וואס עסט מען שבת?

[פאר'ן דאווענען]

אין וועקער 16 (איך בין אביסל לעיט אין די געים מיטן ליינען די אלטע וועקערס, אבער ר' עקיבא האט זיך אויך געזעצט לערנען ביי די 40, איטס נעווער טא לעיט) איז דא אן הערליכן ארטיקל איבער די היסטאריע פון שבת מאכלים, און די שרייבער גייט דארט אריין צו מסביר זיין אז רוב פון די מאכלים וואס אונז עסן שבת איז בכלל נישט געווען בימי תנ"ך ובימי חז"ל, דהיינו אז אפי' אין די וואכן האבן זיי דאס נישט געגעסן. נאר אלע מאכלים זענען געווארן מיט די צייט לויט וואו מ'האט געוואוינט און ס'האט זיך געטוישט מיט די יארן. בקיצור ס'איז נישטא אזא זאך ווי טראצידיאנאלע עסן, וואס מ'האט געגעסן אלע דורות.

פערזענליך האב איך שוין געטוישט ביי מיר אינדערהיים אסאך פון די מאכלי שבת מפני כמה סיבות. למשל פיש עס איך אסאך מאל טונא פיש מיט וועדשטעבאל'ס, און איך מאך פאר מיינע קינדער טונא סענדוויטש'ס מיט קליינע בילקעלעך און זיי עסן עס אויף זייער שיין. איך דארף נישט זיין פארנומען זיי צו העלפן עסן, און אזוי אויך איז עס מער צוזאמגענומען און ס'מאכט נישט קיין גרויסע שמוץ. לפעמים עס איך אויך סאשי סאלאט און דאס איז ממש אן עונג שבת. בכלל האט מיין ווייב נישט צו סאך ליב פיש, און ס'נישט מער ווי רעכט אז זי זאל אויך האבן עפעס א געשמאקע עסן ביים סעודה, ממילא לאז איך איהר מאכן וועלכע פיש זי איז יא אין די מאד פון. און אסאך מאל לאז איך אויס בכלל די פיש חלק פונעם סעודה. זומער עס איך כמעט קיינמאל נישט זופ, כ'מיין ס'איז דאך הייס, און סתם זיך פארשוויצן מיט א הייסע זופ קומט נישט אריין. און ווינטער איז יעדע וואך דא אן אנדערע סארט זופ, פארשטייט זיך אסאך מאל איז עס טשיקען זופ...

און די זעלבע איז מיט אלע מאכלים, באופן כללי טוישט מען ארום לפי המצב והזמן, זומער ווינטער וכדומה. ווען איך האב געסט פרוביר איך יא ס'זאל זיין מער טראדיציאנאל, אבער ווען נישט איז עס בבחינת אין אדם לומד אלא במקום שלבו חפץ.

עס איז מיר זייער אינטערסאנט צו וויסן וואס דער עולם דא טוט, וויפיל מענטשן האבן געטוישט? און וואס מ'עסט יא. מ'מוז נישט טוישן, אז איינער ענדזשויט זיין קאטשעניו, אין די געפילטע פיש מיטן מייער, איז דאך דאס זיין עונג שבת. אבער מן הסתם איז דא מענטשן אדער עכ"פ זייער ווייבער וואס ענדזשויען עס נישט, איז וואס טוען זיי? האבן זיי געטוישט און עסן זאכן וואס זיי האבן ליב? און אז נישט, פארוואס טאקע נישט? ס'איז דאך נישט קיין עונג שבת פאר זיי און דאס איז דאך וואס מ'וויל ס'זאל זיין.

אזוי אויך איז אינטערעסאנט אנצומערקן אז געוויסע זאכן זענען שוין יא אריינגעגלידערט אינעם סעודת שבת ווי למשל סעלעט'ס. סיי ביי מאן טאטע און סיי ביי מיין שווער איז דא יעדע וואך פרישע סעלעט'ס ביים טיש, וואס דאס איז נישט פון די טראדיצינאל עסן. (מ'דארף נאך זוכען וויאזוי עס קען זיין ביגמטריא 7 אזויווי אלע מאכלי שבת). זעהט מען שוין ווי זאכן טוישן זיך מיט די צייט, און ביז א הונדערט יאר וועט שוין מעגליך זיין האט דאג'ס פון די הייליגע שבת עסן, און ס'וועט בכלל נישט אויסקוקען ווי אונזערע סעודות וואס אונז זענען צוגעוואוינט צו.

