זכור ימות עולם (היום יום)

[געוואלדיג]

והעיקר שכחתי, א דאנק פאר אפדעיטן כסדר.

[שעפטל]

אין דעם טאג האט רב חסדאי קרשרש, מגדולי קדמוני חכמי ספרד, געשריבן דעם באקאנטן בריוו צו קהלות אוויניאון, שרייבנדיג מיט הארצרייסנדע ווערטער די צרות און גזירות וואס זענען באפאלן די אידן אין שפאניע אין יאר קנ"א, מיט פילע קדושים הי"ד הנאהבים והנעימים, דערונטער אויך דער בן יחיד פון רב חסדאי, וועלכער איז אומגעקומען עקדה"ש זייענדיג א חתן אין עלטער פון 20 יאר. ווי דער גאון שרייבט בלש"ק: "רבים קידשו שם שמים ובתוכם גם בני יחידי, חתן בן כ' שנה, שה תמים העליתיו לעולה, אני אצדיק עלי הדין ואתנחם לטוב חלקו."

ה'קנ"ו: די הערשער אין עסטרייך לייגן ארויס א גזירה צו באגרעניצן די רעכטן פון אידן אין לאנד.

ה'של"א: א שווערע ערדציטערניש האט געטרייסלט אין פערארא, איטאליע, אבער בחסדי ד' איז קיין שום איד נישט געשעדיגט געווארן.

[שעפטל]

ד'תתקכ"ח: אין ווירמייזא איז אומגעקומען עקד"ה רבינו דוד בן רבי לוי הי"ד.

ה'שע"א: פילע אנוסים הי"ד זענען אומגעקומען עקד"ה דורך די שפאנישע אינקוויזיציע.

[שעפטל]

ה'נ"ו וי"א ה'נ"ז: א באפעל ערשיינט אין סיציליע, איטאליע, וואס פארבאט אידישע דאקטוירים צו באהאנדלען, להבדיל, גויאישע פאציענטן.

ה'תקט"ו: א מעכטיגער ערדציטערניש איז באפאלן ליסבאן, די הויפטשטאט פון פארטוגאל, און עס האט פארניכטעט רוב געביידעס אין שטאט, דערונטער אויך די הויפט געביידעס פון די שפאנישע אינקוויזיציע אין לאנד.

ה'תקע"ח: אין דעם טאג האט א בריטישער מיניסטער פארגעשטעלט פאר'ן צאר פון רוסלאנד די ערשטע געדאנק אז אידן זאלן גרינדן אן אייגענע רעגירונג אין ארה"ק.

ה'תש"ה: דער לעצטער טייל פון חורבן אונגארן ביים צווייטן וועלט קריג - נאכדעם וואס די ציוניסטישע אגענטורן גראבן אונטער די רעטונג פלענער צו ראטעווען די פארבליבענע אידן אין אונגארן, האט זיך אין דעם טאג נאכאמאל אנגעהויבן די דעפארטאציעס פון אידן אין בודאפעסט קיין אוישוויץ.

[שעפטל]

ג'תקצ"ז וי"א ג'תרכ"ב: דער טאג איז געווען א יום טוב בימי בית שני, באלד אין די ערשטע צייט נאך נס חנוכה, ווען די שטיינער פון מזבח וואס זענען נטמא געווארן דורך די יוונים זענען באזייטיגט געווארן פון בית המקדש.

ה'ל"ח: די בריטישע קעניגרייך ארעסטירט נאנט צו זיבן הונדערט אידן און פארשיקן זיי צום טרויעריגן טורמע פון "טאוער אוו לאנדאן." טייל פון די אידן, דערונטער רבנים וגאונים וראשי הקהלה, זענען אומגעברענגט געווארן עקד"ה, און די אנדערע זענען צוגערויבט געווארן פון אלע זייערע פארמעגנס. [וי"א י' חשון]

ה'רפ"ז: נאכ'ן אקופירן בודא(פעסט) א קורצע צייט, זענען די טערקן פארטריבן געווארן דורך די אונגארישע מאדיארן, און מיט זיי האבן די אונגארישע אויך פארטריבן די אידן פון די הויפטשטאט.

