פרויען פארבאטן! (וועקער #15)

[ראובן]

נאכדעם וואס א נישט-אידישע דרייווערין האט געשריבן אויף פעיסבוק איר התפעלות איבער חסידישע פאסאזשירן איז דער קידוש ה' באריכטעט געווארן אין דער חרדישער מידיא. דער בלאט גייט ווייטער מיט דעם קראנקן מנהג צו טוישן נקיבות פאר זכרים, און האט פאלסיפיצירט דעם גאנצן באריכט אז עס האט זיך געהאנדלט מיט א מאן.

[גראף]

נע אוואדע, פרויען טארן דאך נישט דרייווען...


Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[צפור בודד]

זיי צופרידן אז זיי דערמאנען סאציאלע מידיא

[חוקר ודורש]

נאכדעם וואס א נישט-אידישע דרייווערין האט געשריבן אויף פעיסבוק איר התפעלות איבער חסידישע פאסאזשירן איז דער קידוש ה' באריכטעט געווארן אין דער חרדישער מידיא. דער בלאט גייט ווייטער מיט דעם קראנקן מנהג צו טוישן נקיבות פאר זכרים, און האט פאלסיפיצירט דעם גאנצן באריכט אז עס האט זיך געהאנדלט מיט א מאן.

נישט נאר דאס, די בלאט שרייבט אז די מעשה איז געשעהן מיט א ״חסידישע ת״ת״, ווען איך האב עס געזעהן האב איך מיך געוואונדערט אויף דעם, ווייל ליידער זענען די חסידישע קינדער נישט אזוי באוואוסט פאר זייער איידעלע התנהגות ווען זיי פארן אויף א טריפ, זיי לאזן איבער שמוץ און קענען אפלאכן פון די דרייווער וכו׳, אבער נאכדעם האב איך געהערט אז לא דובים ולא יער, עס איז געשעהן מיט א ליטווישע צו מאדערענע קעמפ, איך מיין מיט קעמפ חפץ חיים.


Sent from my iPhone using Tapatalk

[וואלווי]

נאכדעם וואס א נישט-אידישע דרייווערין האט געשריבן אויף פעיסבוק איר התפעלות איבער חסידישע פאסאזשירן איז דער קידוש ה' באריכטעט געווארן אין דער חרדישער מידיא. דער בלאט גייט ווייטער מיט דעם קראנקן מנהג צו טוישן נקיבות פאר זכרים, און האט פאלסיפיצירט דעם גאנצן באריכט אז עס האט זיך געהאנדלט מיט א מאן.

נישט נאר דאס, די בלאט שרייבט אז די מעשה איז געשעהן מיט א ״חסידישע ת״ת״, ווען איך האב עס געזעהן האב איך מיך געוואונדערט אויף דעם, ווייל ליידער זענען די חסידישע קינדער נישט אזוי באוואוסט פאר זייער איידעלע התנהגות ווען זיי פארן אויף א טריפ, זיי לאזן איבער שמוץ און קענען אפלאכן פון די דרייווער וכו׳, אבער נאכדעם האב איך געהערט אז לא דובים ולא יער, עס איז געשעהן מיט א ליטווישע צו מאדערענע קעמפ, איך מיין מיט קעמפ חפץ חיים.


Sent from my iPhone using Tapatalk

להוי ידוע, כ'האב מיך געטראפן אין ליטווישע קעמפס און דארמיטארי'ס במשך די יארן, כ'מוז דיך זאגען אז חסידישע קינדער און בחורים זענען אסאך מער צאמגענומען און האלטן א פלאץ ריינער פון ליטווישע.

ווער ס'באקאנט מיט ביידע ווייסט אז חסידישע זענען פול מער "בעל בית'יש" ווי מ'רופט עס..

[איסר האטלקי]

אמת. גיי אריין אין א מיר'ע ליטווישע דירה, ס'שטינק אוועק, קיינער האט נישט קיין געוואשענע וועש, די דירה פארט אויף רעדער... ס'איז א פחד נורא. סיי וועלכע חסידישע דירה קוקט אויס שענער.

[גראף]

סתם שנאת ישראל אין די ניין טעג. איך בין שוין געווען אסאך מאל אין דארמעטאריס פון ליטווישע ישיבה'ס אין נ.י. און זיי זענען זייער זייער ריין און צוזאם גענומען. אולי רעדט עטס אין א.י. וואס איך בין נישט אזוי באקאנט.

Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[בת קול]

אין א ישיבהשע קאר בוסטו שוין אויך געווען?

