לך בשלום, אלכסנדר, תנוח בשלום על משכבך

[ראש הישיבה]

די פאונט איז די איינציגסטע זאך וואס די באמבע ישיבות פארקויפן איז א פרייד אין גאוה.
ווי @בר דעת האט אהנגעהויבן די אשכול:
לך בשלום, אלכסנדר, תנוח בשלום על משכבך

[chusid]

א ישיבה, אנדערש ווי א קאמפאני, דארף צושטעלן רוחניות און האט נישט די רעכט צו קלויבן צווישן כשרונות.

[יתרו]

איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איז ביזי מיט ר' אהרן ר' זלמן לייב.

און איך האב געהאט דריי חברים אין סאטמאר איינער איז א רועה זונות דער צווייטער שרייבט ליקוטים אויף שמירת עינים און דער דריטער איז ביזי אין כולל מארגן זיין די באסעס פאר יעדע עצרת מחאה און הפגנה.
אשר על כן? מען רעדט פונעם בחור בשעת ער גרעדיועט פון ישיבה, וואס זענען זיינע קענטיניסן און ווי מבושל ער איז אז אויב האלט ער ביים לערנן ווייטער. דאס וואס ער האט דיסיידעט צו פליפן הייזער ווייזט נישט גארנישט איבער זיין בגרות אין לערנען.

[יתרו]

איך האלט שוין מער ווי צעהן יאר שפעטער, און איך קען זייער סאך תלמידים לשעבר פון דארט, אבער 'קיין איינער' וואס איז אין די תורה ליין. קיין איינער. נישט קיין ראש הישיבה, נישט קיין מג"ש, נישט קיין משגיח, אפילו נישט קיין (עמראצעישע) דייןן

איך קען יא. בכלל די גאנצע איידיע צו מעסטן די סוקסעסס פון א ישיבה לויט וויפיל מגידי שיעורים אדער משגיחים זיי האבן ארויסגעגבן איז א פאלשע צוגאנג, א מגיד שיעור און א משגיח מיינט נישט אז ער איז א געלונגענער לערנער.
בדרך אגב אויב וואוינסטו אין בארא פארק כאפ דיך אריין אין אמונת ישראל עס לערנען דארט א חבורה פון צען צוואנציג תלמידי אטיק זייער רמה און לערנען און קאווערן מקצועות לעומקה ולרחבה פארשטעקט רוב מורי הוראות און מגידי שיעורים וועם איך קען.

[יתרו]

נאר אפלערנען א מחלוקת קצות און נתיבות זיך דערגרונטעווען צו דעם שפיץ המחלוקת וואס איז געווענליך תלוי און א לומדישע הגדרה. אדער אפי' א לומדות פון א ש"ך און א מג"א, מער מפורש: איך מיין חזו"א סטייל.

געב מיר א בעסערע הגדרה, ווייל די תורה איז נישט געגעבן געווארן בזמנו פונעם חזון איש, און ס'איז געווען למדנים בעפאר אויך

איך בין נישט אזא למדן, צו קענען צונעמען דיינע ווערטער, אבער א בלאט לערנער מיט בעסיק מפרשים מהרש"א פני יהושע מהר"ם שיף איז אויך א תלמיד חכם אפילו ער דערגרונטעוועט זיך נישט צו די שפיץ פון די מחלוקה, ס'איז יתכן אז די נקודה וואס דו רעדסט האבן אנדערע אנגערופן סברות כרסיות

און אנדערע ווערטער זאגסטו אז חזון איש איז מלא סברות כריסיות. קען זען אז ביזט גערעכט. למעשה האט זיך תורה עוואלוואד און די מהלך ביי רוב ענענסטע לערענער היינט איז דער חזון איש צוגאנג נישט חת"ם סופר און פני יהושע'ס סארי פאר די דיסעפוינטמענט.

