דאס געבורט פון מדינת ישראל - ערשטע פארזעצונג
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
Re: דאס געבורט פון מדינת ישראל - ערשטע פארזעצונג
זייער גערן.שאלתיאל האט געשריבן:שכ'ח לייבוש, זייער אינטערסאנט. אפשר שטעלסטו צו א PDF?
איך וועל עס אי''ה שפעטער לייגען אויף א פי'. די. עף.
Sent from my SM-S908U using Tapatalk
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
לייביששרייבער האט געשריבן:זייער גערן.שאלתיאל האט געשריבן:שכ'ח לייבוש, זייער אינטערסאנט. אפשר שטעלסטו צו א PDF?
איך וועל עס אי''ה שפעטער לייגען אויף א פי'. די. עף.
קען איינער אנווייזען ווי אזוי מען לייגט ארוף א PDF דא ?
Sent from my SM-S908U using Tapatalk
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
רעדאגירט און עטוואס איבער געארבעט
איך בעיט איבער דעם חשובער עולם דא אינעם שטיבעל.
איך האב זיך די ערשטע מאל גענומען די מי איבער צו ליינען מיינע געשרייבעכצער. איך זעה נישט פארוואס איך האב באקומען אזא שיינע ברוך הבא מיט אזוי פיל לייקס ווען די תגובה'ס זענען דאך אזוי שווער צו ליינען מיט אזאנע גראבע טעותים. איך שעים זיך פאר זיך אליינס.
אבער איך בעיט בחדא מחתא פארשטענדעגונג, איך בין א פשוטער פולנאר ארבעטער וואס כאפט אראפ אביסעל צייט פון זיך צו שרייבען (וואס שרייבען איז פאר מיר קיין פאך נישט. איך קען דאס נישט. דאס איז א טאלאנט וואס דער רבוש"ע האט געגעבען פאר מאנכע ואין אני בתוכם) איך בין נישט מיילעך, איך קען נאר פרובירן דאס בעסטע ואתכם הסליחה.
איך האב עטוואס איבער געארבעט די ערשטע פארזעצונג פון דעם געבורט פון מדינת ישראל. אבער איך זעה אז עכשיו איז עס שוין א מעוות שלא יוכל לתקן, איך קען נישט פארמעקן דאס אלטע און לייגען די נייע. האט איינער סיי וואספארא אן עצה ?
איך האב זיך די ערשטע מאל גענומען די מי איבער צו ליינען מיינע געשרייבעכצער. איך זעה נישט פארוואס איך האב באקומען אזא שיינע ברוך הבא מיט אזוי פיל לייקס ווען די תגובה'ס זענען דאך אזוי שווער צו ליינען מיט אזאנע גראבע טעותים. איך שעים זיך פאר זיך אליינס.
אבער איך בעיט בחדא מחתא פארשטענדעגונג, איך בין א פשוטער פולנאר ארבעטער וואס כאפט אראפ אביסעל צייט פון זיך צו שרייבען (וואס שרייבען איז פאר מיר קיין פאך נישט. איך קען דאס נישט. דאס איז א טאלאנט וואס דער רבוש"ע האט געגעבען פאר מאנכע ואין אני בתוכם) איך בין נישט מיילעך, איך קען נאר פרובירן דאס בעסטע ואתכם הסליחה.
איך האב עטוואס איבער געארבעט די ערשטע פארזעצונג פון דעם געבורט פון מדינת ישראל. אבער איך זעה אז עכשיו איז עס שוין א מעוות שלא יוכל לתקן, איך קען נישט פארמעקן דאס אלטע און לייגען די נייע. האט איינער סיי וואספארא אן עצה ?
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
הוצאות מעשה ידי אומן מתחת ידי דבר נאה ומתוקן
א גוט מארגן חשובע חבירים און מעריצים.
נעכטן כמעט ביי חצות לילה זעה איך א סימן אז עפעס א וויכטיגער הודעה ווארט מיר אין אישי. ווי עס שרייבט מיר א חבר השטיבעל. אבער נישט סתם א חבר, א חבר וואס האט שוין פארגאסען טייכן טינט דא אינעם שטיבעל. זיינע געגאסענע ווערטער איז מים קרים על נפש עיפה. מען קען פשוט ווערן פארוואנדעלד אין א חלק פון זיינע ווערק. ווען ער שרייבט פון וואלד זענט איר דארט אין וואלד ווי עס שפילט זיך איבער דאס וואס ער שרייבט לעבעדיג אין פארנט פונעם ליינערס אויגן.
אזא פעדער ווערט נאר באשאפן איינס אין יאר טויזענט. אז אזוי ווי די שגיעות פון מיינע ארטיקלען ווערן מיט וואס אן ארטיקעל מער. חסירות ויתירות און ראנג ספעלינגס אבער די אינהאלט איז גאר חשוב ע"כ איז ער זיך מתנדב צו פארבעסערן די באשרייבונג נאך וואס עס איז פארשריבן געווארן.
איך האב זיך געריבען די אויגן אזש ביז ווייטאג. זעה איך גוט איז עס נישט קיין חלום. דער ניק וואס די גאנצער שטיבעל איז אויף מיט זיין מפוארדיגע ווערק איז זיך מתנדב פאר מיינס. דאס מיז זיין א טעות. איך גיי מיך לייגען מן הסתם בין איך שרעקליך איבערמידעד. מארגן אינדערפרי אויב וועל איך זעהן דעם מעסעדזש נאכאמאל וועל איך וויסען אז עס האט האפט.
נישט מער נישט ווייניגער דעם אישי ליינט זיך קלאר די אנטראגע איז ריעל. אויף דערווייל האב איך נאך נישט קיין רשות פונעם ניק צו קענען איינמעלדן ווער דאס איז אבער פון איצטערט אין ווייטער וועט איר זעהן באשרייבונגען מיט גאר א נייער חומר ביצורה. אבער עס קען נעמען עטוואס לענגער ביז עס קומט אריין אין שטיבעל קודם גייט עס צו אים צו ווערן איבער געארבעט דאן וועט עס ווערן ארויף געשטעלט.
איך האף אז וועל באקומען רשות צו קענען געהעריג דערמאנען דעם ניק לשבח.
דאס הייסט א חבר השטיבל נושא בעול און גרייט אוועק צו געבן זיין צייט בלי תשלום גמול מכל וכל, כדי די ליטעראטור דא אין שטיבעל זאל זיין דבר נאה ומתקבל אפי' אן צו באקומען די דירעקטע קרעדיט פאר די ווערק. איך בין ממש גערירט פון די אנטראגע און פון אהבת חבירים והשטיבעל.
ה' ישלם שכרו ויהי' משכורתו שלימה.
נעכטן כמעט ביי חצות לילה זעה איך א סימן אז עפעס א וויכטיגער הודעה ווארט מיר אין אישי. ווי עס שרייבט מיר א חבר השטיבעל. אבער נישט סתם א חבר, א חבר וואס האט שוין פארגאסען טייכן טינט דא אינעם שטיבעל. זיינע געגאסענע ווערטער איז מים קרים על נפש עיפה. מען קען פשוט ווערן פארוואנדעלד אין א חלק פון זיינע ווערק. ווען ער שרייבט פון וואלד זענט איר דארט אין וואלד ווי עס שפילט זיך איבער דאס וואס ער שרייבט לעבעדיג אין פארנט פונעם ליינערס אויגן.
אזא פעדער ווערט נאר באשאפן איינס אין יאר טויזענט. אז אזוי ווי די שגיעות פון מיינע ארטיקלען ווערן מיט וואס אן ארטיקעל מער. חסירות ויתירות און ראנג ספעלינגס אבער די אינהאלט איז גאר חשוב ע"כ איז ער זיך מתנדב צו פארבעסערן די באשרייבונג נאך וואס עס איז פארשריבן געווארן.
איך האב זיך געריבען די אויגן אזש ביז ווייטאג. זעה איך גוט איז עס נישט קיין חלום. דער ניק וואס די גאנצער שטיבעל איז אויף מיט זיין מפוארדיגע ווערק איז זיך מתנדב פאר מיינס. דאס מיז זיין א טעות. איך גיי מיך לייגען מן הסתם בין איך שרעקליך איבערמידעד. מארגן אינדערפרי אויב וועל איך זעהן דעם מעסעדזש נאכאמאל וועל איך וויסען אז עס האט האפט.
נישט מער נישט ווייניגער דעם אישי ליינט זיך קלאר די אנטראגע איז ריעל. אויף דערווייל האב איך נאך נישט קיין רשות פונעם ניק צו קענען איינמעלדן ווער דאס איז אבער פון איצטערט אין ווייטער וועט איר זעהן באשרייבונגען מיט גאר א נייער חומר ביצורה. אבער עס קען נעמען עטוואס לענגער ביז עס קומט אריין אין שטיבעל קודם גייט עס צו אים צו ווערן איבער געארבעט דאן וועט עס ווערן ארויף געשטעלט.
איך האף אז וועל באקומען רשות צו קענען געהעריג דערמאנען דעם ניק לשבח.
דאס הייסט א חבר השטיבל נושא בעול און גרייט אוועק צו געבן זיין צייט בלי תשלום גמול מכל וכל, כדי די ליטעראטור דא אין שטיבעל זאל זיין דבר נאה ומתקבל אפי' אן צו באקומען די דירעקטע קרעדיט פאר די ווערק. איך בין ממש גערירט פון די אנטראגע און פון אהבת חבירים והשטיבעל.
ה' ישלם שכרו ויהי' משכורתו שלימה.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
חברון פאגראם צווייטע פארזעצונג (עטוואס קורץ אבל פטור בלא כלו
ארום 700 אראבישע אינגען האבן זיך צוזאם גענומען אין חברון'ס צענטעראלע באס סטאנציע מיטן פלאן צו שטורעמען ירושלים מיט ווילדע ריאטן. נאכן הערן די נייעס אז ריאטן אין ירושלים האבן דארט אויסגעבראכן צווישען די אראבער און די אידן. און עטליכע ארבער פארוואנדעט אדער אומגעקומען.
די לאקאלע סקיורעטי פארסעס מיטן טשיף פאליס אפיציר רעימאנד קאפעראטא Ramond Cafferata האבן געזעהן זייער היץ און פארשטאנען וואס איז אבאוט צו געשעהן האבן זיי אריין גערופן צו די בריטישע אוטאריטעטן צו באקומען ריאינפארסמענט צו בלאקירן די געיעג פון די אראבער קיין חברון זיי נישט צו לאזן ארויס פארן. פון דארט האט מען אראנדזשירט און אויס געשטעלט פאטראל אינעם אידישען קווארטל אין חברון.
דארט זענען די פאטראלירער אפגעווארט געווארן דורך דעם עסקן יעקב יוסף סלונים וואס איז געווען דער פלאטיקאנט אין די געגענט כסדר פרובירט צו בארואיגען די געמיטער פון ביידע פראקציעס.
זיי האבן זיך געבעטן ביי די אידישע איינוואוינער צו פארבלייבן אין שטוב און זיך נישט דרייען אין די גאסן. אויף דערווייל האבן די ריאינפארסמענטס פרובירט צו פארטרייבן די איינגעזאמעלטע צווילדעוועטע אראבישער גענג.
