פראגעס פאר א פרױ?

[רביה''ק זי''ע]

3. די שטראף פאר רעיפן א מיידל איז בערך א פיפציגער.

דו מאכסט איין טעות, די פופציג גילדן איז נישט א שטראף אויף די רעיפ, די תורה גיבט נישט קיין עונש פאר רעיפ בכלל (סיידן אז די פרוי איז אן אשת איש וואס דעמאלטס האט ער בארירט איר מאנ'ס קרוין פון קאפ [אשת חיל עטרת בעלה]). ער האט פשוט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט דארף ער עס באצאלן.

[real fake news]

אמאל פלעגט א מיידל געהערן פאר איר טאטע, ער האט איר געקענט פארקויפן, ער האט געקענט צושטערן אירע נדרים אויב ס'איז איהם נישט געפעלן, אויב זי האט געטראפן אן אבידה האט עס באלאנגט פאר'ן טאטן, ממש ווי א דינסט ווי דער מאירי זאגט, ביז זי האט חתונה געהאט וואס דעמאלטס האט זי געהערט פאר'ן מאן. אויך האט ער איר געקענט חתונה מאכן פאר פרייז, אמאל פלעגט א בתולה "קאסטן" מער געלט, קומט אויס אז דער מאנס האט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט, האט ער פארשטייט זיך געדארפט באצאלן פאר'ן טאטן.

לאמיר צוטיילן די סיטשויעשן
1. מיידל געהערט פאר איר טאטע
2. זי איז א פראדוקט וואס אויב איז עס ברענד ניו איז עס 50 דאלער טייערער.
3. די שטראף פאר רעיפן א מיידל איז בערך א פיפציגער.

Although all 3 things bother me the third is the one that makes my blood boil.
And for that I need an enlightened explanation if there is any.

סאיז נישט קיין פראבלעם וואס די תורה האט געשריבן דעמאלטס, וואס סאיז דעמאלטס געווען מענטשליך לויט זייער סטאנדארטן.
די שאלה איז אויב סגייט אויכעט אהן היינט ווען דאס איז לגמרי אן אפגעפרעגטע זאך.

[מנחם ציון]

יא, ס'נאר אינטערעסאנט אז נשים עבדים וקטנים האבן פונקט די זעלבע אויפגאבעס,

יא זיי האבן אלע דריי די זעלבע אויפגאבעס און פאר דריי אנדערע סיבות

[פיקח עצום]

פארוואס אין די וועלט איז דא כלומפיש קלוגע קאלעדש שטודירטע מענטשן וואס פארברענגן צייט צו לערנען אידיש א שפראך וואס איז לויט זיי א טויטע שפראך. וואספארא נוצן האט מען פון קענען אידיש vs. אנדערע שפראכן וואס מענטשן רעדן

מילא איינער שטודירט היסטאריע, ספוציעל אידשע קען מען נאך הערן, אבער צו קענען א שפראך איז עס א נארישע באשלוס
נאכדערצו די חלומות עס צוריק מאכן לעבידיג איז נעריש, וואס גייט מען פארדינען דערפון, אויסער צו קענען שרייען פאר די חרדים אז ענק קענען נישט "ענקערע" שפראך, וועט עס גארנישט ברענגען.

און די חלק פון קאלטור איז אויך נעריש ווייל ענק גלייבן נישט אין גארנישט, סאו די גלויבידיגע אלטע דור זענען געוועין נערישע און אלט מאדישע, סאו וואס איז דא זיך צו בענקען צו א אלטע sexist קאלטור און שפראך.

[חמלה גדולה]

sexiest.

[מנחם ציון]

אמאל פלעגט א מיידל געהערן פאר איר טאטע, ער האט איר געקענט פארקויפן, ער האט געקענט צושטערן אירע נדרים אויב ס'איז איהם נישט געפעלן, אויב זי האט געטראפן אן אבידה האט עס באלאנגט פאר'ן טאטן, ממש ווי א דינסט ווי דער מאירי זאגט, ביז זי האט חתונה געהאט וואס דעמאלטס האט זי געהערט פאר'ן מאן. אויך האט ער איר געקענט חתונה מאכן פאר פרייז, אמאל פלעגט א בתולה "קאסטן" מער געלט, קומט אויס אז דער מאנס האט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט, האט ער פארשטייט זיך געדארפט באצאלן פאר'ן טאטן.

