"וועקער" אינטערוויו מיט פראפעסאר מארק שפירא

[ראובן]

היות דער עולם פאנגט שוין אן צו באקומען דעם וועקער (איך ווארט נאך אויף מיינס, אגב), עפן איך דעם אשכול צו דיסקוטירן דעם רייכן אינטערוויו מיט הגאון החכם מארק שפירא. דער אינטערוויו ציט זיך אויף א סך זייטן, און נעמט ארום גאר א סך נושאים. לאמיר הערן וואס דער עולם האט צו זאגן!

[ראובן]

ס'איז איבעריג ארויסצוברענגען אז אזעלכע סארט אינטערוויוס ווערן נישט געמאכט אין היימישע אויסגאבעס, און צי מ'זאל עס רופן "רעוואלוציע" אדער אנדערע נעמען, איז דאס א חידוש נורא.

יעדע טעמע פאר זיך איז א חידוש, אבער כ'וועל יעצט דערמאנען איין זאך וואס שטייט מיר ארויס, ווי שפירא האט נישט קיין פראבלעם מודה צו זיין אז אין געוויסע אספעקטן איז ער שוואכער ווי חרדישע אידן, און אז זיין קרייז, די מאדערנע ארטאדאקסן, האבן פארשידענע חסרונות וואס זענען נישטא ביי חרדים. דאס גייט צוזאמען מיט דעם שמועס אז פארשונג האט נישט קיין שום שייכות מיט אידעלאגיע. פונקט ווי מ'קען נישט זאגן אז מ'וויל נישט נוצן דעם טעלעפאן ווייל דער וואס האט עס ערפינדן האט נישט געהאט קיין ערליכע השקפות, אזוי אויך קען מען נישט זאגן אז די פאקטן וואס א נישט-ערליכער מענטש האט אנטדעקט מיט זיינע פארשונגען זענען נישט רעלעוואנט.

אין א תקופה פון "אלטערנאטיווע פאקטן" איז וויכטיג דאס צו געדענקען און חזר'ן.

[ונבנתה העיר]

כ'ווארט נאך אויך אויף מיינ'ס.

פארשונג האט נישט קיין שום שייכות מיט אידעלאגיע. פונקט ווי מ'קען נישט זאגן אז מ'וויל נישט נוצן דעם טעלעפאן ווייל דער וואס האט עס ערפינדן האט נישט געהאט קיין ערליכע השקפות, אזוי אויך קען מען נישט זאגן אז די פאקטן וואס א נישט-ערליכער מענטש האט אנטדעקט מיט זיינע פארשונגען זענען נישט רעלעוואנט.

ידועים דברי הרמב"ם סופי"ז מהל' קידוש החודש (עפ"י גרסת פרנקל):

ומאחר שכל אלו הדברים בראיות ברורות הם שאין בהם דופי, ואי אפשר לאדם להרהר אחריהם, אין חוששין למחבר; בין שחברו אותם נביאים, בין שחברו אותם גוים. שכל דבר שנתגלה טעמו ונודעה אמתתו בראיות שאין בהם דופי, אין סומכין על זה האיש שאמרו או שלמדו, אלא על הראייה שנתגלתה והטעם שנודע.

[מפוזרי]

וואס ברענגסטו א ראיה פונעם רמב"ם, ער איז עפעס געווען א חרדי?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב שטארק הנאה געהאט פונ׳ם אינטערוויו. דאס ברענגט ארויס קליפ און קלאר זיין מיינונג.

איך בין נאר נישט קיין גרויסע חסיד פון זיין מיינונג.

איין קליינע נקודה, ער טיילט צווישען חז"ל׳ס מיניה קא רבי און חז"ל׳ס טב למיתב טן דו. לדעתי איז דער חילוק פארקערט. ווען מיר זע׳ען מיט די אויגען אז ס׳איז נישט מיניה קא רבי קען מען לייכטער טוישען די הלכה ווי ווען מיר הערען סוביעקטיווע מיינונגען אז ס׳איז נישט טב למיתב טן דו.