מאנכע אראבער האבן געלאזט פאלן מאדנע זאצען אז היינט קומט א טאג וואס אסאך וועלן געהארגעט ווערן און נקמה וועט ווערן אויסגעפירט עד הסוף. נעכטיגע גוטע שכנים זענען געווארן היינטיגע רוצחים.
בערך 4:00 אזייגער נאכמיטאג זענען געקומען צופליען שטיינער וואס איז כדי להמית צילענדיג די ישיבה. די לומדים דאן האבן נישט געוואוסט וואו ערשט צו לויפן ווייל שטיינער זענען געפלויגען פון אלע זייטן ארום און ארום און פון דער הייעך. ווי נאר די לומדים האבן פרובירט ארויס לויפן פון בנין הישיבה ווייל דאס איז געווען די ציל זענען זיי אפגעווארט געווארן פון די אינגע שקצים און זיי דערשטאכן צום טויט.
ארום פארנאכטס צייט איז עטוואס רואיגער געווארן נאך וואס קאפעראטא האט גערופן פאר ארדענונג. אבער שפעטער איז געקומען א מעסעדזש פונעם מופטי פון ירושלים האזש אמין על האסיעני Hajj Amin al - Husseini
אז די שחיטות זאלן אנגיין פאר די נקמה וואס די אידן האבן געהארגעט אן אראבער אין ירושלים א טאג בעפאר.
שב"ק אידערפרי האבן זיך די וואנדאליזעם אטאקעס אנגעהויבן און וואנדאלעזירן די הייזער אינעם קווארטל און א מחנה ציווילדעוועטע אינגען האבן גשטראמט מיט רציחהדיגע געמיטער. זיי האב געפאכעט מיט כלי משחית, שווערדן העק מעסערס און שטיינער. קיין געהעריגע כלי מלחמה האבן זיי נישט געהאט. קיין תכסיסי מלחמה האבן זיין אויך נישט געהאט. זיי זענען אריין געקומען אין די אידישע קווארטעל פרייטאג אידערפרי אן קיין שום פלאן וויפיל וועם, נאר וואס הבא לעיניהם האבן זיי זעך גענומען האקן זעצען שניידן פליקען. אזוי האב זיי וואנדעלעזירט א יעדע שטוב ווי זיי האבן זיך גרינג און שנעל געקענט אריין ברעכן.
די לאקאלע סקיורעטי פארסעס מיטן טשיף פאליס אפיציר רעימאנד קאפעראטא Ramond Cafferata האבן געזעהן זייער היץ און פארשטאנען וואס איז אבאוט צו געשעהן האבן זיי אריין גערופן צו די בריטישע אוטאריטעטן צו באקומען ריאינפארסמענט צו בלאקירן די געיעג פון די אראבער קיין חברון זיי נישט צו לאזן ארויס פארן. פון דארט האט מען אראנדזשירט און אויס געשטעלט פאטראל אינעם אידישען קווארטל אין חברון.
דארט זענען די פאטראלירער אפגעווארט געווארן דורך דעם עסקן יעקב יוסף סלונים וואס איז געווען דער פלאטיקאנט אין די געגענט כסדר פרובירט צו בארואיגען די געמיטער פון ביידע פראקציעס.
זיי האבן זיך געבעטן ביי די אידישע איינוואוינער צו פארבלייבן אין שטוב און זיך נישט דרייען אין די גאסן. אויף דערווייל האבן די ריאינפארסמענטס פרובירט צו פארטרייבן די איינגעזאמעלטע צווילדעוועטע אראבישער גענג.
מאנכע אראבער האבן געלאזט פאלן מאדנע זאצען אז היינט קומט א טאג וואס אסאך וועלן געהארגעט ווערן און נקמה וועט ווערן אויסגעפירט עד הסוף. נעכטיגע גוטע שכנים זענען געווארן היינטיגע רוצחים.
בערך 4:00 אזייגער נאכמיטאג זענען געקומען צופליען שטיינער וואס איז כדי להמית צילענדיג די ישיבה. די לומדים דאן האבן נישט געוואוסט וואו ערשט צו לויפן ווייל שטיינער זענען געפלויגען פון אלע זייטן ארום און ארום און פון דער הייעך. ווי נאר די לומדים האבן פרובירט ארויס לויפן פון בנין הישיבה ווייל דאס איז געווען די ציל זענען זיי אפגעווארט געווארן פון די אינגע שקצים און זיי דערשטאכן צום טויט.
ארום פארנאכטס צייט איז עטוואס רואיגער געווארן נאך וואס קאפעראטא האט גערופן פאר ארדענונג. אבער שפעטער איז געקומען א מעסעדזש פונעם מופטי פון ירושלים האזש אמין על האסיעני Hajj Amin al - Husseini
אז די שחיטות זאלן אנגיין פאר די נקמה וואס די אידן האבן געהארגעט אן אראבער אין ירושלים א טאג בעפאר.
שב"ק אידערפרי האבן זיך די וואנדאליזעם אטאקעס אנגעהויבן און וואנדאלעזירן די הייזער אינעם קווארטל און א מחנה ציווילדעוועטע אינגען האבן גשטראמט מיט רציחהדיגע געמיטער. זיי האב געפאכעט מיט כלי משחית, שווערדן העק מעסערס און שטיינער. קיין געהעריגע כלי מלחמה האבן זיי נישט געהאט. קיין תכסיסי מלחמה האבן זיין אויך נישט געהאט. זיי זענען אריין געקומען אין די אידישע קווארטעל פרייטאג אידערפרי אן קיין שום פלאן וויפיל וועם, נאר וואס הבא לעיניהם האבן זיי זעך גענומען האקן זעצען שניידן פליקען. אזוי האב זיי וואנדעלעזירט א יעדע שטוב ווי זיי האבן זיך גרינג און שנעל געקענט אריין ברעכן.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
חברונער שחיטה 2
שב"ק בערך 8:00 אזייגער אינדערפרי האט זיך די אטאקע אנגעהויבן מיט גאר א שנעלער טעמפוי. די ערשטע קרבנות צו ווערן אטאקירט זענען געווען די אידישע הייזער וואס זענען געשטאנען אויף די זייט פון די גאס אריין גייענדיג צום אידישען קווארטל. צוויי קליינע אידישע קינדער (אנכי הק' האט נישט געקענט געפונען קיין דיטעילס ווער די קינדער זענען געווען) זענען אין די ערשטע רגעים פון די אטאקע געהארגעט געווארן מיט א קאלט בליטיגיר רציחה דורך א מישעדי אריבער די העלזער פון די צאן קדשים. אלה הצאן מה חטאו? נאר כדי צו אנזייען צומישעניש, שרעק, און וויי געשרייען וואס מאכט א גרעסערע פאניק, איז געווען די טאקטיק אז וואס מער קליינע קינדער אריין צו כאפן אינעם אטאקע, דאס רצחנן פון די קליינע קינדער איז געווען זייער בעסטע פארטל פאר דעם צוועק.
גלייך נאך די רציחה פון די קינדער, האבן זיי אריין מארשירט אין די הייזער אן קיין שוועריגקייטן, אלע אקאפירענדע פון די הייזער ווי די אראבישע רוצחים האבן נאר איבער געטראטן דעם שוועל איז קיינער נישט פארשוינט געווארן און זענען געהארגעט געווארן פון די קלעפ און די כלי מתחת וואס זיי האבן געהאט אין זייערע הענט. די ריאטירער האבן געהאקט רעכטס און לינקס אן א רחמנות.
שפעטער האבן מיר געטראפן ארכיוון וואס האט עדות געזאגט אז די אפיציר קאפאראטע האט זיך אנטזאגט פון זיין פאליצייעשע אויפגאבע ווען יעקב סלונים איז געגאנגען זיך בעטן ביי אים פאר הילף. דאס איז די ווערטער פונעם רבי יעקב סלונים דער פאטער פאטער פון אליעזר דאן אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין די ארכיוון " ווי נאר ר' יעקב סלונים האט געהערט פון געוויסע שכינים אז עס ווירבעלט זיך א פלאן צו אטאקירן די ישיבה ווי רוב לומדים פון חברון האבן געלערנט, איז דאן ר' יעקב געגאנגען צו דעם אפיציעלער דיסטריקט אפיציר אבדולא קארדוס Abdulah Kardus אבער ער האט זיך אנטזאגט אים מיט צו געבן אפיצירן צו באוואכען דעם אידישען קווארטעל אין חברון. אפי' נאך וואס יעקב איז שפעטער געווארן אטאקירט אין די גאס איז ער נאך צו געגאנגען צום לאקאלען פריער דערמאנטע אפיציר קפאראטע, פרייטאג האט ער אים מיט פרעכקייט אפגעענטפעטר עס קומט די אידן אזא שחיטה.
די נעקסטע אינדערפרי שבת בעפאר די אקציע האט זיך אנגעהויבן איז יעקב סלונים נאך אמאל געגאנגען צום ביורא פון דעם טשיף קאפארטע זיך בעטענדיג צו אים אז מען שפירט די פוללווער אין די לפט און ער זאל טוהן וואס ער קען עס זאל נישט ווערן מער אנגעצויגען. האט ער אים געענטפערט נעה נערישקייטן נישטא קיין סיבה אויף וואס מורא צו האבן אלעס איז שויןרואיג. עס איז נאר געווען א דורך גאנג. יעקב סלונים אליינס איז געראטעוועט געווארן ביי איינע פון די אראבישע איינוואוינער האבן אים באהאלטן ביי זיך אין שטוב.
שפעטער ווען קאפראטא האט שוין נישט מורא געהאט אז א פאליציי אנוועזענהייט וועט שטערן די הריגות, האט פרובירט צו ריפען הילף פאר ריאינפארסמענט. אבער אין קול ואין עונה, קיין פרישע הילף האט זיך נישט באוויזען.
א ווארט פון אהרן ראובן בערנצווייג פון די דעמאלסדיגער תושבי חברון. "אפאר מינוט נאך 8:00 אזייגער אינדערפרי האבן מיר געהערט די קולות פון דערווייטענס פון די ברעכען פון גלאז און די טירן זעצעס פון אייזן אויף אייזן, מיר האבן פשוט נישט געוואוסט וואס צו טוען זיי זענען געגאנגען פון טיר צו טיר און געשאכטן א יעדער וואס זיי האבן באגעגענט אינעווייניג אין די אויפגעבראכענע טירן. די וויי געשרייען פון די נרצחים האבן געשפאלטן די הערצער פון די צו-הערער אבער מיר האבן נישט געוואוסט מיט וואס, און ווי אזוי מיר קענען זיי העלפן מיר זענען אלע געווען פארלוירן און פארשטיינערט פון שאק."
ווי נאר עס איז דערהערט געווארן אין די אנדערע זייט געטא וואס עס טוהט זיך ביי די אריינגאנג פונעם אידישען קווארטל אין חברון, האבן זיך 40 אינגעלייט צוזאמגענומען אין שטוב פון אליעזר דאן סלונים די זוהן פון די חברונער רב.
