לאמיר לערנען "קול מבשר", שמעו ותחי.

עולם הספרים און די וועלט פון ליטעראטור
נייעס, איבערזיכטן, קריטיק
רעאגיר
קאווע טרינקער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 7167
זיך רעגיסטרירט: זונטאג מערץ 18, 2012 11:01 am
האט שוין געלייקט: 4521 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8020 מאל

לאמיר לערנען "קול מבשר", שמעו ותחי.

שליחה דורך קאווע טרינקער »

אין די צייט דו האסט נעכטען נאכט אנטייל גענומען אינעם יערליכע חנוכה משפחה פארטי --- מיט דאנקבאר אויסדרוק האסטו איבערגענומען און דערנענטערט צו זיך דאס עסנווארג וואס דיין שוועסטער, מיט די הילף פון אירע קליינע ריינע נשמה'לעך (אבער שמוציגע הענטעלעך), האט אזוי קריעיטיוולי אהערגעשטעלט; געשלינגען האסטו מיט הנאה א גלעזל קאלטע-פרוכט-געטראנקט פריידי האט צוריבען במו ידיה; און פארשטייט זיך, מיט צוויי אויגן האסטו זיכער געמאכט אלע שוואגערס און ברידער זענען טועם פון די ניס-דריידל דיין אשת חיל האט אזוי הערליך פרעזענטירט אין צענטער פון טיש --- האב איך געלערנט קול מבשר.
ג ע ל ע ר נ ט ק ו ל מ ב ש ר ? !
יא! – נישט נאר געלערנט, נאר אפילו געלאכט, געשמייכלט, און צומאל זיך געהאלטן ביי די זייטן.
איך וועל מיט אייך טיילען וואס כ'האב נעכטען נאכט קונה געווען. (ויהא זה לכפרתי על מה שנכשלתי לאחרונה – היה, אבל לא תהיה עוד – בקריאת תגובות לא נקיים מניקים שלא ינקו מדינה של גיהנום)
אויף HebrewBooks.org און אוצר החכמה צוזאמען (יש בזה מה שאין בזה, ויש בזו מה שאין בזו) זענען פארהאנען 16 ספרים מיט די נאמען "קול מבשר" (איין ספר ערשיינט 2 מאהל, צום ערשט אונטערן נאמען "קול מבש"ר" ושוב שנית אונטערן נאמען "קול מבשר". (מ'דארף נאר צולייגען צוויי כפרה פיסלעך, און דיין לייברערי פארמאגט נאך א ספר. בדרך רמז: איין מאהל כרפס אין זאלץ-וואסער. וי"ל, כרפס מלשון כפרה, כשמטבילים אותה לתוך מבש"ר, הספר הזה שתי פעמים)
לאמיר דורכבלעטערן איינס ביי איינס.
פון דא אין ווייטער האב איך געשריבן נעכטען נאכט. איך בין היינט אויפגעשטאנען שפעט, ע"כ פאוסט איך זיי יעצט.

(1)
פאר פוליש-חסידיש אידן איז באקאנט די ספר "קול מבשר", לקט מתורתו של הצדיק רבי שמחה בונם פון פשיסחא. א ביוגרפיה איבער דעם צדיק איז איבריג דא.
ארויסגעקומען בשנת תשנ"ה, דורך ר' יהודה מנחם בוים. באשטייט פון צוויי בענדער, איינס אויף "תורה נביאים וכתובים" (232 עמודים על התורה, 22 עמודים (רל"ה ביז רנ"ו) פון יהושע ביז צפניה, 50 עמודים (רנ"ז ביז ש"ז) אויף "תהילים", און נאך 27 עמודים פון משלי עד הסוף – דברי הימים). (כ'האב פשוט געוואלט אויסרעכענען צו די ספר איז על התורה אדער אויף "תנ"ך". ודו"ק) די צווייטע באנד איז אויף "ש"ס, תנא דבי אליהו, ווערטער, ועוד". (88 עמודים אויף גמרא'ס. 24 עמודים אויף תנד"א, און נאך 124 עמודים פון "ווערטער" און פארשידענס. די ספר ציעט זיך ביז עמוד "רסי" (270) נישט מיין טעות, אזוי שטייט דארט.