[כוכב]

דער חזון איש איז בכלל נישט די ריכטיגע כלי מדה פאר דרכי הלימוד. זיינע ספרים זענען פון די טיפסטע און שווערסטע הלכה ספרים אמאל געשריבן געווארן און זענען בכלל נישט קיין נחלת הכלל סיידן אפאר באקאנטע שטיקלעך ווי עפענען באטלעך אום שבת און אז לעקטער איז משום בונה וכו'.

[יאיר]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

[יתרו]

דער חזון איש איז בכלל נישט די ריכטיגע כלי מדה פאר דרכי הלימוד. זיינע ספרים זענען פון די טיפסטע און שווערסטע הלכה ספרים אמאל געשריבן געווארן און זענען בכלל נישט קיין נחלת הכלל סיידן אפאר באקאנטע שטיקלעך ווי עפענען באטלעך אום שבת און אז לעקטער איז משום בונה וכו'.

דער חזון איש איז דער כלי מדה! און ער איז שוין איינמאל נחלת הכלל. עס איז "דער" ספר און מהלך וואס רוב לומדים (עכ"פ אין א"י) וואס נעמען זייער לומדות א טריט ווייטער צו מקצועות אין הלכה און בלייבן נישט און ארבעה אבות נזיקים אדער קדשים נוצן אלץ זייער וועג ווייזער און רבי. למעשה רוב רובו פון א"י כוללים (כולל יוצאי תלמידי פונוביז מיר בעלזא וכו') איז דער חזון איש דער וועג ווייזער פארן עפענען א סוגיה און ניין נישט נאר פאר עפענן באטלעך (וואס אגב האט ער נישט קיין שטיקל אויף דעם, נאר אויף א טאנא קען וואס איז גאר אנדערש ווי א באטעל). לדוגמא אין הלכות שבת: איז מוקצה, ל"ט מלאכות וכו' און עירובין: מחיצות, תחומין וואס ער איז דער גרונדשטיין וועם יעדער נוצט. אזוי אויך אין סוכה ציצית תפילין אפגערעדט פון טהרות כוללים וואס איז נישטא קיין אנדערע אחרונים כמעט. די איינציגסטע מקצוע וואס חזון איז איז שוואך (דהיינו וואס מען נוצט עם נישט געהעריג) כמעט איז יורה דעה ווי בשר בחלב און הלכות נדה און עס איז דאס סבות פארוואס ואון די וואס קאנצעטרירן זיך מער אויף די תערובות חלקים ווי ספקות און חזקות אדער די וואס קאנצטירירן זיך אויף וסתות אין הלכות נדה נוצן אים יא.

[יתרו]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.

[יתרו]

און יא ווי מער דקותדיג ער האט ארויס דעם האקעלע מחלוקה פונעם רשב"א און דעם ריטב"א אדער פונעם קצות אונ דער נתיבות אדער דער חזון און ר' חיים אלץ מער למדן איז ער. פארשטייט זיך אז אלעס רעדט מען אז עס גייט אריין אין כלל פון נארמאל אפלערענען וואס עס שטייט נישט מחדש זיין חידושים וואס שטייט נישט און שטימט נישט ווי מאנכע האבן געטוען (ומהם כמה גדולי ראשי ישיבות).

[כוכב]

@ יתרו אויף הל' שכירות וקבלנות און הל' חנוכה איז אויך נישטא קיין חזון איש.
בעניי האב איך נישט געטראפן אז דער עיקר מחלוקת הראשונים זאל זיין באזירט אויף סברא, עס איז געווענליך געבויעט אויף דעם וועג וויאזוי זיי האבן אפגעלערנט די גמ' און די סברא קענסטו שוין צושטעלן נאכדעם.
אזוי שרייבט דער אבני נזר, אז עיקר דרך הלימוד איז בירור השיטות היינו כל שיטה ושיטה האיך יפרש את הגמ'.

[הוגה]

איך האב געהאט דריי חברים אין אטיק, איינער פליפט הייזער אין בושוויק, איינער מענעזשט א אלד עיזש האום און דער דריטער איז אין כולל און איזי ביזי מיט אהרן זלמן לייב.

@כוכב, לפי דעם קומט אויס אז אטיק גיבט ארויס צוויי דריטל געלונגענע תלמידים וואס די וועלט האט עפעס פון זיי...