[מי אני]

עס דערמאנט פון @דער גאלדענער אדלער׳ס אשכול.

איך פערזענליך פרוביר צו עסן אביסל טשולענט שבת (ביינאכט אויך) אפילו אין די זומער אלס חמין כדאיתא ברמ״א באו״ח סימן רנז סעיף ח (הגם מ׳קען לכאורה טאקע מקיל זיין אין די זומער מכח המ״א שם ס״ק כ אז עס איז דאך דאן מזיק און עס איז אים נישט קיין עונג, וע״ש בפרמ״ג ולהלן בסימן רפח במשבצות זהב אז טאמער איז עס אים א צער דאן איז ״כמעט אסור לו לאכול״ ע״ש).

[תוהו ובוהו]

איך עס ווי א וואך.

די גאנצע "מצווה" לאכול חמין בשבת, ערשיינט צום ערשט אינעם בעל המאור "ויש אומרים כי תקנת רבותינו היא לענג את השבת בחמין". און אפילו דער רמ"א וואס איז מחליט עס צו ברענגן להלכה, שרייבט: "כי זהו מכבוד ועונג שבת". וואס איז לכאורה נישט קיין ספעציפישע תקנה נאר איז נכלל אינעם אלגעמיינעם חיוב עונג, נאר די רמ"א האלט אז עסן חמין איז אן עונג. נו, טייל וואכן בין איך מסכים מיט אים..

און דאס איז לכאורה דער ביאור אינעם מג"א "שמי שמזיק לו מותר לאכול צונן" אז אויב ס'איז אים נישט קיין תענוג איז ער בכלל נישט מחוייב.

(כאטש מ'קען ווען אפשר לערנען אז ס'איז יא א תקנה "לאכול חמין" [כפשטות דברי הי"א המובא ברז"ה] נאר ער קען פשוט נישט עובר זיין אויף עונג שבת לקיים תקנה זו, ולכן דווקא "מי שמזיק לו" ולא "מי שאינו תענוג בשבילו" ודו"ק.)

דרך אגב, איז די רמ"א א פלא וואס ער שרייבט "וכל מי שאינו מאמין בדברי החכמים ואוסר אכילת חמין בשבת חיישינן שמא אפיקורס הוא". אז ער אסר'ט, איז ער דאך דער אפיקורס! ומקור דבריו איז דאך פונעם באקאנטן מליצה פונעם בעל המאור:

וכל מי שאינו אוכל חמין, צריך בדיקה אחריו אם הוא מין, ואם מת יתעסקו בו עממין. והמזמין לבשל ולהטמין, ולענג את השבת ולהשמין, הוא המאמין, וזוכה לקץ הימין.

[קהל'ס נער]

איך עס יא א טראדיציאנאלע סעודה, טראדיציאנאלע עסן האט א חן.

חוץ די זופ וואס איז סתם אזוי א אפגעפרעגטע מאכל/משקה ביי מיר, (זייט ווען טרינקט מען מיט א לעפל און א טעלער, אז איך גיי עסן גרעיפ דזשוס מיט א לעפעל אין א טעלער וועט מען מיך פארשיקן קיין מאנסי פארק).

מיין זיידע טענה'ט אז סעלמאן פיש איז א וואכענדיגע מאכל, "אלע יארן האט מען געגעסען ווייט פיש שבת" טענה'ט ער, די זעלבע זאך מיט פאטעטע קיגעל, "שבת האט מען געגעסען לאקשן קיגעל", קיקטס אויף א מין ירידות הדורות דאס, באלד וועט מען נאך אנהייבן צי עסן סעלעדס מיט דיפס ביים סעודה.......וואס????מען טיט עס שוין?????

