לאז אפ חקירה, לאמיר גלייבן מיט אמונה פשוטה

[ראובן]

מ'האט שוין א סך ארומגערעדט דא וועגן אמונה פשוטה, וויל איך היינט דא פארשטעלן מיינע הגיגים.

דער מושג פון אמונה פשוטה זאגט אז מ'זאל גלייבן בלינדערהייט אן קיין שכל – כ'גלייב ווייל אזוי האט מיין טאטע געגלייבט, כ'גלייב ווייל אזוי האבן מיינע רבי'ס מיך געלערנט. פארשטייט זיך אז דער מושג איז אפגעפרעגט אין די אויגן פון בעלי מחשבה פאר אומצאליגע סיבות. צווישן זיי: 1) אויב א מענטשנ'ס פליכט איז צו האבן אמונה פשוטה, דאן מוז דאך דאס זיין דער פליכט פון דעם עובד עבודה זרה פונקט ווי דעם חרדישן איד. טא, וואס מאכט חרדיזם מער אמת ווי זאראאסטריאניזם? 2) צוצוקומען צו דער ריכטיגער רעליגיע איז דאך דער מאנומעלטאלסטער באשלוס וואס א מענטש קען מאכן אין לעבן. ווי קען א מענטש מאכן אזא וויכטיגן באשלוס באזירט אויף וואס זיין טאטע האט געטון? 3) קען דען זיין אז דער רצון ה' איז אז מענטשן זאלן אננעמען מלכות שמים באזירט אויף אזא לייכטזיניגן באשלוס וואס שטימט נישט מיט'ן שכל קיין כי הוא זה?

אבער ווי מאדנע עס זאל נאר קלונגען, טוען די אלע טענות אויף אמונה פשוטה מיר נאר נענטער ברענגען דערצו. וויאזוי קען דאס זיין? אט הערט. די אלטערנאטיווע פאר אמונה פשוטה איז אמונה מיט חקירה. אבער איך האב א גרויסן פראבלעם מיט חקירה מחמת עטליכע סיבות: 1) יעדער מענטש איז מלא נגיעות און עס איז באשיינפערליך אוממעגליך צוצוקומען צו א ריינער מסקנא איבער דעם אמת. 2) אין יעדער רעליגיע זענען פאראן אומצאליגע וואוילע און אויפריכטיגע מענטשן וועלכע האבן חוקר געווען רעליגיע און זענען צוגעקומען צו דער מסקנא אז דווקא זייער רעליגיע איז די אמת'ע. די פלא איז אז 99% פון די חוקרים קומען צו דער מסקנא אז די רעליגיע וואו זיי זענען געבוירן געווארן איז די אמת'ע, און ביי דעם קליינעם פראצענט וואס טוישט רעליגיעס איז בכלל נישט דא קיין קאנצענזוס צו וועלכער צו טוישן. 3) אמונה דורך חקירה ברענגט אן אילוזיע פון זיכערקייט וואס קען גורם זיין ראדיקאליזם. אז איך "ווייס", בידיעה שלימה, אז מיין רעליגיע איז 100% אמת, איז דאך נישט דא קיין מקום פאר רחמנות, טאלעראנץ און ליבעראליזם. דאס פאר זיך איז נישט קיין טענה קעגן חקירה, ווייל אויב חקירה ברענגט צום אמת קענען מיר נישט האבן קיין טענה אויף דער תוצאה; אז די רעליגיע איז אמת קען ראדיקאליזם אויך זיין אמת. אבער וויבאלד מיר האבן שוין קלאר געמאכט די פריערדיגע פונקטן וועלכע דייטן שטארק אן אז חקירה קען נישט זיין ריין פון נגיעות, איז ראדיקאליזם א טענה דערקעגן.

דערפאר מיין איך אז אמונה פשוטה איז למעשה דער בעסטער וועג וויאזוי ארויסצוקריכן פון די אלע אויבנדערמאנטע פראבלעמען. די פראבלעמען וועלכע מיר האבן געהאט מיט אמונה פשוטה זענען נישט באמת פעלערן פון אמונה פשוטה גופא, נאר פון דעם אראגאנץ פון מאנכע מאמינים פשוטים. ריכטיגע אמונה פשוטה דארף קומען מיט איידלקייט און ענווה; זי דארף זיין באגלייט מיט פארשטאנד און ליבשאפט. "אמונה פשוטה" ווערט נישט געזאגט מיט א דונערדיגן זעץ אויפ'ן טיש מיט א פרואוו צו דערשטיקן דעם מענטש ברוחניות ובגשמיות. זי ווערט געזאגט מיט א שמייכל, און מיט א פארשטענדליכן בליק אויף דער וועלט.

