שווערע שטיקלעך און אומבאקאנטע מושגים אין אבן עזרא

[Nanach]

איך האב יעצט אנגעהויבן א שיעור אין אבן עזרא על הסדר אין תיכף אין הקדמה האב איך מיר שוין אנגעשטויסן אין זאכן וואס פעלט מיר הקדמות/ידיעות איך שטעלמיר פאר אז עס איזז דא נאך אזוי.
איך האף דא אין די אשכול צו פרעגן מיינע קשיות/שאלות איך האף די ידענים וועלן מיר העלפן.
אויב האט איר א שאלה אדער א תירוץ וועט עס זיין זייער עפרישיעטעד

[Nanach]

דא הייב איך אן מיט מיין ערשטע שאלה אין הקדמה רעכנט ער אויס 5 מהלכים, די ערשטע רייסט ער אראפ, און ער רעדט דארט פון א פירוש פון רב יצחק.
ווייסט מען ווער דאס איז? האבן מיר די פירוש היינט? אויב יא מיט וואספארא נאמען איז עס באקאנט, ווי קען מען עס באקומען? (לויט ווי די אבן עזרא לייגט עס אראפ דארף עס צו זיין אן אינטערסאנטע פירוש)

[Nanach]

אין הקדמה ביי דרך השני אויף וואס ער קריגט (די צדוקים/קראים) שרייבט ער אזוי:
"

ואלו היה "למועדי ה'" מבואר, עוד הדבר הגדול נשאר, אם החודש עד סוב הלבנה גלגל המזלות, שהם שבעה ועשרים יום ושעות מוגבלות, ואם עד שוב גובה גלגל היוצא, אשר מוצקו רחוק ממוצק גלגל הארץ יימצא, או סוב גלגל התלי כדעת חכמים, כי מהלך גלגל הקטון הפך זה באמת ובתמים. ואם נסמוך על דעת התחברות המאורות, גם הנה שלוש מחברות: מחברת בגלגליהם תיכונה, ומחברת כנגד העליון באמונה, ומחברת שינוי מחזה — ולא נדע איזה יכשר, הזה או זה? ואשר אמרו כי הדבר תלוי על מראה עיניים נשאו, כי עיניים להם ולא יראו, אולי יראונו בתורה ובתעודה המקום אשר מצאנו שם זאת האבידה

"

אויב איינער וואלט דאס געקענט מסביר זיין.
וואס איז די גלגל פון "שבעה ועשרים יום ושעות מוגבלות"?
וואס איז דא "סוב גלגל היוצא"?
פארוואס ריפט ער אן די גלגל פון מולד צו מולד גלגל התלי?

[פרימארגען]

אין די סדרה פון די וואך שרייבט די אבן עזרא (כ"ד ג')

וטעם אלהי השמים ואלהי הארץ. במקום הזה, כי בת פלוני לפלוני בארץ מן השמים, והוא סוד.

לכאורה איז דאס א סתירה מיט דאס וואס ער שרייבט אין פרשת וירא (י"ח כ"א)

כי האמת שהכל ידע כל חלק על דרך כל,ולא על דרך חלק וכו' ואם הוא סוד גדול וכו'

הגם דא רעדט מען פון הנהגה און דארט פון השגחה וואלטן די צוויי לכאורה געדארפט גיין צוזאמען, איינמאל ס'איז דא השגחה פרטית מוז זיין הנהגה פרטית. (ע"ש בוירא וצ"ע)
אויך איז אינטרעסאנט אז די רמב"ן ברענגט נישט די ראב"ע דא הגם ער איז מפרש זייער ענדליך.

[פרימארגען]

זיץ איך שבת אין בעסמעדרעש די בעל קורא קריכט מיר אפען נערווען הייב איך אן צו בלעטערען באמפ איך אריין אין א פלא׳דיגע אבן עזרא (ספר יונה א׳א׳) שרייבט ער

ועתה ארמוז לך סוד, יש עושה חרוזים בתולדתו בלי לימוד ויש שהוא צריך לימוד וכאשר יקבל ככה יוכל שלא לקבל, ונקל הוא האחרון מן הראשון, וכל הנביאים לבד ממשה אחר עבור כבוד ה׳ על פניו, נבואתם כולם במראה הם, גם בחלום. על כן אמרתי על אברהם אבינו זה בנביאה על הניסיון האלוהים ולקח את המאכלת (ואזנו נוטה לשמוע מהרה) וכו׳ ע״ש באריכות

קען מיך איינער מסביר זיין איז די גאנצע עקידה א מחזה אדער נאר פון ולקח? און פארוואס לערנט ער אזוי און פינקטליך ווי ענדיגט זיך די מעשה און ווי הייבט זיך עס אהן נאך די חזיון? און פון וועמען איז די איינגערינגלטע? און וואס פאר א גוט יאר מיינט ״וכאשר יקבל ככה יוכל שלא לקבל״?

