אישתישבי האט געשריבן:דער צאנזער רב ברענגט פין ליקוטי מהר"ן, עס קען זיין אז כאטש די רוסישע רבי'ס האבן געפירט א גרויסע התנגדות מוז נישט זיין אז די פוילישע האבן מיטגעהאלטן, און דער חוזה און דער קאזניצער מגיד האבן געקענט געבען הסכמות.
רביה''ק זי''ע האט געשריבן:און אפשר פארקערט? די געדרוקטע הסכמה פונעם רבי'ן פון לובלין איז %100 באשטעטיגט און די שמועות פון די צדיקים וואס האבן זיך אויסגעדרוקט קעגן רבי נחמן זענען געפעלשט, פרעג מיר אפ.
און בכלל וואס זאל א פוילישע רבי האבן קעגן רבי נחמן? דוד אסף אין זיין בוך ברענגט א קלארע עדות פון ר' דוד'ל טאלנער אז די גאנצע התנגדות איז ריין פאליטיק און קאנקורענץ, די פוילישע רביס האבן גארנישט געהאט מיט די גאנצע געשעפט, אפשר איז דאס אויך געפעלשט? דא קומט זייער שטארק אריין Occam's razor...
אבטולמוס האט געשריבן:וואס איז געווען דער טעם פונעם ערשטן מוציא לאור נישט צו דרוקן די הסכמות?
לשם יחוד האט געשריבן:אינטער די הסכמות שטייט - לכאורה געשריבן ביי רבי נתן - ״...ומרוב ענוותנותו העצום לא אבה להדפיסם, ומרוב הזמן נאבדו רוב ההסכמות״.
דאס איז געשריבן געווארן אין מהדורה שנייה, אז מהאט געטראפן דריי הסכמות.
אין די נעקסטע הדפסה האט מען צוגעלייגט נאך צוויי, פון די רבי פון לובלין מיט דער קאזניצער מגיד.
סהאט מיר קיינמאל נישט געפאלן די גאנצע מעשה, סשמעקט עפעס נישט גוט.
כרם זית האט געשריבן:לדאבון לבי איז מיין ארטיקל קוים צענומען געווארן (קען זיין ווייל די עולם דא איז מער אין די גיסטע פון מאסקאוויטש צימעס...). און די ביסיל וואס האבן יא רעאגירט טוען בכלל נישט אריינגיין אין מיינע טענות.
חסידישער_ספקן האט געשריבן:איך בין נישט קיין חוקר אין די ביאגראפיע פון הרה"ק החוזה מלובלין זיעועכי"א, און איך בין נישט באקאנט אין אלע הסכמות וואס ער האט יא געשריבן בחייו, אבער פון צוויי אנדערע הסכמות ווייס איך און אפשר קען מען זעהן צו עס ענדלט.
דא איז זיין הסכמה אויף ספר נועם מגדים:
און דא איז די הסכמה אויף ספר צאן קדשים (געדריקט אין גמרא מסכת זבחים), אגב איז כדאי צו זעהן די הקדמה. די חוזה שרייבט דארט גאר וואונדערליך.
אין ביידע הסכמות חתמ'עט די חוזה מער ווי זיין נאמען און לייגט צו די שטאט "מלאנצוט החונה פה לובלין". אזוי אויך אין ביידע הסכמות שרייבט ער אז ער וועט עס קויפען און אנדערע זאלן עס קויפען. ביי די הסכמה אויף ליקוטי מהרן פעלט דאס.
נאך אן אינטרעסאנטע סתירה איז דא אין די הסכמה. אנפאנג שרייבט דער חוזה: "הלא הוא מחותני חביבי וידידי" און סוף בריוו שרייבט ער "כה דברי האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו". ער האט אים געקענט אדער נישט?
לשם יחוד האט געשריבן:די טעם פארוואס מהאט עס נישט געדריקט שטייט אנדערש, אז סאיז מחמת רוב ענוותנותו.
כרם זית האט געשריבן:חסידישער_ספקן האט געשריבן:איך בין נישט קיין חוקר אין די ביאגראפיע פון הרה"ק החוזה מלובלין זיעועכי"א, און איך בין נישט באקאנט אין אלע הסכמות וואס ער האט יא געשריבן בחייו, אבער פון צוויי אנדערע הסכמות ווייס איך און אפשר קען מען זעהן צו עס ענדלט.
דא איז זיין הסכמה אויף ספר נועם מגדים:
און דא איז די הסכמה אויף ספר צאן קדשים (געדריקט אין גמרא מסכת זבחים), אגב איז כדאי צו זעהן די הקדמה. די חוזה שרייבט דארט גאר וואונדערליך.
