זייער פשוט. ס'מיינט אז איינער וואס נעמט אָן פאר 'מציאות' נאר דאס וואס ס'איז דא דערויף 'סייענטיפיק-פרוף' פארשטייט נישט דעם חסד ה' פון אריבערפירן א מענטש פון עולם הזה פריצייטיג, בכדי אים מזכה צו זיין מיט חיי עולם הבא... און ווער רעדט נאך פון די תענוג וואס מיליאנען אידן האבן געהאט ביים זיך מוסר נפש זיי...

חברה, חברה! טוט דאס נישט... ווערט אונז נישט אנטרינען אין עולם ה(....), אונז דארף נאך בעלי ׳שכל׳ דא, און טאקע דא מיט צוויי פיס, מיט וועם צו גיין צום טיש... די סארט (און פיל מער...) זאכן האבן צייט לאחר מאה ועשרים. It's ok, לאז דיין אינער טשיילד רעדן, לאז עם רעדן, הער עם אויס, שמייכל צו עם, פייט עם ני...

חברה, חברה! טוט דאס נישט...
ווערט אונז נישט אנטרינען אין עולם ה(....), אונז דארף נאך בעלי ׳שכל׳ דא, און טאקע דא מיט צוויי פיס, מיט וועם צו גיין צום טיש...

די סארט (און פיל מער...) זאכן האבן צייט לאחר מאה ועשרים.

קודם כל ווילעך דיר בעטן דאס איינע זאך: האב נישט קיין טענות ח״ו צום בורא עולם פארן דיר געבן א קעפל אויף די פלייצע (ווילסט טאקע מ׳זאל דיר עס צונעמען....?). אדרבה, לויב און דאנק אים פארן דיר שענקן דעם מתנת השכל. יעצט אויב גלייבסטו אז ער האט דיר דאס געגעבן פאר דיין טובה, דאן אבוויעסלי מיינט עס, אז ס׳איז...

זעלדין.
גאנץ א גרינגע השתדלות...

איך ווייס נישט וואס ׳געוויסע׳ מיינען דערמיט. ביי מיר מיינט עס די הלכות ברורות כמבואר מפי חז״ל אשר מפיהם אנו חיים... בעצם האט תורה שבעל פה געזאלט גיין מפה לאוזן אבער ב״ה אשר לא עזב חסדו מאתנו און מ׳האטעס פארשריבן לדורי דורות און ס׳איז קאי וקיימא וגלוי לעין כל נגד השמש, עד היום הזה.

יעצט אויב קומט עס טאקע דערצו אז די מוסדות וועלן האבן א אויסוואל צווישן לערנען דריי א האלב שעה ״לימודי חול״ אדער פארלירן גאווערמענט שטיצע, לבי אומר לי אז זיי גייען זיך דערמאנען אז די רעבעזכיסעלייני האט געזאגט אז מען זאל לערנען ווי פיל די ממשלה פארלאנגט ווייל נאכאלעם ברויך מען דאך זיין נארמאלע מענטשן...

עצי שטים האט געשריבן:הזאת נעמי?

זייער א שטארקע נקודה. אבער וועם האלסטו דא פאָר?

באהעלפער האט געשריבן:בכל דור ודור עומדים עלינו. צו ס'איז מאסטער צו קעטשאפ צו כריין... אבער מיר זענען דא צו בלייבן.

נישט פאר צו לאנג.

כלבאשבוע האט געשריבן:טיימס עדיטאריעל:

It Is Long Past Time to Help New York’s Hasidic Children
https://www.nytimes.com/2022/09/16/opin ... -york.html

מ׳דארף סובסקריבשאן צו קענען ליינען. קענעס איינער אהער ברענגען?

יישר כח ר’ נוח. די קעפל איז אביסל פארפירעריש. אה”נ זיצן טעגליך א שעה אהאלב און שטיפן די צייט מיט שיסן פאפירענע ערעפלאנען איז א גרויסע עוולה, אבער די ”אמת’ע גזירת החינוך” איז דאס זיצן די ערשטע זיבן שעה מדי יום ביומו פאר א צענער יארן ועוד און ארויסקומען אן בעיסיק מידות ידיעות והליכות החיים, אן וויסן ...

וואס איז פשט אז מען ציקריגט זיך אין די אלע נייע פלעצער? עס נעמט דאך אועק די אפעטיט פון וועלן אהין מאפן, גאנצע שטעט און הערליכע רעיונות גייט שלאפן א דאנק אפאר נארישע מינדערוויכטיגע קריגערייען, א שאד א שאד.. איך האף נאר אז לעיקפראנט וועט עס דורך שוויצן און עס וועט מצליח זיין זיך אוועק צושטעלן און אוי...