[טאמבל סאס]

ער זאגט אז ס'איז דא אזוינע וואס זענען "נאטורליך" און אזוינע וואס דארפן זיך "לערנען" די פאך, וואס איז אסאך לייכטער. ווייל דאס וואס ער איז מקבל דאס ווייסט ער..און יעדער קען דאס טוהן.
לכאורה ביז'ן נעמען דאס מעסער איז א חזיון. ער האט גע'עקט נאכ'ן הערן וואויסעס..

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[מי אני]

אין די סדרה פון די וואך שרייבט די אבן עזרא (כ"ד ג')

וטעם אלהי השמים ואלהי הארץ. במקום הזה, כי בת פלוני לפלוני בארץ מן השמים, והוא סוד.

לכאורה איז דאס א סתירה מיט דאס וואס ער שרייבט אין פרשת וירא (י"ח כ"א)

כי האמת שהכל ידע כל חלק על דרך כל,ולא על דרך חלק וכו' ואם הוא סוד גדול וכו'

לכאורה האלט דער אבן עזרא בנוגע ידיעת הקב"ה (וואס דאס איז די קאנטעקסט אין פ' וירא) אזוי ווי דער רלב"ג, און ער'ט ענטפערן/האלטן בנוגע די מעכאניזם פון השגחה אויך ווי ער. דאס קען לכאורה משווה זיין די קשיא.

[תוהו ובוהו]

ועתה ארמוז לך סוד, יש עושה חרוזים בתולדתו בלי לימוד ויש שהוא צריך לימוד וכאשר יקבל ככה יוכל שלא לקבל, ונקל הוא האחרון מן הראשון, וכל הנביאים לבד ממשה אחר עבור כבוד ה׳ על פניו, נבואתם כולם במראה הם, גם בחלום. על כן אמרתי על אברהם אבינו זה בנביאה על הניסיון האלוהים ולקח את המאכלת ואזנו נוטה לשמוע מהרה

לאמיר זאגן וואס מיר קוקט אויס פשט, והבוחר יבחר.

ער זאגט, אז ס'איז פארהאן אזעלכע וואס האבן בתולדה נבואה, און אזעלכע וואס לערנען עס ווי א פאך, און דער לעצטער איז אויף א קלענערע מדריגה ווי דער ערשטער (נישט לייכטער), ווייל ער דארף מאכן הכנות און התבוננות וכו', ווען ער וויל מקבל זיין א נבואה (כמבואר במו''נ), ממילא איז עס תלוי ברצונו צו ער 'וויל' יעצט מקבל זיין א נבואה צו נישט (''וכאשר יקבל ככה יוכל שלא לקבל''), משא''כ דער ערשטער וואס האט עס בתולדה און באקומט עס ווען אומער אפי' אן הכנות ואינו תלוי ברצונו.

איז ביים סיפור העקדה, ווי מיר געפינען אז אינמיטן נעמען דעם מעסער איז אנגעקומען א נבואה צו אברהם בלי הכנות ובלי רצון להתנבא, ווייזט דאס אז אברהם איז געווען פונעם ערשטן סארט (''ואזנו נוטה לשמוע מהרה'').

וואס מיט דעם וויל ער צוקומען, אז יונה איז געווען פונעם צווייטן סארט, און אויב ער וועט נישט וועלן וועט ער קיין נבואה נישט באקומען, און דאס מיינט ''ויברח מלפני ה'''.

און לפי''ז זאגט ער בכלל נישט אז סיפור העקדה איז געווען במראה נבואה (שיטה המיוחסת לרמב''ם בפה''מ).

[טאמבל סאס]

יאפס, והאחרון נכון. טעיתי.
נאר ואזנו נוטע לשמוע מהרה פארשטיי איך נישט ווי אזוי ס'נעסעסארילי פיט מיט דעם? נעמליך, ווי אזוי זאגט עס אז אברהם איז פונעם ערשטן סארט?

