האט ר׳ חיים מאיר׳ל מוויזניץ איבערגעלאזט מיליאנען ירושה?

[שבת אחים]

קומענדיגע חודש גייט ערשיינען א פארבס 400 עדישאן פון די רייכסטע אדמורי"ם אין די היסטאריע פון חסידות...

לאמיר פראבירען מאכען א שנעלע ליסטע פון די רייכסטע רבי'ס:

1) בעל שושנת יעקב מגור (הונדערט מיליון דאלער, זאגט מען)
2) בעלזע רבי זאל זיין געזונט (פופציג מיליון דאלער, זאגט מען)
3) ברך משה מסאטמאר זי"ע (אכצן שלימים, זאגט ער)
4) בעל גבורת ציון מבאבוב שליט"א
5) בעל כסף מרדכי מויזניץ זי"ע

די מונקאטשער האסטו פארגעסן. ער האט דאכצעך מעהר ווי אלע צוזאמען. איינער פרענקל דאכצעך פון לאס אנגלס האט אים איבערגעלאזט אזא פערציג שלימים יאהרן צוריק. חוץ דעם ירושה און אייגענע געלטער. ער האט פארלאזטע לאטס און בנינים וואס ער טוט גארנישט דערמיט. פארוואס פונקטליך ווייס איך נישט. אפשר ווייל ער דארף עס נישט. אבער סאיז דא דארטן גרויס געלט. און ארויס גייט נישט אזוי שנעל דארט. ער האלט זיין געלט פעסט. זעלטן וואס ער געט עפעס פאר איינעם חוץ הילף מיט די געזעצן און לויערס. שוין גענוג לשה״ר.

ער האט געהאט מלמדים און טיטשערס בלוטיגע ארימלייט וואס האבן געארבעט שווער אין זיין מוסדות און מאיז זיי געבליבן שולדיג אסאך געלט. זיי זענען אריין צו אים און ער האט זיי קאלטבלוטיג גענטפערט אז ער האט גארנישט מיט די financials פון די מוסדות...

יא יא... גוט געהערט! א גאלדענע שטעקן האט ער שוין יעצט דארף מען זעהן צו ערלעדיגן א גאלדנע טוילעט פאר הקוה״ט ממונקאטש...

[שבת אחים]

איך מיט מיין פאטער זענען מיט יאהרן צוריק אריינגעגאנגען על הקודש פנימה צום מונקאטשער רבין אז ער זאל העלפן איינער פון ״זיינע חסידים״ חתונה האבן. א ארימע בחור פון א ארימע שטוב וואס האט געלערנט ביי אים און זיך געהאלטן פאר א מונקאטשער און געהאט צוגעזאגט אויסצוצאלן ביידע זייטן!

האט ער אזוי פארקנייטשט די פנים און זיך אנגערופן מיט זיין הייליגע-הייזעריגע שטומע כאילו שכינה מדברת מתוך גרונו

“מקען דאך שוין היינט חתונה מאכן פאר צעהן-פופצן טויזענט דאללער???”

יא יא! ווער געדענקט דען נישט די ״מונקאטשער חתונות״ יאהרן צוריק ווי די מידיע האט ברייט באריכטעט אז די הוצאות החתונה איז געוועהן העכער א מיליאן דאללער! נאר יענער ארימאן זאל חתונה האבן פאר צעהן טויזנט דאללער!

למעשה האט ער מרוב טובו געאפפערט צו בארגן $1500 נישט צוגעבן נאר בארגן.

למעשה האט די סוקלענער רבי זצ״ל פארשאפט 8000 דאללער פאר די חתונה. און די אלטע סקווירער רביצין פון ב״פ האט געגעבן 2500. די מונקאטשער׳ס הלוואה האט מען קיינמאל נישט אויפגעפיקט. דער חתן האט שוין היינט א שטוב מיט גרויסע קינדער ער האט גארנישט מיט מונקאטש איינגעלייגט!

[שבת אחים]

פאר די איין זאך בין איך א שטיקל חסיד פון סאטמארער רב ער האט געטוהן אסאך חסד אויסגעלערנט זיין עולם חסד. ער האט געהאט א מזל אז ר׳ געציל בערגער און זופניק האבן אים געשטיפט מיליאנען אין יענע יאהרן. ר׳ געציל פלעגט ווייערן יעדע חודש א מיליאן דאללער אין יענע יאהרן!!!

די חבדסקר למשל האט נישט אריינגעלייגט קיין מינדעסטע חסד אין זיינע מענטשען. קיינמאל נישט גערעדט ביי זיינע תורות גארנישט וועגן קיין חסד נאר אז מזאל זיין מיסיאנערן און פארשפרייטן זיינע תורות.

די סאטמערער רב האט טאקע איינגעפירט אסאך משוגעתן וואס מיר ליידן נאך עד היום הזה פונדעם אבער ער איז געוועהן א פיינער מענטש פון אלע טייטלבוימ׳ס איז ער געוועהן די איינציגסטער וואס האט געהאט א עכטע גוטע הארץ. ער האט געמיינט גוטס- ער איז נאר אנגעקומען צו שלעכטע מסקנות און ער איז געוועהן זייער בלינד צו אסאך זאכן. אבער ער האט געמיינט די ציבור, ער איז געוועהן איינגערעדט אז דאס איז די ריכטיגע וועג. ער האט נישט געמיינט זיך. ער איז געוועהן א ברייטע געשמאקע מענטש. אביסל צו קאנסערוועטיוו. ווען ער וואלט געוועהן אביסל מעהר אויפגעקלערט וואלט ער טאקע געקענט איינעמען די חרדישע וועלט.