מיין אויפגעקלערטע אייניקל גייט שרייבן אויף "הטטפת//:וווווו.קאוועשטיבעל.מעטעווערס" אזוי, "דער אמת איז אז טאמעיטא דיפ שבת האט נישט קיין מקור ס'איז אזוי ווי תפילת מעריב וואס קיבלו עלייהו חובא" און פארשטייט זיך מען גייט דארפן סיינען פאר די מוסד אז מען טינקט אין טאמעיטא דיפ יעדע וואך, די אויפגעקלערטע גייען טענה'ן אז ס'מיז נישט נישט זיין דוקא טאמעיטא דיפ נאר אפילו מאשרום דיפ איז אויך גיט די עיקר איז אז מען טינקט, להוציא מלבם פון די ליטווישע אז מען טאר זיך נישט טובל'ן אין שבת, כעין די טשולנט להוציא מלבם של צדוקים.
ס'גייט זיך טיען א טאמעיטא דיפ געכאפעכטץ ביים רבין'ס טיש, די עולם וועט זיך דווייקענען פארן רבין מיט אנגע'חזיר'טע בערד.
ביים טאמעיטא טיש וועט מען זינגען הללוהו במינים ועוגב (עגבניות), כעין גבנונים פאר די שבועות טשיזקעיק פארטי.
אויך וועט די טאמעיטא דיפ זיין א סגולה פאר שידוכים ווייל בלשון יודיש ווערט עס אנגעריפן א ליבעס-עפפל (ניין טאמעיטא איז נישט קיין יודיש ווארט, יעצט פארשטייט איר שוין פארוואס דא איז נישט חל די מיהאלאוויצער תקנה).

[וואלווי]

דרך אגב, איז די רמ"א א פלא וואס ער שרייבט "וכל מי שאינו מאמין בדברי החכמים ואוסר אכילת חמין בשבת חיישינן שמא אפיקורס הוא". אז ער אסר'ט, איז ער דאך דער אפיקורס! ומקור דבריו איז דאך פונעם באקאנטן מליצה פונעם בעל המאור:

וכל מי שאינו אוכל חמין, צריך בדיקה אחריו אם הוא מין, ואם מת יתעסקו בו עממין. והמזמין לבשל ולהטמין, ולענג את השבת ולהשמין, הוא המאמין, וזוכה לקץ הימין.

ביידע, די בעל המאור און די רמ"א, שרייבן בלשון שמא, צריך בדיקה און חיישינן. פשוט ווייל פון קיין נישט עסען טשולענט אליינס געשעהנט גארנישט. (קענסט פרובירן, עס נישט טשולענט שבת און פרוביר צו זיין א מאמין בחז"ל דינסטאג...). און אז די טשולענט ברענט זיך צו איז ער אן אפיקורס?

דאס וואס די רמ"א זאגט "ואוסר אכילת חמין" ברענגט קלארער ארויס די כוונה פון בעל המאור, אז נישט עסען טשולענט "בכוונה" כדי צו גיין אקעגען די מזמין, מבשל, און מטמין, וואס דעמאלט אסר'ט ער זיך פון הנאה האבן עונג שבת ולהשמין, אזוי ווי מ'זאגט, מיט אן אגענדע.

קען זיין העלט נאטס זענען אפיקורסים...?

[היסטאריע]

מען מוז נישט עסן טשולענט, מען קען טרונקען א הייסע טיי און ביסט אויס אפיקורס.

[דוד שריפטליך]

דרך אגב, איז די רמ"א א פלא וואס ער שרייבט "וכל מי שאינו מאמין בדברי החכמים ואוסר אכילת חמין בשבת חיישינן שמא אפיקורס הוא". אז ער אסר'ט, איז ער דאך דער אפיקורס! ומקור דבריו איז דאך פונעם באקאנטן מליצה פונעם בעל המאור:

וכל מי שאינו אוכל חמין, צריך בדיקה אחריו אם הוא מין, ואם מת יתעסקו בו עממין. והמזמין לבשל ולהטמין, ולענג את השבת ולהשמין, הוא המאמין, וזוכה לקץ הימין.

