אפשר איז שוין צייט מתיר צו זיין דעם עירוב

[גאנצל]

אין א אנדערע אשכול האט זיך ערווארבן א שמועס בנוגע דעם סוקסעס פונעם עירוב

האט מיר עס געברענגט צום געדאנק אז אפשר איז שוין טאקע צייט פאר סאטמארע רבנים צו מתיר זיין דעם עירוב ?

איז אזוי די איסור פונעם עירוב דורך די סאטמארע קהלה באשטייט פון 3 סעיפים

א) זיכו פת

און דאס איז די בירור פונעם ק"י -אומאפיציעילער סאטמאר- דיין שליט"א

אז היות כדאי צו מתקן זיין עירובין מוזן זיך אלע תושבי העיר משתף זיין אין א פת (עפעס אזוי ......... געדענק יעצט נישט קלאר פונקליך) אבער אזוי ווי ביי דעם פאל זענען רוב תושבי ווימ"ס דערקעגן צו האבן א עירוב ע"כ איז דא א ערנסטע חשש אינעם זיכו פת וואס ע"כ האט דער דיין אויסגעפירט 'איז א איסור גמור' זיך צו באנוצן מיטן עירוב

ב)דעת רביה"ק

די רבי הדברי יואל זי"ע האט נישט געהאלטן פונעם עירוב

ג) אחראי אויפ'ן עירוב

ועתה אבאר די צדדים אז מ'זאל שוין מתיר זיין

קודם [center]הקדמה[/center]

איך רעד יעצט נישט צו מ'האט געזאלט 'לכתחלה' זיך צושטעלן צום עירוב איך רעד יעצט נאכדעם וואס דער עירוב איז שוין דא, ס'שטייט שוין, ס'איז א מציאות, וואס איז פשט פון אנהאלטן דעם איסור דערויף נאך אזויפיל יאר איז עס דען נישט קיין חוכא וטלולא ס'איז דאך דא און א שיינע % מענטשן וואס טראגן דאך מיטן עירוב איז דען טאקע שייך צו זאגן אז דיין שכן איז עובר אויף חילול שבת יעדע וואך ? און נאך מער אפילו 'דו אליין' ווען דו טראגסט בשוגג בלייבסטו דען שולדיג א חטאת ביים טאג פון משיח ? טראכסטו דען נישט ביי דיר אז ס'איז גוט ס'איז דאך דא אויף וועם זיך צו פארלאזן ? מ'קען היינט ברייט זאגן אז רוב תושבי העיר זענען שוין געהעריג מסכים און אפשר זיך שוין אמאל באנוצט בעקיפין מיטן עירוב אויב אזוי אמאי למה פ"וו זאל מען זיך נישט צוזאם נעמען און אפיציעיל מתיר זיין והכל על מקומו יבא

איי מ'האב 3 סיבות איז אזוי

[center]א) זכוי הפת[/center]

פאלט דאך גראד אוועק ווייל אזוי ווי געזאגט רוב תושבים ווילן היינט דעם עירוב און כש"כ אז דו וועסט עס מתיר זיין מאן דכר איז דאך קלאר אז ס'פאלט אוועק

[center]ב) דעת רביה"ק[/center]

מ'האט דאך נישט געהערט דעת רבינו נאר ביים 'לכתחלה' אז ער האט נישט געמאכט קיין עירוב אבער בדיעבד אפשר וואלט ער מיטגעשטאנען

דאס איז קלאר אז דעם רבינס חשש איז נישט געווען קיין דאוריתא'דיג'ע פראבלעים ווי למשל אז בעדפארד איז א רשות הרבים דאוריתא וכדו' ווייל ווען יא וואלט מען עס געהערט פונעם דיין ר' געציל פונעם רבי'ן און פון אנדערע מ'האט דעס אין ערגעץ נישט קלאר געהערט