[אישתישבי]

קומענדיגע חודש גייט ערשיינען א פארבס 400 עדישאן פון די רייכסטע אדמורי"ם אין די היסטאריע פון חסידות...

לאמיר פראבירען מאכען א שנעלע ליסטע פון די רייכסטע רבי'ס:

1) בעל שושנת יעקב מגור (הונדערט מיליון דאלער, זאגט מען)
2) בעלזע רבי זאל זיין געזונט (פופציג מיליון דאלער, זאגט מען)
3) ברך משה מסאטמאר זי"ע (אכצן שלימים, זאגט ער)
4) בעל גבורת ציון מבאבוב שליט"א
5) בעל כסף מרדכי מויזניץ זי"ע

סמי מכאן בעל גבורת ציון. סתם זאגן קען יעדער.
ווי אויך דער בעלזער רב איז אבי געהאקט א טשייניק.
זיי זענען ביידע טאקע גאר גרויסע רביס, און האבן אסאך בנינים און מוסדות, אבער פריוואטע געלט איז אבי גערעדט.

ר' מאטעלע איז טאקע געוועהן גאר רייך פון דער ווילידזש, אבער עס זעהט נישט אויס ווי עס איבער געבליבן עפעס א ברכה צו מאכן. זיין זוהן פין מאנסי, ר' ישראל מוטשעט זיך גאר שטארק.

[שבת אחים]

ר׳ מאטעלע האט באקומען געלט פון די ווילעדזש? פריוואט פאר זיך???

דאכצעך אז נישט! ר׳ מאטעלע איז נאר רייך געוועהן פון לאטס וואס ער האט געקויפט אין מאנסי אויף 306 און שפעטער איז די פרייזן ארויפגעשפרינגן. אלעס איז צוטיילט געווארן שפעטער פאר די אייניקלעך.

ר׳ מאטעלעס יונגעסטע טאכטער טווערסקי האט זיך אפגערעדט פאר א פרוי וואס איז גאר א נאנטע חברטע מיט מיין מאמע אז זי קען נישט אויס לעבן די חודש! איר מאן איז נישט קיין רב אין ערגעץ. און זי האט נישט צו באצאלן איר גראסערי ביללס.

סאיז הונדערט פראצענט אמת אז זי האט עס געזאגט! קען זיין אז זי טרייבט איבער, קען זיין אז סאיז נישט ממש אזוי אבער אפגערעדט האט זי זיך.

פארוואס מ׳העלפט איר טאקע נישט בלייבט למעשה שווער... אדרבה אפשר קען מיר איינער פותר חלום זיין.

דאס אלעס איז פון די ״גרויסע ירושה״ וואס ר׳ מאטעלע האט איבערגעלאזט אז זיין טאכטער- ניטאמאל זיין אייניקל שרייט זי האט נישט קיין פרנסה.

אלע זיינע אייניקלעך כמעט די יונגע ווייבלעך זענען טיטשערס און מוטשענען זיך אויף ברויט. וויפל פארדינט א טיטשער אין סקול א וואך?
זיי האבן יעדעס יאהר א קינד און מיט דעם אלעמען זענען זיי טיטשערס. מוראדיג!

ממש רוטשילד!!!

[אישתישבי]

העי העי, בארואיגט אייך, אפילו ר' מאטעלע האט געמאכט צען מיליאן איז עס גענוג פאר אים און זיינע קינדער און אייניקלעך פאר אפאר יאר, קעי"ה'ר.

ביסט אויך מודה אז ער האט געמאכט א פריטי פעני, אויך וואס דינגט איר זיך? צו ער האט איבערגעלאזט? מען ווייסט אז נישט, ער האט ביים לעבן אלץ פארטיילט.

[yatzmachp]

די פארבס ליסטע איז פעיק ניוז. זיי רעכענען די קהלה געלטער פארן רבין און אזוי מאכן זיי זייערע נאמבערס. אפילו אין א פאל וואס די קהילה איז עמטליך פארשריבן אויפן רבין'ס נאמען איז עס נאך אלס א פאלשער חשבון. א בנין וואס ווערט פארניצט פארן ציבור for the foreseeable future, קען נישט גערעכנט ווערן ווי אן אייגענעם נכס. פעריאד. עס קען זיין אז די רביס זענען עשירים, אבער זיכער נישט אזוי ווי עס שטייט אין פארבס.

[וואלווי]

די פארבס ליסטע איז פעיק ניוז. זיי רעכענען די קהלה געלטער פארן רבין און אזוי מאכן זיי זייערע נאמבערס. אפילו אין א פאל וואס די קהילה איז עמטליך פארשריבן אויפן רבין'ס נאמען איז עס נאך אלס א פאלשער חשבון. א בנין וואס ווערט פארניצט פארן ציבור for the foreseeable future, קען נישט גערעכנט ווערן ווי אן אייגענעם נכס. פעריאד. עס קען זיין אז די רביס זענען עשירים, אבער זיכער נישט אזוי ווי עס שטייט אין פארבס.

ולפעמים להיפך...