מיין טאטע, זיין טאטע, מיינע זיידעס ארויף פילע דורות, האבן זיך מוסר נפש געווען אויף אידישקייט. וויל איך ווייטער גיין אויף דעם וועג? יא. שפיר איך א צוגעבונדנקייט, א ליבשאפט צו אידישקייט? יא. בין איך אינטערעסירט מסתפק צו זיין אויב זיי זענען געווען גערעכט? ניין, איך בין צופרידן אזוי. דאס איז אלעס וואס איז נוגע מיר און מיין לעבן – כ'האב גענומען אויף מיר אמונה פשוטה.

אבער מיין נעמען אויף זיך אמונה פשוטה מאכט מיר נאך נישט פאר א שוטה, און איך פארשטיי זייער גוט וואס דאס באדייט. איז מיין אמונה פשוטה א 'ראיה' אז אידישקייט איז אמת? ניין. מיינט דאס אז נאר איך בין גערעכט? ניין. מיינט דאס אז איך מעג יענעם דן זיין לויט דעם וועלט-אויסקוק וואס איך האב גענומען אויף מיר באמונה פשוטה? ניין. איך ווייס און פארשטיי וואס אמונה פשוטה מיינט און אירע באגרעניצונגען – זי איז נישט אבסאלוט און קען נישט זיין ראדיקאל. עס איז נישט קיין שאלה וועגן אמת און שקר, נאר וועגן וואס זעט מיר אויס ווי דער אמת מיט וואס 'איך' קען לעבן.

איז לאמיר פארשטיין, איז אמונה פשוטה א פליכט? כ'ווייס נישט, איך בין באקוועם דערמיט. איז דער זאראאסטריאנער נישט גערעכט ווען ער נעמט אן זיין רעליגיע באמונה פשוטה? כ'האב נישט קיין מושג, און כ'בין אים נישט דן.

און לאמיר א בליק טון אויף די אנדערע פראבלעמען וועלכע איך האב געהאט מיט אמונה פשוטה: פראגע: קען דען זיין אז דער רצון ה' איז אז מענטשן זאלן אננעמען מלכות שמים באזירט אויף אזא לייכטזיניגן באשלוס וואס שטימט נישט מיט'ן שכל קיין כי הוא זה? ענטפער: כ'זע נישט פארוואס נישט. גאט איז נישט קיין מאנסטער, ער פארשטייט אז מיר זענען פשוט'ע מענטשן, מיר טוען גוטס, מיר פרובירן צו זיין וואויל, מיר פרובירן אפילו זיך צו געפונען באקוועם אין א סיסטעם וואס איז געווידמעט אים צו דינען. מיר ווייסן אז ס'איז נישט מעגליך צו נוצן דעם שכל אויסצוגעפונען דעם אמת, פרובירן מיר צו זיין וואויל לויט דעם סיסטעם אין וועלכן מיר שפירן באקוועם. מיין טיפ גאט פארשטייט דאס, און דאס איז אפשר אפילו זיין פלאן פון דער בריאה.

פראגע: צוצוקומען צו דער ריכטיגער רעליגיע איז דאך דער מאנומעלטאלסטער באשלוס וואס א מענטש קען מאכן אין לעבן. ווי קען א מענטש מאכן אזא וויכטיגן באשלוס באזירט אויף וואס זיין טאטע האט געטון? ענטפער: עס איז גארנישט אזוי מאנומענטאל ווי מ'מיינט. עס שטימט, עס איז שיין, עס מאכט דאס לעבן באדייטפול, און מ'מעג מאכן א טעות – קען זיין אז ס'איז אפילו נישט מעגליך צו מאכן א טעות.

אבער ווי געזאגט, אזא סארט אמונה, אן אמונה פשוטה וואס קען שטימען מיט אלוקית, פארלאנגט בויגזאמקייט און ענווה. עס פארלאנגט צו זיין גוט צו יעדן, און צו זען דברים שבין אדם לחבירו ווי מער אבסאלוט ווי בין אדם למקום. א מענטש מיט ענווה'דיגע אמונה פשוטה קען נישט זיין ראדיקאל און פונדאמענטאליסטיש ווי דעם אראגאנטן מאמין פשוט. ער דארף פארשטיין יעדנ'ס געפילן און רעכטן, און זיין אייגענע אמונה פשוטה דארף זיין א ריזיגער שפיגל צו רעפלעקטירן און איינזאפן יעדע סארט אמונה פשוטה איבער דער וועלט.

