נשלח: מיטוואך נאוועמבער 04, 2015 5:32 pm
איך וועל מקיים זיין מוצא פי, און ממשיך זיין אצינד מיט אונזער געשיכטע. וויבאלד עס איז אריבער עטליכע חדשים פון די פריעדיגע פארזעצונג, וועל איך בלויז דערמאנען די ליינער וואו מיר האבן געהאלטן ביים לעצטן פארזעצונג.
דער מצב פונעם רבי'ן ווערט וואס אמאל ערגער און ערגער, בשעת פון איין זייט סטראשעט ער מיטן אריבערגיין צום קריסטנהום אויב מען וועט אים נישט איבערלאזן, און פון די אנדערע זייט איז ער געווארן שטארק דעפרעסט פון זיין ברודער'ס פטירה (אויף אזוי ווייט אז לויט איין גירסא האט ער פרייטאג-צו-נאכטס ביי קידוש אויסגעגאסן די וויין און אראפגעווארפן דעם בעכער). ווידער פון די אנדערע זייט לעבט דער רבי אין חשדות אויף אלע זיינע ארומיגע, ער איז חושד אז מען וויל אים פאר'סמ'ען אדער שעדיגן... די גבאים מיט די רביצין האבן ענדערש געוואלט ראטעווען דעם כבוד פון דעם הויף, ווי דער געזונט פונעם רבי'ן גופא.
די גבאים מיט די רביצין האבן דאן מטכס עצה געווען, און מיט די הילף פונעם רבי'נס נאנסטער מענטש – דער דאקטער אלמוגן פון ליעווי, וועמען מען האט אונטערגעשמירט אז ער זאל מיטארבעטן מיטן הויף – האט מען ארויסגענארט דעם רבי'ן אויסער די שטאט, וואו ער האט געשמאק פארברענגט מיטן דאקטער, בשעת דער דאקטער גיבט אים צו טרינקען אן איינשלעפערונגס געטראנק, פון וואס דער רבי פאלט אריין אין א טיפן שלאף.
גראד דאן קומען די גבאים אן, מען בינדט צו דעם רבי'ן און אינאיינעם מיט די רביצין לאזט מען זיך ארויס אין וועג.
א פארכאפונג אויפן רבי'ן!
אצינד ליינט ווייטער
די געשיכטע מיט די פארכאפונג האט זיך אפגעשפילט אויף א מאנטאג, כ"א טבת, עטליכע וואכן נאך חנוכה פון יאר תרכ"ט לפ"ק. יענעם פארמיטאג האט מען זיך ארויסגעלאזט אין וועג אינאיינעם מיטן פארשלאפענעם רבי'ן, עס האט אבער גענומען מער פון צוויי טעג, ביז מען איז אנגעקומען צום גרעניץ קיין אוסטריה, וואו מען האט געזאלט ברענגען דעם רבי'ן קיין סאדיגורא.
וואס האט גענומען אזוי לאנג ביזן אנקומען צום גרעניץ?
ווי נאר מען האט זיך ארויסגעלאזט אין וועג, נאך אינעם זעלבן טאג, בשעת דער רבי איז נאך געשלאפן און געפירט געווארן אויף די וועגן צום גרעניץ, איז די נייעס ארויסגערינען אויף די גאס און די חסידים האבן שוין געוויסט אז מען האט פארכאפט דעם רבי'ן. עס האט נישט גענומען לאנג ביז עס איז אנגעקומען צו די גוי'אישע פרעסע און פון דארט ביז די פאליציי און באעערדע איז דער וועג זייער נאנט. די גוי'אישע צייטונגען האבן גראד אנגעהויבן צו העצן, אז מען האט פארכאפט די ראבינער וויבאלד ער וויל זיך שמד'ן, און די חסידים לאזן אים נישט...