דער "אדמו"ר" פארמאגט אסאך מער ווי די מיינסט. דו קענסט מיינען אז ער איז פארמעגליך לויט די נכסי ציבור און ממילא נעמסטו אראפ פון זיין ווערט. ס'איז אסאך מאל פארקערט און די הצלחה פון נכסי ציבור איז גאר די סימן פון די פריוואטע נכסי ה"אדמו"ר". לדוגמא, א רבי פארט פאנדרעיזן, (אדער, מחזק זיין יודען אין אויסלאנד....-ב"ש בלע"ז) איז פאר א יעדען פערזענליכע באזוך ווי ער גייט ארויף צו א נגיד קאסט א סכום למשל צען טויזענט. די רבי באקריגט 3 און די מוסדות 7. די הוצאות פון נסיעה איז ביזנעס עקספענס, חוץ פון דעם איז דא אן עניועל סעלערי אלס נשיא המוסדות (בנשיאות...). אזוי איז דא אלע מיני געלעגענהייטן דורך יאר "ארויסהעלפן" דעם אדמו"ר צו "מחזק" זיין אנדערע יודען, אדער פאר משתתף זיין ביי א שמחה, וואס דער אדמו"ר וואלט פשוט'ערהייט געמעגט קומען ווייל דער בעל שמחה דאווענט מיט עם אין איין בית מדרש, למעשה, פארדינט ער א שיינע מתן שכרה בצדה פונ'ם הרבני הנגיד פאר'ן משמח זיין די חתן וכלה, דאס איז חוץ פונ'ם שם הבנין וואס דער נגיד האט יעצט גע'חתמ'ט א "שותפות" מיט'ן נשיא המוסדות.

די געדאנק איז, ס'נישט אז די רבי רעכנט די נכסי ציבור פאר זיך, און דורך דעם וועט אויסקומען אז מ'ציילט צווי מאל די זעלבע זאך, וואס דערנאך דארפסטו קומען און דאס ארויס נעמען פון די ווערד. נאר, פאר א יעדען דאלער נכסי ציבור וואס די זעסט, איז לעומת זה, און חוץ לזה, דא "נאך" געלטער, א "מעטשונג פאנד" וואס מ'זעט ניטאמאל, וואס זיי זענען אנגעקומען מיט'ן זעלבע שיף...

די משלים און די היכי תמצא'ס זענען נישט די נקודה דא. ס'איז די געדאנק אז די מהלך פון זאמלען געלטער גייט אסאך טיפער מהנראה לעינים. קען גאר זיין אז אסאך מאל איז דאס בארעכטיג ווען א מנהיג ארבעט שווער צו שטיצען די מוסדות פון זיינע חסידים, ובפרט לתועלת פון די בני עניים שבתוך קהילתו. דאך, איז נישטא קיין שום טרענספערנסי, ווי פול געלט קומט און גייט, ווי פול שעות לייגט דער "געטרייע" מנהיג אריין בעבור צאן מרעיתו. וואס האט מען געוואלט? מ'זאל מפרסם זיין די נומערען? וועט עס זיין לכבוד בית רביה"ק?!

מילה בסלע משתוקא בתרין...

[מאך זיכער]

וויאזוי קען זיין רבי'ס וואס האבן נישט קיין איבריגן דאלער א שטייגער ווי פשטו און זיידל, זיי פארן ארום אין די וועלט צו 'מקורבים' ווען קיין אייגן שול האבן זיי נישט.

[וואלווי]

וויאזוי קען זיין רבי'ס וואס האבן נישט קיין איבריגן דאלער א שטייגער ווי פשטו און זיידל, זיי פארן ארום אין די וועלט צו 'מקורבים' ווען קיין אייגן שול האבן זיי נישט.

אזוי קענען זיי כאטש דאווענען מיט מנין איינמאל א יעדע פאר וואכן...

[אישתישבי]

וויאזוי קען זיין רבי'ס וואס האבן נישט קיין איבריגן דאלער א שטייגער ווי פשטו און זיידל, זיי פארן ארום אין די וועלט צו 'מקורבים' ווען קיין אייגן שול האבן זיי נישט.

אזוי קענען זיי כאטש דאווענען מיט מנין איינמאל א יעדע פאר וואכן...

פשטו האט נישט אין ארץ־ישׂראל גארנישט?

[מאך זיכער]

פשטו האט ניטאמאל קיין לעכל אלס שול אין זיין היימשטאט בני ברק, א אויסגעשפילטער מענטש וואס איז געקומען קיין אמעריקע פאר ביזנעס און די ווילאמסבורגע חברה לויפן אים נאך כדי צו לאכן...

[חיים יואל]

פשטו האט ניטאמאל קיין לעכל אלס שול אין זיין היימשטאט בני ברק, א אויסגעשפילטער מענטש וואס איז געקומען קיין אמעריקע פאר ביזנעס און די ווילאמסבורגע חברה לויפן אים נאך כדי צו לאכן...

[חיים יואל]

קומענדיגע חודש גייט ערשיינען א פארבס 400 עדישאן פון די רייכסטע אדמורי"ם אין די היסטאריע פון חסידות...

לאמיר פראבירען מאכען א שנעלע ליסטע פון די רייכסטע רבי'ס:

1) בעל שושנת יעקב מגור (הונדערט מיליון דאלער, זאגט מען)
2) בעלזע רבי זאל זיין געזונט (פופציג מיליון דאלער, זאגט מען)
3) ברך משה מסאטמאר זי"ע (אכצן שלימים, זאגט ער)
4) בעל גבורת ציון מבאבוב שליט"א
5) בעל כסף מרדכי מויזניץ זי"ע

סמי מכאן בעל גבורת ציון. סתם זאגן קען יעדער.
ווי אויך דער בעלזער רב איז אבי געהאקט א טשייניק.
זיי זענען ביידע טאקע גאר גרויסע רביס, און האבן אסאך בנינים און מוסדות, אבער פריוואטע געלט איז אבי גערעדט.