ה'תק"ו: אין דעם טאג איז געווען א גזירת גירוש אויף די אידן אין פרעשבורג-בראטיסלאווא.

[שעפטל]

ה'תל"ח: אין דעם טאג זענען עטליכע גרויסע אידן אין קראקא אומגעקומען עקד"ה, קדושים וטהורים רבי אורי שרגא בן רבי אלי' הכהן, רבי משה בן רבי שמואל, רבי יעקב בן רבי מאיר, און הק' רבי יהושע בן רבי שמואל, הי"ד.

ה'תש"ג: אין דעם טאג האבן די דייטשע און אקסיס קרעפטן קאפיטולירט ביים היסטארישן "שלאכט פון על אלאמיין" אין צפון עגיפטן, און די אליאירטע קרעפטן אין שפיץ פון די בריטישע ארמייען האבן אפגעהאלטן א טריאומפאלן זיג. דער דורכפאל האט געענדיגט די פינסטערע חלומות פון די נאציס צו דערגרייכן ארץ ישראל, און דאס יהדות החרדית אין ארה"ק איז בחסדי ד' ניצול געווארן פון די מלחמה לפליטה גדולה.

[שעפטל]

ג'תי"ג: אין מגילת תענית ווערט דער טאג באשטימט פאר א יום טוב, ווייל נאך גלות בבל, ווען די אידן זענען צוריק געקומען קיין א"י, האבן די כותיים געוואלט אפהאלטן די אידן פון זיך באזעצן אין פילע שטעט, און האבן אפילו אויפגעבויט א מויער. אין דעם טאג האבן זיך די אידן געשטארקט אויף די כותיים און זיך באזעצט אין די אלע שטעט, גערופן אין מג"ת אלס "ערי נברכת," אלס "געבענטשטע שטעט.

ג'תרנ"ב: בימי בית שני האבן די חשמונאים באזיגט די שומרונים און חרוב געמאכט זייער באזע אויפ'ן הר גריזים.

[שעפטל]

ה'רל"ח: אין דעם טאג איז געגרינדעט געווארן די שפאנישע אינקוויזיציע צו צווינגען אידן צו שמד ח"ו אדער ווערן אומגעברענגט עקד"ה. די אינקוויזיציע איז עווענטועל פארשפרייט געווארן צו פארטוגאל, און עטליכע לענדער אין דרום אמעריקע, ארויף ביז מעקסיקא, פירנדיג אזויפיל טויזנטער אידן הי"ד צו שטארבן עקד"ה אויסשרייענדיג "שמע ישראל", ביז די אינקוויזיציע איז בטל געווארן ח' תמוז תקצ"ד.

ה'רנ"ז: ניינצן יאר שפעטער האט דער קעניג פון פארטוגאל געשטעלט דעם טאג אלס לעצטע צייט ווען אידן מוזן פארלאזן דאס לאנד אינעם ארטיגן גזירת גירוש.

ה'תר"ס: די ערשטע אידישע חתונה אין ארגענטינע, זיבן יאר נאכדעם וואס די שפאנישע הערשאפט און אינקוויזיציע איז איבערגעוועלטיגט און פארניכטעט געווארן אינעם גרויסן לאנד פון דרום אמעריקע.

[שעפטל]

א'תרנ"ז: נח ובניו, און אלע באשעפענישן, גייען ארויס פון די תיבה נאכ'ן מבול. (לשיטת ר"א)

בימי חז"ל איז דער טאג געווען א יום טוב, ווייל די צדוקים האבן געהאלטן קעגן הלכה וועגן מנחות אין ביהמ"ק, און רבי יוחנן בן זכאי האט זיי אפגעענטפערט און מען האט ווייטער געקענט ברענגען מנחות אין ביהמ"ק כהלכה.