Sent from my SM-G973F using Tapatalk

[היסטאריע]

איך מיין אויך שמות איז א אנדערע סארט חיבור ווי בראשית.

אויף במאוד מאוד שרייבט ער

ומה שנכתב בדברי הימים של משה – הבל הוא, כי איננו מספרי הקודש, ולא דבר קבלה. והאומרים על מלך ישמעאל שמספר במאד מאד כשמו בגימטריא, מה יעשו שהוא כתוב על ישראל. וחלילה שידבר הנביא בגימטרון או ברמיזות

וועלכע ספר איז דאס?
וועלכע מלך ישמעאל?
און וואס איז שלעכט מיט גימטריאות?

[מבקר]

איך מיין אויך שמות איז א אנדערע סארט חיבור ווי בראשית.

אויף במאוד מאוד שרייבט ער

ומה שנכתב בדברי הימים של משה – הבל הוא, כי איננו מספרי הקודש, ולא דבר קבלה. והאומרים על מלך ישמעאל שמספר במאד מאד כשמו בגימטריא, מה יעשו שהוא כתוב על ישראל. וחלילה שידבר הנביא בגימטרון או ברמיזות

וועלכע ספר איז דאס?
וועלכע מלך ישמעאל?
און וואס איז שלעכט מיט גימטריאות?

https://www.sefaria.org.il/Otzar_Midras ... er?lang=he

זה המקור על סיפור מלכותו של משה מ שנה כוש

דרך אגב, בפרשת בהעלותך האבע"ז כן מעתיק הסיפור בלי לדחותו: "יש אומרים: כי משה מלך על כוש ולקח אשה כושית"

??מחמד??

[רביה''ק זי''ע]

א מאדנעם שטיקל האב איך געזעהן דעם וואך אין אִבּן עזרא, אויף די ווערטער ״הר האלוהים חורבה״ (שמות ג א) זאגט ער ״ככה כתב משה״. ס׳הייסט ער האט א קשיא אויף די לשון הפסוק וואס שטימט נישט אויב משה רבינו האט עס געשריבן און במושכל ראשון וואלט מען געזאגט מיט א פשטות אז ס׳איז אן עדיט וואס עזרא הסופר צו ווער האט אריינגעלייגט, דערויף זאגט ער ניין, א חידוש! משה רבינו האט אזוי געשריבן! #פאראלעליוניווערס

[היסטאריע]

א מאדנעם שטיקל האב איך געזעהן דעם וואך אין אִבּן עזרא, אויף די ווערטער ״הר האלוהים חורבה״ (שמות ג א) זאגט ער ״ככה כתב משה״. ס׳הייסט ער האט א קשיא אויף די לשון הפסוק וואס שטימט נישט אויב משה רבינו האט עס געשריבן און במושכל ראשון וואלט מען געזאגט מיט א פשטות אז ס׳איז אן עדיט וואס עזרא הסופר צו ווער האט אריינגעלייגט, דערויף זאגט ער ניין, א חידוש! משה רבינו האט אזוי געשריבן! #פאראלעליוניווערס

ווי האסטו דאס געזעהן, איך זעה נאר אין אבן עזרא א אז יתרו איז געוועהן משה'ס שוואגער נישט שווער.
אז עס הייסט חורבַ וועגן עס וואקסט דארט באקסער, און אין אבן עזרא ב ווייל עס איז זייער טרוקן דארט.
וואס די ברענגסט זעה איך נישט.

[רביה''ק זי''ע]

דא האסטו

[היסטאריע]

אם סארי. איך זעה עס יא.

דער זעלביגער שרייבט דער אבן עזרא אנהייב וארא בשם ר' ישועה, אז הגם עס שטייט יא א גילוי פאר דער אבות מיט דער שם הוי', האט משה עס געשריבן אזוי, אבער באמת איז עס געוועהן מיט אל שדי.
דער זעלבער מיינט עס דא, אזויווי רש"י זאגט על שם העתיד,

[פרימארגען]

איך מיין אז די אבן עזרא׳ס קושיא איז אז די לשון הר האלוהים פאסט נאר נאך מתן תורה אויף דעם איז די תירוץ ככה…

[היסטאריע]

איך מיין אז די אבן עזרא׳ס קושיא איז אז די לשון הר האלוהים פאסט נאר נאך מתן תורה אויף דעם איז די תירוץ ככה…

