נראה דאנדרוגינוס חייב במצות והוא כישראל לכל דינין ועונשין אפי' אם הוא בריה בפ"ע ... שנברא בספר יצירה, נראה דאין לו זכיות ישראל וקרוב שאין לו גם זכיות אדם (בח"צ נסתפק בזה)...
אדם הנוצר על ידי ספר יצירה אם מצטרף לעשרה ולכל דבר שבקדושה, עיין בתשובת חכם צבי סימן ס"ג ובספר עקרי דינים מה שכתב בענין זה.
דרך אגב, כידוע המעשה של המהר"ל מפראג, דברא גולם, ע"י ספר יצירה (וזה עצמו לא ברור אם באמת המעשה הזו נכון) ועיין בספר אמרי יוסף [ספינקא] מועדים, העתק מכתב ששאלו להמהר"ל מפראג, מה דינו לגבי כל פרטי המצוות שבתורה האם הוא חייב?, אך מזמן ביררתי אצל אחד מאדמור"י בית ספינקא, דכל המכתב הזה, הוא שקר, וזה שהמציאו הכניסו במי תה הנקרא בלע"ז (סענס) וקברו באדמה, כדי שיראה כאילו מכתב מזמן המהר"ל, ויש עוד הרבה ראיות, דאינו נכון כל המעשה, ורק כפי שהובא בספר חכם צבי, שזקינו המהרא"ל ברא גולם, ולכן החליפו בין המהר"ל להמהרא"ל, ואע"פ שסיפר לי אחד שהיה בפראג, ושם מופץ המעשה על המהר"ל, וסגור שם העזרת נשים בחדר שכאילו שם הוא הגולם ואכמ"ל, אך באתי להמעיין קצת לעורר בזה.
נח פייפער האט געשריבן:איז אינטערעסאנט וואס כ'האב געטראפן אין ספר פסקי חזון איש, ("נערך ונסדר ע"י הרה"ג ח.א.ש. שליט"א, שנת תדש"נ") וואס קומט מיט'ן משנה ברורה הוצאות ווגשל, שרייבט ער דארט ווי פאלגנד:דרך אגב, כידוע המעשה של המהר"ל מפראג, דברא גולם, ע"י ספר יצירה (וזה עצמו לא ברור אם באמת המעשה הזו נכון) ועיין בספר אמרי יוסף [ספינקא] מועדים, העתק מכתב ששאלו להמהר"ל מפראג, מה דינו לגבי כל פרטי המצוות שבתורה האם הוא חייב?, אך מזמן ביררתי אצל אחד מאדמור"י בית ספינקא, דכל המכתב הזה, הוא שקר, וזה שהמציאו הכניסו במי תה הנקרא בלע"ז (סענס) וקברו באדמה, כדי שיראה כאילו מכתב מזמן המהר"ל, ויש עוד הרבה ראיות, דאינו נכון כל המעשה, ורק כפי שהובא בספר חכם צבי, שזקינו המהרא"ל ברא גולם, ולכן החליפו בין המהר"ל להמהרא"ל, ואע"פ שסיפר לי אחד שהיה בפראג, ושם מופץ המעשה על המהר"ל, וסגור שם העזרת נשים בחדר שכאילו שם הוא הגולם ואכמ"ל, אך באתי להמעיין קצת לעורר בזה.
פון זיינע ווערטער קומט גאר אויס, אז די געשיכטע געברענגט אין חכם צבי איז אן אנדייטונג אז דער מהר"ל האט "נישט" באשאפן קיין גולם, און פון דארט איז זאגאר דער מקור פון וואו דער גאנצער טעות נעמט זיך וד"ל.