ר' מאטעלע איז טאקע געוועהן גאר רייך פון דער ווילידזש, אבער עס זעהט נישט אויס ווי עס איבער געבליבן עפעס א ברכה צו מאכן. זיין זוהן פין מאנסי, ר' ישראל מוטשעט זיך גאר שטארק.

אויפן איזרעילי ליסטע שטייט, אז די בעלזער רבי שליט״א האט גאר אסאך געלט.
אויך די גערער רבי שליט״א כידוע.

[שבת אחים]

די סאטמורים היינט זאגן מיר אז די אהבת ישראל האט געזאגט פאר זיינע קינדער אויב זיי ווילן זעהן א צורה פון א ערליכע איד זאלן זיי קוקן אויף סאטמערער רב... אין קדוש ישראל שטייט עס נישט דאכצעך... אין ישראל סבא קדישא אויך נישט. וואו איז דער מקור???

זיי פארדרייען אלע מעשיות

הרה״ק ר׳ בנציון מ׳באבוב האט געזאגט פאר זיינע קינדער אז אויב זיי ווילן זעהן די צורה פון א אמתע ערליכע איד זאלט איר קוקן אויפן אהבת ישראל- דאס איז א אמתע מעשה און ס׳שטייט אין ספר קדוש ישראל וואס הגאון הקדוש ר׳ יהודלע האראוויץ מדזיקוב און הרה״ק ר׳ מאטעלע זענען נאכגעגעאנען יעדע ווארט צי סאיז אמת. און מקען זיך פארלאזן אז אלעס דארט איז אמת ויציב.

בקיצור כהאב געמאכט אביסל היימארבעט:

די מעשה שטייט אין הקדמה פון שו״ת דברי יואל. רבי יוסל אשכנזי האט פארציילט אז די אהבת ישראל איז געגאנגען שפאצירן (מסתם אין קארלסבאד?) מיט זיינע קינדער און דער סאטמארער רב איז אנטקעגן געקומען האט זיך דער אהבת ישראל אנגערופן ״קוקטס אן אזא הייליגע צורה ווייל אזא צורה וועט איר נישט זעהן ביז משיח׳ס טאג״

די שאלה איז פון וואו ר׳ יוסל אשכנזי נעמט דאס?!

איינער קען ביטע ארויסהעלפן מיט מעהר אינפארמאציע?

איך האב יעצט אריינגעקוקט אין די הקדמה פון ספר דברי יואל ר׳ יוסל אשכנזי שרייבט אנדערש די מעשה- דאס מאכט שוין סענס!

קודם שרייבט ער אז ווען סאטמערער רב איז געוועהן אין מארינבאד און דער אהבת ישראל איז דארט געוועהן אויף א שבת איז סאטמערער רב געגאנגען צום טיש פון אהבת ישראל און כיודע האט מען דארט געפירט לאנגע טישן און געזינגען ביז שפעט אין דער נאכט שלא כמנהג סיגוט. און סאטמארער רב איז געזיצן דארט ביי די גאנצע טיש! און ווען מ׳האט גענעדיגט די טיש האט די אהבת ישראל אים געזאגט עפעס א גאנצע תורה וועגן שבט לוי- די מעשה איז באוואוסט, ס׳שטייט אויף אסאך פלעצער.

דערנאך שרייבט ר׳ יוסל- מיר ווילן נאכשרייבן די לשון פונקטליך:

בשנת תרע״ה כשביקר רבינו [הרה״ק מסאטמאר] אצלו בגראסווארדיין קרא הרה״צ מוויזניץ זצ״ל לבניו כדי שיכירו את רבינו ואמר בזה״ל ״איך וועל עטץ זאלט זעהן וויאזוי א רבי ברויך אויסצוזעהן״

שפעטער ווען ער איז ארויס האט דער אהבת ישראל געזאגט אויף סאטמארער רב ״דער אינגערמאן איז נישט צו דערקענען, יעדער מאל איך זעה אים שטייגט ער העכער און העכער״

סאיז א באוואוסטע מעשה ר׳ מאטעלע פלעגט עס אלץ פארציילן- נישט געוואוסט אז מ׳רעדט פון די מעשה.

נישט אז ער האט געזאגט א הייליגע צורה ביז משיח׳ס טאג. אזוי דארף א רבי אויסצוזעהן! אקעי...! דאס קען מען שוין הערן! ער האט געהאט א רבישע צורה געוועהן א בעל חסד. סאיז געוועהן וואס צוהאלטן פון אים אפילו ער האט געליטן אויף OCD...

[אישתישבי]

יאמרו זונות מפרכסות זו את זו, רבי'ס אוודאי.

זעהט אויס אז סאטמארע רבי האט מער פארגינען און געזאגט גרעסערע גוזמאות.

אונז האבן א כלל, דער גרעסטער רבי קען נישט זיין וואס דער קלענסטער חסיד האלט פין אים.

[היסטאריקער]

די סאטמורים היינט זאגן מיר אז די אהבת ישראל האט געזאגט פאר זיינע קינדער אויב זיי ווילן זעהן א צורה פון א ערליכע איד זאלן זיי קוקן אויף סאטמערער רב... אין קדוש ישראל שטייט עס נישט דאכצעך... אין ישראל סבא קדישא אויך נישט. וואו איז דער מקור???

זיי פארדרייען אלע מעשיות

הרה״ק ר׳ בנציון מ׳באבוב האט געזאגט פאר זיינע קינדער אז אויב זיי ווילן זעהן די צורה פון א אמתע ערליכע איד זאלט איר קוקן אויפן אהבת ישראל- דאס איז א אמתע מעשה און ס׳שטייט אין ספר קדוש ישראל וואס הגאון הקדוש ר׳ יהודלע האראוויץ מדזיקוב און הרה״ק ר׳ מאטעלע זענען נאכגעגעאנען יעדע ווארט צי סאיז אמת. און מקען זיך פארלאזן אז אלעס דארט איז אמת ויציב.