לאמיר צוטיילן די סיטשויעשן
1. מיידל געהערט פאר איר טאטע
2. זי איז א פראדוקט וואס אויב איז עס ברענד ניו איז עס 50 דאלער טייערער.
3. די שטראף פאר רעיפן א מיידל איז בערך א פיפציגער.

Although all 3 things bother me the third is the one that makes my blood boil.
And for that I need an enlightened explanation if there is any.

ווא ווא
וואס טוט זיך מיט ערכין, א באבע איז ווערט נאר א צענער?
שלושים של עבד?

[קנדה]

פארוואס קוקט איר עס אן אז פרויען האבן ווייניגער רעכטן?
פרויען האבן פשוט אנדערע אויפגאבעס ווי מענער.
מענער און פרויען זענען אנדערש ביאלאגיש, און אין מערסטנס טייל אנדערש מענטעל.
פארוואס פארשטייט איר אז מענער טארן נישט אריינגיין אין א ווייבערישן בית הכסא?

דאָס איז אַלץ זײער קאָמפּליצירט צו ענטעפֿערן אױף אײן פֿוס. עס קען זײַן אַז איך װעל רעדן װעגן דעם אין אַן עפּיזאָד װײַבערטײַטש אַז עס זאָל דאָס בעסער ענטפֿערן. אָבער דערװײַל װאָלט איך געזאָגט אַז בײַ מיר װי בײַ אַ סך מענטשען הײַנטיקע טעג איז מין אַ „קאָנסטרוקציִע“ פֿון דער געזעלשאַפֿט. ד׳ה אַז ס׳איז דאָ װאָס מע רופֿט
sex-what we think of as female and male
און ס׳איז דאָ
gender - what we think of as man and woman

זײ זײַנען נישט די זעלבע זאַכן. סעקס איז עפּעס ביאָלאָגיש, יאָ, כאָטש אַפֿילו מיט דעם מײן איך אַז מע קען גרינג טראַכטן אין זײער פּשוטע טערמס... למשל איך בין טאַקע שטאַרקער, פּיזיש, װי מײַן מאַן. איז ער װײניקער אַ מאַן? נײן. בין איך װײניקער אַ פֿרױ? אַװדאי נישט. אָבער יאָ, ס׳איז דאָ אַ ביאָלאָגישע עלעמענט. דאָס איז קלאָר

מין, אָדער דשענדער, איז נישט ביאָלאָגיש - ס׳איז עפּעס װאָס אַ קולטור שאפט איבער דער צײַט. פֿון דעם קוקװינקל פֿון מין, איז אַ מײדל אַנדערש פון אַ ייִנגל צוליב דעם װאָס זי האָט ליב צו שפּילן מיט ליאַלקעס, אָדער דאָלס, און ער האָט ליב צו שפּילן מיט אַ טראָק אָדער מיט אַ באַן. דאָס איז בלױז אַ משל. אָבער פֿאַרװאָס האָט זי ליב אַ ליאַלקע און ער נישט? דאָס װאָס זי האָט בעסער ליב אַ ליאַלקע איז נישט ביאָלאָגיש. דאָס איז צוליב דעם קולטור, צוליב װאָסערע נאָרמען אַ קולטור האָט געשאַפֿון, װאָס זי נעמט אָן װי אַ טײל פֿון איר אידענטיטעט.

יענע „אױפֿגאבעס“ זײַנען אױך קולטורעל, נישט נאַטירלעך אָדער ביאָלאָגיש. מײַן מאַן קען אַזױ גוט װי איך װאַשן כּלים, און איך קען נאָך בעסער װי ער האָדעװען אין אַ פֿעלד. איך האָב ליב צו זײַן װײַבעריש און פֿעמינין, אָבער דאָס מײנט נישט אַז איך מוז בלײַבן אין די גרענעצן פֿון אַ געזעלשאַפֿט װאָס האַלט אַז פֿרױען קענען נאָר טאָן געװיסע זאַכן אָדער אױפֿגאַבעס. מײַן מאַן און איך צעטײלן אױפֿגאַבעס אין דער הײם האַלב־אױף־האַלב, אָבער דאָס מאַכט אונדז נישט װײניקער מאַן אױן פֿרױ, מאַן און װײַב...