דעם נאמען פון ספר "קול מבשר" האט דער מלקט קורא געווען צוליב די רמז: מ'ורנו ר'בנו ש'מחה ב'ונם. פארשטייט זיך, די רעיון פון דעם נאמען איז נולד געווארן בעקבות א פריעדיגע חיבור פון תורת ר' שמחה בונם מיטן נאמען "קול שמחה" (פיוטרקוב תרס"ג).

דער גור'ע רבי, ה"לב שמחה", האט מייעץ געווען דעם מחבר צוצולייגען צום ספר'ס נאמען די ווערטער "ליקוטים חדשים". און ווי איך פארשטיי איז זיין כוונה געווען אז די מעיינים זאלן וויסען אז דאס איז א "נייע ליקוט", דהיינו, ער ברענגט פון מקורות וואס פריערדיגע מלקטים האבען נישט געהאט (עכ"פ אזוי טענה'ט דער מו"ל). אבער דער מוציא לאור גופא איז גרייט צו שווערען אז ס'איז דא גאר א טיפע כוונה אין רבי'נס ווערטער. און טאקע ווי די נסוח אויף קול מבשר גייט, גייען מיר יעצט אריבער צום מחבר, מיר גיבען אים איבער דאס ווארט:
ואני בטוח כי מרן אדמו"ר [שליט"א] זצ"ל בחר בשם נוסף ליקוטים "חדשים", כי המלה "חדשים" בגימטריא "שמחה" (ויו"ד מתחלפת באל"ף בצירוף אי"ק).

(איך וואלט דאס מגיה געווען אזוי "(שליט"א) [זצ"ל]". ווייל ווען ער האט דאס געשריבן במהדורה ראשונה איז געשטאנען שליט"א, יעצט אז דער רבי איז שוין נישט בין החיים, איז מען מוסיף [זצ"ל] און מוחק (שליט"א).)

חנינא שיף, די גור'ע גבאי, ז"ל, האט איבערגעגעבן פארן מוציא לאור, בכתב ידו, דאס נוסח וואס די רבי האט געוואונטשען "דער אייבערשטער זאל העלפען עס זאל זיין מיט הצלחה" (אבער אין בדפוס שטייט די ברכת קודש פון 8 ווערטער מיט 4 שינוים: דער אייבישטער זאלל העלפען ס'זאלל זיין מיט הצלחה")
דער מו"ל האט אויך באקומען א געשריבענע הסכמה פון די ראש ישיבה ר' פנחס מנחם (הגאון ר' שאול'ס טאטע). און היות די ספר איז ארויסגעקומען ווען דער ראש ישיבה איז שוין געווען רבי, האט ער געמוזט פרעגן רשות צו ער מעג דרוקען די הסכמה. – אזוי איז משמע. ווייל אויב נישט פארשטיי איך נישט די נוסח אונטער'ן הסכמה: נכנסתי לקו"פ ("קודש פנימה" אדער "קוויטל ופדיון"? אולי "לקאווע און פיצצא"?) עם גליונות מודפסים של הספר הזה, ואדמו"ר שליט"א ברך אותי ואמר שרשותו ניתנת לי להדפיס את הסכמתו מיום ב' חקת תשמ"ח.

און יעצט עפעס א ווארט. חלק ב' עמוד רמ"א: לעולם יהא אדם ירא שמים בסתר. פירש הרבי ר' בונם זי"ע: 'לעולם' – כלפי כל ה'עולם' – יהא אדם, צריך להיות בן אדם, ושימצא חן בעיני ה'עולם'. אבל – ירא שמים – צריך להיות בנסתר. ודפח"ח. (מקור: שיח שרפי קודש – ליועץ קים קדיש ראקאץ פון פרשיטיק - ח"א אות כ"א). – איך פלעג אלץ מיינען אז דיזע ווארט שטאמט פון די משכילים (און איך האלט נאך אלץ אזוי) וואס האבן פראקלאמירט "היה יהודי בביתך וגוי בצאתך". עכ"פ אויף למעשה זעה איך נישט אז חסידים – בפרט די וואס פארופען זיך פולישע חסידים – זאלן אויסקוקען 'בעיני העולם' ווי אן 'אדם' וואס זיין הויזן איז נישט אריינגעצווינגען אין שמאל-געפאסטע זאקען.
(געזעהן דארט אויך קדושה/טומאה ענינים, וואס מאנכע רופען "שארף!")