[ריכטיג]

איז לאמיר פארשטיין , איז אמונה פשוטה א פליכט ? כ 'ווייס נישט , איך בין באקוועם דערמיט . איז דער זאראאסטריאנער נישט גערעכט ווען ער נעמט אן זיין רעליגיע באמונה פשוטה ? כ ' האב נישט קיין מושג , און כ ' בין אים נישט דן

תינח מיטן זאראאסטריאנער, וואס טוט זיך אבער ביי די וואס על פי הלכה זענען זיי במורידין ולא מעלין בזמן הזה, וויאזוי קען איך זיי דן זיין אויב מיין אמונה איז בלויז א זאך וואס 'איך' בין פשוט צוגעבינדן?

[ראובן]

"מורידין ולא מעלין" איז אבסאלוט און שטימט נישט מיט אמונה פשוטה.

[ירא שמים]

לגבי יענעם הער איך , וואס איז לגבי זיך ? ווען מדארף זיך ווארפן אין פייער ווען צו זיין א איד איז נישט אזוי איינגענעם און געשמאק , ארבעט דעמאלט אויך אמונה פשוטה ?

[chusid]

.

[כפתור]

שכוח ראובן!
מורא'דיג גוט. אסאך חומר למחשבה. כ'על נאך מוזן צוריק קומען צו עס.

[שש משזר]

@ראובן טייערע, מתוך כבוד והערכה מוז איך דיר זאגן, אז איך דינג זיך מיט כמעט יעדעס ווארט דיינע.

אנגעהויבן פון דעם, אז לפי דבריך דארפן מיר זיין זיכער אז דער אראבישער זעלבסטמערדער גייט מעגליך באקומען זיינע גוט פארדינטע 70 בתולות [כאטש דו גייסט מחלק זיין, אז אמונה פשוטה מיינט אז מ'קען נישט מקיים זיין דעם מורידין ואין מעלין, כתשובתך על דברי @ריכטיג וואס זענען גראדע א ריכטיג"ע טענה אויף דיר, וכדלקמן. איז די תשובה, אז יענער גלייבט מיט אמונה פשוטה איין שטאפל ווייטער ווי דיר, איז ווען מאכסטו דעם צוים און פארוואס דארף יעדער נאכטאנצן דיין 'רעד ליין'].

אריבערציענדיג צו דעם, אז אויב לפי דבריך שטימט נישט דער מורידין ואין מעלין, שטימט דאך נישט דער אמונה פשוטה בחוקי התורה מיט דעם. פון שיקן דעם רוצח בשוגג אין גלות, ביז הרג'ענען א מחלל שבת. פון הרג'ענען עמלקים, ביז וכו'. און אפילו ס'איז נישט נוגע בזמנינו, האסטו זיך ארויסגעדרייט אבער נישט אפגעענטפערט די נקודה. חוץ מזה, וואס מורידין ולא מעלין איז טעארעטיש שייך בזמנינו [עכ"פ פארן קריג], און אויב דו ביזט נישט מסכים מיט דעם פרט אין תושבע"פ, צופאלט דיין גאנצע בנין.

ווייטער דיין נקודה אז דאס איז פשוט א באקוועמערע לעבן. דאס איז ריכטיג. גענוג הארץ עסענישן, גענוג הארץ צאפלנישן, און גענוג ספיקות נודזשן דורך חקירה. אבער בעסער די גיהנום פונעם אמת ווי דער גן עדן פון שקר אדער אפילו טיפשות. ווי האט יענער געזאגט? 'אין גן עדן געפונען זיך טיפשים, און גיהנום געפונען זיך חכמים, בעסער א גיהנום מיט חכמים ווי א גן עדן מיט טיפשים'. והנמשל עמוק. חוץ מזה, אפשר איז דא אנדערע פארמען פאר א געשמאקע לעבן?