מען קען גוגלן gender as a social construct
אדער אויף עברית... מגדר כהבנייה חברתית

פארוואס זאגט איר אז זיך שפילן מיט דאליס איז נישט נאטירליך איך האב אינגליך און מיידליך און נאך פאר זיי זענען ארויסגעגאנגן סאשעלייזן האבן זיי נאטירליך זיך געשפילט מיט דאליס און משא"כ מיין אינגל איז פונקט פארקערט

Sent from my SM-G930W8 using Tapatalk

[קנדה]

אמאל פלעגט א מיידל געהערן פאר איר טאטע, ער האט איר געקענט פארקויפן, ער האט געקענט צושטערן אירע נדרים אויב ס'איז איהם נישט געפעלן, אויב זי האט געטראפן אן אבידה האט עס באלאנגט פאר'ן טאטן, ממש ווי א דינסט ווי דער מאירי זאגט, ביז זי האט חתונה געהאט וואס דעמאלטס האט זי געהערט פאר'ן מאן. אויך האט ער איר געקענט חתונה מאכן פאר פרייז, אמאל פלעגט א בתולה "קאסטן" מער געלט, קומט אויס אז דער מאנס האט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט, האט ער פארשטייט זיך געדארפט באצאלן פאר'ן טאטן.

לאמיר צוטיילן די סיטשויעשן
1. מיידל געהערט פאר איר טאטע
2. זי איז א פראדוקט וואס אויב איז עס ברענד ניו איז עס 50 דאלער טייערער.
3. די שטראף פאר רעיפן א מיידל איז בערך א פיפציגער.

Although all 3 things bother me the third is the one that makes my blood boil.
And for that I need an enlightened explanation if there is any.

ווא ווא
וואס טוט זיך מיט ערכין, א באבע איז ווערט נאר א צענער?
שלושים של עבד?

פון ווי ווייסטו וויפול געלט דרייסיג שקל אדער פופציק כסף איז למשל ביי כותל געלט ווייסטו איז מאתים זוז און אין היינטיגע געלט איז עס 50 טויזענט דאלאר האסטו געוויסט

Sent from my SM-G930W8 using Tapatalk

[קל וחומר]

פארוואס קוקט איר עס אן אז פרויען האבן ווייניגער רעכטן?
פרויען האבן פשוט אנדערע אויפגאבעס ווי מענער.
מענער און פרויען זענען אנדערש ביאלאגיש, און אין מערסטנס טייל אנדערש מענטעל.
פארוואס פארשטייט איר אז מענער טארן נישט אריינגיין אין א ווייבערישן בית הכסא?

דאָס איז אַלץ זײער קאָמפּליצירט צו ענטעפֿערן אױף אײן פֿוס. עס קען זײַן אַז איך װעל רעדן װעגן דעם אין אַן עפּיזאָד װײַבערטײַטש אַז עס זאָל דאָס בעסער ענטפֿערן. אָבער דערװײַל װאָלט איך געזאָגט אַז בײַ מיר װי בײַ אַ סך מענטשען הײַנטיקע טעג איז מין אַ „קאָנסטרוקציִע“ פֿון דער געזעלשאַפֿט. ד׳ה אַז ס׳איז דאָ װאָס מע רופֿט
sex-what we think of as female and male
און ס׳איז דאָ
gender - what we think of as man and woman

זײ זײַנען נישט די זעלבע זאַכן. סעקס איז עפּעס ביאָלאָגיש, יאָ, כאָטש אַפֿילו מיט דעם מײן איך אַז מע קען גרינג טראַכטן אין זײער פּשוטע טערמס... למשל איך בין טאַקע שטאַרקער, פּיזיש, װי מײַן מאַן. איז ער װײניקער אַ מאַן? נײן. בין איך װײניקער אַ פֿרױ? אַװדאי נישט. אָבער יאָ, ס׳איז דאָ אַ ביאָלאָגישע עלעמענט. דאָס איז קלאָר

מין, אָדער דשענדער, איז נישט ביאָלאָגיש - ס׳איז עפּעס װאָס אַ קולטור שאפט איבער דער צײַט. פֿון דעם קוקװינקל פֿון מין, איז אַ מײדל אַנדערש פון אַ ייִנגל צוליב דעם װאָס זי האָט ליב צו שפּילן מיט ליאַלקעס, אָדער דאָלס, און ער האָט ליב צו שפּילן מיט אַ טראָק אָדער מיט אַ באַן. דאָס איז בלױז אַ משל. אָבער פֿאַרװאָס האָט זי ליב אַ ליאַלקע און ער נישט? דאָס װאָס זי האָט בעסער ליב אַ ליאַלקע איז נישט ביאָלאָגיש. דאָס איז צוליב דעם קולטור, צוליב װאָסערע נאָרמען אַ קולטור האָט געשאַפֿון, װאָס זי נעמט אָן װי אַ טײל פֿון איר אידענטיטעט.