אין ביידע הסכמות חתמ'עט די חוזה מער ווי זיין נאמען און לייגט צו די שטאט "מלאנצוט החונה פה לובלין". אזוי אויך אין ביידע הסכמות שרייבט ער אז ער וועט עס קויפען און אנדערע זאלן עס קויפען. ביי די הסכמה אויף ליקוטי מהרן פעלט דאס.
נאך אן אינטרעסאנטע סתירה איז דא אין די הסכמה. אנפאנג שרייבט דער חוזה: "הלא הוא מחותני חביבי וידידי" און סוף בריוו שרייבט ער "כה דברי האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו". ער האט אים געקענט אדער נישט?
אין חלק ב פון מיין ארטיקל ווערט אויסגעשמיסט ביידע טענות.
חסידישער_ספקן האט געשריבן:איך בין נישט קיין חוקר אין די ביאגראפיע פון הרה"ק החוזה מלובלין זיעועכי"א, און איך בין נישט באקאנט אין אלע הסכמות וואס ער האט יא געשריבן בחייו, אבער פון צוויי אנדערע הסכמות ווייס איך און אפשר קען מען זעהן צו עס ענדלט.
דא איז זיין הסכמה אויף ספר נועם מגדים:
און דא איז די הסכמה אויף ספר צאן קדשים (געדריקט אין גמרא מסכת זבחים), אגב איז כדאי צו זעהן די הקדמה. די חוזה שרייבט דארט גאר וואונדערליך.
אין ביידע הסכמות חתמ'עט די חוזה מער ווי זיין נאמען און לייגט צו די שטאט "מלאנצוט החונה פה לובלין". אזוי אויך אין ביידע הסכמות שרייבט ער אז ער וועט עס קויפען און אנדערע זאלן עס קויפען. ביי די הסכמה אויף ליקוטי מהרן פעלט דאס.
נאך אן אינטרעסאנטע סתירה איז דא אין די הסכמה. אנפאנג שרייבט דער חוזה: "הלא הוא מחותני חביבי וידידי" און סוף בריוו שרייבט ער "כה דברי האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו". ער האט אים געקענט אדער נישט?
טאמבל סאס האט געשריבן:סקען נישט זיין אז מחותני איז ר' נתן אדער סיי ווער ס'האט אים געבעטן פאר די הסכמה און איננו מכירו איז אויף ר' נחמן? This already sounds too obvious to be a mistake.
חסידישער_ספקן האט געשריבן:אין ביידע הסכמות חתמ'עט די חוזה מער ווי זיין נאמען און לייגט צו די שטאט "מלאנצוט החונה פה לובלין". אזוי אויך אין ביידע הסכמות שרייבט ער אז ער וועט עס קויפען און אנדערע זאלן עס קויפען. ביי די הסכמה אויף ליקוטי מהרן פעלט דאס.
נאך אן אינטרעסאנטע סתירה איז דא אין די הסכמה. אנפאנג שרייבט דער חוזה: "הלא הוא מחותני חביבי וידידי" און סוף בריוו שרייבט ער "כה דברי האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו". ער האט אים געקענט אדער נישט?
חסידישער_ספקן האט געשריבן:כרם זית האט געשריבן:חסידישער_ספקן האט געשריבן:איך בין נישט קיין חוקר אין די ביאגראפיע פון הרה"ק החוזה מלובלין זיעועכי"א, און איך בין נישט באקאנט אין אלע הסכמות וואס ער האט יא געשריבן בחייו, אבער פון צוויי אנדערע הסכמות ווייס איך און אפשר קען מען זעהן צו עס ענדלט.
דא איז זיין הסכמה אויף ספר נועם מגדים:
און דא איז די הסכמה אויף ספר צאן קדשים (געדריקט אין גמרא מסכת זבחים), אגב איז כדאי צו זעהן די הקדמה. די חוזה שרייבט דארט גאר וואונדערליך.
אין ביידע הסכמות חתמ'עט די חוזה מער ווי זיין נאמען און לייגט צו די שטאט "מלאנצוט החונה פה לובלין". אזוי אויך אין ביידע הסכמות שרייבט ער אז ער וועט עס קויפען און אנדערע זאלן עס קויפען. ביי די הסכמה אויף ליקוטי מהרן פעלט דאס.
נאך אן אינטרעסאנטע סתירה איז דא אין די הסכמה. אנפאנג שרייבט דער חוזה: "הלא הוא מחותני חביבי וידידי" און סוף בריוו שרייבט ער "כה דברי האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו". ער האט אים געקענט אדער נישט?
אין חלק ב פון מיין ארטיקל ווערט אויסגעשמיסט ביידע טענות.
ווי איז די חלק ב?
נקודת-אמת האט געשריבן:דאס אז ס'שטייט אנדערש די נוסח החתימה, איז לדעתי א ראיה אויף פארקערט, דמה לי לשקר?