(2)
קול מבשר (לייפציג תרי"ג. 14 עמודים)
מחבר: יהודה בכמו"הרר שלמה חי אלקלעי ה"י ס"ט.
מענין לענין איבער ביאת משיח וקיבוץ גליות. ער הייבט אן מיט א מחאה נגד די רפורמער וואס האבן משמיט געווען עניני ירושלים וגאולה פון נוסח התפילה. ער טענה'ט אז בריטנייה וועט זיין דאס ערשטע צו העלפן אידן עולה זיין קיין ירושלים (נבואה על הצהרת בלפור בשנת 1917?)

געפלאנט האב איך צום נעקסטן קול מבשר, אבער ס'האט מיר אביסעל אויסגעקוקט מאדנע, אלקלעי ס"ט, דרוקט ספרים אין לייפציג? האב איך געמאכט א חיפוש און איך בין, ווי תמיד, געוואויר געווארן אז די טיפה וואס איך ווייס דערווייל, קומט פון אסאך אסאך א גרעסערע ים מיין רבי אין חדר האט מיר געלערנט.
ער איז געווען די רב פון א קליינע ספרדישע קהילה אין זמלין, וואס איז אין סרייבו (א טייל פון אלט יגוסלביה). איז אזוי, דער איד, ר' יהודה אלקלעי, א תלמיד פונעם בעל "פלא יועץ", האט אין "דער איד" נישט געקענט אריינלייגן קיין ארטיקלען. ער איז געווען פייער פאר מצות ישוב ארץ ישראל, דאס ערשטע ספר אין די סעריע פון "כתבי יסוד של הציונות הדתית" דורך מוסד הרב קוק איז "כתבי הרב יהודה אלקלעי" צוויי בענדער. ס'דא דארט א בילד פון אים ער האט א לאנגע בארד, בד"וו. (סאו? עשו האט אויך געהאט!), אין כרך ב' האבן זיך די קוק'ניקעס דערקייטעלט עד כדי אריינצושטעלן א בילד פון אים מיט זיין ווייב, משנת תרל"ג. לויף נישט, כאפ נישט. ס'שווארץ-און-ווייס.

די צוויי בענדער ערהאלטן לענגערע און קלענערע קונטרסים, קול קורא'ס און מכתבים וואס ער האט זיך גע'בריוו'ט מיט עסקנים און רבנים, צווישען זיי סיר משה מונטיפיורי. ער דערמאנט כסדר די באקאנטע גאון רבי צבי הירש קאלישר, פון די גדולי העסקנים למען מצוה יקרה זו שאיזה חוגים דשים בעקבם הגסה.
כנוסח הספרדים (איידער די עקשטיין ערא. פארגעסן צו-צולייגן "אחינו בני ישראל הספרדים") שרייבט ער אסאך לשונות פון פסוקים, רמזים און קבלה ענינים אלעס ארום ארץ ישראל. ס'איז גראדע אינטערסאנט צו ליינען צווישען די שורות דאס התעוררות פאר ארץ ישראל וואס האט געהערשט אין ריעל-לייף.
(ס'נישט דא אות"ו מקו"ם, אבער בהער"ה בעלמא (חזיר דו איינער, אלץ מיינסטו איך מיין עפעס שמוציג). ס'נישט אינגאנצען ריכטיג דאס וואס די היינטיגע ציונים-דתיים נוצען די נעמען פון פריערדיגע גדולים וואס האבן געקאכט למען ישוב ארץ ישראל צו בויען זייער מהלך כהיום הזה. צווישען קאלישער, אלקלעי, מוהליבר, טייכטל ועוד און קוק, איז דא יסודות'דיגע חילוקים. – דער אמת איז, אונז נוצען דאך אויך די הייליגע "חתם סופר" ווען מ'זוכט צו אסר'ן כינוס כלל ישראל ועוד איסורים חדשים לבקרים – ארוני, ווער נישט ווילד)