.

[יאיר]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.

אויב דאס איז דער דעפיניציע פון א למדן ווייס איך נישט פון קיין איין ישיבה כהיום הזה וואס לערנט אויף אזא מהלך. פון אלע מיינע חברים וואס האבן געלערנט אין סיי וועלכע ישיבה אין אמעריקע אדער א"י ווייס איך נישט קיין איינעם וואס איז געווארן גענוג געבויט צו קענען נוצן זיינע לומדות סברות אין נזיקין לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא אין או"ח אדער יו"ד, נוסח חזון איש אדער אגלי טל (דאס מיינט נישט אז עס איז נישטא, פשוט איך האב עס נאכנישט באגעגנט).
אין שרידי אש האב איך אמאל געטראפן א לאנגער סימן, וואו עס שטייט אז ווען הגרי"י וויינבערג האט ארויסגענומען זיין סמיכה אין בערלין איז דער סדר געווען אז דער עומד להוראה האט באקומען א שאלה און ער האט אליין געדארפט מברר זיין די הלכה פון סוגיות הש"ס. אפשר זאל מען דאס מתקן זיין היינטיגע צייטן אלס א פארהער נאך יעדן זמן. דער מגיד שיעור זאל פרעגן עטליכע שאלות אין די סוגיות און די תלמידים זאלן דארפן מברר זיין די שאלה דורכ'ן אפלערנען די סוגיות.
אגב, דיין למדן דארף נאר האבן די פאטענציאל צו קענען אפלערנען א סוגיא ווי דו ערווארטסט אים, אדער ער דארף פאקטיש האבן אפגעלערנט א חלק ניכר פון די סוגיות הש"ס אויף דעם אופן?

[לעיקוואד]

יאיר וואס? קיינער? און פון מיר האסטו אינגאנצן פארגעסן?
ערנסטערהייט, זהעט מיר אויס מוגזם אייער קביעה. אוודאי ישנם רבים כאלה. אפשר נישט ווי דער חזון איש אבער גענוג אויף זיך צו רעכענען מיט זיי. פון וועלכע ישיבה דווקא ווייסיך נישט.

[יתרו]

@ יתרו אויף הל' שכירות וקבלנות און הל' חנוכה איז אויך נישטא קיין חזון איש.
בעניי האב איך נישט געטראפן אז דער עיקר מחלוקת הראשונים זאל זיין באזירט אויף סברא, עס איז געווענליך געבויעט אויף דעם וועג וויאזוי זיי האבן אפגעלערנט די גמ' און די סברא קענסטו שוין צושטעלן נאכדעם.
אזוי שרייבט דער אבני נזר, אז עיקר דרך הלימוד איז בירור השיטות היינו כל שיטה ושיטה האיך יפרש את הגמ'.

כוכב, איך קען נישט מער מחולק זיין. א סברה שטעלט מען נישט צו נאכדעם וואס מען ענדיגט! א סברה גראבט מען ארויס פון דיוק אין א לשון פון א ראשון, פון הכרחים אין שיטות פון סתירות אין חשבונות, מען איז בונה און סותר ביז מען קומט צו צום ריכטיגן סברה (שטייצעך וואס ליגט די מערסטע אינעם לשון פונעם ראשון אדער אחרון) יד ביד מיטן בירור און סידור השיטות.
מסתבר איז אז דאס מיינט דער אבני נזר, אויב מען קוקט ווי אזוי זיין אגלי טל קוקט אויס.

[יאיר]

פון לעיקוואוד האב איך אינגאנצן נישט גערעדט, עס איז נישט אין אמעריקע און נישט אין א"י
איך האב גערעדט פון מיינע חברים פון ישיבה, מעגליך אז אנדערע האבן אנדערע עקספיריענסעס. (גראדע אין ספרים פון היינטיגע מחברים האב איך שוין יא געזען עכט גוטע לערנער).
אבער איך מיין בכלליות אז קיין איין ישיבה לערנט נישט אויף אזא אופן, און אויב איינער איז יא אויסגעוואקסן אן אמת'ער למדן איז עס געווען טראץ די ישיבה און נישט א דאנק די ישיבה, אדער אפשר אויב זיי האבן געלערנט אין די ישיבה וואו דער חזון איש איז אויסגעשטיגן .