[חוקר ודורש]

די מעשה איז געשעהן מיט מאדערנע בחורים פון 14 יאר אלט, צו מיט קעמפ תשב״ר צו מיט חפץ חיים, זאג איך אז ווען עס קומט צו פארן אויף א באס מיט א גוי פארשטייען זיי מער צו מאכן א קידוש השם, ווייל זיי זענען מער דומה צום גוי און זיי קוקן אים אן ווי א מענטש פונקט ווי זיי, און מען דארף זיך אויפירען איידל און פיין צו אים, משא״כ די חסידישע יונגע בחורים קוקן אן דעם גוי מיט א ביליגקייט און דערווייטערטקייט, אבער איך רעדט נישט צו די חסידישע זענען מער מסודר פאר זיך און צימער.


Sent from my iPhone using Tapatalk

[וואלווי]

די מעשה איז געשעהן מיט מאדערנע בחורים פון 14 יאר אלט, צו מיט קעמפ תשב״ר צו מיט חפץ חיים, זאג איך אז ווען עס קומט צו פארן אויף א באס מיט א גוי פארשטייען זיי מער צו מאכן א קידוש השם, ווייל זיי זענען מער דומה צום גוי און זיי קוקן אים אן ווי א מענטש פונקט ווי זיי, און מען דארף זיך אויפירען איידל און פיין צו אים, משא״כ די חסידישע יונגע בחורים קוקן אן דעם גוי מיט א ביליגקייט און דערווייטערטקייט, אבער איך רעדט נישט צו די חסידישע זענען מער מסודר פאר זיך און צימער.


Sent from my iPhone using Tapatalk

ווייל זיי זענען מער דומה צום גוי...?!

[וואלווי]

סתם שנאת ישראל אין די ניין טעג. איך בין שוין געווען אסאך מאל אין דארמעטאריס פון ליטווישע ישיבה'ס אין נ.י. און זיי זענען זייער זייער ריין און צוזאם גענומען. אולי רעדט עטס אין א.י. וואס איך בין נישט אזוי באקאנט.

Sent from my SM-G950U using Tapatalk

אפשר ביסטו נאר "געווען" ווי די שריייבסט...

כ'האב גענוג "געוואוינט" אין ליטווישע דארמיטאריס, דא אין "אמעריקע" אין די אופן החיים בכלל לענין נקיות איז אסאך שוואכער ווי אין חסידישע שטיבער און דאמיטאריס.

ס'האט גארנישט מיט שנאת ישראל אין די ניין טעג. אדרבה, ס'איז א זכות פאר די ליטווישע, זיי האלטן אן א זכר לחורבן א גאנץ יאהר....

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך פארשטיי נישט ווי עס איז שייך זיך צו דינגען מיט וואלווי. דער יונגערמאנטשיק וואס זיין ווייב ביגעלט איהם די גאטשעס, דאווענט ספרד צו אשכנז?

Sent from my LG-K373 using Tapatalk

[גראף]

אין א ישיבהשע קאר בוסטו שוין אויך געווען?

יא, זיי זענען טאקע נישט קיין חסידישע יוקאון'ס.

Sent from my SM-G950U using Tapatalk

[ראובן]

"דאס קינד", אין קול מבשר שפראך, קען מיינען א 19-יעריגע טאכטער.

https://www.theguardian.com/world/2019/ ... ak-attempt

[ראובן]

דאס אבסורד שרייט ביז'ן הימל.
אין א לעיקוואודער אויסגאבע.

[חוקר ודורש]

נאכדעם וואס איך האב געזעהן וואס כבוד ידידנו חוקר ודורש ״ראובן״ האט געשריבן דא אז ״די צייטונג״ האט זיך נאכאמאל באנארישט מיטן ארויסנעמען א בילד פון צוויי קליינע מיידליך, האב איך זיך דערמאנט אז נאכדעם וואס ראובן האט געשריבען זיין אונהאלטסרייכע ארטיקל אינעם וועקער, האב איך געשריבן צום צייטונג געוויסע ראשי פרקים פון דעם, אבער עס איז גארנישט געווארן, לייג איך עס דא אראפ:

