דורך שש משזר » זונטאג פעברואר 12, 2017 2:31 am
היות איך האב ערשט דאנערשטאג ערהאלטן מיין "וועקער" אין פאסט, האב איך עס אפגעלייגט אויף שבת, און טאקע דורכגעליינט בנשימה אחת.
הגם איך קום אן נאכן אפיקומן, נאך די מילכיגע סעודה אום שבועות, נאך די האלעפטשעס שמחת תורה, און נאך די ברעכאטץ אויף פורים, וועל איך פארט אדורכגיין די אשכולות וואס טוען אדורך די נושאים פונעם וועקער העעל"ט, ואוסיף עליהם כהנה וכהנה.
כיון שיצא העגל הזה בראשונה, לאמיר אנהייבן מיט דעם.
דאס איז איינע פון די ארטיקלן מיט וואס איך האב מיך אממערסטנס אידענטיפיצירט. ב"ה כ'בין א שומר שבת, און כ'זוך נישט קיין ליבע אינדרויסן פון מיין הויז, אבער די צווייפלנישן און דאס וואס עגבערט אינעם מענטשנס וועזן, זענען דאך אזוי הייליג און אמת'דיג. די שטורעם אהין און צוריק, זיין אוי לי כך ואוי לי כך, איז זיכער גאר גאר א באלערנדע מעשה, און איז ווערד געווען א באשרייבונג און א טאמבס אפ.
חוץ מזה, האט ער אזא רייכע שפראך, אזא שפאנענדע צוציענדע כח המושך, אזא מיטגעפיל וואס ער געבט אריין, אזש פאר דעם אליינס קומט זיך אים א קוש אין שטערן.
און צולעצט, האט ער ארויפגעברענגט גאר וויכטיגע נקודות וואס דארפן אויסגעשמועסט ווערן אין פילע באזונדערע אשכולות. די פאקט אז א יונגערמאן מיט עפעס מח-דזשוס האט נישט מיט וועם זיך אויסצושמועסן נארמאלערהייט, די פאקט אז אונזערע צדקניות זענען געווענליך טאקע אט דאס - צדקניות, אבער קענען נישט מיטהאלטן די טיפקייט און "שטייגן" פון זייערע מענער [אין וויסנשאפט], די פאקט אז אונז זענען אומבאלומפערט אין די גרויסע וועלט נישט כאפנדיג אויב א פרוי איז א ושתי אדער אן אסתר, א.א.וו.
אז איך האב געזען די מעלות פון זיין ארטיקל, האב איך רעכט אריינצורעדן אין זיינע חסרונות.
לדעתי איז ער באגאנגען א שטיקל עוולה מכמה פנים, ואפרט: צוערשט, טאקע פון ראובנ'ס פתיחה, און בן נריהו'ס המשך. איר וועט מיר אלע מוחל זיין, אבער שרייבן ב*טש און אזוי גראב א ראמאנטישעס וועגן א יפת תואר, איז היבש מער ווי סתם "אפנקייט". וויאזוי ראובן וועט עס וועלן דרייען, נעמט עס נישט אוועק די נקודה פון פלאץ: דאס איז א זאך וואס מ'קען שרייבן פיל איידעלער און נישט פארזען די וויכטיגקייט פון די חלק מעשה. די גראבקייט פארגרעבט די גאנצע מעשה.
נאכמער, אפנקייט איז וויכטיג, און אפשר איז אזא שפראך טאקע נישט אזא גרויסע עוולה ווען מ'געוואוינט זיך צו דערצו. אבער ווען ס'איז דא צען זאכן וואס מ'דארף מאכן 'אפענער', איז די גראבע שפראך וועגן בינו לבינה די לעצטע אויפן רשימה. געב צייט און פלאץ ביז מ'קען פארדייען אזא שפראך.
דאס זעלביגע איז מיט זיין סיום וועגן זיין טעקסט אום שבת: פארוואס, למען ה', האט עס געמוזט קומען מיט אזא טוויסט? יא יא, ס'איז זייער גוט און בייסיג, אבער ס'איז היבש אביסל צו גראב און פראסט באשריבן. מ'דארף נישט צענזורירן די געוואלדיגע נקודות, אבער ס'פעלט זיכער נישט אויס אזא ברייטע שפראך, עכ"פ ווען מ'הייבט אן זיך איינצועסן אינעם דעת הקהל.