יענע „אױפֿגאבעס“ זײַנען אױך קולטורעל, נישט נאַטירלעך אָדער ביאָלאָגיש. מײַן מאַן קען אַזױ גוט װי איך װאַשן כּלים, און איך קען נאָך בעסער װי ער האָדעװען אין אַ פֿעלד. איך האָב ליב צו זײַן װײַבעריש און פֿעמינין, אָבער דאָס מײנט נישט אַז איך מוז בלײַבן אין די גרענעצן פֿון אַ געזעלשאַפֿט װאָס האַלט אַז פֿרױען קענען נאָר טאָן געװיסע זאַכן אָדער אױפֿגאַבעס. מײַן מאַן און איך צעטײלן אױפֿגאַבעס אין דער הײם האַלב־אױף־האַלב, אָבער דאָס מאַכט אונדז נישט װײניקער מאַן אױן פֿרױ, מאַן און װײַב...

מען קען גוגלן gender as a social construct
אדער אויף עברית... מגדר כהבנייה חברתית

איך פארשטיי אז ס'זענען דא זאכן וואס האבן מיט קולטור, אבער דאס מיינט נישט אז פרויען האבן ווייניגער רעכטן, עס איז פשוט אן אנדערע ראלע אין לעבן. אויב איר וועט באטראכטן חיות, בהמות, פיש און פייגלען וועט איר זען אז זיי האבן אויך אן ענליכע קולטור ווי אונז מענטשן, ווען אין רוב פעלער וועלן די מאמעס האדעווען די קינדער און די טאטעס וועלן ברענגן עסן און באשיצן די פאמיליע.

צוריק צו מיין פראגע, די סיבה פארוואס א מאן טאר נישט גיין אין א פרויערישע בית הכסא האט צוטוהן מיט א ביאלאגישע אורזאך אדער איז דאס בלויז קולטוריש?

[קל וחומר]

אמאל פלעגט א מיידל געהערן פאר איר טאטע, ער האט איר געקענט פארקויפן, ער האט געקענט צושטערן אירע נדרים אויב ס'איז איהם נישט געפעלן, אויב זי האט געטראפן אן אבידה האט עס באלאנגט פאר'ן טאטן, ממש ווי א דינסט ווי דער מאירי זאגט, ביז זי האט חתונה געהאט וואס דעמאלטס האט זי געהערט פאר'ן מאן. אויך האט ער איר געקענט חתונה מאכן פאר פרייז, אמאל פלעגט א בתולה "קאסטן" מער געלט, קומט אויס אז דער מאנס האט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט, האט ער פארשטייט זיך געדארפט באצאלן פאר'ן טאטן.

לאמיר צוטיילן די סיטשויעשן
1. מיידל געהערט פאר איר טאטע
2. זי איז א פראדוקט וואס אויב איז עס ברענד ניו איז עס 50 דאלער טייערער.
3. די שטראף פאר רעיפן א מיידל איז בערך א פיפציגער.

Although all 3 things bother me the third is the one that makes my blood boil.
And for that I need an enlightened explanation if there is any.

אויב פארשטייסטו איינס מיט צוויי, איז דריי פשוט, א מיידל האט נישט איר אייגענע געפילן אין די תורה, זי איז א פראדוקט וואס איר טאטע קען פארקויפן און חתונה מאכן אנטקעגן איר ווילן צו וועם אימער ער וויל.
אויב איינער איז מפתה א צוועלף יעריג מיידל ווערט ער (ליין; זי) באשטראפט צו דארפן חתונה האבן מיט איר.

[דעת]

אויב גיימיר עס אנקוקן לויט וויאזוי עס איז באמת געווען אמאל אז א מאן איז געווען די פראטעקטער און די פראוויידער דעמאלץ איז איר נעמען פאר א ווייב א עול און א משא.

איך האב אסאך זאכן צו זאגן אויף דעם אבער איך וויל נישט הייזשעקן ווייבערטייטש'ס אשכול.