(כלומר מסברת המיגו, שאם היה משקר היה מוצא שקר יותר טוב, ואם היו ממציאים הסכמת הרה"ק מלובלין, היו מעתיקים כמו הסכמות אחרות, {יש הרבה מאוד}),
דאס אז ער זאגט נישט אז ער וועט קויפן, איז פשוט ווייל ס'איז אנדערש די הסכמות,
נקודת-אמת האט געשריבן:די אנדערע ספרים איז א הסכמה אויף א מענטש, אז אט דער ידיד מיינע וואס איך קען איהם (נאך פאר ווען ער האט ארויסגעגעבן א ספר) און יעצט (האלט ער ביים ארויסברענגען זיינע דיבורים על מכבש הדפוס) אשר על כן רוף איך ארויס אז מ'זאל עם שטיצן, קויפן זיין ספר, נישט משיג גבול זיין, איך אליינ'ס וועל זיין נאה דורש ונאה מקיים,
נקודת-אמת האט געשריבן:אויף ליקוטי מוהר"ן, שרייבט דעם רעבי'ן פון לובלין, אז דא האט ער שוין געליינט די גיליוני הספר וואס מ'גייט דרוקן, און ער איז נתפעל געווארן פונעם תוכן הדברים, אשר על כן, על אף ער קען נישט פערזענליך ר' נחמן'ן האלט ער אז ס'לוינט זיך צו קויפן די ספר וויבאלד ס'ערהאלט ווערדפולע תוכן.
דעם הייליגען לובלינער מחמת רוב התפעלותו פון דברי רבי נחמן'ן, באטיטל'ט ער עם מיט'ן שענסט'ן און בעסט'ן, מיט די גרעסטע דברי ידידות בשעריך, דאס איז אלט'ס וועגן די תוכן הדברים וואס ער האט שוין געליינט מדברי תורתו.
נקודת-אמת האט געשריבן:ביי מיר קיין איינס פון דיינע קשיות זענען קיין קשיות נישט.
נקודת-אמת האט געשריבן:אז דו פארשטייסט די תוכן ההסכמה וועסטו פארשטיין די חילוק, נוסח החתימה קען זיין סיבה לשינויין, (אולי מחמת שינוי מקום המצאו בשעת כתיבת ההסכמה).
טאמבל סאס האט געשריבן:אה. אבער נאכאלס, ס'קען נישט זיין אז אמאל האט מען זיך געקענט משדך זיין אהן זיך פערזענליך קענען?
הנה יד כתובה אלי באצבע אלקים חרות אשר שלח אלי חד מן קאמייא הלא הוא מחותני חביבי וידידי הרב המאור הגדול איש קדוש מופת הדור נר ישראל פטיש החזק עמוד הימיני מו"ה נחמן נ"י ליקוטים המלאים לה אמיר מלא וגדוש ביראת אלקים בדברים מושכלים שכל אלקים ועיינתי בהם על נכון. והנה מאד ישרו בעיני דברים נבבדים כאלו ולית דין צריך בושש. כי הדברים מאליהם יעידון ויגידון דבר אמת לאמיתו לפי עניינו ודברי אלקים חיים. והנה האי גברא רבא לא צריך לדידי ולא לדכוותי כי מה אני ומה חי שפל ונבזה חדל אישים ומעולם לא הלכתי בגדולות ובנפלאות ממני ליתן הסכמה על ספרים חדשים אמנם לאהבת האמת אמרתי ענוותנותיה דמר גרמא לי והנני מן המסכימים להוציא לאור תעלומות חכמה והנני לא אבא על הלטותא אשר יעשה כמותה בהדפסה בערך עשרה שנים מיום דלמטה בי בלא זה ליקום בארור אשר ישיג וכו' ולהשומע תבוא עליו ברבת טוב. היום יום גימל כ"ו ימים לחודש טבת תקס"ח לפ"ק פה לובלין. כ"ד האוהבו הגם שאינני יודעו ומכירו ומצפה טובתו ובריאותו ושלומו תמיד.
יעקב יצחק במוהר''ר אברהם אליעזר הלוי הורוויץ
הגם שאין דרכי להתנהג בגדולות ליתן הסכמה על איזה ספר
הגם שאין דרכי להתנהג בגדולות כי ידוע אנוש ערכו שאיני לא רב ולא מגיד
הנה ידוע ליודעי, שאין דרכי להתנהג בגדולות ומה גם ליתן הסכמה על ספר
הנה ידוע ענייני לכל יודעי מכירי שדרכי תמיד לטמון ידי מליתן הסכמה על שום ספר
באניצער וואס לייענען דעם פארום: נישטא קיין אנליין באניצער און איין גאסט