ערליכע אידן זענען מענטשליך

[הוגה]

[justify]ערליכקייט און מענטשליכקייט איז איינס. מענטשליכקייט איז קיינמאל קיין סתירה צו ערליכקייט. דער וואס מיינט אז בלית ברירה מוז ער זיין אוממענטשליך כדי צו קענען בלייבן ערליך, ווייסט נישט וואס ערליכקייט מיינט. ליידער ליידער הערט מען היינט און מען זעהט אסאך א. ג. ערליכע אידן און אפילו משפיעים ומנהיגים וואס פירן זיך אויף אוממענטשליך בשם רעליגיע און ערליכקייט. איך ווילך דא מקדיש זיין אן אשכל צו צייגן ווי ריכטיגע ערליכע אידן האבן זיך ווייטער אויפגעפירט מענטשליך, אפילו ביי פעלער וואס לפי קט שכלם פון מאנכע האט עס אויסגעזעהן ווי עס איז א קאמאפראמיס אויף ערליכקייט.

דא האט איר פון די 'עיתון בשבע' פון ראש השנה. הצדיק רבי אריה לוין ז"ל פון ירושלים האט ארויסגעוואקט פון שול מוצאי יום כיפור באלד נאך נעילה. א יעדער איינער דא קען זיך פארשטעלן די געהויבענע געפילן פון קדושה וואס מען פילט מוצאי יום כיפור, און די געוואלדיגע קבלות וואס מען האט זיך פארגענומען אין דעם פארגאנגענע פיר און צוואנציג שעה צו זיין ערליך און פיין, ספעציעל אזא צדיק ווי רבי אריה לוין. ווען רבי אריה האט ארויסגעוואקט פון שול איז צוגעגאנגען א שיינע פרוי מיט אויפגעדעקטע האר און געזאגט אז זי וויל עפעס אדורך רעדן מיט אים. רבי אריה איז געגאנגען צום זייט און געשמועסט מיט איר פאר אפאר מינוט. ער האט די גאנצע צייט גערעדט בסבר פנים, קוקענדיג אויף איר מיט רעספעקט די גאנצע צייט.

דאס איז נישט קיין גרויסע גדולה, אדרבא, עס איז א דבר פשוט. אבער ליידער בימינו פירן זיך זייער אסאך חרדים און "ערליכע אידן" נישט אויף אזוי, וממילא דארף מען זיך כסדר דערנאנען אז זיין מענטשליך איז זיין ערליך. אגב, עס איז באקאנט אז די סאטמארער רב פלעגט אויף קוקן פרויען אין פנים בשעת'ן רעדן מיט זיי, און ספעציעל ביי משפחה קרובים האט ער געשמועסט מיט זיי מיט א באקוועמליכקייט.

.[/justify]