[איך אויך]

פארוואס אין די וועלט איז דא כלומפיש קלוגע קאלעדש שטודירטע מענטשן וואס פארברענגן צייט צו לערנען אידיש א שפראך וואס איז לויט זיי א טויטע שפראך. וואספארא נוצן האט מען פון קענען אידיש vs. אנדערע שפראכן וואס מענטשן רעדן

מילא איינער שטודירט היסטאריע, ספוציעל אידשע קען מען נאך הערן, אבער צו קענען א שפראך איז עס א נארישע באשלוס
נאכדערצו די חלומות עס צוריק מאכן לעבידיג איז נעריש, וואס גייט מען פארדינען דערפון, אויסער צו קענען שרייען פאר די חרדים אז ענק קענען נישט "ענקערע" שפראך, וועט עס גארנישט ברענגען.

און די חלק פון קאלטור איז אויך נעריש ווייל ענק גלייבן נישט אין גארנישט, סאו די גלויבידיגע אלטע דור זענען געוועין נערישע און אלט מאדישע, סאו וואס איז דא זיך צו בענקען צו א אלטע sexiest קאלטור און שפראך.

האסט נישט קיין אהנונג וויפיל ים'ן מיט געלט, פשוטו כמשמעו עס גיסט זיך יערליך ארום די גאנצע פאראייניגטע שטאטן אויף אזעלכע 'דשואיז' און 'ראביניקל' פראגרעמס.

צענליגע אדער גאר הונדערטע קאלידשעס האבען היינט 'דשואיש סטאדיס' ווי די איינציסטע צוויי תנאים אריינצוקומען איז נישט וויסן צו רשב''א מיינט מיינט א ראשון אדער די נייעסטע פיצא פלעווער, די צווייטע תנאי איז פיינט צו האבען ערליכע אידן ותורת משה שנאת מוות. ראובן'ס באליבטע גארביטש 'פראפעסער' הילמאן איז א פערפעקט משל דערויף.

[דעת]

פארוואס אין די וועלט איז דא כלומפיש קלוגע קאלעדש שטודירטע מענטשן וואס פארברענגן צייט צו לערנען אידיש א שפראך וואס איז לויט זיי א טויטע שפראך. וואספארא נוצן האט מען פון קענען אידיש vs. אנדערע שפראכן וואס מענטשן רעדן

מילא איינער שטודירט היסטאריע, ספוציעל אידשע קען מען נאך הערן, אבער צו קענען א שפראך איז עס א נארישע באשלוס
נאכדערצו די חלומות עס צוריק מאכן לעבידיג איז נעריש, וואס גייט מען פארדינען דערפון, אויסער צו קענען שרייען פאר די חרדים אז ענק קענען נישט "ענקערע" שפראך, וועט עס גארנישט ברענגען.

און די חלק פון קאלטור איז אויך נעריש ווייל ענק גלייבן נישט אין גארנישט, סאו די גלויבידיגע אלטע דור זענען געוועין נערישע און אלט מאדישע, סאו וואס איז דא זיך צו בענקען צו א אלטע sexiest קאלטור און שפראך.

האסט נישט קיין אהנונג וויפיל ים'ן מיט געלט, פשוטו כמשמעו עס גיסט זיך יערליך ארום די גאנצע פאראייניגטע שטאטן אויף אזעלכע 'דשואיז' און 'ראביניקל' פראגרעמס.

צענליגע אדער גאר הונדערטע קאלידשעס האבען היינט 'דשואיש סטאדיס' ווי די איינציסטע צוויי תנאים אריינצוקומען איז נישט וויסן צו רשב''א מיינט מיינט א ראשון אדער די נייעסטע פיצא פלעווער, די צווייטע תנאי איז פיינט צו האבען ערליכע אידן ותורת משה שנאת מוות. ראובן'ס באליבטע גארביטש 'פראפעסער' הילמאן איז א פערפעקט משל דערויף.

אבער נאך אלץ וואונדערט מיך, וואס האבן ענק אזוי ליב דווקא די שפראך?
פארוואס מוז עס זיין אידיש? און נאך מיט אזא אומבאטאמטע דייעלעקט...