ה'תצ"ז: אין פוזנא איז אומגעברענגט געווארן עקד"ה דער בארימטער שתדלן הק' רבי יעקב הי"ד, וועלכער איז פארכאפט געווארן אין א בלוט בלבול צוזאמען מיט הגה"ק רבי ארי' לייב הדרשן הי"ד.

ה'תרט"ז: די אמעריקאנער רעגירונג באשליסט נישט צו רעדן צו שווייץ וועגן דיסקרימינאציע קעגן אידן וואס ווערט דארט אויסגעפירט, אויך קעגן אידן מיט אמעריקאנער בירגערשאפט.

[שעפטל]

ד'תתנ"ו: די ערשטע אנהויב פון די ביטערע קרייצציגלער עפאכע האט זיך אנגעהויבן אין דעם טאג, מיט די ערשטע קריסטליכע פלאנירונגען צו גיין איבערנעמען א"י פון אראבישע הערשאפט.

ה'שנ"ג: שווערע פאגראמען און הריגות באפאלן די אידן פון בוקארעסט, רומעניע, מיט פילע קרבנות הי"ד.

ה'ת"ד: אין דעם טאג איז דער הייליגער תוספות יו"ט געווארן אויפגענומען אלס רב אב"ד קראקא.

ה'רצ"ב: אין דעם איז רבי שלמה מולכו הי"ד פארברענט געווארן עקד"ה אין מאנטובא, איטאליע, נאך א שטורמישע לעבן אלס אנוס פון שפאניע און שפעטער איינגעהילט אין קאנטראווערסיע.
גייענדיג צו די שריפה האט מען אים געוואלט צווינגען צו שמד, אבער ער האט מקדש שם שמים געווען ברבים ויצאה נשמתו באחד.

[שעפטל]

ד'ת"א: אראבער נעמען איבער די מאכט אין עגיפטן-מצרים, און געבן אפיציעלע ערלויבעניש פאר אידן צו וואוינען אין די צענטראלע שטאט אלעקסאנדריע, נאכדעם וואס א קליינע צאל אידן האבן שוין דארט געוואוינט פון זמן חורבן בית ראשון.

ה'תשס"ט: אין דעם טאג האט זיך אנגעהויבן די שוידערליכע טעראר אטאקע אין מאמבעי, אינדיע, וואו "על קאידא" האט דורכגעפירט קאארדינירטע אטאקעס אין די גרויסע שטאט במשך דריי טעג. א הויפט ציל פון די טעראריסטן איז געווען די "הערימען הויז - חב"ד שוהל," וואו זיי האבן אומגעברענגט עקד"ה די טייערע אידן קדושים וטהורים הנאהבים והנעימים, די שליחים פארפאלק הרב גבריאל נח וזוג' רבקה האלצבערג, הרב ארי' לייבוש טייטלבוים פון נ"י- א"י, הרב בנציון קראומאן, מרס. שווארצבלאט און מרס. ארפעז, ד' ינקום דמם, ויארב בבת יהודה תאני' ואני'. אבער אפילו אין די ביטערסטע מצב שיינט ארויס די השגחה פרטית, און בדרך נס איז דער קליינער - דאן - 2 יעריגער משה'לע האלצבערג ארויסגעשווערצט געווארן פון די סצענע לפליטה גדולה ולנחמה.

[שעפטל]

ה'תקמ"ג: די אמעריקאנער קרעפטן כאפן צוריק ניו יארק פון די ענגלענדער, און רופן צוריק די אידן (צווישן זיי "חיים סאלאמאן") וואס זענען אנטלאפן אין די צייט וואס די ענגלענדער האבן פארכאפט די שטאט אויף צייטווייליג, ביי די שווערע מלחמות נאכ'ן גרינדונג פון די מלכות של חסד אמעריקע.

ה'שנ"ה: אין וואלאכיי איז אריינגעקומען א נייער הערשער וועלכער האט ארויסגעגעבן א גזירה ח"ו אומצוברענגען די אידן, אבער בחסדי ד' איז די גזירה בטל געווארן און אלע אידן זענען ניצול געווארן מאפילה לאורה.

