אנכי הרואה

[יאיר]

אחידה לכם חידות
עמוקות וסתומות
אנכי הרואה פלאות
נסתרות ונעלמות

עיני רואה ואוזני שומעת
הגדת הרקיע וסיפורי השמים
הבעת אומר וחוות דעת
של לילה ללילה ויום ליומיים

*

אני שומע שיחת דקלים
גינת ורדים ושורות הכרמים
מחיאת כפיים של עצי השדה
ורינת ההרים גבוהים ורמים

אני מבין קשקוש עץ וענף
ואני מקונן עם בנות יענה
אאזין לצפצוף צפור כל כנף
אל קול התור ובני יונה

אני מקשיב לשירת עשבים
ואצרפם כרועה לניגונים
אני צועק בלי נשמע קולי
ואתבודד בין אלפי המונים

מכנף הארץ זמירות שמעתי
צורים וסלעים מספרים קורותם
מתוכיות חום הכדור הגעתי
דרך אלפי שנים לדורותם

אשבע עיני בשלל צבעים
לובן ירח מסתכל בבושת
תכלת הדומה לרקעים
ובשר אדם מבהיק כנחושת

אודם תפוח וכסף צרוף
גלי ים כאבני שיש עשת
גפן ארגוון ואתרוג צהוב
וגווני אור הנראים בקשת

טלית שחורה פרוסה בשחקים
ובו קבועים גחלים לוחשות
כוכבים מנצנצים זיו מפיקים
סודות הבריאה מרחשות

אחזה למעלה באיורים
אריה בתולה ומאזניים
שור טלה וגדי מצויירים
ונתיב החלב לבן שיניים

אני מרגיש חיבה פורחת
קרני שמש בבוקר זורח
אני שומע גלגל חמה צורחת
ישיש כגבור לרוץ אורח

אנכי הרואה את הקולות
נוראות רעמים וברקים
ואזני שומעת בכיות גדולות
חשכת מים עבי שחקים

אני מפליא אריות בגאונותם
הוד חברבורות נמרים העזים
ואני מרגיש טוהר תמימותם
בהמות דקות, כבשים ועזים

בחכמת הפיזיקה וכימיה
אטהר נפשי בהם כליל
בגל נעול בריכות בחשבון
אטבול שכלי כבמעין צלול

נפלאת בעיני גודל תעלומה
כח המושך בלי דחיפות
תליית ארץ על בלימה
וסיבובי כוכבי לכת מרחפות

אלקטרונים מעופפים זוהר מפיצים
בני אדם משתמשים בכוחות חבויות
חלוקת חלקיקים בגערה מתפוצצים
ויושב בשמים משחק בקוביות

*

אני המצאתי תרף ומזור
לרפאות חולי האהבה
גם חפרתי באר מים חיים
לכבות מדון כאש להבה

ומן הבאר ההוא אשקה
עניי דעת צמאי נפש
גם אטהר בו טמאים
אלו ששתו ממעין נרפש

אני דורש אל מתי רוח
חובר חברים בלחשים
אקרום עור גידין ובשר
להחיות עצמות היבשים

אני מעריך קדושת המיתוס
אגדות אומות בשבעים לשונות
ואני מוקיר חוויות דתיות
של עם ועם ודתיהם השונות

אנכי שומע אמרי אל
אלוהי המוסר והערכים
נאום יודע דעת עליון
לעבדו בהרבה דרכים

*

אני טוב רואי כיחידים
לחזות בנועם צפונות
ניתן לי לשון לימודים
לדבר בשבעים לשונות

אזני מילין תבחן
דברים שאינם נשמעין
וה' הודיע אותי
מה שכיסה עתיק יומין

נ. ב. השיר נכתב בדרך הפלגה וגוזמא כדרך המשוררים והפייטנים, ומטרתו לא להיכשל בעון הגאות המשוקץ, כי לאמיתו של דבר לא הגעתי לכל אלה, אלא לזרז נפש האדם לראות יופי היצירה, לשמוע שירת הבריאה, להתבונן בעומק החכמה, ולהרבות אחוה וריעות בין הבורא, הנברא, והבריאה, והחוט המשולש לא במהרה ינתק.