ארי נוהם האט געשריבן:נח פייפער האט געשריבן:איז אינטערעסאנט וואס כ'האב געטראפן אין ספר פסקי חזון איש, ("נערך ונסדר ע"י הרה"ג ח.א.ש. שליט"א, שנת תדש"נ") וואס קומט מיט'ן משנה ברורה הוצאות ווגשל, שרייבט ער דארט ווי פאלגנד:דרך אגב, כידוע המעשה של המהר"ל מפראג, דברא גולם, ע"י ספר יצירה (וזה עצמו לא ברור אם באמת המעשה הזו נכון) ועיין בספר אמרי יוסף [ספינקא] מועדים, העתק מכתב ששאלו להמהר"ל מפראג, מה דינו לגבי כל פרטי המצוות שבתורה האם הוא חייב?, אך מזמן ביררתי אצל אחד מאדמור"י בית ספינקא, דכל המכתב הזה, הוא שקר, וזה שהמציאו הכניסו במי תה הנקרא בלע"ז (סענס) וקברו באדמה, כדי שיראה כאילו מכתב מזמן המהר"ל, ויש עוד הרבה ראיות, דאינו נכון כל המעשה, ורק כפי שהובא בספר חכם צבי, שזקינו המהרא"ל ברא גולם, ולכן החליפו בין המהר"ל להמהרא"ל, ואע"פ שסיפר לי אחד שהיה בפראג, ושם מופץ המעשה על המהר"ל, וסגור שם העזרת נשים בחדר שכאילו שם הוא הגולם ואכמ"ל, אך באתי להמעיין קצת לעורר בזה.
פון זיינע ווערטער קומט גאר אויס, אז די געשיכטע געברענגט אין חכם צבי איז אן אנדייטונג אז דער מהר"ל האט "נישט" באשאפן קיין גולם, און פון דארט איז זאגאר דער מקור פון וואו דער גאנצער טעות נעמט זיך וד"ל.
א דאנק פאר דיין שיינע לענגערע הערה.
בנוגע די דאזיגע אויבנדערמאנטע נקודה, דעתי נוטה אז עס איז אומריכטיג.
ר' אליהו בעל שם האט מען קיינמאל נישט גערופן "מהרא"ל", עס איז נישט געווען זיין צונאמען און אין כמעט קיין איין ספר שטייט ניטאמאל אזוי אויסגעשריבן זיין נאמען. אלזא, צו זאגן אז פונעם ווארט "מהרא"ל" האבן זיך מענטשן טועה געווען און אנגעהויבן ארויפלייגן די מעשיות אויפן "מהר"ל", איז היסטאריש ממש נישט אויסגעהאלטן.
נאכמער, דער חכם צבי אין זיין תשובה שרייבט אויפן זיידן "זקני הגאון מוהר"ר אליהו אב"ד דק"ק חעלם", און דער יעב"ץ אין זיין תשובה שרייבט שוין יא א ר"ת, אבער גענצליך אנדערש: "זקנו הגראב"ש ז"ל".
אין סך הכל האט עס געשריבן איינער וואס פארשטייט נישט צו קיין היסטאריע, נאר א מלקט פון פסקי חזו"א, און הגם ס'איז א זיסע השערה האט עס באלד אזא באזיץ ווי דער לעגענדע אויפן מהר"ל זעלבסט...
מיימון האט געשריבן:יישר כח @ארי נוהם באמת א הערליכע ווערק, איך האב עס געליינט דעם שבת מיט א געוואלדיגע הנאה. (כ'בין נאר נייגעריג ווי לאנג עס האט געדויערט... איך רעד פון קנאה...). די הערליכע און פראפעסיאנאלע פוטנאוטס גיבן עס צו א אקאדעמישן אויסזען, באמת געוואלדיג.
איך בין נאר נייגעריג פון וואו האסטו צוטריט צו די אלע לעצטיגע אקאדעמישע ארטיקלען וואס דו ציטירסט, פון jstor אדער אן אנדערע מעמבערשיפ? אדער פון א אמתע לייברערי? איך פלאג מיט דעם, אויפן געוועב איז שווער צו באקומען אלעס.
אין מיין צווייטן ארטיקל וואס ליגט שוין ביי דער רעדאקציע רעד איך אויך עטליכע שורות וועגן דעם ספר יצירה, און די ארבעה שנכנסו לפרדס, איך האף דו וועסט מיך נישט חושד זיין אין פלאגיאריזם..