ביידע, די בעל המאור און די רמ"א, שרייבן בלשון שמא, צריך בדיקה און חיישינן. פשוט ווייל פון קיין נישט עסען טשולענט אליינס געשעהנט גארנישט. (קענסט פרובירן, עס נישט טשולענט שבת און פרוביר צו זיין א מאמין בחז"ל דינסטאג...). און אז די טשולענט ברענט זיך צו איז ער אן אפיקורס?

דאס וואס די רמ"א זאגט "ואוסר אכילת חמין" ברענגט קלארער ארויס די כוונה פון בעל המאור, אז נישט עסען טשולענט "בכוונה" כדי צו גיין אקעגען די מזמין, מבשל, און מטמין, וואס דעמאלט אסר'ט ער זיך פון הנאה האבן עונג שבת ולהשמין, אזוי ווי מ'זאגט, מיט אן אגענדע.

קען זיין העלט נאטס זענען אפיקורסים...?

וואלווי די לשון פון דער רמ"א איז ואוסר אכילת חמין טייטש: ווער עס אסר'ט לאמיר זאגן א דיין א מורה הוראה וואס גיבט ארויס א אכשר דרא'עדיגע פסק " אז עס איז אסור צו עסן חמין ".........
עס שטייט נישט קיין ווארט וועגן טשאלנט
אז דו טרינקסט א ווארימע קאווע במשך שבת איז דאס אויך חמין און וועגן פיש בכלל איז נאר אויב עס איז א עונג צו עסן אויב מען עקלט זיך צו עסן איז מען נישט מקיים קיין מצוות עונג שבת נאר פארקערט און אזוי אויך מיט סיי וועלעכע עסן טרינקען וכו וכ'ו וכ'ו....

[תוהו ובוהו]

ביידע, די בעל המאור און די רמ"א, שרייבן בלשון שמא, צריך בדיקה און חיישינן. פשוט ווייל פון קיין נישט עסען טשולענט אליינס געשעהנט גארנישט. (קענסט פרובירן, עס נישט טשולענט שבת און פרוביר צו זיין א מאמין בחז"ל דינסטאג...). און אז די טשולענט ברענט זיך צו איז ער אן אפיקורס?

פאסירן פאסירט קיינמאל גארנישט.. און דער בעל המאור מיינט טאקע גארנישט. ער דארף עס פשוט האבן פאר זיין שיר, ער מאכט א מליצה "אז דו זעהסט איינעם קיינמאל עסן חמין. גיי ווייס, אפשר טוהט ער עס גאר בקפידא ווייל ער האלט ווי די צדוקים פשט אין לא תבערו אש".

דער רמ"א איז מחליט מצטט צו זיין א שורה פון א פיוט אין שו"ע, נו שוין. אבער ער פארדרייט עס אינגאנצן מיטן זאגן "אז איינער שרייט אז ער איז א צדוקי [אינו מאמין בדברי חכמים ואוסר אכילת חמין], חיישינן אז אפשר איז ער א צדוקי"..

דאס וואס די רמ"א זאגט "ואוסר אכילת חמין" ברענגט קלארער ארויס די כוונה פון בעל המאור, אז נישט עסען טשולענט "בכוונה" כדי צו גיין אקעגען די מזמין, מבשל, און מטמין, וואס דעמאלט אסר'ט ער זיך פון הנאה האבן עונג שבת ולהשמין, אזוי ווי מ'זאגט, מיט אן אגענדע.

דער מין פון וואס מ'רעדט דא איז צדוקים שאוסרים לאכול חמין בשבת און האט גארנישט צוטוהן מיט עונג שבת.

[דוד שריפטליך]

איך עס יא א טראדיציאנאלע סעודה, טראדיציאנאלע עסן האט א חן.

חוץ די זופ וואס איז סתם אזוי א אפגעפרעגטע מאכל/משקה ביי מיר, (זייט ווען טרינקט מען מיט א לעפל און א טעלער, אז איך גיי עסן גרעיפ דזשוס מיט א לעפעל אין א טעלער וועט מען מיך פארשיקן קיין מאנסי פארק).