ר' אליעזר דאן, איז אויכעט געווען א מעמבער פונעם קאנסיל פון דעם חברון קאנסאליי. און די דירעקטאר פון די אנגלא-פאלעסטיין באנק.
אזוי ווי ר' אלעזר דאן איז געווען באקאנט צוויישען אלע איינוואוינער פון חברון. ער איז געווען באפריינדעט מיט אלעמען אידן און אראבער גלייך, האבן די אלע געשפירט אז ביי אים אין די דירה וועט קיין בייזענס נישט פארסירןַ.
אינטערסאנט איז טאקע געווען אז די גרופע וואנדעלאזירער האבן דערגרייכט זיין טיר האבן זיי מיט אן אנגעהאלטןקייט און מיט שיינעם פרובירט צו איינהאנדלען מיט ר' אליעזר דאן, אז ער ר' אליעזר זאל איבער געבן די אשכנזים אין זייערע הענט און לכבוד דעם וועלן זיי נישט שעדיגן קיינע ספרדים.
(די ספרדים האבן געוואוינט מיט די אראבער אסאך יארן בעפאר די אשכנזים זענען געקומען צוזאמען מיט די פראפאגאנדע ווינט פון די ציונים). פארשטייט זיך, אז ער האט בשו"א מסכים געווען צו אזא פארשלאג, און געענטפערט מיר זענען אלע איין פאלק און איין באדי פון מענטשען מיר וועלן נישט מפקיר זיין קיין שום מענטש. אויפן פלאץ האבן זיי עים, זיין ווייב, און זיין 4 יעריג קינד דערשאסן צום טויט. (די צייטונג היברו פרעס האט דאן געשריבען אז די געזיכטע אין די חברונער שחיטה זענען דוקא געווען די אשכנזישע אידענטום וואס די אראבער האבן פארעכענט פאר ציונים און אנטקעגען זיי דוקא האבן זיי געהאט די שנאה כבושה, לאו דוקא צו אידענטום. 4 פון יעדע 5 געהארגעטע רח"ל זענען טאקע געווען פון די אשכנזישע אידענטום אין חברון).
די אטאקע איז געווארן באגלייט מיט שווערע וואנדעליזם און דיסטראקציע. די אידישע שפיטאל ווי אראבישע קראנקע זענען אויך סערווירט געווארן מיט די זעלבע סערוויס ווי א איד, זענען וואנדאליזירט געווארן און נישט געווארן פארשוינט. און ווי אויך די שוהלן זענען געווארן וואנדאלעזירט. עס איז דא געוויסע רעפארטס וואס האבן געשריבען אז ספרי תורות זענען רח"ל פארברענט געווארן פון די שוהלן וואס זענען געווארן וואנדאלעזירט.
די באקאנטע אנטיקען פון ר' יהודא בייבעס'ס לייברערי (ארכיון) וואס ער האט מייסד געווען אין יאר 1852 תרי"ב איז האלבוועגס פארברענט און צושטערט געווארן.
עס איז דא א לעגענדע וואס ווערט פארציילט אז איינע פון די בתי מדרשים וואס האבן געפלאקערט איז דער רב אריין געלאפן אין ביהמ"ד ראטעווען די ספרי תורה פון די פלאמען און ער ל"ע האט מוצא נשמתו געווען ראטטעווענדיג די ספרים תורה פון פארברענט ווערן, פון די בראנד וואנדען וואס האט אים רח"ל פארברענט רוב פון זיין גוף.
צוועלעף פון די זיבן און זעכציג זענען יא געווען פון עדות המזרח. צוויי ווערן ספעציעל דערמאנט/ גרשון בן ציון און די חברונער כעמיסט וואס האט שוין סערווירט די חברונער איינוואוינער אידן און אראבער גלייך פאר די לעצטע פערציג יאר. די ביידע זענען רח"ל געהארגעט געווארן בצוותא חדא מיט א מיידל פון 14 יאר (נישט באקאנט וועמענס טאכטער זי איז געוועזען, וואס פאר איר דערהרגענען האבן זיי רח"ל מיט איר געטשעפעט און דאן דערשאסן) צוזאמען מיט די גאנצע משפחה.
אראבער באהאלטן אויס אידישע שכינים:
עס זענען דא 28 אראבישע הייזער, זכור לטוב וואס האבן אויסבאהאלטן אידישע שכינים ביי די אבלאוועס וואס האט געראטעוועט דאס לעבן פון די אויסבאהאלטענע און נישט מיט-טיילן די זעלבער גורל פון זייערע אידישע חברונישע ברידער.
עס איז דא אן ארגינעלער ליסטע וואס רעכענט אויס 19 אראבישע רעטער מיט אן אפציעלע תעודה וואס זענען איטער געשריבן געווארן ביי ר' מאיר און סלונים פאר די וואויל טעטיגע אקציע וואס די 19 האבן זיך מוסר נפש געווען אין אזא שווערע צייט. ווען דאס גאנצער אראבישער געמיינדע איז געווען אפגעהייטערט אין א רציחה מאוד זענען די 19 געגאנגען אנטקעגן דעם שטראם און געראטעוועט וויפיל אידישע שכינים זיי האבן נאר געקענט.
פון די ארכיוון פון ר' אהרן ראובן בערנצווייג (שוין פריער דערמאנט) זעהט מען דארט אן אראבישער נאמען האדזש על קאורדיע Haj Eissa El Kourdieh האט געראטעוועט 33 אידן אנשים נשים וטף, נאך דעם וואס ער האט זיך ביי זיי ממש געבעטן אז זיי זאלן אריין לויפן צו אים אין קעלער. לכתחלה האט די גרופע מורא געהאט אז דער אראבער וועט זיי דארט אומברענגען, און ער האט שלעכטע כוונות מיטן זיי וועלן אויסבאהאלטן. אבער נאך דעם וואס די איינוואוינער האבן געזעהן דאס פארלוירענע מצב האבן זיי מחליט געווען צווישען זיך כאשר אבדתי אבדתי ממילא וועלן מיר געהארגעט ווערן איז אויב האט דער אראבער נישט קיין שלעכטער כוונות האבן מיר דאך א שאנס. סוכ"ס זענען זיי יא אריין אינעם קעלער פון דעם אראבישער שכן.
זיי זענען דארט געזעצען מיט א שרעקליכער פחד, אינעווייניג האט זיך אריין געהערט דאס וויי געשריי פון די פארוואונדעטעַאון עלטערן וואס האבן מיט געהאלטן די שחיטה פון זייערע קינדער. דעס געשרייען פון די קליינע קינדער אינעם קעלער זענען אויך געווען למעלה מראש. די אנוועזענדע האבן געציטערט אז די אינעווייניגסטע קולות הערן זיך ארויס אינדעראויסען און אט אט וועט מען זיי אנטדעקן. אבער עס איז געווען באשערט צו בלייבן לעבן. און זענען געראטעוועט געווארן דארט פון א זיכערער טויט.
די אראבישע אינגען זענען ארום געלאפן שרייענדיג טויט פאר די אידן און טויט פאר די וואס באהאלטן אידן, היינט איז דער הייליגער טאג פון מאוחמעד אונזער נביא וואס לכבודו דארף מען ברענגען וואס מער קרבנות. ווער עס הארגעט נישט קיין איד היינט איז א זונדיגער, און ווער עס דערוואגט זיך צו אויס באהאלטן א איד וועט טראגן די זעלבע גורל ווי דעם איד אליינס.
א מערקווידיגער מעשה האט פאסירט מיט א אידישער איינוואוינער יונה מאלאחאדסקי וואס זיין ווייב האט געשוואנגערט אין אירע הויעכע חדשים. די וואנדאלן איז געווען א גורם אז זי האט געשפירט אז זי פאלירט דעם עיבור. זייער אראבישער שכן האט געזעהן וואס עס גייט דאן פאר מיט יונה און זיין ווייב, האט ער זיי שנעל אריין געשלעפט אין זיין קעלער ווי דאס קינד איז געבוירן געווארן. דער אראבישער בעה"ב איז געשטאנען אין פארנט פון זיין דירה ווען א גרופע פון די וואנדעלאזירער האבן פארלאנג פון אים ארויס צו געבען די באהאלטענע לויט זייער אפשאצונג די וועג ווי אזוי ער איז געשטאנען און באוואכט די אריינגאנג פון זיין די דירה. האט ער מיט געמאכטע צעווילדעוועטע מענאווארע אז זיינע שכינים האט ער פארטיליגט אפאר מינוט צוריק. ער האט עס אזוי גוט געמאכט אז עס האט אויס געזעהן פאר די גרופע אז דער בעה"ב איז קאמפלעט מיט די אינגען און זיי זענען זיך געגאנגען ווייטער. יונה מיט זיין ווייב און די עטוואס ניי-געבוירן קינד זענען אויך געראטעוועט געווארן פון אן אראבישען שכן וואס האט זיך מוסר נפש געווען פאר דאס וואויל-זיין פון זיינע שכינים.
נאך אראבישע פאמיליע וואס ווערט דערמאנט אין די אויבן דערמאנטע ארכיוון איז אבו איד זאיטאון Abu Id Zaitoun. ער האט געראטעוועט זמירא מאני צוזאמען מיט נאך עטליכע אידן באהאלטענדיג זיי ביי זיך אין שטוב אבו איד איז געשטאנען מיט אן אויסגעצויגענע שווערד און פארנט פון זיין דירה די אראבער זעהנדיג אז ער שטייט מיט זיין שווער אויסגעצויגען האבן זיי זיך פארגעשטעלט אז ער איז א חלק פון די רוצחים און וואנדעלעזירער. אפאר שעה שפעטער האט ער געטראפן אפאר פאליציי אפיצירן און זיי איבער געגעבן די באהאלטענע, די פאליציי האט געפירט די קליינע גרופע צו די פאליציי סטאנציע אין בית ראמאנא, אונטער פאליצייאישער באגלייטונג.
לויט די עדות-שאפט פון מרס. מלכה סלונים אז אן אלטער אראבישער גוי מיטן נאמען אבו שאקער Abu Shaker האט זיי געראטעוועט.
אזוי פארציילט זי איז די מעשה צוגעגאנגען "מיר זענען געזעצען שטיל מיט אנגעסט אין די פארקלאפטע דירה פון אבו שאקער. דער אבו שאקער איז א יעדע פאר מינוט אריין געקומען צו די באהאלטענע ברענגען די נייעס וואס עס טוהט זיך אין די גאסן. אזוי זיצענדיג אינעווייניג האבן מיר געהערט אבו שאקער האבן א געפעכט מיט איינע פון די וואנדעלעזירער שרייענדיג צו עים די וועסט זיך נישט דערוואגן אריין צו קומען צו מיר אין שטוב. אוועק פון דאנענט. זיי האבן אים געשטופט כדי צו עפענען דעם דורך גאנג צו קענען אריין גיין אין זיין שטוב צו זעהן צו עס איז איינער פון די זינדיגע אידן באהאלטן דארט אינעווייניג. דער אבו שאקער איז טאקע געווען אן ערך פון 75 יאר אלט אבער פארט א שטארקער געזיכט א מאן מיט שטארקע ביינער טראץ זיין הויכער עלטער.
