הרה"ק מהר"א מבעלזא זי"ע

[רביה''ק זי''ע]

ניין, אבער אז א בעלזער אליינס זאגט עס און ס'מאכט סענס, פארוואס זאל איך עס נישט גלייבן? אסאך רביס וואס זענען ביי אונז קודש קדשים זענען געווען ללעג ולקלס בשעתם ביי געוויסע מענטשן.

[Gimpel]

ירושלימער זענען עלול אויף אלעס

[שבת אחים]

אין די אשכול שרייבט שרייבט @חכם-לב:

לויט ווי עס איז דערציילן די היסטאריקער און אפילו די בעלזע ווירזיע (Rescuing the Rebbe of Belz, 2005, Chapter 11) האט זיך דער בעלזער רב געראטעוועט דורך זיך חנפ'נן צו א אידישן מסור אין געטא שמעון שפיץ און דער הויפט פון די אידישע פאליציי שמחה שפירא וואס לויט די ווירזיע זאל דער בילגורייער רב געהאבן געזאגט צו שפיץ וואס איז געווען אנ'ארכי-מערדער (איבער זיין רשעות ליין The Crakow Ghetto Pharmacy), אז צוליב דאס טובות טוהן פאר דעם בעלזער רב וועט ער האבן טובת הנאה, מער מאכט און איינפלוס איבער די חסידי'שן עולם אין געטא.

לויט א ווערזיע פון אנ'איבערלעבער (זעה דעם בוך Prisoner 69145) איז אויף די ווארט פון שפיץ, זאל דער בעלזער רב געהאט געוואונטשן הצלחה פאר א דייטש וואס האט דערנאך געמאכט א פאגראם.

דא האט איר ק/פ פון וויקיפידע:
יציאת האדמו"ר מבעלז מהונגריה
https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7 ... 7%99%D7%94

[שבת אחים]

בעלז נכבשה על ידי הגרמנים כשבועיים לאחר תחילת המלחמה. ואולם, לפי הסכם ריבנטרופ-מולוטוב הייתה בעלז שייכת לאזור הרוסי, ולפיכך הועברה לידי הרוסים. חסידי הרבי ראו סכנה לחייו דווקא מצד השלטון הקומוניסטי האתאיסטי. בעקבות זאת ברח הרבי, יחד עם אחיו, לעיירות בסביבת בעלז, שהיו בשליטת הגרמנים[3]. הם שהו בעיירה סוקאל, שבה שימש כאדמו"ר דודו וחותנו של רבי אהרן, רבי שמואל רוקח, עד שבועות שנת ת"ש - אמצע יוני 1940, ובעיירה פרמישלני עד שבועות תש"א - תחילת יוני 1941. תמונתו של הרבי פורסמה בעיתון הגרמני "דר שטירמר" והנאצים חיפשו אחריו. לאחר פלישת הגרמנים לפולין המזרחית (מבצע ברברוסה, יוני 1941), שרפו הנאצים ב-8 ביולי את בית הכנסת בפרמישלני, שריפה שבה נספו בנו של הרבי וחלק גדול ממשפחתו[4]. חסידיו של הרבי הצליחו להבריח אותו ואת אחיו לאזור קרקוב. הרבי שהה כשבעה חודשים בזהות בדויה בגטו בעיירה וישניצה עד לתחילת השילוחים ההמוניים למחנות ההשמדה מאזור זה בקיץ 1942. אז הועברו הרבי ואחיו לקרקוב עצמה, שם שהו במסתור כחמישה חודשים בעזרת חסיון ראש המשטרה היהודית שמחה שפירא ווסוכן גסטפו יהודי שמעון שפיץ ששיתפו פעולה עם הנאצים בחיסול הגטו[5]. הרבי אף כיבד לשמחה שפירא, בליל שמחת תורה בגטו כיבדוהו הרבי בעלייה לתורה למרות היותו משתף פעולה עם הנאצים דבר שעוררה ביקורת רב נגד הרבי בגטו ולאחר השואה[6] . למרות המסתור הפך ביתו של הרבי בקרקוב למקום עלייה לרגל של החסידים. עם חיסול גטו קרקוב הועברו הרבי ואחיו לגטו בוכניה בספטמבר 1942. גטו בוכניה שימש כמחנה עבודה, והיה מקום מסתור עבור אדמו"רים נוספים. שם שימשו הרבי ואחיו כחייטים, והרבי הסתתר תחת השם אהרון זינגר[7]. לאור הסכנה הגוברת לחיי הרבי, הועברו הוא ואחיו לבודפשט במבצע מסובך, במכוניתו של קצין פולני שמילא תפקיד גם בשירות הביטחון ההונגרי (מאי 1943)[1].