[יאיר]

אה, איך האב שיער פארגעסן. היינטיגע בחורים ווייסן גענוי ווי אזוי צו מוציא זיין לדינא אלע וויכטיגע שאלות אויב א בית יעקב מיידל איז מקדש על מנת די געלט איז אין די שטר אדער אינדרויסן פון די שטר.

[יתרו]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

ווי איך האב שוין דעפינירט און מיינע פריעדיגע תגובות מיינט א למדן איינער וואס איז ביכולת אפצולערנען א סוגיא כהלכה ארויסהאבן די סברות דקות וואס זענען מחלק דעם רשב"א פונעם ריט"בא ביזן ר"ן אז ער זאל שולט זיין דערין עד כדי כך ער זאל קענן שרייבן אן עסיי אויף א נייעם שאלה און דעם נושא אין ער קענען נוצן אלע זיינע ידיעות אהערצושטעלן א דבר המושלם. א שטיקל חזון איז איז איז דער בעסטער דוגמא ווי אזוי אזא עסיי דארף אויסזעהן.

אויב דאס איז דער דעפיניציע פון א למדן ווייס איך נישט פון קיין איין ישיבה כהיום הזה וואס לערנט אויף אזא מהלך. פון אלע מיינע חברים וואס האבן געלערנט אין סיי וועלכע ישיבה אין אמעריקע אדער א"י ווייס איך נישט קיין איינעם וואס איז געווארן גענוג געבויט צו קענען נוצן זיינע לומדות סברות אין נזיקין לאסוקי שמעתתא אליבא דהלכתא אין או"ח אדער יו"ד, נוסח חזון איש אדער אגלי טל (דאס מיינט נישט אז עס איז נישטא, פשוט איך האב עס נאכנישט באגעגנט).
אין שרידי אש האב איך אמאל געטראפן א לאנגער סימן, וואו עס שטייט אז ווען הגרי"י וויינבערג האט ארויסגענומען זיין סמיכה אין בערלין איז דער סדר געווען אז דער עומד להוראה האט באקומען א שאלה און ער האט אליין געדארפט מברר זיין די הלכה פון סוגיות הש"ס. אפשר זאל מען דאס מתקן זיין היינטיגע צייטן אלס א פארהער נאך יעדן זמן. דער מגיד שיעור זאל פרעגן עטליכע שאלות אין די סוגיות און די תלמידים זאלן דארפן מברר זיין די שאלה דורכ'ן אפלערנען די סוגיות.
אגב, דיין למדן דארף נאר האבן די פאטענציאל צו קענען אפלערנען א סוגיא ווי דו ערווארטסט אים, אדער ער דארף פאקטיש האבן אפגעלערנט א חלק ניכר פון די סוגיות הש"ס אויף דעם אופן?

איך האב געלערנט אין כוללים אין ארץ ישראל איך קען זאגן אז מער ווי האלב עולם פונעם עולם יוצאי פונביז און סאלבאדקע ביאן בעלזא קארלין זענען געווען ביכולת צו טוען אזא זאך למחצה לשליש ורביע. ס'איז נישט אזוי שווער ווי די מאכסט עס.
אויף דיין צווייטע שאלה, א למדן איז איינער וואס האט די פאטענציאל, א תלמיד חכם איז איינער וואס האט אפגעלערנט א חלק ניכר און מקצועות הלכה אויף דעם אופן .

[כוכב]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

דן ווייסט טאקע נישט דעם חילוק צווישן אן עמקן און א חמור נושא ספרים אדער דו מאכסטעך טעמיש.
עס איז די בערך זעלבע חילוק פון יאיר ביז דער (פינטעל) איד.