[מנחם ציון]

אידיש (יידיש) איז א שטיק ראמאנס
עס איז נישט סתם א שפראך, עס איז ווי מען זאל ווען האבן א פיזישע קאנעקשן מיט א פיקטיווע מענטש, קולטור,
מען ליינט אזוי סאך וועגן אידן אין די שטעטלעך, דאס איינציגסטע וואס איז נאך פארבליבן פון דארט, אויסער אונז זייערע אייניקלעך, איז די אידישע שפראך.
משא"כ אנדערע שפראכן

[כלבאשבוע]

יאָ, איך בין זיכער אַ פֿעמיניסטקע. מײַן בליק אױף חרדים/חסידים איז קאָמפּליצירט. אַפֿילו װאָס איך האָב דרך־ערץ פֿאַר זיי און זײערע טראַדיציִעס, װאָלט איך אַלײן נישט געקענט לעבן אין אַ װעלט אין װעלעכן פֿרױען האָבן נישט די זעלבע רעכטס װי מענער. װי אַ פֿרױ װאָס לײענט תּורה אין מײַן שול, למשל, װאָס איז װאָס מע רופֿט אַ טראַדיציאָנעלע־עגאַליטאַרישען מנין, איז עס מיר שװער אַפֿילו צו גײן אין אַ מאָדערנע־אָרטאָדאָקסישע שול, װײַל איך בין צוגעװױנט צו דעם װאָס איך קען אָנטיילנעמען אין שול גלײַך װי מענער. ס׳איז מיר פּשוט נישט באַקװעם. אָבער איך קען גוט פֿאַרשטײן פֿאַרװאָס מענטשען זײַנען צופֿרידן מיטן חרדישען לעבן־שטײַגער. דעם פֿאַקט װאָס די קהילה לייגט אין דעם צענטער פֿון לעבן געפֿעלט מיר. חסידישע ניגונים און אַנדערע טיילן פֿון דער קולטור געפֿעלן מיר זײער. אויף איין פוס, איז עס זייער קאמפליצירט!

אדאנק פאר אייער ענטפער בנוגע חרדים

דער אשכול האט זיך שוין פארקירעוועט אין פארשידענע ריכטונגען אבער לגבי פעמאניזם, ערלויבט מיר פשוט צו פרעגן, וואס פונקט מיינט פעמאניזם היינטיגע צייטן אין אייער מיינונג, ווי שלאגט דאס אויס און וויאזוי זעט איר אייער פערזענליכע ראלע דערין?

[גרעפיקסער]

אמאל פלעגט א מיידל געהערן פאר איר טאטע, ער האט איר געקענט פארקויפן, ער האט געקענט צושטערן אירע נדרים אויב ס'איז איהם נישט געפעלן, אויב זי האט געטראפן אן אבידה האט עס באלאנגט פאר'ן טאטן, ממש ווי א דינסט ווי דער מאירי זאגט, ביז זי האט חתונה געהאט וואס דעמאלטס האט זי געהערט פאר'ן מאן. אויך האט ער איר געקענט חתונה מאכן פאר פרייז, אמאל פלעגט א בתולה "קאסטן" מער געלט, קומט אויס אז דער מאנס האט שאדן געמאכט דעם טאטן געלט, האט ער פארשטייט זיך געדארפט באצאלן פאר'ן טאטן.

מקור ביטע?

אויב איינער איז מפתה א צוועלף יעריג מיידל ווערט ער (ליין; זי) באשטראפט צו דארפן חתונה האבן מיט איר.

פאלגענד איז די הלכה מפורשת אין שלחן ערוך:
האונס את הבתולה, חייב לישא אותה, ובלבד שהיא ואביה יהיו מרוצים, אפילו היא חגרת או סומא, ואינו רשאי להוציאה לעולם אלא לרצונה. לפיכך אין צריך לכתוב לה כתובה. ואם עבר והוציאה, כופין אותו להחזירה.

[רביה''ק זי''ע]

הרב גרעפיקסער: זעהט אויס אז דו האסט נישט גענוג געכאפט ביי פרשת משפטים...

אז מ'רעדט שוין, כ'האב הנאה אז דער עולם דא פרעגט קשיות וואס זיי ווייסן אליינס די תירוץ דערויף, גיבטס נישט אויף חברה, ווייזטס דעם ווייבערטייטש ווי קלוג עטץ זענטס...

[גרעפיקסער]

אודה ו(לא) אבוש, כ׳האב פארגעסן א פסוק מפורשת...

אלענפאלס רעדט מען דא ל״ע פון א האומלעס (גראדע די געווענליכע האומלעס, וואס דו זעיסט אינטערן ברידזש איז שוין א גביר קעגן אים):

כך כותב הרמב"ם בהלכות עבדים פרק ד הלכה ב [על פי הגמרא בקידושין דף יח ודף כ]:
אין האב רשאי למכור את בתו אלא א"כ העני ולא נשאר לו כלום לא קרקע ולא מטלטלין ואפילו כסות שעליו. ואעפ"כ כופין את האב לפדותה אחר שמכרה.