[רביה''ק זי''ע]

ס'איז טאקע געווען א געפערלכע עוולה פון זייער זייט, אבער איך וויל נאר פארשטיין וואס האבן זיי געהאט דערפון וואס זייערע מענטשן ווערן אויסגעהרגעט. אפילו אז מ'גייט אויפ'ן צד אז די רב זי"ע האט נאר אינטערעסירט זיינע אייגענע אינטערעסן, וואלט ער אויך געדארפט וועלן אז זיינע מענטשן זאלן זיך ראטעווען, אזוי וועט ער איבערבלייבן מיט מער חסידים. ס'מוז זיין אז ס'ליגט עפעס א טיפערע חשבון אונטער דעם.

[שבת אחים]

גוגל טראנסאלעט:

Belz was occupied by the Germans about two weeks after the beginning of the war. However, according to the Ribbentrop-Molotov agreement, Belz belonged to the Russian region and was therefore transferred to the Russians. The Rebbe's followers saw a danger to his life precisely from the atheist communist regime. As a result, the Rebbe fled, together with his brother, to towns in the vicinity of Belz, which were controlled by the Germans. They lived in the town of Sokal, where he served as Admor, uncle and father-in-law of Rabbi Aharon, Rabbi Shmuel Rokach, until the weeks of 1940 - mid June 1940 and in the town of Premishlany until the weeks of 5701-1941. After the German invasion of eastern Poland (Operation Barbarossa, June 1941), the Nazis burned the synagogue in Premishlany on July 8, a fire in which the rabbi's son and a large part of his family were killed. [4] The Rebbe's followers managed to smuggle him And his brother to Krakow, where he spent seven months under a false identity in the ghetto in the town of Vishnitsa until the mass deportations to the extermination camps began in the summer of 1942. At that time, And his brother to Krakow, where they stayed in hiding for about five months with the help of the Jewish police chief Simcha Shapira and the Jewish Gestapo, Simon Spitz, who collaborated with the Nazis in the liquidation of the ghetto.5 The Rebbe also honored Simcha Torah, A Nazi action which aroused great criticism against the Rebbe in the ghetto and after the Holocaust. [6] Despite the hiding place, the Rebbe's home in Krakow became a place of pilgrimage for the Hasidim, and with the liquidation of the Krakow Ghetto, the Rebbe and his brothers were transferred to the Bochnia Ghetto in September 1942. The Bochnia Ghetto served as a labor camp, For other Admorim. Where the Rebbe and his brothers served as tailors, and the Rebbe hid under the name Aharon Singer [7]. In light of the growing danger to the Rebbe's life, he and his brothers were transferred to Budapest in a complicated operation in the car of a Polish officer who also served in the Hungarian Security Service (May 194)

[בן אדם]

איך האב פארשטאנען פון ר' שאול הוטערער'ס רשימות אז די סיבה פון זיי מכבד זיין ש"ת ביינאכט איז ווייל מ'האט נישט געהאט קיין ברירה, מ'האט פשוט מורא געהאט זיי נישט צו מכבד זיין...

[חכם-לב]

איך האב פארשטאנען פון ר' שאול הוטערער'ס רשימות אז די סיבה פון זיי מכבד זיין ש"ת ביינאכט איז ווייל מ'האט נישט געהאט קיין ברירה, מ'האט פשוט מורא געהאט זיי נישט צו מכבד זיין...

וואס מיינט נישט האבן א ברירה?

איבער ספירא http://jewishcrimes.info/symche-spira/

[cictim]

---

[כלבאשבוע]

משב״ק ר׳ יצחק לנדא מקיים רצון צדיק היינט ביי די בחירות

[cictim]

טשיקאווע ענינים פון ספר תפארת משה לר' משה אורטנר ז"ל משב"ק הרה"ק מבעלזא זי"ע.