[שעפטל]

ב'תמ"ח: אין דעם טאג האט זיך אנגעהויבן די מכה פון שחין אויף די מצריים, לויט די שיטות הראשונים אז במשך די יאר פאר יציאת מצרים האט זיך אנגעהויבן א פרישע מכה אויף די מצריים יעדן חודש.

ג'שכ"א: דער אייבערשטער האט געהייסן ירמי' הנביא זאל שרייבן און ברוך בן נרי' זאל פארליינען פאר'ן מלך יהויקים, אז ער און כלל ישראל זאלן תשובה טאן ווייל עס נישט וועלן קומען ביטערע שטראפן און דער חורבן בית המקדש. דער קעניג האט אבער צוריסן די מגילה און עס פארברענט, און דעריבער איז דער טאג באשטימט געווארן אלס א תענית.

ה'תקמ"ג: אידן קומען צוריק אריין קיין ניו יארק, א טאג נאכדעם וואס די אמעריקאנער מיליטער האט צוריק געכאפט דעם שטח פון די בריטישע ארמיי, אין די שווערע שלאכטן נאכ'ן גרינדונג פון די פאראייניגטע שטאטן. אין די צייט וואס ענגלאנד האט געהאט ניו יארק האבן אידן מורא געהאט צו זיין דארט, ווערנדיג באשולדיגט אין זיך אננעמען פאר'ן "שונא" אמעריקע... אבער ווי נאר ניו יארק איז צוריק אריין אונטער די מלכות של חסד זענען די אידן צוריק געקומען.

ה'תש"ד: אין דעם טאג איז פארגעקומען די היסטארישע קאנפערענץ צווישן אמעריקאנער פרעזידענט רוזוועלט, בריטישער פרעמיער מיניסטער טשוירטשיל און רוסישער דיקטאטור סטאלין ימ"ש, אין טעהראן, איראן, וואו זיי האבן אויסגעארבייט דעם באשלוס אנצוהויבן א ריזיגע אליאירטע אינוואזיע אויף אייראפע קעגן נאצי דייטשלאנד. דער באשלוס איז געפאלן צו אינוואדירן ביי די ברעגעס פון נארמאנדי, פראנקרייך. די אינוואזיע האט זיך אנגעהויבן א האלב יאר שפעטער, און האט טאקע במשך א קנאפע יאר צייט באוויזן צו פארניכטן די נאצי קרעפטן ימ"ש און געווינען די וועלט מלחמה.

[שעפטל]

ה'תפ"ז: אידן אין ניו יארק, צענדליגער יארן פאר'ן גרינדונג פון אמעריקע, ווערן ערלויבט צו זאגן א לעגאלע שבועה אן דערמאנען גויאישע גלויבנס.

ה'תש"ב: "פורים קאסאבלאנקא" – נאכדעם וואס נאצי דייטשלאנד האט אקופירט פראנקרייך און איינגעשטעלט די ווישי רעגירונג, האבן די ווישיס אויך איבערגענומען די פראנצויזישע קאלאניעס אין צפון אפריקע, מאראקא, טוניזיע און אלדזשיר, און האבן געפלאנט אויסצופירן די גרויזאמע נאצי פלענער אומצוברענגען די טויזנטער ארטיגע אידן ח"ו. אבער אין דעם טאג איז די גזירה בטל געווארן ב"ה, ווען די אמעריקאנער ארמיי האט אינוואדירט די קאלאניעס, און די אידן זענען געראטעוועט געווארן ממות לחיים. אלס שבח והודאה און זכר צו די נסים, פראווען מאראקאנער אידן א "פורים" טאג להודות ולהלל.

[שעפטל]

דער טאג איז באשטימט געווארן אלס יום טוב בימי חשמונאים, ווייל אין דעם טאג האבן די חשמונאים באוויזן מבטל צו זיין די גזירות פון אנטיוכוס און די יוונים.