מיין זיידע טענה'ט אז סעלמאן פיש איז א וואכענדיגע מאכל, "אלע יארן האט מען געגעסען ווייט פיש שבת" טענה'ט ער, די זעלבע זאך מיט פאטעטע קיגעל, "שבת האט מען געגעסען לאקשן קיגעל", קיקטס אויף א מין ירידות הדורות דאס, באלד וועט מען נאך אנהייבן צי עסן סעלעדס מיט דיפס ביים סעודה.......וואס????מען
מיין אויפגעקלערטע אייניקל גייט שרייבן אויף "הטטפת//:וווווו.קאוועשטיבעל.מעטעווערס" אזוי, "דער אמת איז אז טאמעיטא דיפ שבת האט נישט קיין מקור ס'איז אזוי ווי תפילת מעריב וואס קיבלו עלייהו חובא" און פארשטייט זיך מען גייט דארפן סיינען פאר די מוסד אז מען טינקט אין טאמעיטא דיפ יעדע וואך, די אויפגעקלערטע גייען טענה'ן אז ס'מיז נישט נישט זיין דוקא טאמעיטא דיפ נאר אפילו מאשרום דיפ איז אויך גיט די עיקר איז אז מען טינקט, להוציא מלבם פון די ליטווישע אז מען טאר זיך נישט טובל'ן אין שבת, כעין די טשולנט להוציא מלבם של צדוקים.
ס'גייט זיך טיען א טאמעיטא דיפ געכאפעכטץ ביים רבין'ס טיש, די עולם וועט זיך דווייקענען פארן רבין מיט אנגע'חזיר'טע בערד.
ביים טאמעיטא טיש וועט מען זינגען הללוהו במינים ועוגב (עגבניות), כעין גבנונים פאר די שבועות טשיזקעיק פארטי.
אויך וועט די טאמעיטא דיפ זיין א סגולה פאר שידוכים ווייל בלשון יודיש ווערט עס אנגעריפן א ליבעס-עפפל (ניין טאמעיטא איז נישט קיין יודיש ווארט, יעצט פארשטייט איר שוין פארוואס דא איז נישט חל די מיהאלאוויצער תקנה).

קהל'ס נער זייער א שיינע תגובה בכלל.... און אלס א איינער וואס איז נישט קיין פיש ליבהאבער בכלל אריינגערעכנט סעמאן אפילו געבאקענע אפילו אינדערוואכן אין איך ארבעט אין א פלאץ וואס מענטשן קויפן דווקא געבאקענע סעמאן וואס איך וואלט אפילו פאר אומזינסט נישט געגעסן
אבער עס אינטרעסאנט צו זעען אז מאנכע מענטשן וואס האקן אויף די סיסטעם מאכן חוזק פון געפילטע פיש וואס איז דרך אגב גאנץ געשמאק עס נישט פיש עס א עסן וואס האט אויך אביסל פיש
א אינגערמאן וואס ארבעט אין א קיטשן און א מאדערענע געגענט האט דערציילט אז יעדע וואך גייט אויס מאסן געקאכטע געפילטע פיש וואס די ווייבליך מיט די הויזן קויפן.

[דוד שריפטליך]

איך עס יא א טראדיציאנאלע סעודה, טראדיציאנאלע עסן האט א חן.

חוץ די זופ וואס איז סתם אזוי א אפגעפרעגטע מאכל/משקה ביי מיר, (זייט ווען טרינקט מען מיט א לעפל און א טעלער, אז איך גיי עסן גרעיפ דזשוס מיט א לעפעל אין א טעלער וועט מען מיך פארשיקן קיין מאנסי פארק).

