שש משזר האט געשריבן:
איין נקודה נאר: קשיות, טענות, און ספיקות, זענען מער ווי וועלקאמען אין ק"ש, אבער 'אנארכיזם' - נישט... נאר ס'זעט מיר נישט אויס אז דו זאלסט זיין אן אנארכיסט, ס'זעט ענדערש אויס ווי א טיפישער ק"ש איד. לכן, יהא בואך לברכה!
געוואלדיג האט געשריבן:שש משזר האט געשריבן:
איין נקודה נאר: קשיות, טענות, און ספיקות, זענען מער ווי וועלקאמען אין ק"ש, אבער 'אנארכיזם' - נישט... נאר ס'זעט מיר נישט אויס אז דו זאלסט זיין אן אנארכיסט, ס'זעט ענדערש אויס ווי א טיפישער ק"ש איד. לכן, יהא בואך לברכה!
אנארכיזם איז שוין איינמאל וועלקאם דא!!!![]()
ארי נוהם האט געשריבן:א גרויסן ייש"כ פאר די ווארימע אויפנאמע, ווי אויך פאר די גאר אינטרעסאנטע לינקס פון די חברים דא. אזויפיל זע איך, אז דאס פלאץ איז א מקום מוכשר ארויסצוברענגען די סטיל מהלך המחשבה, און דערפאר שפיר איך מיך רואיגער צו דיסקוסירן די נושאים הקרובים אל לבי.
איך האף נאר אז דאס וועט אנהאלטן אפילו ווען מיינע קשיות און ספיקות וועלן גריבלן אביסעלע טיפער.
איך האב א לאנגע ליסטע וואס זענען צריכים עיון, וביניהם: אונזער חסיד'ישער לעבנסשטייגער, אונזער חרדי'שער לעבנסשטייגער, תורת הקבלה, תורת החסידות, ירידת הדורות, אוועלוציע, השתלשלות מסורת התורה מדור דור, ספרי תנ"ך, מהר"י מסאטמאר'ס פערזענליכקייט, די ליטווישע מהלך, ועוד. די טשעלענדזשעס באנעמען ווירקליך כמעט יעדן טייל פון לעבן, און איך האף זיי אלע צו דערגרייכן, און באקומען הסברים ראויים.
זבולון האט געשריבן:דו שרייבסט אז קיין איין רב בזמנינו וואלט נישט געטוהן וואס דער ארי נוהם האט געטוהן, און איך מיין אז דו טוהסט א שטיקל טעות דערמיט.
ברוך השם! לא אלמן ישראל, עס זענען פארהאן היינט אויך גרויסע רבנים, גוטע דענקער, און געלונגענע שרייבער. נעמט פאר א דוגמא: הרב יונתן זאקס (רב הראשי דבריטניה לשעבר) שליט״א, ער איז שוין דיסקוסירט געווארן דא אין קאווע שטיבל אסאך, ועוד ועוד.
ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:לגבי הרב זאקס. יא, איינער קען עס טוהן, אבער הרב די מודינה האט עס געטוהן פון וויסענשאט, נישט פון השערה. ער האט געהאט א מיינונג געבויט אויף זיין קענשאפט אין תורה ופילוזופיא, נישט סתם ארויסגעשאסען א ווערטעל וואס קלינגט גוט אין אויער און מיינט ווייניג.
ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:א מאדנע פאלק די ליטוואקע'ס. זיי מיינען אז ווייל דער אויבישטער האט אריינגעלייגט זיין ווילען אין די תורה, מיינט עס אז אנדערע זאכען זענען נישט וויכטיג, נאר טאמער ס'שטייט אין תורה. די חברה האלטען זאגאר אז די תורה איז די כלי חמדה פון די אויבישטער, זיי מיינען אז דער אויבישטער פרייט זיך ווען א איד לערנט תורה, אזש מ'האט געהערט פון זיי עפעס מאדנע רייד כאילו אין לו להקב"ה אלא ד' אמות של הלכה! זיי ווייסען נישט אז נישט טראגען א האנט זייגער איז וויכטיגער ווי אלעם, די נערישע ליטוואקע'ס.
ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:א פאר תירוצים:
אונזער חסיד'ישער לעבנסשטייגער, בלויז א קולטורישע ערשיינונג, אן קיין סאך וויכטיגע באדייט.
אונזער חרדי'שער לעבנסשטייגער, כנ"ל.
תורת הקבלה, דאס האסטו שוין געברענגט פון דער ספר ארי נוהם, וואס ווי ווייט איך האב געזען איז בעיקר געבויט אויף דעם אז דער רמב"ם האט נישט געגלויבט דערין, און דער וואס רעדט אויפ'ן רמב"ם איז א שוטה רשע וגס רוח. למעשה דארף מען טראכטען אז קלוגע גרויסע מענטשען האבען יא שטארק געהאלטען פון קבלה, אבער קיין אויפווייז אויפ'ן שטאפל פון תורת הנגלה, וואס מיר האבען מיט א קלארקייט מדור דור, איז נישט דא אויף חכמת הקבלה. ס'איז מיר שווער אנצונעמען אז מ'איז עפעס אן עבריין פאר'ן נישט גלויבען דערין. אבער לייקענען אין גאנצען איז אויך נישט צו קלוג, ווארום דער ווילנא גאון איז נאך אזוי קלוג ווי אונז אלע. דאס אז ס'איז נישט אנגעקומען צום רמב"ם מיינט נישט אז ס'איז נישט ריכטיג, נאר אז צו איהם איז עס נישט אנגעקומען.