מלחמת סיני.pdf

(759.58 KiB) אראפגעלאדנט 60 מאל

[cictim]

הלכה.pdf

(435.76 KiB) אראפגעלאדנט 48 מאל

[cictim]

מגוריו בתל אביב.pdf

(477.23 KiB) אראפגעלאדנט 46 מאל

[cictim]

סאטמאר.pdf

(383.27 KiB) אראפגעלאדנט 1305 מאל

[cictim]

בדרך לארץ ישראל.pdf

(376.82 KiB) אראפגעלאדנט 41 מאל

[cictim]

בילגוריי.pdf

(982.81 KiB) אראפגעלאדנט 67 מאל

[cictim]

חיבת ארץ ישראל.pdf

(380.01 KiB) אראפגעלאדנט 55 מאל

[צפור בודד]

סאטמאר.pdf

ברענג אויך הערש וואלף פרידמאן אויף דער נושא.

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[berlbalaguleh]

טשיקאווע ענינים פון ספר תפארת משה לר' משה אורטנר ז"ל משב"ק הרה"ק מבעלזא זי"ע.

מלחמת סיני.pdf

ייש"כ. לכבוד יומא דהילולא כ"א אב...!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

בילגוריי.pdf

דאס איז א מאמר פון אפולגטיקה פארוואס בעלזא האט צענזארירט די ווערטער פון דער בילגרוייער רב אז עס גייט גארנישט פאסירען אין אונגארן און די נאציס גיין נישט אנקומען. עס איז זיס, אבער נישט גלויביג. אפילו לויט זייער ווערזיע פון די דרשה קענען זיי נישט זאגען אז דער רוה"ק האט געארבעט ווי די מעשה ביכער ווילען שילדערן. גאנץ א שוואכע קשיא לדעתי, אבער גאר א שוואכע תשובה.

ער זאגט אז דער בילגאריי רב האט קיינמאל געזאגט אז עס גייט גארנישט פאסירען, ער האט געזאגט א 'ברכה בלשון הבטחה' בשם זיין ברודער און זיי ברענגן די ווערטער פון דער פיאסעצנער ולשונו אלס א ראיה. דאס פאלט איהם נישט ביי אז דער פיאסעצנער האט מעגליך אויך נישט געוואוסט וואס קומט. און עפעס א טענה האט ער אז דער עולם האט סיי ווי נישט געהאט קיין ברירה, עס איז נישט געווען ווי צו אנטלויפען. דאס איז אבער נישט אמת. יא, ריכטיג, דער גאנצע עולם האט נישט געהאט קיין ברירה, אבער יעדער וואס האט געהאט אביסל שכל און שטארקקייט האט געקענט עפעס טון, דער קען בויען א בונקער, דער קען אנטלויפן קיין רומעניען, דער קען זיך באהאלטן ביי א גוי פאר געלט, עס איז געווען פתחי הצלה פאר אסאך יחידים. נאר ווען די נאציס זענען געקומען און אין א פאר געציילטע טעג איבערגעפלייצט אלסדינג, איז עס שוין צו שפעט.

און איך האב נאך נייעס פאר ענק. די נאציס האבען נישט געהאט קיין סאך מענטשן אין אונגארן. ווען דער עולם וואלט געוואוסט וואס ווארט זיי, וואלט עס זיי געלוינט זיך קעגען צו שטעלן, א ברירה וואס האט נישט עגזיסטירט אין פולין. ווען זיי וואלטען זיך קעגען געשטעלט וואלטען די נאציס געשאסען אסאך מענטשן, אבער אסאך מער וואלטן איבערגעלעבט דער קריג. די ערשטע דריי יאר אין פולין האט מען אזוי דערנידרגיט דער עולם און מ'האט זיי איינגערעדט אז גוטע צייטען קומען באלד, מ'דארף עס נאר איבערלעבן. דעריבער האבען זיי די לעבן נישט איינגעשטעלט ביז עס איז געווען צו שפעט. אבער אין אונגארן האט מען דאך יא געקענט. נאר די ציונים און עסקנים האבען איינגערעדט דער עולם אז עס איז גארנישט מיט נישט, נאר א שטיקל פראבלעם וואס מ'קען דורכלעבן. און מ'האט נישט געדארפט קיין יארען פון פייניגען, נאר איין צוויי אין גאס קאמערן אריין.

ווען דער בעלזער אפאראט וואלט ליארמירט דער עולם, ווער ווייסט וואס וואלט געווען?