ער האט זיך אראפ גילייגט אין פארנט פון זיין טיר באשיצענדיג מיט זיין גוף די אריינגאנג פון זיין דירה. אין געשריגען צו די חברה עטץ קענטס נאר אריין גיין אין מיין דירה אויב איר טרעיט אריבער מיין טויטער גוף. איינע פון די גרופע האט ארויס גענומען זיין שווערד און געפאכעט צו אבו שאקער און געשריגען די זינדיגער אומפרטרויליכער אראבער מיר וועלן דיך צוזאמען מיט אלע אידן דערהראגענען. אזוי פאכענדיג מיט דעם שווערד האט ער געכאפט א טיפער שניט אין זיינע פיס. בלוט האט זיך גענומען פליסען פון עים, ער האט נישט געשריגען אדער געוויינט פאר ווייטאג, נאר ער האט צו זיי געזאגט שנייד שנייד איך רוק זיך נישט. עס איז געווארן א שטילע שנעלע מיטינג צווישען די גרופע, נאך אפאר סקונדעס האבן זיי פארלאזט דאס פלאץ לאזנדיג אים אויס בלוטן צום טויט.
מיר האבן געוואוסט אז פאר די קומענדיגע קורצע מינוטן זענען מיר געראטעוועט. מיר האבן פרובירט אים אריין שלעפן אינעווייניג צו באנדאדזשירן זיינע וואונדען, אבער ער האט זיך נישט געלאזט זאגענדיג אז שפעטער וועט קומען א צווייטער און פרובירן דאס זעלביגע. ווי לאנג די ריאטן זענען נישט אונטער קאנטראל וויל ער נישט איינשטעלן און איבער לאזן זיין וואך אויף די דירה ווי מיר זענען געווען באהאלטן"
אזוי איז דא צענדליגער סיפורים פון די וואס זענען געראטעוועט געווארן יענעם טאג.
די מספר הרוגים אין חברון איז לויט די אפיציעלע נומבערס איז 67 אידן און 9 אראבער. פון די 67 זענען 59 אומגעקומען אויפן פלאץ ל"ע און 8 זענען שפעטער אומגעקומען פון זייערער וואונדען וואס זיי האבן זיך ערווארבן דורך אויס די אטאקע.
12 דערפון זענען געווען פרויען און דריי קינדער אינטער די יארגאנג פון 5. 24 פון די הרוגים זענען געווען ישיבה לייט 7 פון די זענען געוועזען אמיריקאנער-קאנאדישע סיטיזענס. די 57 אומגעקומענע זענע באערדיגט געווארן אין א מאסען קבר אין די אראבישע שטחים אין חברון אן קיין שום אידישער לויה. רוב פון די הרוגים זענען געווען פון די אשכנעזישע עולים 12 פון די 57 זענען געווען פון די ספארדישע געמיינדע.
אויסער די פריער אויסגערעכענטע טויטע איז אויך געווען 58 שטארק פארוואונדעטע צווישען די פארוואונדעטע זענען געווען א גרויס חלק פרויען און קינדער. פון די 58 איז גערעכענט צו זיין 49 ערענסט פארוואונדעט און 17 שוואכער פארוואונדעט.
20 פון די קדושים זענען מפנה געווארן פון דעם אראבישען מאסען קבר אין באערדיגט געווארן לויט די הלכה אאר טאג שפעטער. אזוי ווי די גופים פונעם מאסען קבר זענען געטראפו געווארן אין זייער א שלעכטער צושטאנד האט מען נישט ממשיך געווען מיט די איבער באערדיגען די איבעריגע גופים.
שעיך טעליב מארקאה Taleb Markah וואס איז לויט די עדותשאפט געווען די אנדרייער פון די שחיטה איז שפעטער אין אנהייב ווינטער פרמשפט געווארן מיט צוויי יאר תפיסה. צוויי פון די פיר וואנדאלזירער זענען געפונען געווארן שילדיג אין 24 מערדערייען אין די הויז פון ר' יעקב און אליעזר דאן סלונים זענען פארמשפט געווארן צום טויט.
195 אראבער מיט 34 אידן זענען פארמשפט געווארן וועגן דעם אינצידענט אין חברון. 17 פון די אראבער און 2 אידן זענען פארמשפט געווארן צום טויט. למעשה זענען די שטראפו נישט אויס געפירט געווארן עד הסוף נאר אנשטאט זענען זיי געזיצען אין תפיסה פאר גאר א לאנגער תקופה. אויסער 3 אראבער וואס זייער טויט שטראף דורך הענגען איז יא אויסגעפירט געווארן.
200,0000.00 שטערלינג/פונט זענען אויס געטיילט געווארן פאר די משפחות וואס זענען די מערסטע באטראפן געווארן.
א שטיקעל ליסטע פון באקאנטע און נישט אזוי באקאנטע נעמען וואס זענען אומגעקומען אין די שחיטה אין חברון.
רבי שלמה זלמן צורף
רבי יוסף אליהו די-האן
רבי יצחק געלבערט
רבי אברהם מזרחי
רבי יצחק כהנא
רבי מאיר גרינבערג
רבי יצחק לעווי
רבי יעקב לעווי
רבי שמשון אהרונסון
רבי שמואל מזרחי
רבי שלום מזרחי
מרת אסתר מזרחי
מרת רחל כהנא
רבי משה לעווי
רבי מאיר לעווי
רבי צבי כהן
רבי יצחק משה כהן
רבי זכריה ראבינאוויטש
רבי יהודא ארבעל
רבי אברהם ארבעל
רבי ישאל דוד שטיינמאן
רבי יוסף גרשון שטיינמאן
רבי משה יהודא שטיינמאן
מרת הדסה סאלאמאן
רבי יוסף אלימלך
רבי אליעזר דאן סלונים
רבי חיים אהרון צוקערמאן
רבי יעקב לעווי
רבי יעקב אורי
רבי משה מרדכי לעווי
רבי ישראל לעווי
שמעון קוגלת
ת. נ. צ. ב. ה.
גלייך נאך די רציחה פון די קינדער, האבן זיי אריין מארשירט אין די הייזער אן קיין שוועריגקייטן, אלע אקאפירענדע פון די הייזער ווי די אראבישע רוצחים האבן נאר איבער געטראטן דעם שוועל איז קיינער נישט פארשוינט געווארן און זענען געהארגעט געווארן פון די קלעפ און די כלי מתחת וואס זיי האבן געהאט אין זייערע הענט. די ריאטירער האבן געהאקט רעכטס און לינקס אן א רחמנות.
שפעטער האבן מיר געטראפן ארכיוון וואס האט עדות געזאגט אז די אפיציר קאפאראטע האט זיך אנטזאגט פון זיין פאליצייעשע אויפגאבע ווען יעקב סלונים איז געגאנגען זיך בעטן ביי אים פאר הילף. דאס איז די ווערטער פונעם רבי יעקב סלונים דער פאטער פאטער פון אליעזר דאן אזוי ווי עס ווערט געברענגט אין די ארכיוון " ווי נאר ר' יעקב סלונים האט געהערט פון געוויסע שכינים אז עס ווירבעלט זיך א פלאן צו אטאקירן די ישיבה ווי רוב לומדים פון חברון האבן געלערנט, איז דאן ר' יעקב געגאנגען צו דעם אפיציעלער דיסטריקט אפיציר אבדולא קארדוס Abdulah Kardus אבער ער האט זיך אנטזאגט אים מיט צו געבן אפיצירן צו באוואכען דעם אידישען קווארטעל אין חברון. אפי' נאך וואס יעקב איז שפעטער געווארן אטאקירט אין די גאס איז ער נאך צו געגאנגען צום לאקאלען פריער דערמאנטע אפיציר קפאראטע, פרייטאג האט ער אים מיט פרעכקייט אפגעענטפעטר עס קומט די אידן אזא שחיטה.
די נעקסטע אינדערפרי שבת בעפאר די אקציע האט זיך אנגעהויבן איז יעקב סלונים נאך אמאל געגאנגען צום ביורא פון דעם טשיף קאפארטע זיך בעטענדיג צו אים אז מען שפירט די פוללווער אין די לפט און ער זאל טוהן וואס ער קען עס זאל נישט ווערן מער אנגעצויגען. האט ער אים געענטפערט נעה נערישקייטן נישטא קיין סיבה אויף וואס מורא צו האבן אלעס איז שויןרואיג. עס איז נאר געווען א דורך גאנג. יעקב סלונים אליינס איז געראטעוועט געווארן ביי איינע פון די אראבישע איינוואוינער האבן אים באהאלטן ביי זיך אין שטוב.
שפעטער ווען קאפראטא האט שוין נישט מורא געהאט אז א פאליציי אנוועזענהייט וועט שטערן די הריגות, האט פרובירט צו ריפען הילף פאר ריאינפארסמענט. אבער אין קול ואין עונה, קיין פרישע הילף האט זיך נישט באוויזען.
א ווארט פון אהרן ראובן בערנצווייג פון די דעמאלסדיגער תושבי חברון. "אפאר מינוט נאך 8:00 אזייגער אינדערפרי האבן מיר געהערט די קולות פון דערווייטענס פון די ברעכען פון גלאז און די טירן זעצעס פון אייזן אויף אייזן, מיר האבן פשוט נישט געוואוסט וואס צו טוען זיי זענען געגאנגען פון טיר צו טיר און געשאכטן א יעדער וואס זיי האבן באגעגענט אינעווייניג אין די אויפגעבראכענע טירן. די וויי געשרייען פון די נרצחים האבן געשפאלטן די הערצער פון די צו-הערער אבער מיר האבן נישט געוואוסט מיט וואס, און ווי אזוי מיר קענען זיי העלפן מיר זענען אלע געווען פארלוירן און פארשטיינערט פון שאק."
ווי נאר עס איז דערהערט געווארן אין די אנדערע זייט געטא וואס עס טוהט זיך ביי די אריינגאנג פונעם אידישען קווארטל אין חברון, האבן זיך 40 אינגעלייט צוזאמגענומען אין שטוב פון אליעזר דאן סלונים די זוהן פון די חברונער רב.
ר' אליעזר דאן, איז אויכעט געווען א מעמבער פונעם קאנסיל פון דעם חברון קאנסאליי. און די דירעקטאר פון די אנגלא-פאלעסטיין באנק.
אזוי ווי ר' אלעזר דאן איז געווען באקאנט צוויישען אלע איינוואוינער פון חברון. ער איז געווען באפריינדעט מיט אלעמען אידן און אראבער גלייך, האבן די אלע געשפירט אז ביי אים אין די דירה וועט קיין בייזענס נישט פארסירןַ.
אינטערסאנט איז טאקע געווען אז די גרופע וואנדעלאזירער האבן דערגרייכט זיין טיר האבן זיי מיט אן אנגעהאלטןקייט און מיט שיינעם פרובירט צו איינהאנדלען מיט ר' אליעזר דאן, אז ער ר' אליעזר זאל איבער געבן די אשכנזים אין זייערע הענט און לכבוד דעם וועלן זיי נישט שעדיגן קיינע ספרדים.