[רביה''ק זי''ע]

יא יא, האומלעס אהער האומלעס אהין, זיין זוהן קען ער אבער נישט פארקויפן, זיין טאכטער יא.

[vaybertaytsh]

פארוואס אין די וועלט איז דא כלומפיש קלוגע קאלעדש שטודירטע מענטשן וואס פארברענגן צייט צו לערנען אידיש א שפראך וואס איז לויט זיי א טויטע שפראך. וואספארא נוצן האט מען פון קענען אידיש vs. אנדערע שפראכן וואס מענטשן רעדן

מילא איינער שטודירט היסטאריע, ספוציעל אידשע קען מען נאך הערן, אבער צו קענען א שפראך איז עס א נארישע באשלוס
נאכדערצו די חלומות עס צוריק מאכן לעבידיג איז נעריש, וואס גייט מען פארדינען דערפון, אויסער צו קענען שרייען פאר די חרדים אז ענק קענען נישט "ענקערע" שפראך, וועט עס גארנישט ברענגען.

און די חלק פון קאלטור איז אויך נעריש ווייל ענק גלייבן נישט אין גארנישט, סאו די גלויבידיגע אלטע דור זענען געוועין נערישע און אלט מאדישע, סאו וואס איז דא זיך צו בענקען צו א אלטע sexiest קאלטור און שפראך.

זײַנען פֿאַראַן אַ סך סיבות. איך מײן אַז חסידים געדענקן נישט אַלע מאָל אַז בײַ אונדז ייִדן װאָס זײַנען נישט חסידיש איז ייִדיש אַ גרױסע טײל פֿון אונדזער געשיכטע, משפּחות, און קולטור גלײַך אַזױ װי פֿון אײַערע... צו קענען דער שרפּאַך איז אַ שליסל צו דעם קולטור און געשיכטע, אַן װעג צו עפֿענען אַ װעלט װאָס אונדזער באָבע־זײדע האָבן געקענט אָבער װאָס איז כּמעט פֿאַרלױרן אין אונדזער דור. מיט אַ קענטשאַפֿט פֿון ייִדיש קען מען לײנען אַ גאַנצע ליטעראַטור. אַז ס׳איז דאָ אַ סך אַטראַקציִעס צו דעם. איך מײן אַז דײַן נאַראַטיװ פֿון אונדז איז אַ ביסל צו פּשוט... און איך מײן אַז מײַן דור ייִדישיסטן איז אױך אַנדערש אינעם צוגאַנג צו חסידיש ייִדיש. פֿאַרװאָס װאָלט איך געװאָלט פֿאַרברענגן דאָ אױף קאַװע־שטיבל װען איך װאָלט זיך נישט פֿאַראינטערסירן אין אײַערע דיאַלעקט, קולטור, װיסן, אַאַ׳װ...!

פֿאַרגעס נישט אױכעט אַז דעם מוח האָט גענוג אָרט פֿאַר אַ סך שפּראַכן! מערסטע ייִדישיסטן רעדן אױך אַנדערע שפּראַכן. איך רעד למשל עבריט און ענגליש, און איך קען אױך אַ היפּש ביסל פֿראַנצייסיש און דײַטש.

[איך אויך]

שו האדה עבריט?

[החוקר]

פארוואס אין די וועלט איז דא כלומפיש קלוגע קאלעדש שטודירטע מענטשן וואס פארברענגן צייט צו לערנען אידיש א שפראך וואס איז לויט זיי א טויטע שפראך. וואספארא נוצן האט מען פון קענען אידיש vs. אנדערע שפראכן וואס מענטשן רעדן

מילא איינער שטודירט היסטאריע, ספוציעל אידשע קען מען נאך הערן, אבער צו קענען א שפראך איז עס א נארישע באשלוס
נאכדערצו די חלומות עס צוריק מאכן לעבידיג איז נעריש, וואס גייט מען פארדינען דערפון, אויסער צו קענען שרייען פאר די חרדים אז ענק קענען נישט "ענקערע" שפראך, וועט עס גארנישט ברענגען.