לעומת דיין טענה אז היות קיינער איז ממילא נאך נישט צוגעקומען צום אבסעלוטן אמת. כלומר, דער קריסטליכער חוקר בלייבט נאכאלס עפ"ר א קריסט. א"כ נמצא אז מיר בלייבן אין א שקר באבל שוין נאכן חקירה, און וואס'זשע פעלט עס אויס אויב מיר זענען ממילא נשפע פון הנחות קודמות [גוט, האסט עס אליינס נישט אזוי גוט מסביר געווען...], און פון די אנדערע זייט אמונה פשוטה פארשטייט גאט אז מ'קען נישט פאדערן מער וכו'. לדעתי לדעתי האט דער רבי געזאגט... לדעתי איז די פאקט פונקט קאפויער: ווען איינער איז חוקר כפי מה שידו מגעת, איז אפילו ער בלייבט דעם זעלבן יצמח פורקניה צוליב זיינע הנחות קודמות, דאן קומט אריין דיין נקודה אז דער באשעפער פארשטייט אז דאס איז דער מענטשליכער וועזן, ובבחינת אין הקב"ה בא בטרוניא עם בריותיו, משא"כ ווען ער זאגט מלכתחילה מה לי ולצרה הזאת איך גלייב אזויווי מיינע זיידעס האבן געגלייבט, דאן איז שטארק יתכן א טענה אויף אים האם יגעת ומצאת? אויב ס'איז 'יגעת ומצאת', דאן 'תאמין' - דאן איז די אמונה א ריכטיגע אמונה, נאך א יגיעה אנצוקומען צום אמת [מיין פשט, יעצט איינגעפאלן...], אבער סתם צו גלייבן ווייל מיין טאטע האט געגלייבט? אזוי ווייניג אוועקצוגעבן צו 'פרובירן' אנצוקומען צום אמת?

דאס איז שוין אפגערעדט, אז די מאס קריסטליכע געלערנטע וואס זענען זיך מגייר, איז פראצענטועל פילפאכיג גרעסער ווי אידישע געלערנטע וואס שמד'ן זיך. א צייכן פון ריכטיגקייט אין אונזער תורה בכלל, און א צייכן אין א מעגליכקייט אין מאכן אן אויפריכטיגן דיסיזשען איבערן אמת'ער גלויבן [און גאט]. נישט אז יעדער קומט אן דארט, אבער ס'איז נישט אויסגעשלאסן.

כהנה וכהנה קען מען לדעתי אפפרעגן די גאנצע מאמר.
נישט אז לדעתי איז חקירה ריין פון פראבלעמען. אדרבה, כ'וואלט געוואלט גלייבן אמונה פשוטה. כ'פארשטיי נאר נישט ווי קען אזא זאך 'געמאלט זיין' [אין ישיבישע שפראך]. אין מיינע אויגן מיינט דאס, זיך אונטערטעניגן צום שוואכקייט פון א לוזער כבן שמונים שנה, און אזוי אויך זיך אונטערטעניגן צו יאשקע און מוכאמעד צוגלייך, ודו"ק.

[כעלעם'ר מגיד]

לאמיר נישט רעדן פון "מורידין ולא מעלין", פון דעם האט שוין דער חזון איש קעיר גענומען. זאל עס גיין אויף זיין פעקל.

וואס טוט זיך מיט ברית מילה? לויט ראובן'ס אמונה פשוטה מעג ער אפשניידן זיין קליינעם אכט טאגעדיגע עופה'לע מיט א מום שאינו חוזר לעולם?

מעג מען מאכן מציצה בפה און גלייבן באמונה פשוטה אז שומר מצווה לא ידע דבר רע אויף יענעם'ס בלוט?

מעג מען אפשרעקן א יונג תמימות'דיג קינד אז דער אלטערנאטיוו צו אמונה פשוטה איז ברענען אין אלע גיהנום'ס און פארווארפן ווערן פון אלע וועלטן בעת וואס ביים טאטען טיף פארבארגן אין געדאנק איז דער גאנצע "אמונה פשוטה" נישט מער ווי א פוילע באקוועמע לייף סטייל?

מיר לייגט זיך אויפן געדאנק אז פאר אן אמת'דיגע מאמין וואס איז מקיים מצוות התורה באמונה פשוטה איז 'אמונה' עפעס סאך העכער און מער קאנסטראטיוו ווי ראובן'ס פארשלאג אין תוך פון אמונה פשוטה.

[נאטירליך]

ווייטער דיין נקודה אז דאס איז פשוט א באקוועמערע לעבן. דאס איז ריכטיג. גענוג הארץ עסענישן, גענוג הארץ צאפלנישן, און גענוג ספיקות נודזשן דורך חקירה. אבער בעסער די גיהנום פונעם אמת ווי דער גן עדן פון שקר אדער אפילו טיפשות. ווי האט יענער געזאגט? 'אין גן עדן געפונען זיך טיפשים, און גיהנום געפונען זיך חכמים, בעסער א גיהנום מיט חכמים ווי א גן עדן מיט טיפשים'. והנמשל עמוק. חוץ מזה, אפשר איז דא אנדערע פארמען פאר א געשמאקע לעבן?