(די ספרדים האבן געוואוינט מיט די אראבער אסאך יארן בעפאר די אשכנזים זענען געקומען צוזאמען מיט די פראפאגאנדע ווינט פון די ציונים). פארשטייט זיך, אז ער האט בשו"א מסכים געווען צו אזא פארשלאג, און געענטפערט מיר זענען אלע איין פאלק און איין באדי פון מענטשען מיר וועלן נישט מפקיר זיין קיין שום מענטש. אויפן פלאץ האבן זיי עים, זיין ווייב, און זיין 4 יעריג קינד דערשאסן צום טויט. (די צייטונג היברו פרעס האט דאן געשריבען אז די געזיכטע אין די חברונער שחיטה זענען דוקא געווען די אשכנזישע אידענטום וואס די אראבער האבן פארעכענט פאר ציונים און אנטקעגען זיי דוקא האבן זיי געהאט די שנאה כבושה, לאו דוקא צו אידענטום. 4 פון יעדע 5 געהארגעטע רח"ל זענען טאקע געווען פון די אשכנזישע אידענטום אין חברון).
די אטאקע איז געווארן באגלייט מיט שווערע וואנדעליזם און דיסטראקציע. די אידישע שפיטאל ווי אראבישע קראנקע זענען אויך סערווירט געווארן מיט די זעלבע סערוויס ווי א איד, זענען וואנדאליזירט געווארן און נישט געווארן פארשוינט. און ווי אויך די שוהלן זענען געווארן וואנדאלעזירט. עס איז דא געוויסע רעפארטס וואס האבן געשריבען אז ספרי תורות זענען רח"ל פארברענט געווארן פון די שוהלן וואס זענען געווארן וואנדאלעזירט.
די באקאנטע אנטיקען פון ר' יהודא בייבעס'ס לייברערי (ארכיון) וואס ער האט מייסד געווען אין יאר 1852 תרי"ב איז האלבוועגס פארברענט און צושטערט געווארן.
עס איז דא א לעגענדע וואס ווערט פארציילט אז איינע פון די בתי מדרשים וואס האבן געפלאקערט איז דער רב אריין געלאפן אין ביהמ"ד ראטעווען די ספרי תורה פון די פלאמען און ער ל"ע האט מוצא נשמתו געווען ראטטעווענדיג די ספרים תורה פון פארברענט ווערן, פון די בראנד וואנדען וואס האט אים רח"ל פארברענט רוב פון זיין גוף.
צוועלעף פון די זיבן און זעכציג זענען יא געווען פון עדות המזרח. צוויי ווערן ספעציעל דערמאנט/ גרשון בן ציון און די חברונער כעמיסט וואס האט שוין סערווירט די חברונער איינוואוינער אידן און אראבער גלייך פאר די לעצטע פערציג יאר. די ביידע זענען רח"ל געהארגעט געווארן בצוותא חדא מיט א מיידל פון 14 יאר (נישט באקאנט וועמענס טאכטער זי איז געוועזען, וואס פאר איר דערהרגענען האבן זיי רח"ל מיט איר געטשעפעט און דאן דערשאסן) צוזאמען מיט די גאנצע משפחה.
אראבער באהאלטן אויס אידישע שכינים:
עס זענען דא 28 אראבישע הייזער, זכור לטוב וואס האבן אויסבאהאלטן אידישע שכינים ביי די אבלאוועס וואס האט געראטעוועט דאס לעבן פון די אויסבאהאלטענע און נישט מיט-טיילן די זעלבער גורל פון זייערע אידישע חברונישע ברידער.
עס איז דא אן ארגינעלער ליסטע וואס רעכענט אויס 19 אראבישע רעטער מיט אן אפציעלע תעודה וואס זענען איטער געשריבן געווארן ביי ר' מאיר און סלונים פאר די וואויל טעטיגע אקציע וואס די 19 האבן זיך מוסר נפש געווען אין אזא שווערע צייט. ווען דאס גאנצער אראבישער געמיינדע איז געווען אפגעהייטערט אין א רציחה מאוד זענען די 19 געגאנגען אנטקעגן דעם שטראם און געראטעוועט וויפיל אידישע שכינים זיי האבן נאר געקענט.
פון די ארכיוון פון ר' אהרן ראובן בערנצווייג (שוין פריער דערמאנט) זעהט מען דארט אן אראבישער נאמען האדזש על קאורדיע Haj Eissa El Kourdieh האט געראטעוועט 33 אידן אנשים נשים וטף, נאך דעם וואס ער האט זיך ביי זיי ממש געבעטן אז זיי זאלן אריין לויפן צו אים אין קעלער. לכתחלה האט די גרופע מורא געהאט אז דער אראבער וועט זיי דארט אומברענגען, און ער האט שלעכטע כוונות מיטן זיי וועלן אויסבאהאלטן. אבער נאך דעם וואס די איינוואוינער האבן געזעהן דאס פארלוירענע מצב האבן זיי מחליט געווען צווישען זיך כאשר אבדתי אבדתי ממילא וועלן מיר געהארגעט ווערן איז אויב האט דער אראבער נישט קיין שלעכטער כוונות האבן מיר דאך א שאנס. סוכ"ס זענען זיי יא אריין אינעם קעלער פון דעם אראבישער שכן.
זיי זענען דארט געזעצען מיט א שרעקליכער פחד, אינעווייניג האט זיך אריין געהערט דאס וויי געשריי פון די פארוואונדעטעַאון עלטערן וואס האבן מיט געהאלטן די שחיטה פון זייערע קינדער. דעס געשרייען פון די קליינע קינדער אינעם קעלער זענען אויך געווען למעלה מראש. די אנוועזענדע האבן געציטערט אז די אינעווייניגסטע קולות הערן זיך ארויס אינדעראויסען און אט אט וועט מען זיי אנטדעקן. אבער עס איז געווען באשערט צו בלייבן לעבן. און זענען געראטעוועט געווארן דארט פון א זיכערער טויט.
די אראבישע אינגען זענען ארום געלאפן שרייענדיג טויט פאר די אידן און טויט פאר די וואס באהאלטן אידן, היינט איז דער הייליגער טאג פון מאוחמעד אונזער נביא וואס לכבודו דארף מען ברענגען וואס מער קרבנות. ווער עס הארגעט נישט קיין איד היינט איז א זונדיגער, און ווער עס דערוואגט זיך צו אויס באהאלטן א איד וועט טראגן די זעלבע גורל ווי דעם איד אליינס.
א מערקווידיגער מעשה האט פאסירט מיט א אידישער איינוואוינער יונה מאלאחאדסקי וואס זיין ווייב האט געשוואנגערט אין אירע הויעכע חדשים. די וואנדאלן איז געווען א גורם אז זי האט געשפירט אז זי פאלירט דעם עיבור. זייער אראבישער שכן האט געזעהן וואס עס גייט דאן פאר מיט יונה און זיין ווייב, האט ער זיי שנעל אריין געשלעפט אין זיין קעלער ווי דאס קינד איז געבוירן געווארן. דער אראבישער בעה"ב איז געשטאנען אין פארנט פון זיין דירה ווען א גרופע פון די וואנדעלאזירער האבן פארלאנג פון אים ארויס צו געבען די באהאלטענע לויט זייער אפשאצונג די וועג ווי אזוי ער איז געשטאנען און באוואכט די אריינגאנג פון זיין די דירה. האט ער מיט געמאכטע צעווילדעוועטע מענאווארע אז זיינע שכינים האט ער פארטיליגט אפאר מינוט צוריק. ער האט עס אזוי גוט געמאכט אז עס האט אויס געזעהן פאר די גרופע אז דער בעה"ב איז קאמפלעט מיט די אינגען און זיי זענען זיך געגאנגען ווייטער. יונה מיט זיין ווייב און די עטוואס ניי-געבוירן קינד זענען אויך געראטעוועט געווארן פון אן אראבישען שכן וואס האט זיך מוסר נפש געווען פאר דאס וואויל-זיין פון זיינע שכינים.
נאך אראבישע פאמיליע וואס ווערט דערמאנט אין די אויבן דערמאנטע ארכיוון איז אבו איד זאיטאון Abu Id Zaitoun. ער האט געראטעוועט זמירא מאני צוזאמען מיט נאך עטליכע אידן באהאלטענדיג זיי ביי זיך אין שטוב אבו איד איז געשטאנען מיט אן אויסגעצויגענע שווערד און פארנט פון זיין דירה די אראבער זעהנדיג אז ער שטייט מיט זיין שווער אויסגעצויגען האבן זיי זיך פארגעשטעלט אז ער איז א חלק פון די רוצחים און וואנדעלעזירער. אפאר שעה שפעטער האט ער געטראפן אפאר פאליציי אפיצירן און זיי איבער געגעבן די באהאלטענע, די פאליציי האט געפירט די קליינע גרופע צו די פאליציי סטאנציע אין בית ראמאנא, אונטער פאליצייאישער באגלייטונג.
לויט די עדות-שאפט פון מרס. מלכה סלונים אז אן אלטער אראבישער גוי מיטן נאמען אבו שאקער Abu Shaker האט זיי געראטעוועט.
אזוי פארציילט זי איז די מעשה צוגעגאנגען "מיר זענען געזעצען שטיל מיט אנגעסט אין די פארקלאפטע דירה פון אבו שאקער. דער אבו שאקער איז א יעדע פאר מינוט אריין געקומען צו די באהאלטענע ברענגען די נייעס וואס עס טוהט זיך אין די גאסן. אזוי זיצענדיג אינעווייניג האבן מיר געהערט אבו שאקער האבן א געפעכט מיט איינע פון די וואנדעלעזירער שרייענדיג צו עים די וועסט זיך נישט דערוואגן אריין צו קומען צו מיר אין שטוב. אוועק פון דאנענט. זיי האבן אים געשטופט כדי צו עפענען דעם דורך גאנג צו קענען אריין גיין אין זיין שטוב צו זעהן צו עס איז איינער פון די זינדיגע אידן באהאלטן דארט אינעווייניג. דער אבו שאקער איז טאקע געווען אן ערך פון 75 יאר אלט אבער פארט א שטארקער געזיכט א מאן מיט שטארקע ביינער טראץ זיין הויכער עלטער.
ער האט זיך אראפ גילייגט אין פארנט פון זיין טיר באשיצענדיג מיט זיין גוף די אריינגאנג פון זיין דירה. אין געשריגען צו די חברה עטץ קענטס נאר אריין גיין אין מיין דירה אויב איר טרעיט אריבער מיין טויטער גוף. איינע פון די גרופע האט ארויס גענומען זיין שווערד און געפאכעט צו אבו שאקער און געשריגען די זינדיגער אומפרטרויליכער אראבער מיר וועלן דיך צוזאמען מיט אלע אידן דערהראגענען. אזוי פאכענדיג מיט דעם שווערד האט ער געכאפט א טיפער שניט אין זיינע פיס. בלוט האט זיך גענומען פליסען פון עים, ער האט נישט געשריגען אדער געוויינט פאר ווייטאג, נאר ער האט צו זיי געזאגט שנייד שנייד איך רוק זיך נישט. עס איז געווארן א שטילע שנעלע מיטינג צווישען די גרופע, נאך אפאר סקונדעס האבן זיי פארלאזט דאס פלאץ לאזנדיג אים אויס בלוטן צום טויט.