[איחוד פעלד]

אני מעריך קדושת המיתוס
אגדות אומות בשבעים לשונות
ואני מוקיר חוויות דתיות
של עם ועם ודתיהם השונות

אקעי, מיט וואס ביסטו מוקיר למשל איסלאם?
אדער די אלטע עגיפטישע אמונה?
ועוד ועוד.

[פלאוויוס]

ואפול על פני מול המראה ההוא! באין אומר בפי ואין מילה בלשוני.

כבוד יאיר, אלמלא לא ראיתי, לא האמנתי. מי יתן וירבו כמותך בישראל!!

[פלאוויוס]

@איחוד פעלד אויף א מראה פרעגט מען נישט קיין קשיות. איך קען נאכנישט צוריקגעווינען דאס לשון נאכ'ן דורכליינען די שורות. ווי א תשובה אויף איחוד'ס הערה, לאזט מיך ענטפערן:

אם אגדות יוון ורומא ישחר
עלילות יופיטר וונוס
לחשושי דברים מאל אחר
סוד נפשו כמוס וגנוז

אין זאת, כי אם אלו הבנות
המוזות, נערות האלים,
אל רוח החוזה הביאו מנות
ויטלטלהו קול חלילים

מי יתן כל עם ה' נביאים
כי רוחו עליהם יעיר
כי יערב באפם ריח דודאים
ועין בעין יחזו כיום יאיר!!

[אפטעמיסט]

ואני הסתובבתי בשווקים וברחובות
ראיתי בעניי כל טעם, צופים נופת
בקשתי את שאהבה עת נפשי חולת
אך קבלתי אפס, חור בגלגולת

בבית קפה שר לו המשורר ודץ
אך אני בקשתי האהבה עד שתחפץ
בקשתי ולא מצאתיהו ומעי המו
תקותי הדל, מזמן כבר תמו

[מאטי]

אני מעריך קדושת המיתוס
אגדות אומות בשבעים לשונות
ואני מוקיר חוויות דתיות
של עם ועם ודתיהם השונות

אקעי, מיט וואס ביסטו מוקיר למשל איסלאם?
אדער די אלטע עגיפטישע אמונה?
ועוד ועוד.

ווען נישט איסלאם וואלט דער רמב"ם נישט געהאט צוטריט צו מדע.

[פליקער]

בין איך דער איינציגער
איך זעי דא יאיר'ס טאלאנט
אבער קיין אהנונג וואס ער רעדט
פאעט כמו ר' אליעזר הקליר אן רוח הקודש
ברויך מען זיך ווענדן צים מחזור המפורש
אדער ר' לעמל'ס אשר שמינה

[לית דין בר נש]

יאיר די ביסט א גאון!

[ברסלבער]

יאיר, געוואלדיג איז נישט דאס ווארט! זאג נאר, וואס קענסטו נישט?

[יאיר]

בין איך דער איינציגער
איך זעי דא יאיר'ס טאלאנט
אבער קיין אהנונג וואס ער רעדט
פאעט כמו ר' אליעזר הקליר אן רוח הקודש
ברויך מען זיך ווענדן צים מחזור המפורש
אדער ר' לעמל'ס אשר שמינה

ניין ביסט נישט דער איינציגער.
עניוועי, היינט בין איך אויף דיין זייט. איך הער נישט און איך זע נישט. מיינע אויערן זענען פארטייבט פון דעם קול נהי מציון, און מיינע אויגן זענען פארטונקלט פון געוויין.
היינט וועל איך זיך אויסבארגן וואס איך האב געשריבן ערגעץ אנדערש:
יאמער, גאט, יאמער!
קלני מראשי, קלני מזרועי
דו האסט זיך פארקערפערט
אין אומבאגרייפבארער ענגשאפט
דו האסט זיך איינגעוויקלט
אין א שניינדנדער ווייטאג
דו האסט זיך איינגעהילט
אין א טלית רויט פון בלוט
דיין נשמה צאפלט
ווי א געשטאכענער גוסס
מיט עקשנות האלט אן
א פארפייניגטער אטעם

[יואב]

יאיר, א מייסטערווערק. דיין טאלאנט איז נאך א ווינקל אינערהאלב דער פענאמענאלער בריאה פון וואנען דער מענטש קען און ברויך כאפן התפעלות.