[יתרו]

אין ישיבות לערנט מען נישט אזוי אבער למעשה גיבן זיין די פאטענציעל פאר א בחור צו קענען ניצן זיינע כשרונות אויב ער וויל ווייטער שטייגן אויף דעם מהלך.
בדרך אגב אין סלאבאדקע ישיבה און אין תפרח לערנט מען מיט בחורים ממש דעם מהלך פון לאסוקי שמעתתא אליבא דהילכתא בעיון. די סבה איז ווייל זיי פאררופן זיך אלס חזון איש'ניקעס. די אנדערע ווערן קלוגער אין כוללים.

[כוכב]

ביי אונז פלעגט מען שמועסן אז די וואס כאפן נישט די ישיבשע עמקות זעצן זיך ארויף אויפן חזו'א...

[יאיר]

איידער מען קריגט זיך ארום וועלכע ישיבה גיבט ארויס בעסערע למדנים, זאל מען קודם עסטאבלישן וואס באדייט א למדן. איז א למדן איינער וואס קען פופצן בלאט פון ש"ס פלוס די באקאנטע סברות פון ר' חיים, שערי יושר און קובץ שיעורים, און אין צוגאב קען ער דערגיין די סברא פון יעדע פאלשע אדער אמת'ע קוועטש אין רשב"א? איינער וואס קען ש"ס גמרא רש"י בעל פה? איינער וואס קען הלכות שבת און בשר בחלב מיט פרי מגדים'ס?

דן ווייסט טאקע נישט דעם חילוק צווישן אן עמקן און א חמור נושא ספרים אדער דו מאכסטעך טעמיש.
עס איז די בערך זעלבע חילוק פון יאיר ביז דער (פינטעל) איד.

עס זענען דא אזויפיל מיני עמקנים. ביי דעם סאטמארן איד איז עס א שיינע קרעפל פשט'ל און א פרי מגדים סטיל לערנער, ביי א ליטוואק איז עס איינער וואס קען זאגן די מערסטע פאני גדר אויף דער חילוק צווישן שברים און תרועה. מיט פינף הונדערט יאר צוריק האט א עמקן און למדן געהייסן איינער וואס קען נאכזאגן א חילוק און מאכן א פארפלאנטערטע לשיטתיה. און מיט פופצן הונדערט יאר צוריק האט א געלונגענער למדן געהייסן איינער וואס קען מחדש זיין א קנאקעדיגע חסורי מחסרא ווען צוויי משנה'ס שטימען נישט.

[יתרו]

ביי אונז פלעגט מען שמועסן אז די וואס כאפן נישט די ישיבשע עמקות זעצן זיך ארויף אויפן חזו'א...

אדער דער וואס איז נישט סובל סברות וואס זעצן זיך נישט אריין און קיין לשונות, אין שטימן נישט אין קיין חשבונות און די סוגיא, און ועל כולם וואס זענען ווייט כרחוק מזרח ממערב פון וואס דער ראשון אדער אחרון האט געמיינט.

[שרייבער]

נאר אפלערנען א מחלוקת קצות און נתיבות זיך דערגרונטעווען צו דעם שפיץ המחלוקת וואס איז געווענליך תלוי און א לומדישע הגדרה. אדער אפי' א לומדות פון א ש"ך און א מג"א, מער מפורש: איך מיין חזו"א סטייל.

געב מיר א בעסערע הגדרה, ווייל די תורה איז נישט געגעבן געווארן בזמנו פונעם חזון איש, און ס'איז געווען למדנים בעפאר אויך

איך בין נישט אזא למדן, צו קענען צונעמען דיינע ווערטער, אבער א בלאט לערנער מיט בעסיק מפרשים מהרש"א פני יהושע מהר"ם שיף איז אויך א תלמיד חכם אפילו ער דערגרונטעוועט זיך נישט צו די שפיץ פון די מחלוקה, ס'איז יתכן אז די נקודה וואס דו רעדסט האבן אנדערע אנגערופן סברות כרסיות

און אנדערע ווערטער זאגסטו אז חזון איש איז מלא סברות כריסיות. קען זען אז ביזט גערעכט. למעשה האט זיך תורה עוואלוואד און די מהלך ביי רוב ענענסטע לערענער היינט איז דער חזון איש צוגאנג נישט חת"ם סופר און פני יהושע'ס סארי פאר די דיסעפוינטמענט.