בקיצור כהאב געמאכט אביסל היימארבעט:

די מעשה שטייט אין הקדמה פון שו״ת דברי יואל. רבי יוסל אשכנזי האט פארציילט אז די אהבת ישראל איז געגאנגען שפאצירן (מסתם אין קארלסבאד?) מיט זיינע קינדער און דער סאטמארער רב איז אנטקעגן געקומען האט זיך דער אהבת ישראל אנגערופן ״קוקטס אן אזא הייליגע צורה ווייל אזא צורה וועט איר נישט זעהן ביז משיח׳ס טאג״

די שאלה איז פון וואו ר׳ יוסל אשכנזי נעמט דאס?!

איינער קען ביטע ארויסהעלפן מיט מעהר אינפארמאציע?

איך האב יעצט אריינגעקוקט אין די הקדמה פון ספר דברי יואל ר׳ יוסל אשכנזי שרייבט אנדערש די מעשה- דאס מאכט שוין סענס!

קודם שרייבט ער אז ווען סאטמערער רב איז געוועהן אין מארינבאד און דער אהבת ישראל איז דארט געוועהן אויף א שבת איז סאטמערער רב געגאנגען צום טיש פון אהבת ישראל און כיודע האט מען דארט געפירט לאנגע טישן און געזינגען ביז שפעט אין דער נאכט שלא כמנהג סיגוט. און סאטמארער רב איז געזיצן דארט ביי די גאנצע טיש! און ווען מ׳האט גענעדיגט די טיש האט די אהבת ישראל אים געזאגט עפעס א גאנצע תורה וועגן שבט לוי- די מעשה איז באוואוסט, ס׳שטייט אויף אסאך פלעצער.

דערנאך שרייבט ר׳ יוסל- מיר ווילן נאכשרייבן די לשון פונקטליך:

בשנת תרע״ה כשביקר רבינו [הרה״ק מסאטמאר] אצלו בגראסווארדיין קרא הרה״צ מוויזניץ זצ״ל לבניו כדי שיכירו את רבינו ואמר בזה״ל ״איך וועל עטץ זאלט זעהן וויאזוי א רבי ברויך אויסצוזעהן״

שפעטער ווען ער איז ארויס האט דער אהבת ישראל געזאגט אויף סאטמארער רב ״דער אינגערמאן איז נישט צו דערקענען, יעדער מאל איך זעה אים שטייגט ער העכער און העכער״

סאיז א באוואוסטע מעשה ר׳ מאטעלע פלעגט עס אלץ פארציילן- נישט געוואוסט אז מ׳רעדט פון די מעשה.
ל
נישט אז ער האט געזאגט א הייליגע צורה ביז משיח׳ס טאג. אזוי דארף א רבי אויסצוזעהן! אקעי...! דאס קען מען שוין הערן! ער האט געהאט א רבישע צורה געוועהן א בעל חסד. סאיז געוועהן וואס צוהאלטן פון אים אפילו ער האט געליטן אויף OCD...

יעדע עובדה וואס די ברענגסט פון אהבת ישראל האסטו/ברענגסטו א מקור?
אז דער אמרי חיים האט איבער געלאזט מיליאנען גלייבסטו נישט, אבער אז דער ברך משה האט געזאגט אז ער האט חי שלמים גלייבסטו אן א מקור
זאגן אויף א רבן של ישראל וואס האט לוחם געווען פאר כבוד שמים פאר ער האט געהאט א מנין אפילו ווייל לשיטתו איז דאס געווען עיקר היהדות, אוועק געגעבין יעדע פרוטה פאר א צוויטען, נישט קיין חילוק חסיד אדער מתנגד האט געהאט ocd דאס מעג מען, וואס זאל איך זאגן ווען איך לייען עובדות וואס ר' מאטעלע האט פארציילט פון זיידן אז ער האט זיך געלייגט שלאפן יעדע נאכט 11 אזייגער און ווען זיין אייניקל איז געקימען צו אים אין די צייט האט ער זיך געבייזערט אזוי שפעט? חוץ וואס ער פארציילט אז שינת צהרים איז געווען חק ולא יעבור, וויאזוי זאל איך דאס אנרופן, א פעפער?
ביי דיר איז אלעס הייליג, יענעם איז א מצוה צו אוועקמאכן

[שבת אחים]

היסטאריקער

1)כהאב שוין אפאר מאל געשריבן יעדע עובדה וואס איך האב דא געברענגט פון די אהבת ישראל האט א גוטע מקור! כמעט אלעס שטייט אין ספר ״קדוש ישראל״ פון הרה״ח ר׳ נתן אלי׳ ראטה ז״ל די ספר האט הרה״ק ר׳ יודאלע האראוויץ מדזיקוב א אייניקל פון די אהבת ישראל איבערגעקוקט פאר א לאנגע צייט און יעדער ווארט דארט האט א מקור מוסמך... ווי אויך האט עס ר׳ מאטעלע איבערגעקוקט און יעדער איינציגסטער זאך וואס איז נישט געוועהן זיכער הונדערט פראצענט האט מען פון דארט ארויסגענומען. אזש ביז ר׳ נתן אלי׳ האט געזאגט פאר ר׳ מאטעלע אז באלד בלייב איך אן קיין ספר....