מיר האבן געוואוסט אז פאר די קומענדיגע קורצע מינוטן זענען מיר געראטעוועט. מיר האבן פרובירט אים אריין שלעפן אינעווייניג צו באנדאדזשירן זיינע וואונדען, אבער ער האט זיך נישט געלאזט זאגענדיג אז שפעטער וועט קומען א צווייטער און פרובירן דאס זעלביגע. ווי לאנג די ריאטן זענען נישט אונטער קאנטראל וויל ער נישט איינשטעלן און איבער לאזן זיין וואך אויף די דירה ווי מיר זענען געווען באהאלטן"
אזוי איז דא צענדליגער סיפורים פון די וואס זענען געראטעוועט געווארן יענעם טאג.
די מספר הרוגים אין חברון איז לויט די אפיציעלע נומבערס איז 67 אידן און 9 אראבער. פון די 67 זענען 59 אומגעקומען אויפן פלאץ ל"ע און 8 זענען שפעטער אומגעקומען פון זייערער וואונדען וואס זיי האבן זיך ערווארבן דורך אויס די אטאקע.
12 דערפון זענען געווען פרויען און דריי קינדער אינטער די יארגאנג פון 5. 24 פון די הרוגים זענען געווען ישיבה לייט 7 פון די זענען געוועזען אמיריקאנער-קאנאדישע סיטיזענס. די 57 אומגעקומענע זענע באערדיגט געווארן אין א מאסען קבר אין די אראבישע שטחים אין חברון אן קיין שום אידישער לויה. רוב פון די הרוגים זענען געווען פון די אשכנעזישע עולים 12 פון די 57 זענען געווען פון די ספארדישע געמיינדע.
אויסער די פריער אויסגערעכענטע טויטע איז אויך געווען 58 שטארק פארוואונדעטע צווישען די פארוואונדעטע זענען געווען א גרויס חלק פרויען און קינדער. פון די 58 איז גערעכענט צו זיין 49 ערענסט פארוואונדעט און 17 שוואכער פארוואונדעט.
20 פון די קדושים זענען מפנה געווארן פון דעם אראבישען מאסען קבר אין באערדיגט געווארן לויט די הלכה אאר טאג שפעטער. אזוי ווי די גופים פונעם מאסען קבר זענען געטראפו געווארן אין זייער א שלעכטער צושטאנד האט מען נישט ממשיך געווען מיט די איבער באערדיגען די איבעריגע גופים.
שעיך טעליב מארקאה Taleb Markah וואס איז לויט די עדותשאפט געווען די אנדרייער פון די שחיטה איז שפעטער אין אנהייב ווינטער פרמשפט געווארן מיט צוויי יאר תפיסה. צוויי פון די פיר וואנדאלזירער זענען געפונען געווארן שילדיג אין 24 מערדערייען אין די הויז פון ר' יעקב און אליעזר דאן סלונים זענען פארמשפט געווארן צום טויט.
195 אראבער מיט 34 אידן זענען פארמשפט געווארן וועגן דעם אינצידענט אין חברון. 17 פון די אראבער און 2 אידן זענען פארמשפט געווארן צום טויט. למעשה זענען די שטראפו נישט אויס געפירט געווארן עד הסוף נאר אנשטאט זענען זיי געזיצען אין תפיסה פאר גאר א לאנגער תקופה. אויסער 3 אראבער וואס זייער טויט שטראף דורך הענגען איז יא אויסגעפירט געווארן.
200,0000.00 שטערלינג/פונט זענען אויס געטיילט געווארן פאר די משפחות וואס זענען די מערסטע באטראפן געווארן.
א שטיקעל ליסטע פון באקאנטע און נישט אזוי באקאנטע נעמען וואס זענען אומגעקומען אין די שחיטה אין חברון.
רבי שלמה זלמן צורף
רבי יוסף אליהו די-האן
רבי יצחק געלבערט
רבי אברהם מזרחי
רבי יצחק כהנא
רבי מאיר גרינבערג
רבי יצחק לעווי
רבי יעקב לעווי
רבי שמשון אהרונסון
רבי שמואל מזרחי
רבי שלום מזרחי
מרת אסתר מזרחי
מרת רחל כהנא
רבי משה לעווי
רבי מאיר לעווי
רבי צבי כהן
רבי יצחק משה כהן
רבי זכריה ראבינאוויטש
רבי יהודא ארבעל
רבי אברהם ארבעל
רבי ישאל דוד שטיינמאן
רבי יוסף גרשון שטיינמאן
רבי משה יהודא שטיינמאן
מרת הדסה סאלאמאן
רבי יוסף אלימלך
רבי אליעזר דאן סלונים
רבי חיים אהרון צוקערמאן
רבי יעקב לעווי
רבי יעקב אורי
רבי משה מרדכי לעווי
רבי ישראל לעווי
שמעון קוגלת
ת. נ. צ. ב. ה.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
די אנהייב - די מדינה ווערט פארמאלאזירט
נאך די שרקעליכער טראגעדיע וואס האט ל"ע פאסירט אין חברון, האט די בריטישע מאנדאט ארויף געלייגט נייע געזעצען אויף די אידן וואס וואוינען אין חברון.
אלע אידן פון חברון האבן געמוזט אוועקואירן פונעם דארף און זענען נישט ערלויבט געווארן צו וואינען אין דעם דארף. און ווי אויך זענען די ביריטישע געווארן גאר שטרענג לגבי די עולים, נייע עולים זענען בשו"א ערלויבט געווארן צו עולה זיין קיין פאלאסטינא. דאס האט מלכומערשט געדארפט בארואיגען די אנגעצויגענקייט וואס האט געהערשט צווישען די צוויי פעלקער אייננואוינער די אראבער און להבדיל די אידן.
בעצם, פאליטש גערעדט האבן די פאגראמען אין חברון צו געהאלפן די איזראעלישע אגענדע, פארשטייט זיך צוזאמען מיט נאך אנדערע פאקטארן. דער דעת הקהל לגבי די אידן זאלן האבן אן אייגענער מדינה ווי זיי זאלן קענען וואוינען על המנוחה והנחלה האבן זיך געטוישט, און די מאנדאטן וואס האבן געברויכט צו דעם צושטימען האבן אנגעהויבן אנדערש טראכטן דערוועגן און אנגעהויבען צו נויטן אז, יא דאס אידישע פאלק זענען טאקע פאריאגט און פארפלאגט ווי זיי שטייען און ווי זיי גייען און ע"כ אן אייגענער מדינה וועט געבן לעגעטימיטאציע צו דעם פאלק אז זיי זאךן זיך קענען ארללינס פארטיידיגען אזוי ווי א יעדעס אנדערע פאלק.
ווי אויך צווישען די אידן זעלבסט האט זיך דער מיינונג געטוישט. די אלע וואס זענען געווען געשטימט אז אידן זאלן קיין אייגען מדינה נישט האבן מטעם איזה סיבה האבן אנגעהויבן שפירן אז אויב וועט קיין אידישע מיליטער נישט זיין וועט קיין ארדענונג נישט זיין און די אידן וועלן ווייטער זיין אויסגעשטעלט צו פערסעקיושען און רדיפות און וועלן אייביג זיין די טארגעט צו א יעדער לויזיגער בלוט דארשטיגער רוצח עס איז געקומען די צייט אז די זאך זאל זיך אויפהערן.
אפי' דער ענגלישער מאנדאט האט אפגעשטעלט די עולים פון ארויף קומען קיין פאלעסטינא האט זיך די קאלאבעראציע פון די צוויי מחנות נישט צוזאם געשטעלט מער. קיין אראבער האט בשו"א געוואלט וואוינען אין די שכינות פון א איד. אויב א איד'ס גורל איז יא געווען צו וואינען נעבן אן אראבער איז ער אטאמאטיש ל"ע פריער אדער שפעטער געווארן א פארחתמענטער און נידן לטעראר.
אין די יארן צווישען 1936 - 1939 תרצ"ו - תרצ"ט זענען געווען זייער נישט רואיגע יארן אין פאלאסטינע צווישען די אידישע און אראבישע איינוואוינער. ממש א יעדעס ליאדען טאג זענען געווען געוואלדטאטען צווישען די צוויי פראקציעס. די אינטערוואציע פון די בריטישע פאליציי צו אינפארסירן געזעץ האט נישט געברענגט די געוואונטשענע רעזאלטאטן.
פון 1920 ביז 1948 דאס יאר וואס די מדינה איז געווארן א פאקט, האבן די בריטישע געזעץ אינפארסירער אין פאלעסטינא פרובירט מיט אלע כוחות צו האלטן ארדענונג צוויישען די צוויי פראקציעס אבער אן קיין סוקסעס. איינע פון די געזעצן איז געווען ווי פריער דערמאנט אז ניי עולים ווערן מער נישט ערלויבט צו אימעגרירן קיין פאלעסטינא און נישט קויפן קיין נייע שטחים האט פאראורזאכט שווערע פראטעסטן מצד די אידישע ציונים. היתכן וואס איז דאס דיסקרימינאציע קויפן שטחים איז נישט ערלויבט?
דאס געזעץ האט נישט געהאלפן קיין פודינו ומצולינו. די אמיגראציע איז פארט אנגעגאנגען מיטן פולן שוואנג, ספעציעל און די יארן פונעם צווייטן וועלטס קריג 1939-1944 תרצ"ט-תש"ה וואס פליטי חרב האבן געטוהן אלס מעגליך צו נישט ווערן פארכאפט אין די נאצישע פלאמען. בעסער צו ווערן איינגעשפארט ביי די ענגלענדער אין פאלעסטינא ווי ווערן פארגאזט אין די נאצישע גאז קאמערן. און ווי אויך האבן שטחים געטוישט הענט פון אלט געזעצענע לאנד אייגענטומער צו נייע. כסף יענה את הכל, די אידן דארט האבן זיך געלאזט קאסטן סיי וויפיל אסאך מער ווי די פרייז ווירדע אז די אראבער אדער סיי ווער האט פשוט געלוינט צו פארקויפן אומלעגאל.
די סעטעלמענטס אין די אראבישע געגענטער אין פאלעסטינא איז געווארן איבער געפולט מיט נייע עולים מידי יום ביומו, נאך וואס די ענגלענדער האבן זיך נישט געקענט קיין עצה געבן מיט די איינפלוס פון די אנטלויפענדע אסיילאם זיכער. די עולים האבן נישט געקענט ווערן צוריק געשיקט צו א זיכערער טויט דורך די ענגלענדער.
די ציוניסטישע באוועגונג איז גאר פארשטארק געווארן אין די יארן פונעם קריג, די פראפאגאנדע אז קיינער וועט זיך אויף קיין איד נישט אומקוקען אויב מיר וועלן זיך נישט אליינס באשיצען האט אנגעהויבען באקומען געוויכט פון די אידן ווי אימער אין די וועלט.