איך מיין אז אונזער יאיר פארדינט א נאבעל-פרייז. אין לויף פונעם יאר האט ער לכאורה באוויזן אנצורירן די מערסטע נושאים אינערהאלב די פילע צווייגן בחכמה ומדע פער ניק. ולמה נקרא שמו יאיר, שהאיר עיניהם של ישראל בחכמתו.

[יאיר]

יאיר, געוואלדיג איז נישט דאס ווארט! זאג נאר, וואס קענסטו נישט?

בעסער אז מען רעדט נישט דערוועגן.
אגב, איין שטיקל האב איך ספעציעל אריינגעלייגט לכבודך.

[יאיר]

יאיר, א מייסטערווערק. דיין טאלאנט איז נאך א ווינקל אינערהאלב דער פענאמענאלער בריאה פון וואנען דער מענטש קען און ברויך כאפן התפעלות.

איך מיין אז אונזער יאיר פארדינט א נאבעל-פרייז. אין לויף פונעם יאר האט ער לכאורה באוויזן אנצורירן די מערסטע נושאים אינערהאלב די פילע צווייגן בחכמה ומדע פער ניק. ולמה נקרא שמו יאיר, שהאיר עיניהם של ישראל בחכמתו.

יישר כח.
ענדליך אז איך בין שוין זוכה אין דעם נאבעל פרייז, גייט עס פאר מיין אנאנימער ניק.

[לעיקוואד]

זייער שיין און כולל צופיל ענינים דן צו זיין אויף איין מאל.
ושלא להשאיר הנייר חלק שלא יאמרו כאן אייועלט שכולם משבחים ומפארים ואין מגיד פשע מול מליץ יושר, עס איז אביסעל ג'ענעריק די נוסח און די אוישטעל פון דער פאעם. איך האב ליב פאעטרי וואס איז אביסעל מער אבסטראקט און מרומז, עס איז אבסעל בארינג אז אלע מליצות ונוסחאות זענען אזוי פונקט ווי זיי זענען ביים אלטען, מיש אביסעל צאם אלטע מיט נייע מליצות, שטעל צאם פון דאס ניי א ווארט צו א ווארט, האב נישט מורא, עס וועט זיין ווייניגער צפוי און מער אריגענעל און קריעיטיו.

[יאיר]

זייער שיין און כולל צופיל ענינים דן צו זיין אויף איין מאל.
ושלא להשאיר הנייר חלק שלא יאמרו כאן אייועלט שכולם משבחים ומפארים ואין מגיד פשע מול מליץ יושר, עס איז אביסעל ג'ענעריק די נוסח און די אוישטעל פון דער פאעם. איך האב ליב פאעטרי וואס איז אביסעל מער אבסטראקט און מרומז, עס איז אבסעל בארינג אז אלע מליצות ונוסחאות זענען אזוי פונקט ווי זיי זענען ביים אלטען, מיש אביסעל צאם אלטע מיט נייע מליצות, שטעל צאם פון דאס ניי א ווארט צו א ווארט, האב נישט מורא, עס וועט זיין ווייניגער צפוי און מער אריגענעל און קריעיטיו.

סתם להעיר: דעם שיר האב איך ספעציעל געמאכט באזירט אויף תנ"ך וקצת חז"ל.
ולהעיר עוד: ס'איז אסאך מער קריעטיוו און שווערער צו אריינשטעלן אלטע מליצות אין א נייע פיוט.
ועוד קצת: ביסט נישט דער איינציגער וואס כאפט נישט די רמזים

[לעיקוואד]

כ'האב געטראכט טאקע פון די תירוצים. נאר טאקע פארוואס נישט אויסשמועסען.. שרייב יעצט א פירוש..

[יידל]

אני מעריך קדושת המיתוס
אגדות אומות בשבעים לשונות
ואני מוקיר חוויות דתיות
של עם ועם ודתיהם השונות

אקעי, מיט וואס ביסטו מוקיר למשל איסלאם?
אדער די אלטע עגיפטישע אמונה?
ועוד ועוד.

ער זאגט נישט אז ער איז מוקיר איסלאם נאר די חוויות הדתיות און די מיטוסים. אין אנדערע ווערטער, תוכו אכל וכו'.