עיין במאירי במסכת אבות " וְדַע מַה שֶּׁתָּשִׁיב לָאַפִּיקוֹרוֹס. וְדַע לִפְנֵי מִי אַתָּה עָמֵל. וְנֶאֱמָן הוּא בַּעַל מְלַאכְתְּךָ שֶׁיְּשַׁלֶּם לָךְ שְׂכַר פְּעֻלָּתָךְ:"
וואס ער ברענגט ארויס אז "ודע לפני מי אתה עמל" גייט ארויף אויפן "ודע מה שתשיב" עיי"ש

[גראדעמעכעלע]

די מהלך וואס @ראובן שטעלט דא פאר - ריכטיג צו נישט ריכטיג- איז נישט קיין 'אמונה פשוטה' ווייל עס איז געבויעט צו לעבן ווי א איד אן דארפן די גלויבן,

[מבקר]

וואס @ראובן שרייבט איז ענדערש אגנוסטיות ווי אמונה

[שמערל]

@שש משזר דו פרעגסט גארנישט אפ ווייל עס איז משמע אז דו האסט בכלל נישט געכאפט די נקודה.
איינער וואס איז בתמומתו איינגערעדט אז ער האט ברוב חכמתו וחקירתו איינגעזען אז יהדות איז די דת האמיתית, שטייט אודאי אין א גאר הויעכע מדרגה און קיינער איז נישטא אים צו מעורר זיין ספיקות אין זיין אמונה (אדער 'ידיעה').
דא עקא אז פאראן פיל וואס גלייבן ליידער נישט אזוי, און האלטן אז דער מענטשליכער שכל איז צו באגרעניצט, און איז בכלל נישט ביכולת איינצוזען אין א אמת מוחלטת. אזא איינער איז צוריסן ביי זיך, צו זאל ער זיך שטיפן צו גלייבן 'באמונה פשוטה' אז ער איז יא ביכולת אויפציווייזן עפעס אין וואס ער אליין האט ספיקות, אדער איז צייט ער זאל זיין אפען מיט זיך און איינזען זיינע לימיטעישאנס, אבער אנשטאט וועגן דעם צו ווערן א פורק עול זאל ער נאכאלטס געפינען א וועג צו זיין א איד מיט די ווערסיע פון אמונה פשוטה וואס ראובן שלאגט פאר. יעצט לאמיר הערן וואספארע בעסערע אלטערנאטיוו שלאגסטו פאר.

@כעלעם'ר מגיד אויף דיינע שאלות פון מציצה בפה און אפשרעקן קינדער, איז דער תירוץ קלאר אז מען טאר נישט - אפילו אויב גלייבט מען אין אמונה מוחלטת.
בנוגע דיין ערשטע פראגע בנוגע מילה בעצם, דאס איז א ערנסטע מאראלישע דילעמע, אבער געדענק אז לייף סאקס, און ווי אימער - נישט קיין חילוק וועלכע מהלך החיים מיר נעמען, וועלן מיר זיך אלץ אנשטויסן אין אזעלכע דילעמעס און סתירות.

[הקטן]

די פראבלעמען וועלכע מיר האבן געהאט מיט אמונה פשוטה זענען נישט באמת פעלערן פון אמונה פשוטה גופא, נאר פון דעם אראגאנץ פון מאנכע מאמינים פשוטים.

זייער א גיטע פעדער, ראובן.

איך וואלט געזאגט אז די ארטיקעל איז געשריבן געווארען מיט איגנערעץ - אן פארשטיין די בעסיקס וואס דאס מיינט אמונה פשוטה.
אמונה איז קלאר מאמין באמונה שלמה נישט אזא זאל שוין זיין אזוי

ווילסט אויף קימען מיט א נייער רעליגיע פאר די וואס האלט אז ס'איז נישט דא קיין אמת מיחלטת ריף דאס אמונת ראובן, לאז געמאכט אמונה פשוטה

[שש משזר]