2)איך גלייב טאקע נישט די ברך משה האט איבערגעלאזט קיין אכצן שלימים סתם אזוי. נאר סאיז א דבר ידוע אז ער איז אלע יאהרן געוועהן א ביזנעסמאן און מסתם האט ער איבערגעלאזט א שיינע ירושה. אויב איינער וועט מיר יעצט קומען זאגן ערשט האנטיג אז סאיז נישט אמת בין איך גרייט צו טוישן מיין מיינוג. דערווייל לייקענט עס אבער קיינער נישט.

די רעשט פון דיין תגובה האב איך נאכנישט געליינט מסתם איז די סיפא מלא חכמה פונקט ווי די רישא...

[שבת אחים]

א אינטערסאנטע בריוו וואס הרה״ק ר׳ חיים מאיר’ל האט געשיקט פאר זיין זוהן ר׳ מאטעלע איבער באקעמפען די גזירה פון ״גיוס בנות״ ווי ער רופט פאר מאסן דעמאנסטראציעס און צו פארברענען בן גוריון׳ס בילד אין די גאסן פון ניו יארק.... אין ספר “מכתבי קודש אמרי חיים” איז דא נאך אפאר בריווען בנוגע דעם ענין. אין א שפעטערדיגע בריוו שרייבט ר׳ חיים מאירל צו ר׳ מאטעלע היתכן מ׳האט נאך נישט אויפגערודערט די גאנצע יהדות החרדית אין אמעריקע? פארוואס הענגט נישט קיין צעטליך אין אלע שוהלן?

מכתב מכ"ק אדמו"ר מוויזניץ הרה"ק ר' חיים מאיר האגער זצ"ל, מייסד שיכון וויזניץ ב"ב
לבנו הרה”ק ר׳ מרדכי האגער זצ״ל מוויזניץ

בני יקירי שליט"א

מסתמא ווייסט איהר דארט פון די נייער גזירה וואס אונזערע חפשיים ווילען ארויס געבען, גיוס נשים אויך דתיים, עס איז א הימעל געשריי תסמור שערות ראש, וויפיל טאטע מאמע פלאגן זיך שווער אין ביטער ביז זיי דערלעבען בעזהשי"ת אויף צו ציהען א ערליכע אידישע טאכטער, זיי אפפערין זיך אויף, און ווען זיי האבן שוין זוכה גיווען דערצו, ווילען די חפשיים זיי אוועק רויבען פון זייערע עלטערין, פון איהר צניעותדיגע ערציהונג, זיי אויסמישען מיט גאטלאזע בעלי תאוה ותועבה, און פון איהר מאכען דאס וואס די שבטים האבן געשריגען במעשה שכם, ביי אלע מדינות פון דער וועלט - חוץ אין רויטען גן עדן ר"ל - האט מען עס נישט גימאכט, נאר דא דארף מען נאך טוהן מוסקבה

ע"כ מ'טאר נישט שווייגען, זאל דאס חרדי'שע יודענטום אין אמעריקא שטורמען, מאכען ריזיגע פראטעסט פארזאמלונגען, שמועס מיט אגודת אדמורי"ם, רבנים, ישיבות, עס זאל זיין א ויצעקו עד שמי רום, זאל די אידישע פרעסע אויף וועקען דאס געוויסען פון דער מענטשליכער מיינונג, וויפיל דעמוראליזאציע עס ליגט און דעם ביטערן געזעץ

דאס אליין איז אבער נישט גענוג, בן גוריון פאהרט מיט די צייטין קיין אמעריקא וועגן זיינע זאכען, מגביות, הלוואות, זיי ווילען איצט פארשפרייטען אידישע אנליי פאפירען וכדומה, ער זאל באקעמפט ווערען אויף שריט אין טריט, א קאצען מוזיק זאל מען איהם מאכען, עפענטליכע דעמאנסטראציעס פאר זיין וואהנונג וכדומה וכדומה, מען זאל קענען אויספיהרען אויך א דעמאנסטראציע פון אידישע טעכטער חרדי'שע, מען זאל זיין בילד פארברענען אויף דער אפענער שטראססע, אין רעדעס האלטען, מען זאל דערערככדרינגען וויא נייטיג מען מיז זיך ארויס ראטעווען פון די חפשיים'ס הענד, געוואלד, נישט רוהען, פאר אמעריקא שרעקין זיי זיך, און השי"ת ירחם

בן גוריון וויל זיך נוקם זיין אין די חרדים ווייל זיי האבען געשטירצט זיין רעגירונג, וואס וויל מחנך זיין פלטים קינדער פאר אטעאיסטען מחרפין ומגדפין כל הקודש אצלינו, אבער השי"ת האט אונז שוין אסאך מאהל געהאלפען, און וועט אונז אויך אצינד אויך העלפען, נאר טוהן מוז מען, נישט יוצא זיין מיט הוילע דרשות, נאר באקעמפען, ולד' הישועה

אביך הכותב בדמע ובמרירות נורא המצפה להשי"ת שהוא יצילנו במהרה - חיים מאיר

[צפור בודד]

איז דער בריוו אן איבערזעצונג אויף אידיש? אז דאס איז דער אריגינעלער בריוו פארוואס האט ער געשריבן אויף אידיש? ר' ח"מ האט נישט געקענט שרייבן לה"ק, ר' מאטעלע האט נישט געקענט לייענען אדער ביידע?