כ'האב נישט געזאגט אז חזון איש איז סברות כרסיות, איך האב נאך אין מיין לעבן נישט געלערנט חזון איש, אבער איז חזון איש נישט חתם סופר און פני יהושע, מיינט נאך נישט אז איינער וואס קען נישט מאכן חלוקות ווי חזון איש סטייל איז נישט קיין תלמיד חכם, וכאמור, די תורה איז געגעבן געווארן פארן חזון איש

[שיטה מקובצת]

סארי פאר'ן אריינהאקן די דעבאטע, אבער איך מוז אויסדרוקן מיין הכרת הטוב פאר בר דעת פאר די הייליגע טייער ווערטער.

אלע ברכות אויף דיין קעפעלע @בר דעת פאר די זיסע לעכטיגע ווערטער. בור כרה ויחפרהו. די שחצנים לבית אלכסנדר, וואס האבן שוין פארגאסען טייכן בלוט גענוג צו דערטרענקען די גאסן פון 56 סטריט ביז 10 עוועניו, מעגן אביסעלע ליידן פון זייער אייגענע מעדיצין. די חוצפה און עזות מיט וואס די מענטשן האבן סעלעקטירט אידישע נשמות אלעס פאר זייער פיסטע תאוות הכבוד זאל יעצט געניצט ווערן למכה מצרים בבכוריהם כי לעולם חסדו.

מ'שטעלט אהער הגאון ר' מאיר שפירא זצ"ל ווי א מלאך אלוקי וואס אויב ער האט אראפגעברענגט א מושג מוז שוין זיין אז עס איז כשר וישר. דאס איז אוודאי נישט אזוי. ער האט זיך געקענט טועה זיין פונקט ווי יעדע אנדערע מענטש. כאטש איז ער געוועהן א גאון, און כאטש האט ער געהאט ספעציעלע כשרונות וואס זענען געוועהן באמת פאסיג פאר בחורים מצויינים. דאס איז גאר אנדערש פון די היינטיגע ראשי ישיבה ווי אלכסנדר וואס זענען בכלל נישט קיין גרויסע גאונים, און די סיבה פארוואס זיי זיכן בחורים מצויינים איז נאר ווייל דאס מאכט זייער דזשאב גרינגער און עס ברענגט זיי מער כבוד.

ועוד יותר, ווי מ'האט שוין ארויסגעברענגט, איז נישט קיין פארגלייך פון היינט ביז פאר'ן קריג. פאר'ן קריג איז געוועהן אסאך אסאך מער טשויסעס פאר א בחור. א בחור האט געקענט א חתן ווערן ערגעץ אין די יאהרן צווישן 12 און 25. א חתן ביי די 12 איז נישט געוועהן צו יונג. א חתן ביי די 25 איז נישט געוועהן צו אלט. די בחורים האבן געקענט יאהרן לאנג "זיין אין שידוכים", צעהן מאל טוישן וואס זייער אויסקוק אין לעבן איז, און האבן אינצווישן געקענט גיין אין ישיבה, ארבעטן, אין די ארמיי, וכו'.

היינט האט א בחור איין טשויס נאר צו לערנען אין ישיבה. אנשטאטס לאנגע יאהרן פון זיין עוועילעבל פאר א שידוך, איז דא נאר קארגע צוויי יאהר ווען "מ'דארף" א חתן ווערן. די אלע בחורישע יאהרן ווען א בחור "מוז" לערנען אין ישיבה, איז אלעס מיט'ן חשבון אז די רגע וואס ער ווערט 18 זאל ער האבן א געוויסע צורה וואס וועט אים א חתן מאכן אין א קורצע תקופה פון ווייניגער פון 2 יאהר.

דאס איז אינגאנצען א אנדערע וועלט פון דעם אמאל, ווען ס'איז באמת געוועהן אסאך טשויסעס.