נאר כאמור, מיר שטערט נישט דער קשיא. דער רבוש"ע האט זיין וועגען, און ווען ער וויל, העלפט גארנישט. איך האב לעצטענס איבערגעליינט די בוך (אום תשעה באה) און איך האב געזען די השגחה אלקית פון דער האלאקאוסט באופן מבהיל ווי ער האט אויסגעפיהרט זיין רצון לוויט זיין לא מחשבותיכם מחשבותי, ומי יעמוד לפניך מאז אפיך.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

סאטמאר.pdf

דאס איז ממש פאנני. די סאטמוירים זאגען אז די בעלזער גבאים האבען געפיהרט דער רעדל אין בעלזא. דארט זעט מען, ערשט, אז עס איז אמת. די בעלזער גבאים שרייבען דארט אז עס איז אוממעגליך אז שלום פויגעל האט געפיהרט דער זאך, הגם ער איז מודה אז די וויכוח מיט'ן סאטמאר רב האט געפיהרט שלום פויגעל און נישט דער בעלזער רב. און זיי שרייבען אויך אז די חסידים האבען פארפיהרט און געהייסען דער בעלזער רב אז ער זאל זיך נישט טרעפן מיט'ן סאטמארער רב ביים ביקור גומלין. און זיי האבען אויסגעפיהרט. הייסט'ס זיי האבען מודה געווען.

ועוד, טענה'ן זיי אז יוס'ל אשכנזי איז געווען דער וואס האט פארפיהרט אז די מחילה בריווען זאלען נישט אריבערגיין דער ים, און ער איז דער וואס פיהרט אין סאטמאר.

ממש א זיסע שטיק ספין, און דער אמת איז מיר נישט אינטרעסאנט און אויך נישט נוגע דא. נאר אינטרעסאנט צו ליינען.

[רביה''ק זי''ע]

מיך האט א ירושלימע איד פארציילט, אז שלום פויגל האט איהם פארציילט אז אויפצומארגנס פונעם באזוך האט ער באגעגנט טשעבינע רב. אויף זיין פראגע ווי איז געגאנגען די באזוך - ווייל רביה"ק האט געוואלט ארויפקומען צו איהם אויך - האט ער איהם פארציילט דברים כהווייתן אז ס'האט נישט געטויגט, האט איהם טשעבינע רב געזאגט "אויב אזוי וויל איך מיט איהם נישט טרעפן, כ'על איהם שיקן זאגן אז איך פיל מיך נישט גוט", און די רעשט איז היסטאריע.

[berlbalaguleh]

בילגוריי.pdf

דאס איז א מאמר פון אפולגטיקה פארוואס בעלזא האט צענזארירט די ווערטער פון דער בילגרוייער רב אז עס גייט גארנישט פאסירען אין אונגארן און די נאציס גיין נישט אנקומען. עס איז זיס, אבער נישט גלויביג. אפילו לויט זייער ווערזיע פון די דרשה קענען זיי נישט זאגען אז דער רוה"ק האט געארבעט ווי די מעשה ביכער ווילען שילדערן. גאנץ א שוואכע קשיא לדעתי, אבער גאר א שוואכע תשובה.

ער זאגט אז דער בילגאריי רב האט קיינמאל געזאגט אז עס גייט גארנישט פאסירען, ער האט געזאגט א 'ברכה בלשון הבטחה' בשם זיין ברודער און זיי ברענגן די ווערטער פון דער פיאסעצנער ולשונו אלס א ראיה. דאס פאלט איהם נישט ביי אז דער פיאסעצנער האט מעגליך אויך נישט געוואוסט וואס קומט. און עפעס א טענה האט ער אז דער עולם האט סיי ווי נישט געהאט קיין ברירה, עס איז נישט געווען ווי צו אנטלויפען. דאס איז אבער נישט אמת. יא, ריכטיג, דער גאנצע עולם האט נישט געהאט קיין ברירה, אבער יעדער וואס האט געהאט אביסל שכל און שטארקקייט האט געקענט עפעס טון, דער קען בויען א בונקער, דער קען אנטלויפן קיין רומעניען, דער קען זיך באהאלטן ביי א גוי פאר געלט, עס איז געווען פתחי הצלה פאר אסאך יחידים. נאר ווען די נאציס זענען געקומען און אין א פאר געציילטע טעג איבערגעפלייצט אלסדינג, איז עס שוין צו שפעט.