אין מיין מאמר אין דער וועקער, ריר איך עס עטוואס אן.

ועוד, ער מאכט כאילו נאר הרב סאלאווייטשיק האט זיך געדינגען מיט ראביי ראקמאן, בשעת אז ס׳איז פארקערט. קיינער האט זיך נישט מסכים געווען מיט איהם, און ער איז געבליבען אליינס. יא, הרב סאלאווייציק האט גערעדט הויך און קלאר, אבער אליינס איז ער נישט געווען.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[קינד_אן_קייט]

דער אינטערוויו איז לפע״ד דער קרוין פונעם ״וועקער״ און פראפעסיאנאל אויף אן אופן וואס מען זעהט זעלטן אין אונזערע קרייזן.

קודם איז דער מדובר אליין א ידען וחכם און דער שמועס נעמט ארום גאר אינטערעסאנטע און ברייט פארצווייגטע נושאים, אבער בעיקר זעהט זיך אן דאס געניטקייט פונעם שואל כמאמר הידוע אז א ״שאלה של חכם איז שוין א האלבער תשובה״ און דער שמועס פארקירעוועט זיך אויף רעלסן וואס זענען גאר נוגע פאר אונז חרדים וואס לעכצן נאך חכמה מתוך נקודת האמת.

בלויז פאר דעם אינטערוויו אליינס לוינט זיך איינצוהאנדלן דעם ״וועקער״ כדי נהנה צו זיין מזיו אורה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

און דאס אז קינד אן קייט איז צוריק געקומען פאר דעם, איז אליינס א חשוב׳ע תוצאה פון דער אינטערוויו

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ראובן]

בעיקר זעהט זיך אן דאס געניטקייט פונעם שואל כמאמר הידוע אז א ״שאלה של חכם איז שוין א האלבער תשובה״ און דער שמועס פארקירעוועט זיך אויף רעלסן וואס זענען גאר נוגע פאר אונז חרדים וואס לעכצן נאך חכמה מתוך נקודת האמת.

בלויז פאר דעם אינטערוויו אליינס לוינט זיך איינצוהאנדלן דעם ״וועקער״ כדי נהנה צו זיין מזיו אורה.

ס'איז מיר א גרויס חשיבות אז מ'דערקענט די שעות ארבעט וואס ליגט אין די פראגעס אליין. יישר כוח.

[שמערל]

א יישר כח ראובן. די שאלות זענען לדעתי פיל מער ווי חצי תשובות!

לגבי זיין חילוק וואס ליטוואק האט שוין אנגערירט, האלט איך אויך אז ס'איז א צו דקות'דיגער חילוק וואס איז נישט מסתבר, אויב קען מען נישט טוישן אפילו קעגן מציאות פארוואס זאל דא זיין אנדערש.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

ס׳איז לכאורה גאנץ קלאר, אז ביי איהם הרגנ׳ן א לייז שבת איז א קליינע נושא, זאל עס זיין מותר. בלייבען אן עגונה איז גאר א גרויסע פראבלעם, דעריבער קען ער נישט דערהייבען דער סברת הש"ס און פאר דעם מוז עס זיין אנדעריש.
Changing the immutable

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[ריכטיג]