תורת החסידות, איך האב אמאל געליינט א ספר 'אלו ואלו דברי א-להים חיים' פון הרב צבי איינפלד. ער רעדט מיט א ריזיגע אריכות, אבער ער ברענגט אראפ די יסוד פון וואס האט זיך דארט געטוהן, און פארוואס מ'האט מתנגד געווען, געבויט אויף אריגינעלע מקורות. (איך האב פארציילט דערפון צו א ליטווישע חבר, האט ער מיר געפרעגט "וויאזוי קומען די אלע סברות אן צו דער בנציון\מרדכי דוד סומאטוכע?" קיין תרוץ האב איך נישט געהאט פאר איהם. ער האט מיר אויך געפרעגט "טאמער ס'איז אן ערנסטע זאך טאקע, דארפען זיי זיין די ערשטע וואס ווערען באליידיגט ווען זייער לעבענסגלויבונג ווערט פארוואנדעלט אין א באנדע נערישע ווערטליך און מנהגי אכילה און פארוויילונגס הנהגות. פארוואס לאזען זיי עס צו?") ס'איז אינטרעסאנט צו ליינען, אבער אן אריכות ללא צורך.
ירידת הדורות, קוק דא און מ'עט קענען אנהויבען.
אוועלוציע, איך ווייס נישט.
השתלשלות מסורת התורה מדור דור, עי' כאן
ספרי תנ"ך, וואס דארף מען וויסען? די פשט דערפון, עי' ראשונים. געוויסע שאלות, עי' כאן, א שטילע אשכול, אבער מ'זוכט ארומצושמועס'ן די זאכען.
מהר"י מסאטמאר'ס פערזענליכקייט, נאך פיפצען בענדער מושיען של ישראל פרעגט איהר נאך אזוי?
די ליטווישע מהלך, פאר דעם דארפט איהר פרעגען בערעל בעלעגלה. ער האלט זיך א געפערליכע מומחה אין די זאכען.
ועוד. עי' כאן
ארי נוהם האט געשריבן:זבולון האט געשריבן:דו שרייבסט אז קיין איין רב בזמנינו וואלט נישט געטוהן וואס דער ארי נוהם האט געטוהן, און איך מיין אז דו טוהסט א שטיקל טעות דערמיט.
ברוך השם! לא אלמן ישראל, עס זענען פארהאן היינט אויך גרויסע רבנים, גוטע דענקער, און געלונגענע שרייבער. נעמט פאר א דוגמא: הרב יונתן זאקס (רב הראשי דבריטניה לשעבר) שליט״א, ער איז שוין דיסקוסירט געווארן דא אין קאווע שטיבל אסאך, ועוד ועוד.ליטוואק פון בודאפעסט האט געשריבן:לגבי הרב זאקס. יא, איינער קען עס טוהן, אבער הרב די מודינה האט עס געטוהן פון וויסענשאט, נישט פון השערה. ער האט געהאט א מיינונג געבויט אויף זיין קענשאפט אין תורה ופילוזופיא, נישט סתם ארויסגעשאסען א ווערטעל וואס קלינגט גוט אין אויער און מיינט ווייניג.
כיהודה ועוד לקרא.
הרב זאקס איז מער דענקער און שרייבער, ווי גדול בתורה [וואס איך מאך אויך נישט אוועק]. ווען מ'רעדט פון גדולי התורה, איז דא א ריזן ליסטע פון גאונים מופלגים בעפאר הרב זאקס.
אזוי אויך איז הרב זאקס אפגעשטעמפלט אלס 'לינקער', און לינקע ת"ח וואס זענען אויך דענקער - זענען דא די והותר. אויפן פלאץ האב איך א לאנגע רשימה: הרב יובל שרלו, הרב דוד סתיו, הרב מלך שפירא, ישיבת חובבי התורה עם רבניה, וכו' וכו'.
די קונץ פון רבי יהודה אריה די מודינא איז געווען, אז ער איז געווען א גאון מופלג בתורה, אחד מן הגאונים המפורסמים בדורו, און אעפ"כ האט ער זיך געטרויעט צו זאגן את אשר עם לבבו [משא"כ אזא מענטש ווי הרב זאקס ודומיו, האלטן דאס גופא פאר א שטאלץ, ודו"ק בחילוק].
שש משזר האט געשריבן:
בעצם איז מיין שאלה צום עולם: וויפיל האט איר אדורכגעליינט פון די לינקס וואס כ'האב צוגעצייכנט אין מיין אשכול 'הלכה למעשה' [וואס איז בעצם טייל פון מיין חתימה]?! ווייל ס'איז אריין דערין אזויפיל שעות ע"ג שעות, אז ס'לוינט מיר נישט די שווערע ארבעט אויב מ'האט עס סתם אנגעקוקט, אביסל הנאה געהאט, און געגאנגען ווייטער. אבער אויב מ'איז עס אדורך בכובד ראש, ווייס איך אז מיין הארעוואניע צאלט זיך כאטש אויס, און דאן לוינט זיך מיר אפשר אנצוגיין מיט א נייע 'הלכה למעשה' אשכול, וואס זאל זיך באציען צו די פרישע נושאים.
באניצער וואס לייענען דעם פארום: נישטא קיין אנליין באניצער און איין גאסט