[יאיר]

מערצעשעם ווען שלום בערגער וועט ארויסגעבן דעם פירוש אויף זיינע שירים וועל איך נאכפאלגן מיט מיינע.
ערנסט גערעדט, א פייטן וואס שרייבט א פירוש אויף א פיוט איז ווי א בדחן וואס איז מסביר זיינע זשאוקס.

[לעיקוואד]

איך זעה נישט וואס איז שלעכט, דער חתם סופר האט געשריבען פירושים אויף זיינע שירים.

אפשר ווילסטו אז מען זאל דיר אינטערוויוען און אויספרעגן אזוי בדרך כבוד וואס ליגט טיף אינטער דיינע מליצות, און דו וועסט אזוי מאכן מיט די אקסלן נעה איך ווייס נישט.. שרייבט עטס לאנגע מאמרים שפעקולירען, איך האב זיך סתם אזוי געשריבען.. כמנהג גדולי הפייטנים.

[יידל]

מהיכי תיתי? זיי דיר דער פייטן און דער מטה לוי ביינאזאם. אזא איש האשכולות אזא.
--
לעיקוואד האקט ענליך

[יאיר]

באמת האלט איך אז די רמזים זענען גרינג צו פארשטיין פאר ווער עס האט געלערנט אביסל תנ"ך און קען א משהו סייענס, איך גלייב אז רוב עולם האט פארשטאנען אלעס. און ניין, כ'האב נישט אזעלכע מאדנע אבסטראקטע רמזים וואס מען דארף זיצן שבע נקיים צו אויסטראכטן אן אייגענעם פשט ווייל דער משורר האט גארנישט געמיינט. אבער אויב עס זענען דא אסאך וואס פארשטייען נישט וועל איך געבן מראי מקומות און זאל דער עולם אויפהערן ליינען שירים און זיך זעצן לערנען.

[פלאוויוס]

דיין פיוט איז ארויס אקוראט ווי דו האסט באגערט יאיר.

איך גלייב נישט אז פירושים וואלטן געהאלפן אין דעם פאל, ווייל ס'איז נישט קיין ענין פון פארשטיין, נאר פון ערפארן.

[ברסלבער]

יאיר, געוואלדיג איז נישט דאס ווארט! זאג נאר, וואס קענסטו נישט?

בעסער אז מען רעדט נישט דערוועגן.
אגב, איין שטיקל האב איך ספעציעל אריינגעלייגט לכבודך.

איך פרוביר צו טראכטן וועלכע. אפשר דאס?

אני מקשיב לשירת עשבים
ואצרפם כרועה לניגונים
אני צועק בלי נשמע קולי
ואתבודד בין אלפי המונים

[יאיר]

יא. אקעי, כ'האב עס נישט ממש אריינגעשטעלט לכבודך, אבער כ'האב דיך אינזין געהאט ביים שרייבן.

[ברסלבער]

איך האב הנאה צו הערן אז איינער האט מיר אינזין...

כִּי כָל רוֹעֶה וְרוֹעֶה יֵשׁ לוֹ נִגּוּן מְיֻחָד לְפִי הָעֲשָׂבִים וּלְפִי הַמָּקוֹם שֶׁהוּא רוֹעֶה שָׁם, כִּי כָל בְּהֵמָה וּבְהֵמָה יֵשׁ לָהּ עֵשֶׂב מְיֻחָד, שֶׁהִיא צְרִיכָה לְאָכְלוֹ. גַּם אֵינוֹ רוֹעֶה תָּמִיד בְּמָקוֹם אֶחָד. וּלְפִי הָעֲשָׂבִים וְהַמָּקוֹם שֶׁרוֹעֶה שָׁם, כֵּן יֵשׁ לוֹ נִגּוּן. כִּי כָּל עֵשֶׂב ועֵשֶׂב יֵש לוֹ שִׁירה שֶׁאוֹמֵר, שֶׁזֶה בְּחִינַת פֶּרֶק שִׁירָה, וּמִשִּׁירַת הָעֲשָׂבִים נַעֲשֶׂה נִגּוּן שֶׁל הָרוֹעֶה.