דער פרייער וועלט האט אויך צו געשטימט, מער אדער ווייניגער צו דעם וויי געשריי פון די אידן פון דייטשלאנד, געוויזן מיט-געפיהל מיט זייער ווייטאג פון די נאצישע אטראסעטיס אנטקעגן זיי, דערפאר האט די פרייע וועלט מיט געשטימט מיט די פארלאנג צו ווערן א פאלק ווי אלע פעלקער מיט א מיליטער זיך צו פארטיידיגען און פאל פון אן איבערפאל אויף אידן דייקא.
אלע אידן פון חברון האבן געמוזט אוועקואירן פונעם דארף און זענען נישט ערלויבט געווארן צו וואינען אין דעם דארף. און ווי אויך זענען די ביריטישע געווארן גאר שטרענג לגבי די עולים, נייע עולים זענען בשו"א ערלויבט געווארן צו עולה זיין קיין פאלאסטינא. דאס האט מלכומערשט געדארפט בארואיגען די אנגעצויגענקייט וואס האט געהערשט צווישען די צוויי פעלקער אייננואוינער די אראבער און להבדיל די אידן.
בעצם, פאליטש גערעדט האבן די פאגראמען אין חברון צו געהאלפן די איזראעלישע אגענדע, פארשטייט זיך צוזאמען מיט נאך אנדערע פאקטארן. דער דעת הקהל לגבי די אידן זאלן האבן אן אייגענער מדינה ווי זיי זאלן קענען וואוינען על המנוחה והנחלה האבן זיך געטוישט, און די מאנדאטן וואס האבן געברויכט צו דעם צושטימען האבן אנגעהויבן אנדערש טראכטן דערוועגן און אנגעהויבען צו נויטן אז, יא דאס אידישע פאלק זענען טאקע פאריאגט און פארפלאגט ווי זיי שטייען און ווי זיי גייען און ע"כ אן אייגענער מדינה וועט געבן לעגעטימיטאציע צו דעם פאלק אז זיי זאךן זיך קענען ארללינס פארטיידיגען אזוי ווי א יעדעס אנדערע פאלק.
ווי אויך צווישען די אידן זעלבסט האט זיך דער מיינונג געטוישט. די אלע וואס זענען געווען געשטימט אז אידן זאלן קיין אייגען מדינה נישט האבן מטעם איזה סיבה האבן אנגעהויבן שפירן אז אויב וועט קיין אידישע מיליטער נישט זיין וועט קיין ארדענונג נישט זיין און די אידן וועלן ווייטער זיין אויסגעשטעלט צו פערסעקיושען און רדיפות און וועלן אייביג זיין די טארגעט צו א יעדער לויזיגער בלוט דארשטיגער רוצח עס איז געקומען די צייט אז די זאך זאל זיך אויפהערן.
אפי' דער ענגלישער מאנדאט האט אפגעשטעלט די עולים פון ארויף קומען קיין פאלעסטינא האט זיך די קאלאבעראציע פון די צוויי מחנות נישט צוזאם געשטעלט מער. קיין אראבער האט בשו"א געוואלט וואוינען אין די שכינות פון א איד. אויב א איד'ס גורל איז יא געווען צו וואינען נעבן אן אראבער איז ער אטאמאטיש ל"ע פריער אדער שפעטער געווארן א פארחתמענטער און נידן לטעראר.
אין די יארן צווישען 1936 - 1939 תרצ"ו - תרצ"ט זענען געווען זייער נישט רואיגע יארן אין פאלאסטינע צווישען די אידישע און אראבישע איינוואוינער. ממש א יעדעס ליאדען טאג זענען געווען געוואלדטאטען צווישען די צוויי פראקציעס. די אינטערוואציע פון די בריטישע פאליציי צו אינפארסירן געזעץ האט נישט געברענגט די געוואונטשענע רעזאלטאטן.
פון 1920 ביז 1948 דאס יאר וואס די מדינה איז געווארן א פאקט, האבן די בריטישע געזעץ אינפארסירער אין פאלעסטינא פרובירט מיט אלע כוחות צו האלטן ארדענונג צוויישען די צוויי פראקציעס אבער אן קיין סוקסעס. איינע פון די געזעצן איז געווען ווי פריער דערמאנט אז ניי עולים ווערן מער נישט ערלויבט צו אימעגרירן קיין פאלעסטינא און נישט קויפן קיין נייע שטחים האט פאראורזאכט שווערע פראטעסטן מצד די אידישע ציונים. היתכן וואס איז דאס דיסקרימינאציע קויפן שטחים איז נישט ערלויבט?
דאס געזעץ האט נישט געהאלפן קיין פודינו ומצולינו. די אמיגראציע איז פארט אנגעגאנגען מיטן פולן שוואנג, ספעציעל און די יארן פונעם צווייטן וועלטס קריג 1939-1944 תרצ"ט-תש"ה וואס פליטי חרב האבן געטוהן אלס מעגליך צו נישט ווערן פארכאפט אין די נאצישע פלאמען. בעסער צו ווערן איינגעשפארט ביי די ענגלענדער אין פאלעסטינא ווי ווערן פארגאזט אין די נאצישע גאז קאמערן. און ווי אויך האבן שטחים געטוישט הענט פון אלט געזעצענע לאנד אייגענטומער צו נייע. כסף יענה את הכל, די אידן דארט האבן זיך געלאזט קאסטן סיי וויפיל אסאך מער ווי די פרייז ווירדע אז די אראבער אדער סיי ווער האט פשוט געלוינט צו פארקויפן אומלעגאל.
די סעטעלמענטס אין די אראבישע געגענטער אין פאלעסטינא איז געווארן איבער געפולט מיט נייע עולים מידי יום ביומו, נאך וואס די ענגלענדער האבן זיך נישט געקענט קיין עצה געבן מיט די איינפלוס פון די אנטלויפענדע אסיילאם זיכער. די עולים האבן נישט געקענט ווערן צוריק געשיקט צו א זיכערער טויט דורך די ענגלענדער.
די ציוניסטישע באוועגונג איז גאר פארשטארק געווארן אין די יארן פונעם קריג, די פראפאגאנדע אז קיינער וועט זיך אויף קיין איד נישט אומקוקען אויב מיר וועלן זיך נישט אליינס באשיצען האט אנגעהויבען באקומען געוויכט פון די אידן ווי אימער אין די וועלט.
דער פרייער וועלט האט אויך צו געשטימט, מער אדער ווייניגער צו דעם וויי געשריי פון די אידן פון דייטשלאנד, געוויזן מיט-געפיהל מיט זייער ווייטאג פון די נאצישע אטראסעטיס אנטקעגן זיי, דערפאר האט די פרייע וועלט מיט געשטימט מיט די פארלאנג צו ווערן א פאלק ווי אלע פעלקער מיט א מיליטער זיך צו פארטיידיגען און פאל פון אן איבערפאל אויף אידן דייקא.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
א נייער תגובה, אדער נישט ? דאס געבורט פון מדינת ישראל
א גוטן ערב שבת חברי השטיבעל, כל אחד בשמו הטוב יבורך.
אזוי ווי עס איז שוין ב"ה שוין דא מער ווי א חודש וואס אנוכי הק, איז ב"ה געווארן מער אקוועינטעד און מער פאמיליער (acquainted and familiar) מיטן די מהלך פון שרייבן, ווי אויך די מהלך השטיבעל, וויל איך איין מיינע חשובע פארערער פרעגן א שאלה און אפיניען. (מיינונג בלע"ז)
אין די קומענדיגע סעט פון די ארטיקלען פונעם סעריע Series הייבט זיך א נייער עפאכע. די מדינת ישראל דעקלעראציע אויף זעלבסשטענדיגקייט, און ווי אויך די אקטואלע מלחמות און קאנפליקטן וואס די נייע געבוירענע מדינה האט געהאט במשך הימים פון ווערן זעלבסטשטענדיג ביז נארמאלעזאציע, איז ברוב רחמיו ובחסדיו געווארן געשטעלט. איז אפשר כדי צו עפענען א נייער תגובה דערפאר. (די מעלה, ווי פריער דערמאנט. עס וועט זיין מער מסודר, עטוואס בעסער געשריבען) עס קען גאר גמאלן זיין אז עס גאר א נייער סאבדזשעקט. אפשר איז כדי. וואס איז אייער מיינונג?
אזוי ווי עס איז שוין ב"ה שוין דא מער ווי א חודש וואס אנוכי הק, איז ב"ה געווארן מער אקוועינטעד און מער פאמיליער (acquainted and familiar) מיטן די מהלך פון שרייבן, ווי אויך די מהלך השטיבעל, וויל איך איין מיינע חשובע פארערער פרעגן א שאלה און אפיניען. (מיינונג בלע"ז)
אין די קומענדיגע סעט פון די ארטיקלען פונעם סעריע Series הייבט זיך א נייער עפאכע. די מדינת ישראל דעקלעראציע אויף זעלבסשטענדיגקייט, און ווי אויך די אקטואלע מלחמות און קאנפליקטן וואס די נייע געבוירענע מדינה האט געהאט במשך הימים פון ווערן זעלבסטשטענדיג ביז נארמאלעזאציע, איז ברוב רחמיו ובחסדיו געווארן געשטעלט. איז אפשר כדי צו עפענען א נייער תגובה דערפאר. (די מעלה, ווי פריער דערמאנט. עס וועט זיין מער מסודר, עטוואס בעסער געשריבען) עס קען גאר גמאלן זיין אז עס גאר א נייער סאבדזשעקט. אפשר איז כדי. וואס איז אייער מיינונג?
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
Re: דאס געבורט פון מדינת ישראל - ערשטע פארזעצונג
איינע פון די נייַע תקנות אינעם נייער באשרייבונג פון חלק ב׳.חתם סופר האט געשריבן:זיכער א נייע אשכול.
נאך מער, איך האלט אז יעדע פארזעצונג דארף זיין א נייע אשכול, וואס די קעפל פון די אשכול זאל שטיין חלק א', חלק ב' וכו'.
ווען איך קען ווען וואלט איך איבער געמאכט די גאנצע זאך פון מיינע ערשטע צוויי אשכולות. קעמפ און דאס געבורט. דאס אמעריקאנער סודות בוך לויפט שוין ב׳׳ה אזוי אבער דאס גייט זיין נאך בעסערַ.
איך מיין אז דאס מאל גייט עס זיין געוואלדיג בס׳׳ד
Sent from my SM-S908U using Tapatalk
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- א גאסט אין שטיבל
- הודעות: 4
- זיך רעגיסטרירט: זונטאג מאי 04, 2014 12:31 pm
- האט שוין געלייקט: 2 מאל
Re: דאס געבורט פון מדינת ישראל - ערשטע פארזעצונג
ווען קומט א pdf פון חלק א ?
Sent from my SAMSUNG-SM-G891A using Tapatalk
Sent from my SAMSUNG-SM-G891A using Tapatalk
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
PDF - פי.די.עף.