נעם אין באטראכט: די נקודה איז אויסדריקליך נישט אז אזוי קען קיין וועקער נישט ווערן מעינסטריעם [וואס איז אוודאי א ריכטיגע טענה כשלעצמה], נאר די נקודה איז אז אפילו ק"ש לייענער זענען אפט נישט באקוועם מיט אזא פראסטע שפראך. ס'לייגט גארנישט צו, און נעמט זיכער אראפ. ווען איינער האט מיר געזאגט ביז יעצט, אז ער קויפט נישט קיין וועקער ווייל זיין בחור'ל דארף עס נישט זען, האב איך אים געענטפערט אז ס'איז גארנישט דא צו שארף פאר אים. אבער לדעתי איז די ארטיקל געווען צו גראב. און די ענטפער פון לימוד בענין זב וקרי איז פונקט גוט פאר א ליצנות, אבער דאס אז דו ווייסט וואס ס'מיינט, האט נישט מיט דיין קינד, משא"כ אזא גראבע ליבע שטיקל וועגן מאניקע, וואס אפילו א קינד כאפט קלאר אויף.
אין די פראפעסיאנאלקייט פון די מעשה, פעלט אויך היבש, גראדע פון א פארקערטע פרעספעקטיוו. איך רעד שוין נישט פון דעם, וואס ער נעמט א חכם וואס איז גלייכצייטיג גענוג לא יוצלח נישט נאכצופארשן ווער די בת נכר איז. כ'מיין, אפצולאזן פריינט און משפחה, ווייב און קינדער, און גיין אל ארץ לא זרועה, מיט א שיקסע [קיין וועג צוריק, אויב טוישט ער איין טאג זיין דעה], וואס ער האט קיין רעכטע השגה ווער זי איז, איז נישט די פאסיגע מעשה פון וואס צו ציען מסקנות.
אבער בעיקר טראג איך א טרוניא אויפן אויספיר פונעם געשיכטעלע. הפנים, ער קערט זיך אום אן אויסגעזעקלטער נאכדעם וואס אן אונטערגעציפטע מרשעת מאכט פון אים דאס גענאר. אה, און יעצט האט ער חרטה. די מוסר השכל פון דעם איז? 1. אז פארן גיין מיט א שיקסע כאפט מען שלעק [אולטרא-ארטאדאקס], 2. מיין נישט אז די גראז איז גרינער ערגעץ אנדערש [ארטאדאקס], 3. וואלטסט גענומען א אידישקע פון אונזערע קרייזן, וואלטסטו געבליבן מיט די מעלות אן די חסרון [מאדערן-ארטאדאקס], 4. בעפאר דו מאכסט אזא החלטה, מאך א בעסערע בעקראונד טשעק אויפן מאניקא [אט"ד].
איר כאפט וואס דא גייט פאר? ער האט דאך שוין די פענע אין די האנט, די נושא איז א ברענעדיגע, די מוסר השכל קען שאקלן וועלטן, און דא קומט ער מיט א מעשה וואס ברענגט נישט ארויס א פערטל פונקט, לטב ולמוטב.
א מעשה וואס ברענגט ארויס אז ער האט מצליח געווען מיט די פרוי, אבער זיך אפגעבריט מיט די שינוי הסביבה וכו', וואס איז א וויכטיגע נושא צו בארירן און ארויפברענגען אויפן טיש, וואלט געווען פיל מער באגריסנד. איך האב געהאפט אז די מעשה וועט פארן אין אזא ריכטונג. מיר אלע ווארטן פאר אזא טיפע און אויפריכטיגע דיסקוסיע [וואס האט לאו דווקא צוטון מיטן נעמען דווקא א שיקסע], די מעלות און חסרונות פון אפלאזן כל היקר והקדוש און גיין אין א נייע ריכטונג. אבער ער האט גענומען א וויכטיגע נקודה און עס פארפאטשקעט. ליטוואק פון בודאפעסט האט דאס דערמאנט בדבריו, און איך בין מסכים לזה.
כ'האב מאריך געווען אין די השגות מער ווי אין די הסכמה, ווייל וואס טויג 'נישט' דארף מען גוט ארויסברענגען, אבער וואס איז יא גוט איז פשוט לכל בר בי רב דחד יומא. זיין הערליכע שפראך, זיין הויכע ניווא, זיין כח המושך, זיין געוואגטקייט, און אלעס ארום, זענען מורא'דיג גוט און באגריסנווערד, און דערפאר איז עס פארט געווען פון מיינע בעסטע ארטיקלן. איך האף נאר אז קומענדיגעס מאל וועט מען נעמען אין באטראכט די אנדערע נקודות אויך.