[היסטאריקער]

היסטאריקער

1)כהאב שוין אפאר מאל געשריבן יעדע עובדה וואס איך האב דא געברענגט פון די אהבת ישראל האט א גוטע מקור! כמעט אלעס שטייט אין ספר ״קדוש ישראל״ פון הרה״ח ר׳ נתן אלי׳ ראטה ז״ל די ספר האט הרה״ק ר׳ יודאלע האראוויץ מדזיקוב א אייניקל פון די אהבת ישראל איבערגעקוקט פאר א לאנגע צייט און יעדער ווארט דארט האט א מקור מוסמך... ווי אויך האט עס ר׳ מאטעלע איבערגעקוקט און יעדער איינציגסטער זאך וואס איז נישט געוועהן זיכער הונדערט פראצענט האט מען פון דארט ארויסגענומען. אזש ביז ר׳ נתן אלי׳ האט געזאגט פאר ר׳ מאטעלע אז באלד בלייב איך אן קיין ספר....

2)איך גלייב טאקע נישט די ברך משה האט איבערגעלאזט קיין אכצן שלימים סתם אזוי. נאר סאיז א דבר ידוע אז ער איז אלע יאהרן געוועהן א ביזנעסמאן און מסתם האט ער איבערגעלאזט א שיינע ירושה. אויב איינער וועט מיר יעצט קומען זאגן ערשט האנטיג אז סאיז נישט אמת בין איך גרייט צו טוישן מיין מיינוג. דערווייל לייקענט עס אבער קיינער נישט.

די רעשט פון דיין תגובה האב איך נאכנישט געליינט מסתם איז די סיפא מלא חכמה פונקט ווי די רישא...

איך זע עס איז נישט שייך זיך מתווכח זייל מיט דיר ווייל ווער עס זאגט אנדערש פון דיר מאכסטו אוועק, אבער וול דיר איינמאל ענטפערן
דאס וואס די זאגסט אז ר' יודעלע האט געזאגט אז קדוש ישראל איז אמת האט אליין נישט קיין מקור, נאר פון דיר און די ביסט נישט באגלייבט לגבי וויניץ
דער ברך משה האט אלס סיגעטער רב פרובירט צו מאכן ביזנעס בצנעה כדי נישט צו דארפן צוקומען צו מענטשן (ער איז געווען דער איינציגסטער רב וואס פלעגט נישט מאכן קיין מלוה מלכה פאר זיך) אבער קיינמאל נישט מצליח געווען צו סאך

ווען איך זאג דיר ערשטהאנטיג וועטו מיר גלייבן?

[שבת אחים]

היסטאריקער

1)כהאב שוין אפאר מאל געשריבן יעדע עובדה וואס איך האב דא געברענגט פון די אהבת ישראל האט א גוטע מקור! כמעט אלעס שטייט אין ספר ״קדוש ישראל״ פון הרה״ח ר׳ נתן אלי׳ ראטה ז״ל די ספר האט הרה״ק ר׳ יודאלע האראוויץ מדזיקוב א אייניקל פון די אהבת ישראל איבערגעקוקט פאר א לאנגע צייט און יעדער ווארט דארט האט א מקור מוסמך... ווי אויך האט עס ר׳ מאטעלע איבערגעקוקט און יעדער איינציגסטער זאך וואס איז נישט געוועהן זיכער הונדערט פראצענט האט מען פון דארט ארויסגענומען. אזש ביז ר׳ נתן אלי׳ האט געזאגט פאר ר׳ מאטעלע אז באלד בלייב איך אן קיין ספר....

2)איך גלייב טאקע נישט די ברך משה האט איבערגעלאזט קיין אכצן שלימים סתם אזוי. נאר סאיז א דבר ידוע אז ער איז אלע יאהרן געוועהן א ביזנעסמאן און מסתם האט ער איבערגעלאזט א שיינע ירושה. אויב איינער וועט מיר יעצט קומען זאגן ערשט האנטיג אז סאיז נישט אמת בין איך גרייט צו טוישן מיין מיינוג. דערווייל לייקענט עס אבער קיינער נישט.

די רעשט פון דיין תגובה האב איך נאכנישט געליינט מסתם איז די סיפא מלא חכמה פונקט ווי די רישא...

איך זע עס איז נישט שייך זיך מתווכח זייל מיט דיר ווייל ווער עס זאגט אנדערש פון דיר מאכסטו אוועק, אבער וול דיר איינמאל ענטפערן
דאס וואס די זאגסט אז ר' יודעלע האט געזאגט אז קדוש ישראל איז אמת האט אליין נישט קיין מקור, נאר פון דיר און די ביסט נישט באגלייבט לגבי וויניץ
דער ברך משה האט אלס סיגעטער רב פרובירט צו מאכן ביזנעס בצנעה כדי נישט צו דארפן צוקומען צו מענטשן (ער איז געווען דער איינציגסטער רב וואס פלעגט נישט מאכן קיין מלוה מלכה פאר זיך) אבער קיינמאל נישט מצליח געווען צו סאך

ווען איך זאג דיר ערשטהאנטיג וועטו מיר גלייבן?

ס׳שטייט אין די הקדמה פון די ספר אז ר׳ יודלע און ר׳ מאטעלע האבן עס איבערגעקוקט און מגיה געוועהן. סאיז א באוואוסטע זאך.

אין די שמועסן פון ר׳ מאטעלע זאגט ער אליינס אז ער האט אלעס איבערגעקוקט און יעדע זאך נאכגעגאנגען. און יעדע זאך וואס האט נישט געהאט קיין גוטע מקור האט מען ארויסגענומען.