@שש משזר דו פרעגסט גארנישט אפ ווייל עס איז משמע אז דו האסט בכלל נישט געכאפט די נקודה.
איינער וואס איז בתמומתו איינגערעדט אז ער האט ברוב חכמתו וחקירתו איינגעזען אז יהדות איז די דת האמיתית, שטייט אודאי אין א גאר הויעכע מדרגה און קיינער איז נישטא אים צו מעורר זיין ספיקות אין זיין אמונה (אדער 'ידיעה').
דא עקא אז פאראן פיל וואס גלייבן ליידער נישט אזוי, און האלטן אז דער מענטשליכער שכל איז צו באגרעניצט, און איז בכלל נישט ביכולת איינצוזען אין א אמת מוחלטת. אזא איינער איז צוריסן ביי זיך, צו זאל ער זיך שטיפן צו גלייבן 'באמונה פשוטה' אז ער איז יא ביכולת אויפציווייזן עפעס אין וואס ער אליין האט ספיקות, אדער איז צייט ער זאל זיין אפען מיט זיך און איינזען זיינע לימיטעישאנס, אבער אנשטאט וועגן דעם צו ווערן א פורק עול זאל ער נאכאלטס געפינען א וועג צו זיין א איד מיט די ווערסיע פון אמונה פשוטה וואס ראובן שלאגט פאר. יעצט לאמיר הערן וואספארע בעסערע אלטערנאטיוו שלאגסטו פאר.

@כעלעם'ר מגיד אויף דיינע שאלות פון מציצה בפה און אפשרעקן קינדער, איז דער תירוץ קלאר אז מען טאר נישט - אפילו אויב גלייבט מען אין אמונה מוחלטת.
בנוגע דיין ערשטע פראגע בנוגע מילה בעצם, דאס איז א ערנסטע מאראלישע דילעמע, אבער געדענק אז לייף סאקס, און ווי אימער - נישט קיין חילוק וועלכע מהלך החיים מיר נעמען, וועלן מיר זיך אלץ אנשטויסן אין אזעלכע דילעמעס און סתירות.

אז איך האב נישט קיין אנדערע אלטערנאטיוו מיינט דאס אז 'דאס' איז דער אלטערנאטיוו?!
כ'האב נישט געעפנט קיין אשכול צו ווייזן דעם ריכטיגן דרך החיים, ווייל כ'רעד מיך נישט איין אז כ'האב עס געטראפן. אבער מכאן ועד לומר אז אויב אזוי איז יענע מהלך די ריכטיגע מהלך, איז פאלג מיר א ווייטע מהלך...

וליתר ביאור.
כ'וועל בארגן אביסעלע פון דיינע ווערטער: איינער וואס ברוב תמימותו רעדט זיך איין אז ער האט געטראפן די ריכטיגע מהלך און דרך החיים, שטייט אודאי אין א הויכע מדריגה און מיינע ווערטער זענען בכלל נישט געווענדעט צו אים. אבער מיין טענה איז, אז ס'רוב מענטשן וואס טראכטן, לאו דוקא דערגרינטעווען זיך צו אן ענטפער כל ימי חייהם, און לאו דוקא מוז מען צוקומען צום ענטגילטיגן ענטפער, און לאו דוקא איז שייך צו באקומען אן ענטגילטיגן ענטפער. דאס פטר'ט קיינעם נישט פון זאגן איך בין א נאר און איך גלייב.

און אגב, איך האב אין מיין פריערדיגע תגובה זיך יא באצויגן דערצו אין קורצן. לדעתי איז אדם לעמל יולד, און חלק פון זיין תפקיד איז זיך מוטשענען צו פארשטיין אביסל אלוקות. איי ער ברעכט קאפ און טאפט א וואנט?! נו, מהיכי תיתי אז דער פון אויבן זוכט עפעס מער פון דיר?! דיין תפקיד איז אים צו זוכן. וויפיל דו קענסט, איז כל הכבוד. אז דו ביזט נישט אנגעקומען צום תכלית, אדער אפילו פארקראכן אביסעלע, נו, אין הקב"ה בא בטרוניא עם בריותיו. מיר זענען איינגעצוימטע קליינע מענטשעלעך אינעם גרויסן שאך שפיל. אבער סתם אויפגעבן און זאגן 'לאמיר האקן א לעבן' [אמונה פשוטה בלע"ז], דאן פרעג איך 'ומותר האדם מן הבהמה אין', און טאקע מיט איר אויספיר: 'כי הכל הבל', דער מענטש 'הבל'ט' אפ זיין לעבן, 'ס'מיר גוט אזוי'. בהמה בלע"ז.