גוט געזאגט ליטוואק, איך האב נאכנישט געקויפט דעם וועקער מילא קען איך נאכנישט לערנען פשט אין די שורות. אבער די נקודה וואס דו ברענגסט ארויס איז וויכטיג דן צו זיין. אינדערצייט וואס ארטאדאקסישע פוסקים וואלטן אנגערופן אזא סארט צוגאנג שלא כדין, גע'פסק'נט מיט נגיעות וכדו' (און מיין פערזענליכע מיינונג איז אויך אזוי, עכ"פ דערווייל), וועלן אנדערע טענה'ן פארקערט, הלכה האט מען אייביג צוגעפאסט לויט ווי ס'האט זיך פארלאנגט, און ווען ס'איז געווען א צורך להקל האט מען ממציא געווען קולות, די ספרי השו"ת זענען דאך פול דערמיט. די ערשטע מיינונג וועט אלעמאל ענטפערן אויף דעם אז יענץ זענען פעסטע אויסגעבויעטע זאכן, משא"כ די ניי אויפגעקומענע קולות זענען היפש רופף און שטימען נישט מיט די כללים און מקורות, די דוגמא פון טב למיתב האסטו זייער גוט מגדיר געווען, דאס איז דאך נישט קיין חזקה וואס מ'זעהט קלאר ווען די כלל איז מוחזק און ווען די חזקה ווערט נעקר (דוגמת שאלת טריפות בעגונות), נאר דאס איז דאך סאביעקטיוו, און מאן יימר אז מיר האבן די ריכטיגע כלים דאס דן צו זיין, פסיכאלאגיע איז דאך נישט קיין הארטע סייענס (ספעציעל ביי דעם ענין איז דא נאך א ריעותא, די טוענות מיתב ארמלא זענען זייער וואקאל, לויט די היינטיגע נארמע איז נישט עטיש און פאליטיקלי אינקארעקט פאר א פסיכאלאג זיך אויפצושטעלן און זאגן אז לויט זיין מיינונג איז די נאטורליכע פעמינין רצון באמת למיתב טן דו, ודו"ק. סארי פאר די וואס מיינע לעצטע שורות ברענגען ביי זיי הויכע בלוטדרוק).

עורכינו מראייננו ידידינו ר' ראובן האט דא אריינגעווארפן ווערטער לטובת דעם צווייטן צד. איך וואלט איהם געוואלט בעטן אויב ער קען מער מרחיב זיין און מבסס זיין. לענ"ד איז לכה"פ זינט דעם אויסדרוק 'מיתיבי' ערשינט אין חז"ל איז הלכה גאנץ קלאר א טעאריע (איך גלייך נישט דעם אויסדרוק גראדע, ווייל אלץ ארטאדאקסישע איד זעה אין הלכה דעם רצון ה', עטוואס שטערקער ווי טעאריע) וואס מוז שטימען, כנלענ"ד.

[ריכטיג]

טעיתי, ר' ראובן נוצט דעם אויסדרוק "טעריטאריע", נישט "טעאריע". כ'האב געלייענט שנעל.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך וויל וויסען צו נאך איינער האט באמערקט ווי ער דרייט זיך אויס פון די הרב שטיינמן פראגע. ער מאכט זיך גארנישט וויסענדיג פון די עיקר שאלה, וויאזוי האט ער געטוישט מיינונגען במשך די יארען.

איך ווייס אז פיהל האלטען אזוי, אבער לדעתי איז עס געבויט אויף גארנישט. אמאל האט ער נישט געהאט קיין שופר, ווייל די צייטונג איז געווען אין די הענט פון די וואס האבען איהם געוואלט פארשטעלען אלס לינקער. דעמאלס האבען אלע לינקער פראבירט צו זאגען אז הרב שטיינמן איז מיט זיי און פאר דעם ווילען מאנכע זאגען אז ער האט זיך געטוישט. אבער דעמאלס האט ער קיין וועג נישט געהאט ארויסצולאזען זיין מיינונג מיט איהר נואנסען. זיין בריוו וועגען נח"ל, ווי ער לייקענט אז ער האט עס אויפגעשטעלט, האט ער דעמאלס געשריבען. אבער מפרסם געווען האט ער נישט געקענט. און אזוי איז מסתבר וועגען אנדערע זאכען.
לויט מיין בליק, איז ער טאקע מער פראקטיש ברבים, ווען הרב שך האט גערעדט אידיאליסטיש ברבים, אבער בפרטיות איז ער פיהל ווייניגער פראקטיש ווי הרב שך און פיהל רעכטער, מיט פרומקייטען, תמימישע גלויבונגען און חומרות וואס הרב שך האט געשפעט אין דעם.
ער איז קיינמאל נישט געווען לינק, און איך זעי ניטאמאל א לידת הספק צו גלויבען אז יא. אחוץ טאמער רעדען פון בין אדם לחבירו איז לינק.....