"הרב הגאון המפורסם מהרו"ר שמואל וואזנער שליט"א, שהיה מקורב מאוד אל הגאון הקדוש הי"ד זי"ע, בעת לומדו בישיבה בלובלין, סיפר כי היה בחדרו של הרב הגאון מהר"ם שפירא ז"ל, כאשר בא אליו יהודי אחד גבה קומה מאוד מרשים, וביקש איזה טובה מן הגאון מהר"ם שפירא ז"ל, היהודי הזה הודיע לכבוד מהר"ם שפירא ד"ל שהוא מילידי עיר זעליחאב ומבקש מהרב ז"ל איזה טובה פרטית. מהר"ם שפירא ז"ל שאל אותו אם הוא מכיר את ר' שמעונ'לה מעירו, אמר היהודי ר' שמעונ'לה הוא הגאון הגדול בעולם. שאל אותו הרב מפני מה אתם אומרים שהוא הגאון הגדול כזה, ענה היהודי, דבר זה ידוע לכל תושבי עירנו, שפעם אחת יצר ר' שמעון אווז לכבוד שבת עם קבלה מעשית של ספר יצירה, וזאת לא נשמע על גאון אחר מדורינו.
סיים כבוד מהר"ש וואזנער שליט"א את הסיפור, אני הייתי נוכח בחדרו של הרב מהר"מ שפירא בשעה הזאת, וכל כך נחקק הדבר אצלי עד שאני רואה את היהודי בעיניי גם היום, ושומע אני את דבריו. 'איך בין גיוועזען בשעת מעשה ווי דער יוד האט דאס דערצעהלט צום רב ז"ל, איך געדענק דאס, איך קען זעהן דעהם יוד מיט די שווארצע בארד מיט די אויגען אפילו היינט'..."
"סיפר ג"כ מהר"ש וואזנער שליט"א, שפעם אחת שמע איך הוא לומד ספר יצירה בע"פ עם הלשון"
חכימא האט געשריבן:ראובן,
ידעתי גם ידעתי, אז עס איז גאר ווייט פון א כלי ראשון, אבער לענ"ד האט נאך הרב וואזנער אזויפיל נאמנות ווי יודא יודל רוזנבערג שהוחזק שקרן.
חכימא האט געשריבן:ואף גם זאת, דער זעליחאווער אידל -וואס משום מה האט איר מחליט געווען אז ער איז געווען א בעל עגלה- וואלט נישט משקר געווען פאר א רב בישראל במילתא דעבידא לגלויי.
חכימא האט געשריבן:דאנט געט מי ראנג, כ'האב נאר געוואלט צוצייכענען צו א אינטרעסאנטע ידיעה'לע בענין זה ותו לא מידי.
ארי נוהם האט געשריבן:לאמיר קודם הערן וויאזוי דו באציסט זיך צו אנדערע מאדנע מיסטישע מושגים. וואס איז דיין מיינונג איבער אזא זאך ווי א "דיבוק"? צי גלייבסטו אין די מציאות פון שדים און רוחות און מזיקים ושאר מרעין בישין? צי ווערן מיר מגולגל? גלייבסט אין עין הרע'ס? וכו' וכו' וכו'.
ארי נוהם האט געשריבן:פארט אבער, אויב מ'קוקט אריין אין גמרא בפשיטות, איז נישטא קיין חילוק צווישן באשאפן א גולם און שמועסן מיט א שד, אויסער דאס וואס דער שד וועט אנגעקוקט ווי א שטיקל רוחניות'דיגע יצירה (כדברי הגמ', בג' דברים נדמו למלאכים ובג' דברים נדמו לבנ"א). אין אנדערע ווערטער, אויב מיר ווילן גלייבן אין מציאות השדים אלעגעריש און נישט במציאות אויף אונזער וועלט, דאן גלייבן מיר אויטאמאטיש נישט אין וואס חז"ל האבן יא געגלייבט, און וואס איז אנדערש ביים גולם אז מיר דערזעען זיך אין א פראבלעם. א סקעפטיקער גלייבט נישט אין קיין פיזישע שדים, דיבוקים, אדער גולמים, אבער אויך נישט - אין וואס חז"ל האבן יא געגלויבט.
גדליה האט געשריבן:זייענדיג אין ירושלים עיה"ק האב איך אליין געטראפן א איד וואס איז א גולם, און מ'האט געשמועסט אז ער איז באשאפן געווארן דורך בעלזער רב זי"ע.
באניצער וואס לייענען דעם פארום: נישטא קיין אנליין באניצער און איין גאסט