וואס הייסט ׳נאר׳ איין מאל אין 7 יאר? וויאזוי קענען אונזערע מוסדות פעסן דעם ׳איין׳ (1) מאל?

וועכע ראדיא, ווי קעמען עס הערן?

דאסיז אן ארטיקל ממש להפליא! נאר זאגט ביטע; ווי באקומט מען דעם עדיוקעישן וואס פראדעצירט אזאנע געלונגענע שרייבער...?

איך לייג מיין קינד אויף דעם באס, ווייל דאס איז באמת די בעסטע אפציע וואס אונז האבן אויפן טיש. נאר אונז זעמער בני מלכים און אונז פארלאנגען קיין ברעקל ווייניגער ווי שלימות...!
(צו שרייען און פארפירן וועט אויפטון איז א שאלה... אבער שטיל טאָר מען נישט בלייבן.)

באמת זעמיר זייער שיין מצליח אקעגן די פאבליק-סקול/סעקולארע גרעדואירטע, ס'באדערט זיי נישט און ס'אינטערסירט זיי נישט די הצלחה פון אונזערע קינדער (זיי האבן גענוג אייגענע פראבלעמען מיט וואס זיך צו ספראווען...); לכאורה איז עס 2 נקודות וואס שטערט זיי: 1) גאווערמענט געלטער וואס גייט פאר די היימישע קאמיוניטי...

שמעקעדיג האט געשריבן:אוי וויי, זיי מישן אריין די שטראפן וואס די מלמדים געבן פאר די קינדער...

כ׳פארשטיי נישט. היינט שלאגט מען דאך נישט...? פון וואס רעדט מען דארט?!

פאר אזא קינד דארף מען געבן גאָר אסאך ליבשאפט, מיטגעפיל וכדו׳ דער רבוש״ע האט אים/איר ׳געטראָסט׳ מיט גאר א שווערע נסיון, איז ווער זעמער אונז עלטערן צו רידזשעקטן דער וואסיז טראָסטבאַר פאר דעם עושה שמים וארץ... אויב דאס קינד טוט מעשים אשר לא יעשה, ווענטסעך; אויב איז נאך דא אינטערעסע צו הערן חיזוק ומוסר,...

אויב אזוי מיט וואס זענען אונז אנדערש ווי די בונדיסטן, פראטעסטן ליידיג גייערס וואס האלטן אז א קאווע שטיבלער איז א אפיקורוס אדער א משכיל? אונז זעמער אנדערש ווייל זייער מהלך החיים (אידישקייט?) איז געבויעט אויף געפילן און אונז זוכן און מ׳האמיר נישט מורא צו קוקן דעם אמת אין פנים אריין אפילו עסיז נישט אז...

פארגאנגענעם ערב שבועות, האב איך געהאט מיין אינטערוויו מיט Eliza Shapiro פון די שרייבערס פון די ארטיקל אין די New York Times. איך האב איר געגעבן אינפארמעישן און געזאגט מיין פערספעקטיוו אויף אונזער עדיוקעישען . זי האט מיר דעמאלטס געזאגט אז מ’ארבייט שוין אויף דעם פאר די לעצטע איינס און א האלב יאר. ווי...

At least not according to a summary prepared and circulated by the Times to at least some of the chasidic institutions. The summary makes clear that the forthcoming article in the Times will defame an entire community based on sometimes anonymous critics, cherry-picked data, and outright lies ו ואס...

אויב סאיז דאך לצורך פרנסה און מיר טוען דאך אלעס נאר לצורך פרנסה, מיינד יאר אוין ביזנעס! איים סארי מען זאל מיך נישט נעמען ראנג, וואס איז אנדערש דער וואס האקט אויף דעי וואס האקן? סך הכל האסטו באקומען א חינוך צו האקן אויף עקרעמיסטן. און יענער האט באקומען א חינוך צו האקן אויף אויפגעקלערטע. יעדער זאל טי...

אין אנדערע ווערטער: א נסיון וואס מ׳קען נישט ביישטיין, איז דאך ׳אונס רחמנא פטריה׳ און מ׳ווערט נישט געשטראפט דערויף.

לאמיר צוזאמען דעבאטירן, וואס וואלט איר געטאהן ווען אייער בחור, מיידל לייגט אייך אראפ א פאקט, און איר ווייסט ביי זיך אז סאיז נישט קיין געפאפטע מעשיות, נאר זיי האבן באמת נאך אותיות????????????? וואס איז די שאלה?? וואס אלץ איז דען שייך צו טון? זיי חתונה מאכן אזוי איז דאך נישט קיין אפציע...! איז, וואסע...