מיין זיידע טענה'ט אז סעלמאן פיש איז א וואכענדיגע מאכל, "אלע יארן האט מען געגעסען ווייט פיש שבת" טענה'ט ער, די זעלבע זאך מיט פאטעטע קיגעל, "שבת האט מען געגעסען לאקשן קיגעל", קיקטס אויף א מין ירידות הדורות דאס, באלד וועט מען נאך אנהייבן צי עסן סעלעדס מיט דיפס ביים סעודה.......וואס????מען
מיין אויפגעקלערטע אייניקל גייט שרייבן אויף "הטטפת//:וווווו.קאוועשטיבעל.מעטעווערס" אזוי, "דער אמת איז אז טאמעיטא דיפ שבת האט נישט קיין מקור ס'איז אזוי ווי תפילת מעריב וואס קיבלו עלייהו חובא" און פארשטייט זיך מען גייט דארפן סיינען פאר די מוסד אז מען טינקט אין טאמעיטא דיפ יעדע וואך, די אויפגעקלערטע גייען טענה'ן
אויך וועט די טאמעיטא דיפ זיין א סגולה פאר שידוכים ווייל בלשון יודיש ווערט עס אנגעריפן א ליבעס-עפפל (ניין טאמעיטא איז נישט קיין יודיש ווארט, יעצט פארשטייט איר שוין פארוואס דא איז נישט חל די מיהאלאוויצער תקנה).

איז דאס א אייגענע חידוש אדער די האסט עני עלטערער מקור אז טאמעיטא הייסט ליבעס עפל?

[קהל'ס נער]

איז דאס א אייגענע חידוש אדער די האסט עני עלטערער מקור אז טאמעיטא הייסט ליבעס עפל?

את המילה עגבנייה חידש ככל הנראה יחיאל מיכל פינס, מראשוני ועד הלשון העברית. הוא בחר בשורש עג"ב המציין אהבה ותשוקה מינית. ההשראה לכינוי זה לירק בעל הלחיים האדומות באה משמה של העגבנייה בכמה מלשונות אירופה, כמו בגרמנית Liebesapfel שתרגומו "תפוח אהבה".
link

[דוד שריפטליך]

דאס איז אין עברית אבער איך האב געפרעגט אין אידיש
אלנפאלס א גרויסע ישר כוח פאר די תשובה א גוטן נאכט

[מי ימצא]

א אינגערמאן וואס ארבעט אין א קיטשן אין א מאדערענע געגענט האט דערציילט אז יעדע וואך גייט אויס מאסן געקאכטע געפילטע פיש וואס די ווייבליך מיט די הויזן קויפן.

זיי קויפן עס נאר ווייל דאס איז זייער איינציגסטע זאך מיט וואס זיי היטן שבת. די טעם פון נאסטאלגיע איז עפעס גאר אנדערש.

[moody]

איז דאס א אייגענע חידוש אדער די האסט עני עלטערער מקור אז טאמעיטא הייסט ליבעס עפל?

את המילה עגבנייה חידש ככל הנראה יחיאל מיכל פינס, ]

פינס? ער איז דאך געווען א טראדיציאנלע פרומער איד, אינטרסאנט

[יואליש]

אין א געוויסע זין האט זיך אנטוויקלט אן החזרת עטרה ליושנה אין די נושא פון מאכלי שבת.

ס'איז וואר אז א היינטיגע שבת טיש פארמאגט מאכלים כעולת שבת בשבתו וואס איז נישט געווען א חלק פון די מעניו יארן צוריק. אין פאקט, די pace פון טויש און adoption ווערט נאר פארשנעלערט פונקט ווי advances אין די מייקראטשיפ טעכנעלאגיע. כד הוינא טליא - אין די שפעטע אכציגער און אנהייב ניינציגער יארן - איז אנגעקומען פון מאה שערים קיין ברוקלין די טאמאטא דיפ. ס'האט גענימען יארן ביז עפעטייזינג קאמפעניס און די שמחה קעטערינגס האבן דאס פארוואנדעלט אין א מסורה מסיני, אזש היינט וואלט מען זיך נישט משדך געווען מיט איימיצער וואס איז נישט טובל בידו ויחזור ויאכל שום מיטן פרוסת המוציא בשעת מאמי גרייט אן און סערווירט די פיש. ערגעץ צווישן 2005 און 2010 איז ערשינדן די jalapeño דיפ. אבער דאן האט עס גענומען בלויז א האלב יאר פאר די מנהג צו כובש זיין לאורכה ולרחבה און באקומען בנות ישראל החמירו על עצמן סטאטוס מיטן וערן א צווילינג מיטן טאמאטא דיפ ווי זכור און שמור, וישראל אם אין נביאים הן בני נביאים הן. פון דארט איז די דיפ פארטי געוואקסן און געיוירען ווי וואסער חלה אויף הייוון. א משפחה וואס סערווירט נישט כאטש פינף סאלאטים אויף ליל שישי און צען אויף פרייטאג צונאכטס, אדאפטירט פון יעדן קאנטינענט און קולטור אויפן ערד קוגל, וועט לכאורה נישט פארעכענט ווערן גענוג אידישליך ביי די נורעמבערג געזעצן 2.0 אינעם קומענדיגן האלאקאוסט.