ה'תס"ג: דער הייליגער פני יהושע שרייבט אין די הקדמה פון זיין בארימטן חיבור (חלק ב' סדר נשים), אז אין דעם טאג האט פאסירט א שרעקליכע אויפרייס פון פולווער-שטויב אין צענטער פון לעמבערג (לבוב) וואס האט אויפגעטרייסלט די שטאט, און געברענגט א גרויסע ביטערע שריפה. דער הויז פונעם פנ"י איז ליידער חרוב געווארן אויפ'ן פלאץ, און עס זענען נפטר געווארן זיין פרוי און א טאכטער, און זיין מאמע, צוזאמען מיט נאך צענדליגער נפשות. דער פנ"י אליינס איז געפאלן אונטער א ברענענדיגע הויפן ברוכווארג, אבער אפילו חרב חדה מונחת וכו' אל יתייאש מן הרחמים. דער פנ"י האט באותו מעמד געמאכט א נדר צום באשעפער, אז אויב ער ווערט ניצול פון די סכנה וועט ער עוסק זיין בתורה כל ימי חייו און שרייבן א חיבור אויף ש"ס (אלס המשך צום "מגיני שלמה" פון זיין גרויסער זיידע). ווי נאר ער האט ארויסגעזאגט די ווערטער, איז בדרך נס געעפנט געווארן א וועג צווישן די חורבנות און ער איז ניצול געווארן, און כלל ישראל האט זוכה געווען צום "פני יהושע".

ה'תר"ה: "פורים אמטשיסלאוו" – אין די קליינע שטאט אין רוסלאנד איז א צארישער זעלנער געשעדיגט געווארן און א משומד האט אויפגעהעצט א בלוט בלבול אז די אידן האבן געוואלט רעוואלירן קעגן דעם צאר, און עס האט געדראעט א גאר שווערע סכנה אויפ'ן גאנצן שטאט. מען האט איינגעריסן רחמי שמים מיט תפילות און תעניתים, און בחסדי ד' איז די גזירה אינגאנצן בטל געווארן, און דער טאג איז באשטימט געווארן להודות ולהלל.

ה'תרמ"ז: הרה"ק רבי אברהם יושע העשיל זי"ע מסקווירא בן הרה"ק רבי יצחק מסקווירא זי"ע האט אמאל געזאגט פאר זיין טאטן אז ער האט געזען אין די כתבים פון הרה"ק רבי פנחס מקאריץ זי"ע אז דער טאג ג' כסלו איז א יו"ט ווייל עס איז אים געשען א נס יענעם טאג. האט רבי איציקל געזאגט, "מיין אברהם יושע העשיל וויל זיך מאכן א יו"ט מ'זאל נישט זאגן קיין תחנון, וועלן מיר אים צוליב טאן," עכלה"ק. זינט דאן האט מען אין סקווירא נישט געזאגט תחנון אין דעם טאג, און ברבות הימים איז רבי אברהם יושע העשיל טאקע נסתלק געווארן דעם טאג.
(עס ווערט טאקע געברענגט אין אמרי פנחס סיפורים דף צ"א אז ג' כסלו האט רבי פנחס געמאכט א משתה ושמחה און נישט געזאגט קיין תחנון. ער האט דערציילט א מעשה בימי הבעל שם טוב הק', ווען א בישאף און א מלכה האבן געוואלט ארויסגעבן א גזירה פון שריפת התלמוד ה"י. יענעם יאר האט דער בעל שם טוב געזאגט אין די עשרת ימי תשובה אז מען ווייזט אים מן השמים א גוטע בשורה אבער ער ווייסט נישט וואס, און מוצאי יוה"ק האט דער בעל שם טוב געזאגט אז היי-יאר וועט זיין א נס אזוי ווי בימי מרדכי ואסתר, און אזוי איז געווען אז צוויי שונאי ישראל האבן געהאט א וויסטע מפלה און די גזירה איז אינגאנצן בטל געווארן).