שלום וברכה איך וואלט געוואלט אנרירן א ענין וואס איז לעצטנס נתעורר געווארן, און דאס איז בנוגע אריינשטעלן בילדער פון איידעלע פרויען און א צייטונג וכו', עס שטייט אין פסוק ''שאל אביך ויגדך זקניך ויאמרו לך'', אסאך מאל ווייסן שוין די עלטערן אויך נישט, דארף מען פרעגן די זיידע'ס, איז אז מען פרעגט דעם ערשטן אדער צווייטען דור דא אין אמעריקע, און כ''ש די אידן פון פארן קריג, וועלן זיי זאגן אז די דיסקרימענאציע פון תמונת נשים און צייטונגען וכו', האט נישט עגזיסטירט!!, דאס איז א פרישע ערשיינונג פון די לעצטע דרייסיג יאר בערך, און די ערשיינונג איז נישט געקומען פון רבנים וכו', נאר פון אנשים יחידים וואס האבן דאס ארויפגעצווינגען אויפן כלל, סאיז דא א גרויסע חילוק פון א מנהג יחיד און א מנהג רבים, א מנהג פארן ברייטען ציבור ''דארף'' האבן אן הסכמה פון א חשוב'ן אנגענומענע פוסק ביים ציבור, איז בנוגע דעם ענין ווייסן מיר קלאר אז דאס ארויסנעמען דעם מין נקבה פונעם פובליק אפערע מכל וכל, נישט אינעם צייטונג נישט און מגילת אתסר נישט אינעם הגדה (אפי' געמאלענע!!) איז קיינמאל נישט געווען, דאס נישט אנקוקן א נקבה אפי' בלי הבטה (דהיינו בעיון) איז נישט א נחלת הרבים.

און פארוואס שיק איך די בריוו דווקא צו ענק ווייל די ערשטע מאל וואס די ''מנהג'' איז אנגעקומען צו די אויערן פון די וועלט, איז געווען אין תשע''א, ווען איר האט פארדעקט די פנים פון הילערי קלינטאן אין א בילד, און ווען עס איז ליידער געשעהן די שיסעריי אין די עץ חיים שוהל א שטיק צייט צוריק, האט איר ארויפגעלייגט אויפן דעקל פון אייער צייטונג נאר די בילדער פון די מענער נישט די פרויען און ניטאמאל זיך אנטשילדיגט אויף דעם, יא אפי' און די ''איד'' איז נאך אריין בילדער פון פרויען אזוי ווייט ווי אין תשמ''ג, און אין די ''יידישע צייטונג'' וואס איז געווען אונטער די מנחת אלעזר פון מונקאטש, איז אריין אינעם צייטונג בזמן שמחת נשואי בתו, א בילד פונעם כלה!!, אזוי אויך און אלע אלע פרומע צייטונגען אדרבה דוק ותשכח, איז אויב אזוי פרעגט זיך די קשיא למה? פארוואס האט מען אינגאנצען דיסקרימענירט די מין נקבה, אז מען קען עס נישט געפונען ביי אונז (נאר אומצניעות'דיגע גויטע'ס אויפן גאס), נישט קיין עכטע בילד, נישט קיין געמאלענע, נישט אין קיין נייעס, נישט אין קיין עדווערטייזמענט, היינט גייט דאך אלעס מיט בילדער פעלט דאס אויס מער, ווי אזוי דארפען פרויען אין מיידעלעך דאס אויפנעמען? ווי איז די נארמאלקייט? ווי איז די המשך צום דרך אבותינו? ביטע ענטפערט א גרויסע דאנק.

[פארשטאנד]

זוכענדיג אין אלטע כתבי יד פאר מיין ארבייט צו דאקומענטירן די לבוש פון אונזערע עלטערן אין מיטל אלטער, בין איך אנגעקומען צו די "טרייפארטייט מחזור" פונעם פערצענטן יארהונדערט אינעם בריטישן לייברערי, ווי די מחזור ווערט געעפענט מיטן פאלגענדן בילד:

פרויען פאר פייגלעך ביי מתן תורה

אויב מיינט איר אז דאס איז א צופאל, דאן קוקט שפעטער אינעם מחזור, ביי מגילת רות, און איר טרעפט דאס:

פרויען פאר פייגלעך ביי די מעשה פון רות

דאס איז ווארשיינליך פון די עלסטע דאקומענטירטע "פרויען פארבאטן" פענאמינען.
(עס דארף ווערן אינטערגעשטראכן אז דאס איז א מחזור צום דאווענען, און האט אנדערע דינים ווי א צייטונג.

(ביים "פייגלעך הגדה" זענען סיי מענער און סיי פרויען געטוישט געווארן צו פייגלעך)

[ראובן]

א שיינע הוספה, הרב @פארשטאנד. אויב דו שטויסט זיך אן אין אביסל מער אינפארמאציע, וואס ערקלערט די פענאמען אינעם קאנטעקסט פון יענער תקופה, ביטע טייל דא מיט.

[הדסים]

מיין אינגעל האט אהיימגעברענגט פאר יו"ט אפאר צעטלעך פאר חזרה וכדומה. ב"ה זיי האבן אויסגעמעקט די פנימ'ער פון די מיידלעך. (מען רעדט פון אן אלטע בילד געמאלן מיט א פען).

אכשר דרא.