳ט אז עס איז נישט שייך צו האבן גלויבונגען נאר דורך שפראך, און דעריבער האבן בעלי חיים נישט קיין גלויבונגען.