[שעפטל]

ג'תי"א: אין דעם טאג איז געווען די נבואה פון השי"ת צו זכרי' הנביא פון ספר זכרי' קאפיטל ז' און ח', ווי עס שטייט אין פסוק אנהויב קאפיטל ז', "בארבעה לחודש התשיעי".

ה'רפ"ו: קייזערין מאריא פון האפסבורג דינאסטיע האט ארויסגעגעבן א גירוש אויף די אידן פון פרעשבורג.

ה'תק"ב: אין דעם טאג האט די צאר'ינטע פון רוסלאנד ארויסגעגעבן דעם באקאנטן ביטערן גירוש אויף יהדות רוסלאנד.

ה'תק"ג: פורים טברי' – דער טערקישער פירער סוליימאן פאשא איז געקומען פון דמשק מיט'ן פלאן איינצונעמען די שטאט טברי'. הגה"ק רבי חיים אבולעפיא זי"ע האט געשיקט שלוחים מתפלל זיין רחמי שמים ביי די ציונים הקדושים פון רבי חייא ובניו, רב המנונא סבא, און רב הונא איש גלותא, און בחסדי ד' איז די גזירה בטל געווארן און דער פאשא איז צוריק מיט ליידיגע הענט. לזכר צו די ניסים האט רבי חיים, דער מנהיג פון טברי' יענע תקופה, איינגעפירט דעם טאג פאר א "פורים" להודות ולהלל.
(כמעט א יאר שפעטער, י"ד תמוז, האט דער פאשא פרובירט צו דעראבירן צום צווייטן מאל, אבער אויך דעמאלט האט ער געליטן א מפלה, האט מען נאכאמאל באשטימט יענעם טאג פאר "פורים טברי' קטן").

[שעפטל]

ג'שכ"א: דער אייבערשטער האט געהייסן ירמי' הנביא זאל שרייבן און ברוך בן נרי' זאל פארליינען פאר'ן מלך יהויקים, אז ער און כלל ישראל זאלן תשובה טאן ווייל עס נישט וועלן קומען ביטערע שטראפן און דער חורבן בית המקדש, דער קעניג האט אבער צוריסן די מגילה און עס פארברענט, און דעריבער איז דער טאג באשטימט געווארן אלס א תענית. (וי"א א' כסלו).

ה'רנ"ז: אין דעם טאג איז אריין אין קראפט די גזירת גירוש אויף אידן אין פארטוגאל, פינעף יאר נאכ'ן ביטערן "גירוש שפאניע".

ה'תר"נ: אין פילאדעלפיע האט היינט אנגעהויבן פונקציאנירן די "חברה הכנסת אורחים" וואס איז געגרינדעט געווארן א טאג בעפאר.

[שעפטל]

ה'שפ"א: רבן של כל בני הגולה רבינו ישעי' הלוי איש הורוויץ זי"ע, בעל 'השל"ה', איז אין דעם טאג אנגעקומען קיין ירושלים עיה"ק. וויבאלד עס איז געווען פרייטאג פר' ויצא, לסדר "וזה שער השמים", האט ער אנגערופן דעם ערשטן חלק פון זיין גרויסן חיבור "שני לוחות הברית" אנגערופן "שער השמים". דער של"ה הק' איז געווען א תלמיד פון מהרש"ל און מהר"ם לובלין, דאן איז ער ארומגעפארן מרביץ תורה זיין און מעורר זיין אידן צו תשובה. שפעטער איז דער של"ה נתעלה געווארן לגדולה אין די גרויסע שטעט פראנקפורט, פויזן און קראקא, און איז דאן צוריק צו זיין היימשטאט פראג. נאך די פטירה פון זוגתו הרבנית אין יאר ש"פ, איז דער של"ה ארויף גיין א"י, גייענדיג צופיסנס במשך לאנגע חדשים, דורך סיריע, ביז ער איז אנגעקומען קיין ירושלים עיה"ק. צוליב רדיפות פון ארטיגן פאשא איז דער של"ה אנטלאפן קיין צפת און שפעטער קיין טברי' ביז די הסתלקות י"א ניסן שפ"ה. אידן שטראמען צום ציון הקדוש צו פועל'ן רחמי שמים, און דער "תפילת השל"ה" אויף ערב ר"ח סיון איז נתקבל געווארן בכל תפוצות ישראל.