ווי מער איך קוק דא זעה איך אז דער איד האט געמאכט שטורעם-נייעס בחייו. אין "הלבנון" (תרל"ב גליון 32) פארציילט ר' יעקב ספיר, אז די עורכים פון "חבצלת" (ירושלים) זענען באפוילען געווארן דורך דער רב ר' מאיר אויערבאך נישט אריינצולייגן זיינע מאמרים און מעלדונגען פון/איבער אים.
איך זעה איך לאז זיך דא אריין אין א נושא וואס איז ברייט און טיף. ער איז געווען ממש פון די ערשטע צו מאכן א "מצב" פון "עליה", און עבודת הקרקע (מ'זעהט זיין ווייטע בליק. סאטמאר האט משמיט געווען א שטיקל חתם סופר בענין זה). וויפיל אזייגער איז שוין? אוי וויי, האלב צוויי. – לאמיר זיך צואיילן. צוריק לגוף הענין, הנני עוסקים בלימוד קול מבשר. או קעי.

אינטערסאנט איז, אז דער קונטרס "קול מבשר" איז נישט מופיע בתוך חיבור זה. וואס פשט?
טרעף איך טאקע שפעטערע חוקרים זענען דאס מעורר. גראדע, אין קובץ סיני (מט) שרייבט טוביה פרשל אז ער האט געטראפן נאך דריי מאמרים פון רב אלקלעי, שלא נזכרו על ידי אלה שעסקו בביבליוגרפיה של אלקלעי. אויך זעה איך דא א מאמר פון א.מ. הברמן, אין קובץ "ירושלים" חלק ה' עמוד שלג, "קיטרוג על הרב אלקלעי בפי האורתודוכסיה באשכנז". אין בין מעתיק די ערשטע דריי שטיקלעך, הנוגעים לענין שאנו עוסקים עכשיו.
בראשית שנת תרי"ב הופיעה בלייפציג בדפוס אוסקאר ליינר חוברת בת 16 עמודים בתבנית 8' בשם "קול מבשר" לר' יהודה אלקלעי. חוברת זו היא יקרה מאד במציאות כיום וכמעט נשכח זכרה. היא לא נכנסה ל"כתבי הרב יהודה אלקלעי" מהודרת יצחק ורפל (ירושלים תש"ד), וכן לא נזכרה ברשימה הביבליוגרפית של ג' קרסל בספרו "רבי יהודה אלקלעי – רבי צבי הירש קאלישר" (תל אביב תש"ג). ותיתי ליה לישראל קלויזנר שהוציאה לאור מחדש ב"שיבת ציון", ב', ירושלים תשי"ג, עמ' 42 – 62.
קלויזנר אומר בהפרזה שטופס אחד של החוברת, "אולי היחידי בעולם, נמצא במוזיאום הבריטי" (עמ' 42). טפסים מחוברת זאת נמצאים גם בספריה הלאומית בירושלים, ברוזנטלייאנה באמשטרדם (רשימת רוסט, עמ' 60), בבודליאנה באוכספרד (רשימת קאוולי, עמ' 37). וכן נרשמה החוברת ברשימותיהם של בן-יעקב, צייטלין ופרידברג. (אויך אין ספריית חב"ד. ק.ט.) וכו'.
קלויזנר לא שאל כלל: מה גרם לחוברת זו שיאבד זכרה, ותיהפך יקרת המציאות, שכן ודאי דברים בגו? אבל כשאנו קוראים בחוברת אנו נתקלים בדברים מוזרים, ומסתבר ללא כל ספק, כי כל מחשבתו של הרב אלקלעי ז"ל היתה נתונה לגאולת ישראל ליישוב ארץ-ישראל, ולרעיון כי בשנת ת"ר החלו ימות המשיח, ולא היה שום דרוש, רמז, גימטריה, ר"ת וסופי תיבות וכדומה, שאפשר היה לדרשם לעניינים אלה ולא השתמש בהם, דברים כאלה אתה מוצא בכל חוברותיו לרוב, ולא תמיד היתה דעת חכמים נוחה מהם.
תמימתו של אותו צדיק לא היתה מובנת לכל קורא ולכן יש שתלו בו בוקי סריקי...
רעדאגירט געווארן צום לעצט דורך 1 אום קאווע טרינקער, רעדאגירט געווארן איין מאל בסך הכל.
Under influence

דער אשכול פארמאגט 22 תגובות

איר דארפט זיין א רעגיסטרירטער מעמבער און איינגעשריבן צו זען די תגובות.


רעגיסטרירן איינשרייבן
 
רעאגיר