---------------
ווייטער איבער וואס דו האסט אפגעענטפערט דער מגיד הק' מכעלם, איז א שטיקל תרתי דסתרי. פון איין זייט שרייסטו בקול ברור אז מציצה און אפשרעקן קינדער איז אסור בתכלית האיסור. פון די אנדערע זייט קלאגסטו אז מילה בכלל איז שוין א 'דילעמא'. סך הכל זאגסטו, אז 'דו' האלסט נישט פון מציצה, און 'דו' האלסט נישט פון אפשרעקן, אבער 'דו' האלסט פארט פון מילה, און דא איז 'דיין' דילעמא... הוי אומר, אז דו האסט געמאכט דעם 'רעד ליין' דארט וואו דיינע השקפות און געפילן ענדיגן זיך.
אין מיינע אויגן הייסט דאס - נוגע בדבר. האסט נישט געענטפערט אביעקטיוו. און כעלמער האט גוט גע'טענה'ט.

[טאמבל סאס]

פון די סאמע בעסטע אשכולות איך האב געלייענט אין קאווע שטיבל

[ברסלבער]

@ראובן, זייער שיינע געדאנקען, איך האב גרויס הנאה געהאט. יישר כח!

לעצם הענין, דאכט זיך מיר אז די צופרידענהייט וואס אמונה פשוטה ברענגט מיט זיך, קען נאר קומען אויב עס גייט טאקע מיט אן אמת עד הסוף, און נישט נאר ווען מען פירט זיך מיט אזא לעבנ'ס שטייגער ווייל דער טאטע האט זיך אזוי געפירט. אויב האט מען נישט די אמונה מיט אן אמת אין הארץ, קען דאס נישט ברענגען די ריכטיגע סיפוק אין לעבן.

[הקטן]

@ברסלבער אמת איז אמת עד הסוף, ווייל נאר אזוי ברענגט דאס די ריכטיגע סיפוק אין לעבן?
אדער איז אמת אמת ווייל ס'איז אמת.

[ברסלבער]

וועל איך זיך אביסל בעסער מסביר זיין. ראובן לייגט אראפ אזא סארט פארעווע אמונה פשוטה, און די אורזאך פון זיך האלטן צו דעם איז אלס באקוועמליכקייט, און ווייל עס ברענגט מיר א געשמאק אין לעבן. אויף דעם זאג איך אז אמת'ע סיפוק פון אמונה קומט נאר ווען די אמונה איז נישט פארעווע, נאר עס גייט מיט א שטארקייט עד הסוף.

[הקטן]

לויט ראבן איז נישט דא אזא זאך וואו א שטייפקייט עד הסוף (אפשר נאר בין אדם לחבירו) איז ער סטאק מיט וואס ער האט.

[מיימון]

איך מיין אז אזא דעסיזשן דארף יעדער מענטש ממילא אליינס באשליסן מאמין צי נישט מאמין, עס איז אוממעגליך צוצוקומען צו עפעס א באשלוס לגבי אלהות דורך פשוטע חקירה זינט די מאדערנע פילאזאפישע רעוואלוציע, (הגע בעצמך אויב איז דאס א סייענטיפישע שאלה וואלט דאך שוין געווען עפעס א עסטאבלישד מהלך), און איינער וואס רעדט זיך איין אז ער האט חוקר געווען און צוגעקומען צום אמת איז אין א געוויסן זין נאך ערגער ווי די מאמינים באמונה פשוטה, ווייל אין די צייט וואס זיי גלייבן אין א אלטע און ספיריטואל-רייכע רעליגיע פול מיט לעבן, גלייבט ער באמונה פשוטה אין אלטע אויסגעדראשענע פילאזאפן פונעם מיטל אלטער און זיין דת איז טרוקן און קאלט. עס איז פאקטיש נישט דא אזא מציאות ווי אויפווייזן אמונה אויף א חקירה'דיגן פארנעם, חוץ אויב מען וויל זיך לאזן פארדרייען א קאפ פון כל מיני פראפעסארן וואס מאכן דיך פילן אז דאס איז מורא'דיג טיף און נאר קלוגע מענטשן פארשטייען דעם עומק דערפון, וואס דעריבער האבן מענטשן א נאטורליכע נגיעה צו טרעפן דערין א טיפקייט כאטש וואס עס קען זיין הבלים. יעדער ביי זיך מאכט סייווי א באשלוס וואו אהין ער וויל גיין, געבויט אויף זיין מהות און מהלך המחשבה, און דערנאך קען מען זיך צופאסן א פילאזאפיע, אין אזא פאל איז דער מהלך פון ראובן גאר א גוטער וועג פאר איינעם וואס וויל בלייבן א מאמין און בלייבן אין זיין טראדיציע אן צו סאך אריינגיין אין פילאזאפישע אויסשעפנדע חקירות וואס וועלן אים גארנישט ברענגען.