נאר וואס יא יעדער פארשטייט אז תיקון עירובין איז נישט קיין דיעבד און די רבי זצ"ל -אלמלא ער וואלט געהאלטן דערפון- וואלט דאס געווען איינע פון זיינע ערשטע פעולות 1) ווייל ס'איז מבורר אין שו"ע אז ס'איז מצוה לתקן עירובין 2) ווייל דאס איז אזוי געווען אינדערהיים יעדע שטאטס רב האט געמאכט א עירוב אין שטאט מ'פלעגט דאך האלטן אין איין טראגן, סידורים אין ביהמ"ד טשאלענט פלעגט מען אויך טראגן נישט יעדער האט געהאט ווי צו האלטן ווארים די טשולענט דער ייטב לב זצ"ל איז געגאנגען בנפשו אהער צו שטעלן א עירוב אין סיגוט, און רביה"ק וואס האט זייער געוואלט אז אלעס זאל זיין ווי אינדערהיים וואלט ווי פארשטענדליך גלייך מתקן געווען עירוב
און וויבאלד ער האט למעשה דאס נישט געטון איז אנגענומען אין סאטמאר אז רבינו ז"ל האט נישט געהאלטן דערפון, בבחינת גזירת הכתוב טעם כמוס ס'דארף צו הייסן אז בימי פונעם רבי'ן זצ"ל הברך משה איז געווען אמאל א שמועס אז מ'זאל מאכן א עירוב און ער האט געאנטווארט אז היות די פעטער האט עס נישט געמאכט מאכט ער עס אויך נישט און ווי יבדלח"ט די רבי שליט"א האט געזאגט אז 'ביי דעם פאל קען מען זאגן לא ראינו ראי' ' אז דעס אז די פעטער האט במציאות נישט געמאכט איז א ראי' אז ער האט נישט געהאלטן דערפון אן אנדערס מאל האט ער געזאגט 'די פעטער ז"ל האט זיכער נישט געהאלטן פון א עירוב דא אין שטאט הא ראי' אז ער האט נישט געמאכט' און דאס איז אלס על זו הדרך אז וויבאלד די רבי האט געטון אין אלע עניני דת ווי זביחה מקוה וכדו' וואלט ער אין עירובין אויך געדארפט ווען עוסק זיין און נאך מער וויבאלד ער האט געוואלט אלעס זאל זיין ווי אינדערהיים אין אייראפע איז דאס וואס ער האט נישט געמאכט דעם עירוב די ראי' אז ער האט נישט געהאלטן דערפון

אבער יעצט אז דער עירוב איז שוין דא 15 יאר און ווי אויבן געשמועסט איז דאך די גאנצע נישט טראגן א שטילע געלעכטער אויב אזוי דארף צען ווען זיך אראפזעצן פריש און דן זיין אולי וואלט די רבי אין אזא פאל יא ווען מתקן עירובין געווען


[center]ג) אחראי אויפ'ן עירוב[/center]


לאמיר צוריק גיין צו דעת רביה"ק פארוואס האט טאקע די רבי נישט געהאלטן פון קיין עירוב די איינציגסטע פארשטענדליכע סיבה איז ווייל טאקע אינדערהיים ווי מ'האט געמאכט א עירוב אין יעדע שטאט איז געווען איין שטאטס רב מיט זיין קהלה וואס יעדער תושב אפגעזען פון וועלכע חסידות/שורש ער קומט האט ער זיך מיט געוויסע זאכן -ווי טאקע שחיטה און כ'מיין מקוה והמסתעף אויך ,- זיך געמוזט צושטעלן צו דעם דעת יחידאה פונעם שטאטס רב ס'איז באקאנט ביי אונזער גזע אויך געוויסע זאכן וואס דער ייט"ל האט נישט געוואלט משנה זיין פון סיגוט רביה"ק אין סאטמאר האט דוכט זיך אויך נישט געשטעלט לגבי אשכנז זאכן אינעם שטאטס שול וכו' עכ"פ ס'איז געווען אין דת זאכן ובפרט אין עירוב וואס מ'קען דאך נישט מאכן צוויי............ האט זיך יעדער צוגעשטעלט צו איין קערפערשאפט און דער אחריות פונעם עירוב איז געליגן אויף איינעם האט מען געקענט מאכן אן עירוב אין א גרויסע שטאט

אין נוי יארק איז דאך אבער נישט אזוי -אין לאנדן,אנטווערפן,מאנטשעסטער,ירושלים איז נאך היינט אזוי- דערפאר איז דאס לכוארה געווען דעם טעם פון רבינו זצ"ל אז ער האט געהאלטן אז בעסער אז מ'מאכט נישט א ראי' צו דעם האסטו אז אין קר"י ווי ער האט געוואלט ס'זאל זיין א שטאטס רב און ז' טובים וכו' אזוי ווי אינדערהיים האט ער פון די ערשטע זאכן געמאכט א עירוב

נמצא אז דער ענין פון אחראי אויפ'ן עירוב איז געווען די שטער און עס איז לכוארה פאר 15 יאר צוריק אויך געווען די שטער צו מאכן דעם עירוב סיי אין ווימס און סיי אין ב"פ

אבער יעצט אז ס'איז שוין דא אפשר וואלט שוין געווען צייט אז מ'זאל זיך אראפזעצן און מאכן איין גאר נייטראלע רב מיט א וועד געשטעלט ספעציעיל און בלויז פאר'ן עירוב און יעדער זאל זיך אויף זיי פארלאזן וועט אוועקפאלן סיי די די דריטע פראבלעים און אזוי אויך פראבלעם ב) וועט אויך אוועקפאלן און צוזאמען ציט דעם וועט פראבלעים אוועק פליען

און מ'זאל מתיר זיין זיך צו באנוצן מיטן עירוב