און איך האב נאך נייעס פאר ענק. די נאציס האבען נישט געהאט קיין סאך מענטשן אין אונגארן. ווען דער עולם וואלט געוואוסט וואס ווארט זיי, וואלט עס זיי געלוינט זיך קעגען צו שטעלן, א ברירה וואס האט נישט עגזיסטירט אין פולין. ווען זיי וואלטען זיך קעגען געשטעלט וואלטען די נאציס געשאסען אסאך מענטשן, אבער אסאך מער וואלטן איבערגעלעבט דער קריג. די ערשטע דריי יאר אין פולין האט מען אזוי דערנידרגיט דער עולם און מ'האט זיי איינגערעדט אז גוטע צייטען קומען באלד, מ'דארף עס נאר איבערלעבן. דעריבער האבען זיי די לעבן נישט איינגעשטעלט ביז עס איז געווען צו שפעט. אבער אין אונגארן האט מען דאך יא געקענט. נאר די ציונים און עסקנים האבען איינגערעדט דער עולם אז עס איז גארנישט מיט נישט, נאר א שטיקל פראבלעם וואס מ'קען דורכלעבן. און מ'האט נישט געדארפט קיין יארען פון פייניגען, נאר איין צוויי אין גאס קאמערן אריין.

ווען דער בעלזער אפאראט וואלט ליארמירט דער עולם, ווער ווייסט וואס וואלט געווען?

נאר כאמור, מיר שטערט נישט דער קשיא. דער רבוש"ע האט זיין וועגען, און ווען ער וויל, העלפט גארנישט. איך האב לעצטענס איבערגעליינט די בוך (אום תשעה באה) און איך האב געזען די השגחה אלקית פון דער האלאקאוסט באופן מבהיל ווי ער האט אויסגעפיהרט זיין רצון לוויט זיין לא מחשבותיכם מחשבותי, ומי יעמוד לפניך מאז אפיך.

די מסקנא פון דיין מאמר איז נאך די בעסטע און שטערקסטע ראיה, אז ס'איז בימי הזעם נישט געווען א סאך וואס צו טון. נאר דעם חילוק וואס דו מאכסט צווישן די גוי'אישע באפעלקערונג אין אונגארן אקעגן די גויים אין פוילין איז נישט ריכטיג. ווייל אפילו ס'איז אמת אז די פראצענט פון פארביסענע שונאי ישראל אין אונגארן איז געווען פילפאכיג קלענער ווי אין פוילין. אבער דאך. די אונגארישע נאציס וועלכע האבן זיך גערופן נילאש'עס זענען געווען זייער שטארק. ספעציעל צווישן די יוגנט. זיי האבן געהרג'עט און געראבעוועט די אידישע באפעלקערונג מיט די גרעסטע מאס אכזריות און ברוטאליטעט. אן די גוטהייסונג פון די אקופירנ'דע דייטשע נאציס...!

[berlbalaguleh]

מענין לענין: איך האב אין די לעצטע טעג געענדיגט צו ליינען א בוך איבער הענרי פארד'ס פארביסענעם אנטיסעמיטיזם. דארט רעדט דער מחבר (א רעפארמיסטישער איד) ארום באריכות, און ער פראבירט זיך צו דערגרונטעווען צו דעם מקור פון זיין אנטיסעמיטיזם און שנאת ישראל. אלעס באזירט אויף היסטארישע דאקומענטן. שטעלט זיך ארויס אז די נאציס און אנדערע אנטיסעמיטן, אריינגערעכנט ער אליינס האבן פיינט געהאט די ציונים בתכלית השנאה. ממש פון אנהייב ווען הערצל האט געגרינדעט די איידיע ביים קאנפערענץ אין באזעל, שווייץ. ממילא טוט דאס א ביסל אפשוואכן די שיטה פון סאטמאר אז די ציונים האבן צוזאמענגעארבעט מיט די נאציס, מיט איין ציעל אויפצושטעללן א מדינה אין פאלעסטינע. יא. ס'זענען געווען פעלער ווען די ציוניסטישע פיהרער האבן צוזאמענגעארבעט מיט די נאציס. אזוי ווי רודאלף קאסטנער. אבער נישט אלס ציונים. מיט עפעס א ציעל צו פארדינען פאר די ציוניס'טישע פארטיי...!

[צפור בודד]

דער קאפיטל איבער דער באגעגעניש צווישן דער בעלזער רב און סאטמארער רב פון "זכור ימות עולם" פון הערש וואלף פרידמאן, א געוועזענער הויז בחור ביים בעלזער רב.