מיר וועלן פרובירן עס צוזאם צו שטעלן היינט שפעטער. אויב איינער קען מיר אן צייגען ווי אזוי עס צו עטעטשען דא וועל איך עס זייער גערן טוהן.פשפש האט געשריבן:ווען קומט א pdf פון חלק א ?
Sent from my SAMSUNG-SM-G891A using Tapatalk
זייט וויסען די פי. די. עף. איז שוין אסאך בעסער אויסגעארבעט מיט מער דיטעילס און ווייניגער טעיתי הדפוס.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- מאנשי שלומינו
- הודעות: 74
- זיך רעגיסטרירט: זונטאג אפריל 16, 2023 8:43 pm
- האט שוין געלייקט: 86 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 31 מאל
ביים שרייבן האט איר אן אפשען פון צולייגען א פייללייביששרייבער האט געשריבן:מיר וועלן פרובירן עס צוזאם צו שטעלן היינט שפעטער. אויב איינער קען מיר אן צייגען ווי אזוי עס צו עטעטשען דא וועל איך עס זייער גערן טוהן.פשפש האט געשריבן:ווען קומט א pdf פון חלק א ?
Sent from my SAMSUNG-SM-G891A using Tapatalk
זייט וויסען די פי. די. עף. איז שוין אסאך בעסער אויסגעארבעט מיט מער דיטעילס און ווייניגער טעיתי הדפוס.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
פי די עף
הערשער האט געשריבן:ביים שרייבן האט איר אן אפשען פון צולייגען א פייללייביששרייבער האט געשריבן:מיר וועלן פרובירן עס צוזאם צו שטעלן היינט שפעטער. אויב איינער קען מיר אן צייגען ווי אזוי עס צו עטעטשען דא וועל איך עס זייער גערן טוהן.פשפש האט געשריבן:ווען קומט א pdf פון חלק א ?
Sent from my SAMSUNG-SM-G891A using Tapatalk
זייט וויסען די פי. די. עף. איז שוין אסאך בעסער אויסגעארבעט מיט מער דיטעילס און ווייניגער טעיתי הדפוס.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
פיגארן פון די ערשטע פיגארן מיט טיפע פינגער אפדריקן אין די מד
לייביששרייבער האט געשריבן:ריכטיג דר. חיים ווייצמאן האט אויך געשפילט א סיגניפיקענט ראלע אין שטעלן דעם קאנגרעס.דער גאלדענער אדלער האט געשריבן:און אז דו רעכענסט שוין אויס די ערשטע מעמבערס פון די ציוניסטישע קאנגרעס, האסטו אבער פארגעסן אריין צו שטעלן אין די ליסטע איינע פון מיינע באליבטע ציונים די ערשטע נשיא פון מדינת ישראל חיים ויצמן ז"ל
Sent from my SM-S911U using Tapatalk
עס זענען דא נאך אסאך.
חיים ווייצמאן האט זיך אנגעהויבן לאזן הערן אין פובליק אסאך שפעטער. אפי' ער האט געשפילט א גרויסער ראלע גלייך אין אנהייב פונעם קאנגרעס ממש אין די ערשטע יארן ווערט ער אבער נישט פארעכענט צווישען די גרויסע שישקעס פון די פאונדערס. איך ווייס טאקע נישט פארוואס.
סעריעס פון פיגארן וואס האבן זייער שטארק אפעקטירט דאס אויס קום פון די רעזאלטאטן
https://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=8&t=16304
Sent from my SM-S908U using Tapatalk
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
-
- שריפטשטעלער
- הודעות: 595
- זיך רעגיסטרירט: פרייטאג אפריל 28, 2023 6:18 am
- האט שוין געלייקט: 285 מאל
- האט שוין באקומען לייקס: 1344 מאל
עס איז הרב קוק.
לייביששרייבער האט געשריבן:הרב אברהם יצחק קוק איז געבוירן געווארן אין שטאט גרייבה קורקלנד אין חודש אלול תרכ"ה און איז שוין געווען משחר ילדיתו אן אןיס גערופענער גאון. פון די 9 יאר איז ער שוין געזעצע און געהארעוועט אין דין ביהמ"ד מיט די שארפע לומדים פון זיין שטאט אנשטאט זיך שפילן מיט די זאמד ווי אלע קינדער אין דעם יארגאנג.אמאהלגעקעננט האט געשריבן:@לײביששרײבער אױסעצײכנט ! ממש הנאה גהאט. נאר דער פרט אז הרב קוק איז געװען א תלמיד פון ר׳ חיים װאלאזשינער איז א טעות. ער איז געװען א תלמיד בימי הנציב.
ר' ראובן פון דווינסק האט געהערט פון דעם וואונדער קינד און עים געאלאזט רופן צו זיך רעדענדיג מיט דעם אינגען אברהם יצחק איז ארויס פון התפעלות אזא אינג קינד אזויפיל צו קענען. מיט אזא קלארקייט און יושב הדעת וואס פאסט ענדערש פאר א תלמוד חכם פון יארן האראוואניע. ר' ראובן האט עים געלערנט לערנען עיון בתוך פשטות נישט לומדות לעיון. ער איז האקאנט געווען פאר א גראדער לערנער און א קלארע הבנה.
ביי די 15 יאר יאר איז געפארן לערנען קיין לוצין און דארט איז ער זייער נאנט געווארן מיט הרה"צ אליעזר דון יחייא זצ"ל וואס האט עים נאך גאר א קורצע תקופה געזאגט אז ער זאל פארן לערנען קיין וולאזשען. פאר ער האט ענדליך געלאנדעט אין וולאזשען האט ער געמאכט א סטאפ אין די תורה צענטער סמרגון וויאסאך דעמאלסדיגע גאונים זענען געווען קאנסענטרירט כדי זיך צו משתשע זיין מיט זיי פאר גיין צו זיין פיינעל דעסטינאציע וולאזשען.
אנקומענדיג קיין וולאזשען האט דער נצי"ב גלייך איינערקענט אין די כוחות און אין די מוח וואס דער אינגער אברהם יצחק פארמאגט און ער האט גענומען אונטער זיינע פליגלען כדי ער זאל קענען שטייגען אן קיין מניעות. ער האט עם אלעס צו געשטעלט דארט, און אליינס געזארגט פאר אים ווי א טאטע זארגט פאר זיינס א קינד. דער נצי"ב האט געשפירט א זכיה צו העלפן דעם אינגען שטייגען על במתי התורה ויראה.
דארט אין וולאזשען האט ער אנגעהויבן מפורסם צו ווערן אדורך די כתבה וואס ער האט אריין געלייגט אין דעם קובץ תורני "קול מחזיקי הדת" א פירוש אויף א שווערע פשט פון זיין רבין דעם נצי"ב אין זיין פירוש אויף חומ"ר העמק דבר.
די כתבה האט מרעיש עולומות געווען אין די לומדישע וועלט זעענדיג אזא אינגער בחור און אזא ת"ח און בהירות אז עס האבן זיך אנגעהויבן רייסען אלע חשובע רבנים ר"י צו אים באקומען פאר א מאן צו זייער טאכטער. לעולם ימכור אדם כל מה שיש לו לישה בתו לת"ח. אין ער איז טאקע אריין לקישור אירוסן מיטן טאכטער פון הרה"צ ר' אליהו דוד רבינוביץ וואס איז דאן געווען רב אין פונווויטץ (שפעטער איז ער געווען רב אין מיר ירושלים)
הרב קוק האט אנגעהאלטטן אפאר רבנות פאסטנס ביז ער איז געווארן רב הראשי אין ירושלים.
זיימיל, איז ער געווארן רב מיט די השפעה וואס דער ח׳׳ח זי׳׳ע האט אים דארט ממליץ געוועזען. און שטארק געשטופט דערצו.
פאנאוויץ
ויסק
תרס"ד האט ער באקומען די גרעסטע סורפרייז פון זיין לעבן. א כתב רבנות פון די שטאט יפו אין א"י ער האט זיך קיינמאל נישט געפרייט מיט א כתב רבנות אויסער די מאל. ער איז געווען באוואוסט מיט זיין חולת אהבת א"י אז ווען ער האט באקומען די כתב רבנות האט ער אלעס אין אייראפע איבער געלאזט אין געלאפן ווי א קינד צו א גוטע זאך.
עס איז מערקווירדיג אז די בי"ד פון ר' שמואל סלנט האט געשריבען ווען ער האט איבער גענומען דעם כסא הרבנות א בריוו צו אלע מושבות וואס האבן געהערט צו די גלילות פון יפו און זענען געווען אונטער די יפו רבנות אטעריטעט. ואעתיק ל"ק "כי מעכשיו יתנהלו כל עיניני הדת והיהדות על פי הר"י. וכל ב"י יסמכו עליו, על פיו יצאו ועל פיו יבואו"
אין יאר תרע"ד איז ער געפארן קיין חו"ל מיטן פלאן צו באשיינען די ערשטע כנסיה אין חו"ל פון די אגודת ישראל ווי ער איז געווארן איינגעלאדענט געווארן צו אויף טרעטן אלץ גאסט רעדנער. אונמיטן וועג נאך זייענדיג אין בערלין כדי צו ממשיך זיין האט אויס געבראכן די ערשטע וועלטס קריג, וויפיל ער האט דאן פרובירט זיך צוריק צו קערן קיין א"י איז ער געווארן געשטרויכעלט א יעדעס מאל מיט א צווייטע שטרויכלונג און אזוי איז ער געבליבן זיצען אין חו"ל, סט. גולן שווייץ פאר בערך אן אנטדערט האלבן יאר. אין יאר תרע"ו האט ער באקומען א כתב רבנות אין לאנדאן וואס ער האט אנגענומען.
אזוי ווי ער איז געווען באקאנט פאר די לאנדאנער מלוכה האט ער טאקע געשטאדעלט פאר דעם בלפור דעקלעראציע. (מער איבער דעם ערגעץ אנדערש)
אין יאר תרע"ט האט באקומען אן הזמנה שוין םון ירושלים דירעקט צו קומען דינען אלץ רב הראשי פון די רבנות. עס האט אויס געבראכען א מחלוקה צווישען די יפוער קהלה אין די ירשךמיס אז די ירושלמיס גאנווענען דעם רב. אבער דער רב האט מער געצויגען קיין ירושלים און אזוי איז ער געווארן רב הראשי אין ירושלים.
נאך 16 יאר דינען אלץ רב הראשי איז געווען נצחו עראלים ער איז אוועק אין ג' אלול תרצ"ה
אוי אוי נאך א ריזיגער פארלוסט פון שעות ארבייט.
איך האב דא געהאט אריין געשריבען די קאמםפלעטע ביאגראפיע פון הר"ב קוק איך גוב א דריק דעם שיק באטען און "שרייב יך איין צו קענען ציטירן" ואידך פרישא זול גמור מקען פלאצען אביר דאס איז מעשה יצר מיר וועלן זיך נישט לאזען פון קיינעם. דאס איז אזאך וואס מיז ארויס געברענגט ווערן לשבח למען ידעו דור אחרון פון וועם און וואס מען האט דא גערעדט.
הק' לייביש שרייבער
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.
א פאקט איז א פאקט נישט קיין חילוק פון ווי עס שטאמט.