יישר כח פאר מסביר זיין מיינע ווערטער

[berlbalaguleh]

היסטאריע: איך האב אזא כלל. אז דער אבן עזרא איז געווען גענוג גרויס. און ער מעג מחולק זיין מיט רש"י. אבער אנשים פשוטים בעיקבתא דמשיחא אזוי ווי אונז קענען זיך אפילו נישט אויפ- הייבן די אויגן צו טראכטן אז אונז זעמיר מחולק מיט רש"י. אדער אונז ווייס מיר מער אדער פארשטייען בעסער ווי ער האט פארשטאנען...!

[היסטאריע]

היסטאריע: איך האב אזא כלל. אז דער אבן עזרא איז געווען גענוג גרויס. און ער מעג מחולק זיין מיט רש"י. אבער אנשים פשוטים בעיקבתא דמשיחא אזוי ווי אונז קענען זיך אפילו נישט אויפ- הייבן די אויגן צו טראכטן אז אונז זעמיר מחולק מיט רש"י. אדער אונז ווייס מיר מער אדער פארשטייען בעסער ווי ער האט פארשטאנען...!

זאגסט גוט. צוויי שאלות.
א. איינער איז דא מחולק מיט רש"י?
ב. מיט אייך מעג מען יא זיין מחולק?

[היסטאריע]

דער וואך, שמות ב ב.

והיודע עת ההריון יכול לדעת עת הלידה, כי היודע עת הלידה יכול לדעת עת ההריון, כי דבר מנוסה לקדמונים, וחמשה פעמים נסיתיו גם אנכי. כי מקום מזל הלבנה ומעלתה ברגע ההריון, היא מעלת המזל הצומח ברגע הלידה. גם מעלה הצומחת רגע ההריון, שם תהיה הלבנה רגע המולד. והנה המעמד הקצוב הם: מאתים וחמשים יום וט' ימים ושלישית יום, והאמצעי: רע"ג, והגדול שהוא הארוך: רפ"ז

איינער קען מפענח זיין וואס ער זאגט דא?

[נפה]

עס דארף א שטיקל הקדמה.
ווי באקאנט איז דא ז׳ כוכבי לכת (וואס חז״ל דערמאנען) וואס יעדע דרייט זיך ארום די וועלט (לפי וואס איז געווען אנגענומען אין די צייטן פון חז״ל) אויף א אייגענע סיבוב וואס מען רופט אן גלגל חוץ פון דעם איז דא דער גלגל ח׳ וואס דארט זענען אלע י״ב מזלות וואס דרייען זיך צוזאמען, קומט אויס לפי זה אז יעדער פון די כוכבי לכת קען אויסקומען ביי יעדע פון די י״ב מזלות אין אן אנדערע צייט, די זעלבע זאך אז יעדע דרייט זיך ארום די וועלט קומט אויס אז עס איז העכער אן אנדערע חלק וועלט ווי דער אנדערע.
דער בעסטער מהלך עס צו מסביר זיין איז לויט די זון וואס דרייט זיך ארום אונזער וועלט און עס שיינט אויף יעדע פלאץ אין אן אנדערע צייט די זעלבע זאך איז אויך מיט אלע אנדערע כוכבי לכת.
זאגט דער אבן עזרא אז אויב מען ווייסט ווען דער קינד איז געבוירען קען מען וויסען דער זמן ההריון ווייל עס איז נאר דא דריי טעג וואס עס קען זיין דאס איז רנט רעג און רפז (בזמנם) און די מעלה וואס איז צומח (אזוי ווי די עלות ביי די זון) בשעת הלידה, למשל בשעת הלידה קומט ארויף העכער יענע שטאט די מעלה 5 וואס דאס איז די פיפטע מעלה פון טלה דארט איז אויך געווען די לבנה בשעת ההריון

[היסטאריע]

זייער שיין.
איז אויב איז איינער געבוירען היינט שבת נאכמיטאג דריי אזייגער, ווען איז ער געווארען מעוברת?

[berlbalaguleh]

היסטאריע...

[berlbalaguleh]

נפה: ייש"כ. ביז אהין האביך פארשטאנען. נאר דער ..."גדול שבארוך"...איז ביי מיר (נאכאלץ) א מיסטעריע

[נפה]

וואו זעסט די ווערטער גדול שבארוך?