און די חלק פון קאלטור איז אויך נעריש ווייל ענק גלייבן נישט אין גארנישט, סאו די גלויבידיגע אלטע דור זענען געוועין נערישע און אלט מאדישע, סאו וואס איז דא זיך צו בענקען צו א אלטע sexiest קאלטור און שפראך.

Whoa whoa calm down! What's with all the negativity?

[גרעפיקסער]

יא יא, האומלעס אהער האומלעס אהין, זיין זוהן קען ער אבער נישט פארקויפן, זיין טאכטער יא.

איך האב כלל נישט געוואלט ארויסברענגען אז תורתינו הק׳ האלט יא אדער נישט פון אייניגע רעכטן, און בכלל ווייסטו שוין אז איך האלט אז די תורה מן השמים איז הייליג און העכער פון שכל אנושי און פון ׳היינטיגע׳ און נעכטיגע נארמען (ובנוגע מצוות שכליות אכמ״ל).

כ׳האב פשוט צוגעוויזן אז מ׳האט דער ענין ארויסגענומען פונעם קאנטעקסט.

[מצפצף]

מדין תורה קען אפילו א טאטע רייך ווי קרח פארקויפן זיין טאכטער, דער רמב''ם
כדרכו פרובירט עס אביסל צו פארוואסערן

[vaybertaytsh]

יאָ, איך בין זיכער אַ פֿעמיניסטקע. מײַן בליק אױף חרדים/חסידים איז קאָמפּליצירט. אַפֿילו װאָס איך האָב דרך־ערץ פֿאַר זיי און זײערע טראַדיציִעס, װאָלט איך אַלײן נישט געקענט לעבן אין אַ װעלט אין װעלעכן פֿרױען האָבן נישט די זעלבע רעכטס װי מענער. װי אַ פֿרױ װאָס לײענט תּורה אין מײַן שול, למשל, װאָס איז װאָס מע רופֿט אַ טראַדיציאָנעלע־עגאַליטאַרישען מנין, איז עס מיר שװער אַפֿילו צו גײן אין אַ מאָדערנע־אָרטאָדאָקסישע שול, װײַל איך בין צוגעװױנט צו דעם װאָס איך קען אָנטיילנעמען אין שול גלײַך װי מענער. ס׳איז מיר פּשוט נישט באַקװעם. אָבער איך קען גוט פֿאַרשטײן פֿאַרװאָס מענטשען זײַנען צופֿרידן מיטן חרדישען לעבן־שטײַגער. דעם פֿאַקט װאָס די קהילה לייגט אין דעם צענטער פֿון לעבן געפֿעלט מיר. חסידישע ניגונים און אַנדערע טיילן פֿון דער קולטור געפֿעלן מיר זײער. אויף איין פוס, איז עס זייער קאמפליצירט!

אדאנק פאר אייער ענטפער בנוגע חרדים

דער אשכול האט זיך שוין פארקירעוועט אין פארשידענע ריכטונגען אבער לגבי פעמאניזם, ערלויבט מיר פשוט צו פרעגן, וואס פונקט מיינט פעמאניזם היינטיגע צייטן אין אייער מיינונג, ווי שלאגט דאס אויס און וויאזוי זעט איר אייער פערזענליכע ראלע דערין?

הײַנט איז פֿעמינזם נישט אַזױ װײַט אַװעק פֿון װאָס ס׳איז געװען מיט 50 יאָר צוריק. די װעלט איז נאָך אַלץ נישט יושרדיק פֿאַר פֿרױען. מע באַקומט װײניקער געלט פֿאַר דער זעלבער אַרבעט; מע װערט harassed, נישט נאָר אױף דער גאַס פֿון פֿרעמדע, נאָר אױך בײַ דער אַרבעט און אַפֿילו צװישן מענטשען װאָס מע האָט געמײנט זײַנען אונדזערע פֿרײַנד. די באַװעגונג פֿון פֿעמינזם פּרװוּט צו מאַכן אַלצדינג מער גלײַך און צוטריטלעך, אַז פֿרױען זאָלן האָב די זעלבע רעכטן און געלעגנהײַטן װי מענער.
בײַ מיר איז צו זײַן אַ פֿעמיניסט נישט נאָר צו שטוצן יענע צילן. ס׳איז אױך אַ לעבנשטייגער אין דעם זינענן װאָס איך מוז אױך שטוצן אַנדערע פֿרױען װי פֿרײַנד, מיטאַרבעטערס, אַאַװ.