איך האב דאכצעך קיינמאל נישט געשריבן אז דער ברך משה האט געהאט ח״י שלמים. כהאב נישט קיין אהנונג וויפל געלט ער האט געהאט. כ׳ווייס נישט וואס דו האסט זיך פארטשעפעט אז איך גלייב דאס. איך גלייב אז ער האט געהאט א שיינע פאר דאללער ווען ער איז נפטר געווארן. אבער ס׳קען זייער מעגליך זיין אז ער האט נאר געהאט 5 מיליאן. אלעס איז מעגליך. איך האב נישט געציילט זיין געלט. ר׳ מאטעלע האט נישט איבערגעלאזט קיין גרויסע געלט. ער האט בכלל נישט געהאט קיין סאך געלט. סאיז סתם גערעדאכץ פון די גאס, דאס ווייס איך פון זייער נאנטע מקורות. אז דו וועסט מיר זאגן ווער דו ביסט און פון וואו דו נעמסט עס מילא. אבער דערווייל זאגסטו נישט פון וואו דו נעמסט עס.

[שבת אחים]

איז דער בריוו אן איבערזעצונג אויף אידיש? אז דאס איז דער אריגינעלער בריוו פארוואס האט ער געשריבן אויף אידיש? ר' ח"מ האט נישט געקענט שרייבן לה"ק, ר' מאטעלע האט נישט געקענט לייענען אדער ביידע?

דאס איז די אריגינעלער בריוו-ווארט ביי ווארט נאכגעשריבן וואס ר׳ חיים מאירל שרייבט. פארוואס אידיש נישט לשה״ק? ווייס איך נישט. אין מכתבי קודש אמרי חיים איז דא בריווען סיי אין אידיש און סיי אין לשה״ק. פונקטליך ווען ער האט גענוצט אידיש און ווען לשה״ק ווייס איך נישט.

פארוואס זאל ער נישט שרייבן אין אידיש? וואס איז די קשיא? אונז רעדן דאך אידיש? די הייליגע שפראך? כמיין די דייטשע שפראך...

ער שרייבט מ׳זאל מאכן בן גוריון ״א קאצן מוזיק״ וויאזוי שרייבט מען דאס אין לשה״ק???

[שבת אחים]

רעדענדיג פון מקורות פון מעשיות.

מיין טאטע האט אלץ בחור שפאצירט מיט ר׳ מאטעלע און מיין טאטע האט פארציילט פאר ר׳ מאטעלע אז ווען ר׳ מוישלע איז געבוירן האט די אהבת ישראל געזאגט ״ער וועט זיין א זיס קינד אן קיין צוקער״ און למעשה איז ר׳ מוישעלע די איינציגסטע פון אלע וויזניצער רבי׳ס וואס האבן נישט געליטן פון קיין צוקער. אלע האגערס האבן שטארק געליטן אויף צוקער, די פריערדיגע סערעטער רבי וכו׳ אלע!

ר׳ מאטעלע האט זיך געגעבן אזא דריי אויס צו מיין טאטע און געפרעגט מיין טאטע “ווער האט דיר דאס דערציילט?” האט ער געזאגט אז אלץ קינד אין שיכון ויז׳ניץ האט די מלמד אין חדר אזוי פארציילט.

כמעט דריי יאהר שפעטער מיין טאטע איז שוין געוועהן חתונה געהאט איז ער אריין צו ר׳ מאטלע מיט קוויטל. זאגט אים ר׳ מאטעלע סקומט זיך דיר א יישר כח, האסט מיר פארציילט א מעשה פונעם זיידן וואס כהאב קיינמאל נישט געהערט, כהאב מיך נאכגעפרעגט און סאיז אמת. מיין טאטע האט בכלל נישט געכאפט פון וואס ער רעדט. האט ר׳ מאטעלע געזאגט האסט מיר פארציילט אז די זיידע האט געזאגט ווען די ברודער איז געבוירן ער וועט זיין א זיס קינד אן צוקער.

למעשה שטימט נישט אינגאנצן די מעשה? איז ער דען געוועהן זיס? אפשר אלץ קינד נישט ווען איך האב אים געקענט...

[שבת אחים]

פאר ר׳ מאטעלע איז געבוירן איז די אהבת ישראל געפארן קיין קארלסבאד. ר׳ חיים מאירל מיט די רביצין זענען אריינגעקומען זיך געזעגענען האט די אהבת ישראל געזאגט ווען די קינד וועט געבוירן ווערן זאלסטו אים געבן די נאמען מרדכי נאך ר׳ מאטעלע טשערנאבילער. האט זיך די רביצין אנגערופן “הלואי זאל ער אויפוואקסן צוזיין נאר האלב אזוי גרויס ווי ר׳ מאטעלע טשערנאבילער!” האט זיך דער אהבת ישראל אנגערופן “און וואס שטערט אייך אז ער וועט זיין א גאנצע ר׳ מאטעלע טשערנאבילער?”

למעשה זינט ר׳ מאטעלע טשערנאבילער איז דאכצעך נישט געוועהן קיין איין רבי וואס האט איבערגעלאזט אכט זוהן רביס.

די אמרי ברוך (די אהבת ישראל׳ס טאטע) האט איבערגעלאזט ניין זוהן אפאר פון זיי רביס נישט אלע.

ווען ר׳ מאטעלע איז געוועהן ביי הרה״ק ר׳ אהרן מבעלזא זצ״ל האט אים ר׳ אהרלע געפרעגט נאך וועמען ער הייסט? האט ער געזאגט נאך ר׳ מאטעלע טשערנאבילער. האט ער זיך אנגערופן ״א פלא, אזוי ענדליך״ (עפעס אזוי- פונקטליך די לשון ווייס איך נישט).

אקעי, מהאט שוין גערעדט חסידות היינט. יעצט מיין איך אז מ׳קען שוין גיין ארבעטן אדער עפעס אויפטוהן פאר אידישקייט...