דער איינציגער וועג לדעתי צוצוקומען צו א טיפערע אמונה אין גאט, איז דער וועג וואס אונזער זיידע אברהם האט געטון, און ווי דער רמב''ם צולייגט עס אזוי הערליך אין הלכות תשובה, דורך מעדיטאציע, דורך זיך אפשטעלן מתבונן זיין און 'שפירן' דעם טיפקייט פון די בריאה, דורך קוקן ביינאכט אויף די מיליאנען שטערן און בייטאג אויף די געדיכטע וועלדער, אן קיין סעלפאן און אן קיין באגלייטער, דער נפש פונעם מענטש שפירט און ציעט, דער מענטש וועט אפשר נישט אנקומען צו די זעלבע קאנקלוזשענס ווי או אנדערנ'ס, מעגליך ער וועט גארנישט שפירן, אבער אויב צוקומען צו עפעס א נאנטערע רילעישאנשיפ מיט גאט איז דאס נאר אויף אזא וועג, און לגבי יודישקייט איז כמעט אלעס מעגליך אריינצולייגן אין איר, און כמעט אלעס האבן שוין מענטשן למעשה געטון.

[moshav zekeinim]

הערליך. ווי פאסיג איז דיר דער נאמען מימון

[ריכטיג]

אלזא מיימון, איז דיני נפשות אן איינפאכע טעות? (איך פרעג איבער ווייל ראובן האט געשריבן בתורת עצה און נישט גענצליך אויסגעשלאסן אמונה ברורה, וממילא א"ש הא דענה לי ע"ז דאה''נ, אבער פון דיינע ווערטער איז דאס גענצליך אויסגעשלאסן.)

[שש משזר]

איך וויל זיך באציהען צו מיימון'ס לעצטע ווערטער.
די נקודה אז די אייציגסטע וועג צוצוקומען צו א טיפע אמונה איז דורך מעדיטאציע, איז לדעתי אומריכטיג.

נעם א משל פון די בודהיסטן, וואס מאכן מעדיטאציע אבער ברענגט זיי נישט נענטער צו קיין גאט [וואס כידוע איז בודהיזם נישט געגרינדעט אויף גלייבן אין א גאט ואכמ"ל]. ואף אם תאמר, אז ס'קומט יא אין א פארם פון א כח עליון, איז דאס זיכער נישט אונזער גאט, נאר סך הכל אן אמונה אין א העכערע כח וואס האט באשאפן אונזער הערליכער יוניווערס. דאס איז גארנישט אנדערש ווי אלע אמאליגע אפיקורס'ישע פילאזאפן וואס האבן מודה געווען אין א כח עליון ותו לא, נוסח איינשטיין.

אגב, פרעג נאר אונזער שבת אחים, וואס האט שוין לאנג אויפגעגעבן אויף א גאט, אבער - לפי דבריו - מאכט ער כסדר מעדיטאציע פחות ויותר. ווייסט פארוואס? ווייל:

"מעדיטאציע ברענגט נישט קיין מענטש נאנט צו א גאט, מעדיטאציע ברענגט א מענטש נאנט צו זיך"!


[נאר אויב גלייבט ער ממילא אין א גאט, גייט מעדיטאציע אים קענען ברענגען נענטער צו גאט אויך, וק"ל].

[moshav zekeinim]

איינשטיין, שפינאזא, און די בודהיסטן ודומיהם גלייבן אויך אין א אלוהי השלימות, נאר זיי "פארגעטערן" נישט גאט. אזוי ווי מען קען פארגעטערן (הערצה והתפעלות יתירה) יעדער זאך, אזוי ווי א רבי, זינגער, מראה, וכו' קען מען פארגעטערן גאט.

[שש משזר]

איינשטיין, שפינאזא, און די בודהיסטן ודומיהם גלייבן אויך אין א אלוהי השלימות, נאר זיי "פארגעטערן" נישט גאט. אזוי ווי מען קען פארגעטערן (הערצה והתפעלות יתירה) יעדער זאך, אזוי ווי א רבי, זינגער, מראה, וכו' קען מען פארגעטערן גאט.

ידעתי בני ידעתי, ורמזתיה בדברי, ודוק היטב.

אגב, די טענה מיינע איז נאכאלס שייך, וכמו שהוספתי שם.