פון די אנדערע זייט, אבער, ווען מ'קוקט נישט אויף די quantity אדער קאטעגאריע פון מאכלים, און מ'אנאליזירט די גייסט פון מאכלי שבת, זעהט זיך אן א הערליכע שינוי לטובה און צוריקברענגן דעם "אז תתענג."

די זעלבע דור וואס אייסערט זיך אז יעדע נייע מאכל איז א טריט נענטער צו טויפונג פון כלל ישראל פלעגט אויך פירן מערכות אין שטוב איבער די גזירות הכתוב נאטור פון די מאכלים. מ'מוז עסן דאס מאכל אויף יוצא צו זיין און צו ערפילן א גימטריא און א נוטריקון און אן אסמכתא. פערזענליכע אפעטיט און עונג איז לגמרי נישט געווען א פאקטאר. אדרבא, מיר זענען נישט קיין פרעסערס. שבת איז דאך ניטאמאל חציו לכם. ס'איז געווען א חק בלי טעם, פיל מאל תרתי משמע, אז מ'מוז עסן א בונדל, א ציבעלע, א לעק פיש, ווייל אנדערש איז עס חילול שבת. די אריגינעלע און פשוט'ע מנהג אז שבת איז א טאג פון תענוג -- ווען מ'עסט די בעסערע מאכלים, מ'טרינקט די חשוב'ע משקה וואס חז"ל האבן סעלעברעטעט מיט ספעציעלע ברכות (הגפן און הטוב והמטיב) מ'רוהט זיך אפ און מ'שלאפט זיך אויס, מ'באקליידט זיך מיט שענערע בגדים, און מ'פארברענגט אין א ריינע הויז מיט משפחה און גוטע פריינט -- איז פארנאכלעסיגט געווארן. די דאזיגע נשמה פון שבת איז פארוואנדעלט געווארן אין א שעבוד הגוף. מ'מוז עסן פונקט דאס, אפגעזעהן אויב מ'גלייכט דאס אדער נישט.

אבער רוב שטובער היינטצוטאגס, אפשטאמיגע פון די זעלבע פאסט-האלאקאוסט דור, טוען זיך איבערשטייגן איינער דעם אנדערן מיט אפקאכן און זיך איינהאנדלען די בעסטע מאכלים, יעדער מיט זייער אייגענארטיגע רעצעפטן. קאמפעניס און דעליס טוען אהערשטעלן מאכלים מיט א דגוש אויפן היימישן טעם. תבלין אחד יש לנו ושבת שמו שאנו מטילין לתוכו וריחו נודף. די אריגענעל שבת פון להתענג בתענוגים ברבורים ושליו ודגים איז די תבלין וואס די היינטיגע דור האט צוריקגעברענגט. מיר האבן מהפך געווען נגע צו ענג.

אלזא זאל יעדער צולייגן און אראפנעמען מאכלים און געטראנקען צו שבת טיש, און מ'זאל אפי' איינפירן מנהגים איבער וועלכע טשאקלאד און טשיפס מ'איז זיך נוהג צו נאשן בשעת די משפחה זיצט ארום און שפילט board games אדער לערנט אבות, כל זמן ס'איז צום גוף'ס סאטיספאקציע, כידוע וואס דער תולדות שרייבט מיטן משל פון א בן מלך ארומגענומען מיט פויערן.