ה'תשי"ח: אין דעם טאג איז פארלאשן געווארן די הארץ פון פונעם מושיען של ישראל ביים צווייטן וועלט קריג, איש גבור חיל, גאון הגאונים חכם חרשים, מקים עולה של תורה, לוחם מלחמות ד' בגבורים, צדיק נשגב רבי מיכאל בער ווייסמאנדעל זצ"ל, בעל מחבר "תורת חמד", מייסד ופטרון וראש ישיבת נייטרא.

ה'תשס"ח: דער אויסערן מיניסטעריום פון אוקריינא מעלדט אן אפיציעלע באשלוס, אז דער ציון הקדוש פון הרה"ק ננמ"ח רבי נחמן זי"ע מברסלב אין אומאן איז א וויכטיגע פלאץ און בלייבט אונטער די רעגירונג'ס אויטאריטעט.

[שעפטל]

ג'שכ"א: דער אייבערשטער האט געהייסן ירמי' הנביא זאל שרייבן און ברוך בן נרי' זאל פארליינען פאר'ן מלך יהויקים, אז ער און כלל ישראל זאלן תשובה טאן ווייל עס נישט וועלן קומען ביטערע שטראפן און דער חורבן בית המקדש. דער קעניג האט אבער צוריסן די מגילה און עס פארברענט, און דעריבער איז דער טאג באשטימט געווארן אלס א תענית. [וי"א א' כסלו]

דער טאג איז אויך א יום שמחה, ווייל אין דעם טאג איז געשטארבן הורדוס המלך וועלכער האט געפייניגט כלל ישראל.

ג'תקצ"ג: אין דעם טאג איז אנטיוכוס אנגעפאלן אויף ירושלים עיה"ק און אונטערגעצינדן פילע שריפות ארום די שטאט, און דעמאלט האט זיך אנגעהויבן די מלחמה פון די חשמונאים מיט די נסים ונפלאות וואס זענען געקומען צום הויכפונקט ביי נס חנוכה.

[שעפטל]

ה'תשמ"ו: אין דעם טאג איז דער אידישער אפיציר אין די אמעריקאנער נעיווי, יונתן פאלארד, געכאפט און ארעסטירט געווארן אלס ציוניסטישער שפיאן קעגן אמעריקע, פירנדיג צו שולד-פינגערס קעגן אידן אין לאנד.
(פאלארד איז פאראורטיילט געווארן צו לעבנסלענגליכע טורמע, אבער דעם היינטיגן פרייטאג ויצא תשע"ו, צום ערגענצונג פון גאנצע דרייסיג יאר נאך זיין ארעסט, איז פאלארד באפרייט געווארן אין איינקלאנג מיט פעדעראלע פאראל געזעצן).

[שעפטל]

ה'קנ"ד: דער פראנצויזישער קייזער טשארלס דער 4'טער גיט ארויס גזירות גירוש אויף די אידן אין פראנקרייך.

ה'תרל"ד: א פייערדיגע "הנחת אבן הפינה" ווערט געפראוועט ביים אנהויבן בויען די ארטאדאקסישע "מיטעלע שוהל" אין ברייטאן, ענגלאנד, מיט דער באטייליגונג פון הונדערטער אידן, אין שפיץ פון הגה"ק רבי נתן אדלער זצ"ל בעל "נתינה לגר", הויפט רב פון לאנדאן און בריטישע מלוכה. (די שוהל שטייט נאך בתפארתו, ווערנדיג באצייכנט אלס איינע פון וויכטיגסטע היסטארישע געביידעס אין שטאט).