[הוגה]

אויף וואס בויסט דו דיין מיינונג?

[ליטוואק פון בודאפעסט]

וועלכע חלק? פון אמאל צו היינט?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[הוגה]

באופן כללי אז הרב שטיינמאן איז אן עקסטרעם רעכטע.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

גם אני מצטרף, איך האלט אויך אזוי. איך גלויב נישט אז אמאל איז ער געווען לינקער. הרב שך איז אויך געווען פיהל לינקער אין אסאך הינזיכטען, און ער האט אפגעשטעלט אסאך אמונות טפלות צווישען שומעי לקחו.

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[הוגה]

איך פרעג, פון וואו נעמסטו עס אז הרב שטיינמאן איז אן עקסטרעם רעכטע?

[קורקלענד]

פון וועקער 5 צו וועקער 7 האט שאול ליבערמאן באקומען א שטארקע אפגרעיד פון החכם צו הגאון ר'?

[קורקלענד]

איך וויל פארשטיין פארוואס די שואל פרעגט איהם וואס דער סאטמארער בעמח''ס האלט בנוגע מחקר. איז נישט מער כדאי צו פרעגן אזא שאלה פון דעם בעמח''ס אליין? ווייל למעשה פון וואו זאל מארק וואוסן וואס א סאטמארער איד האלט. איך פארשטיי אז דער סאטמארער איד וועט נישט ענטפערן פוינט בלענק אבער איך גלייב אז ס'איז דא געוויסע אופנים וויאזוי מען קען עס פרעגן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך פרעג, פון וואו נעמסטו עס אז הרב שטיינמאן איז אן עקסטרעם רעכטע?

זיין קאמפראמיסלאזע קאמפף קעגן גיוס, זיינע אויסדרוקן אויף סיי ווער עס דינגט זיך מיט איהם, זיין פערזענליכע פרומקייטן, די מימרות וואס מ'האלט אין איין ברענגען פון איהם,

[ליטוואק פון בודאפעסט]

.

[כוכב]

דער ארטיקל האב איך איבערגעליינט דעם שבת צום צווייטן מאל, עס איז עמוק עמוק מי יצאנו, די ענטפערס פון שפירא פאדערן התבוננות און פארמאגן אן עמקות מער ווי מערקווירדיג במושכל ראשון.
הפוך בה והפוך בה דכולה בה.

[פליקער]

צי זאגן אז די אינטערוויו איז געוואלדיג וועט זיין א אינטערגעשאצט, יעדעס ווארט איז חכמה און א לימוד, הגם נישט אלע מאל אגרי איך מיט זיי, אבער די שאלות ותשובות זענען אויסנאם, און ערמעגלעכט צו קיצלען קעמערלעך אין מיין מוח מער ווי סיי וועלכע ארטיקל.
א הערצליכען דאנק @ראוובן פארן אהערשטעלן אזא מייסטער שטיקל ארבייט, אויפן אינטערוויו בפרט און פאר די וועקער בכלל.

[קורקלענד]

זייער טיעף שוין געליינט מער ווי צוויי מאל.

איך האב פארשטאנען אז ער האט עפעס אן אינטערסאנטע אפטייטש אויף "השגחה פרטית" ס'מאכט מיר נישט קיין סאך סענס. ער דערמאנט זיין מהלך אין השגחה פרטית צוויי מאל דורכאויס די אינטערוויו. אויב איינער ווייסט וואו מען קען ליינען מער וועגן זיין אפטייטש זאל ביטע אנצייגן. יש''כ