[שעפטל]

ה'של"א: א שרעקליכע ערדציטערניש האט באטראפן די געגנט פון פערא, איטאליע, מיט גרויסע חורבנות, אבער בחסדי ד' זענען אלע אידן פון שטאט ארויס אומבאשעדיגט. [וי"א י"ח כסלו]

ה'תקפ"ז: "חג הגאולה" פון "מיטעלער רבי'ן" אין חב"ד, הרה"ק רבי דוב בער זי"ע בן הרה"ק בעל התניא זי"ע, וועלכער איז אין דעם טאג באפרייט געווארן פון תפיסה, קורץ נאכ'ן ארעסטירט ווערן דורך די צארישע רעגירונג פאר'ן לערנען תורה און חסידות. (מערקווירדיג אז א יאר שפעטער ווייניגער מיט א טאג, ט' כסלו תקפ"ח, איז דער מיטעלער רבי נסתלק געווארן, אין זעלבן טאג ווי דער יום הולדת, אין בלויזן עלטער פון 54 יאר).

ה'תרע"ה: די טערקישע אמבאסאדא אין וואשינגטאן מעלדן אז טערקיי וועגן געבן גלייכע בירגער רעכטן פאר אידישע פליטים וואס קומען צוריק פון די לענדער וואס טערקיי האט אנגעוואוירן אין פריערדיגע מלחמות.

ה'תש"א: נאנט צו דרייסיג טויזנט קדושים הי"ד זענען אומגעקומען עקד"ה ביים געטא פון ריגא.

[שעפטל]

ה'תק"י: די אידן פון נעפאלס, וועלכע האבן דארט געוואוינט מדור דור זינט חורבן בית שני, זענען פארטריבן געווארן באלד נאכדעם וואס שפאניע האט פארכאפט קאנטראל אויפ'ן אינזל.

ה'ת"ש: די נאצי הערשער אין אקופירטן פוילן געבן ארויס א באפעל אז אלע אידן אין לאנד דארפן טראגן א לאטע.

[שעפטל]

ה'תר"א: אין דעם טאג האט זיך אפגעשטעלט א שווערע אנשטעקיגע מגיפה אין צפת, ווען הרה"ק בעל "בת עין" מאווריטש זי"ע האט געזאגט ער נעמט עס אויף זיך. דער צדיק איז דאן באטראפן געווארן פון די בוזשעוועדיגע מחלה און ער איז נסתלק געווארן, זאגנדיג אז מיט דעם וועט זיך אפשטעלן די מגיפה, וכך הוה.

[שעפטל]

ד'רל"ה: חתימת התלמוד – אין דעם טאג איז נסתלק געווארן דער הייליגער אמורא רבינא, וועלכער האט מסדר געווען "תלמוד בבלי" צוזאמען מיט'ן הייליגן אמורא רב אשי, און מיט זיין פטירה איז פארטיג און געשלאסן געווארן די הייליגע גמרא.

ה'תר"ל: אין דעם טאג איז געעפנט געווארן דער "סועץ קאנאל", די וואסער-וועג אין מדבר סיני צווישן ים סוף און ים הגדול, אלס נייע וועג צווישן די מזרח וועלט פון אזיא-אפריקע, צו אייראפע און די מערב וועלט. (דער קאנאל איז געווען א הויפט פראיעקט פון די בריטישע מלוכה צו קענען בעסער און שנעלער דערגרייכן אינדיע, די גרעסטע בריטישע קאלאניע יענע צייט. עווענטועל זענען אריינגעקומען אין בילד פראנקרייך, עגיפטן, דאן אמעריקע, רוסלאנד, און די ציוניסטישע הערשאפט אין א"י, שפילנדיג א ראלע אין וועלט היסטאריע אויף א גרויסן פארנעם. די סיני מלחמה פון תשי"ז איז הויפטזעכליך געקומען צוליב דעם קריזיס פון "סועץ קאנאל", וואס האט עווענטועל געפירט צום "זעקס טאגיגן מלחמה" צען יאר שפעטער, איבערלאזנדיג פיינליכע קאנסקווענצן עד היום הזה).