עס איז געווארן א ויצעקו און א סענזאציע אין די גאנצע געגנט. אלע האבן געפאדערט צו וויסן "וואו געפינט זיך דער ראבינער?" – א זאך וואס קיינער האט דערויף נישט געהאט קיין תשובה. די צייטונגען וואס ווערן צוטירט אין פארשידענע מקורות, ליינען זיך זייער שרעקליך, מעלדנדיג איבער א קידנעפינג, א מענטש פארכאפונג און גניבה. א תקופה נאך די פאסירונג, האבן זיך די צייטונגען נאכנישט געקענט אריאנטירן און כסדר געשריבן איבער די דאזיגע פאסירונג מיט גרויס אויפברויז און פארריבל אז אזאנס האט פאסירט.
צווישן די גוי'אישע בעאמטע איז מען אויך נישט געשלאפן. נאך אינעם זעלבן מאנטאג פון די פארכאפונג, האט דער פאליציי הויפט "פרעפעקט" - וואס ליאווי האט זיך געפינען אונטער זיין אויפזוכט – געשיקט א טעלעגראם צום אינערן מיניסטער "מייהיל קאגאלניציאנא", אז די אידן ווילן אפהאלטן דעם ראבינער פון זיך טויפן און דעריבער האט מען אים פארכאפט. דער פאליציי הויפט האט געוויסט צו דערציילן זייערע פלענער, אריבערצופירן דעם ראבינער דורכ'ן טייך, קיין יאסי, און פון דארט אריבערגיין דעם גרעניץ קיין אוסטריע. דער אינערן מיניסטער האט נישט פארשווענדעט קיין צייט און תיכף געלאזט וויסן די אינפארמאציע פאר די פאליציי אין יאסי, באפעלנדיג אז מען זאל גראד ארעסטירן די פארברעכער און זיי ברענגען צו גערעכטיגטקייט.
עס איז נאך פאראן אפגעהיטן א קאפיע פון א צייטונג, וואס פלעגט זיך קאנטערטרירן אויף געזעץ און געריכט, דער בריוו אויסטויש צווישן דעם אינערן מיניסטער און די פאליציי שעף פון יאסי. דארט איז פאבליצירט אן ענטפער וואס די פאליציי הויפט פון יאסי האט צוריקגעשיקט פארן אינערן מיניסטער, נעמליך אז ער האט שוין באקומען די אינפארמאציע איבער דאס פארכאפונג שוין פון פריער און אז דער רבי איז שוין אנגעקומען קיין יאסי, נאר וויסנדיג אז מען זוכט זיי, זענען זיי אנטלאפן אינמיטן נאכט קיין בוטשאן.
אינעם זעלבן צייטונג איז פאראן א בריוו פון די פאליציי פון בוטשאן, וואו זיי מעלדן אז מען האט פארשטערקערט די זוך אקציע נאכן רבי'ן און אז לויט זייער אינפארמאציע איז דער פלאן אריבערצושווערצן דעם גרעניץ, כדי אנצוקומען קיין שאץ, וואו עס וואוינט א גרויסער ראבינער (וועלכער צדיק האט געוואוינט בימים ההם אין שאץ? – אויב איינער פון די ליינער קענען דאס קלארשטעלן...). עס איז אויך פאראן א בריוו פון די פאליציי פון פאלטישאן, אז ער וועט פארזיכערן אז קיינער וועט נישט אריבערגיין דעם גרעניץ דורך זיין גלילות.
צווישן די בריוו פון די רעגירונגס איינגעשטעלטע, ווערט אויך אויפברענגט דעם חשד אז מעגליך אז מען האט גע'הרג'עט דעם רבי'ן. זיי האבן שוין געהאט די אינפארמאציע אז דער רבי געפינט זיך שוין אין באקאווינע, אבער האבן אויך געוויסט אז דער רבי איז נאכנישט אריבערגעגאנגען דעם גרעניץ קיין אוסטריע. דעריבער האט מען זיך קאנצטערטריט בעיקר אויף יענעם ראיאן.
עס דארף באמערקט ווערן, אז אין אלע בריוו ווערט כסדר דערמאנט דעם פאקט, אז דער רבי איז פארכאפט געווארן מיטן ציל, אים נישט צו דערלאזן זיך טויפן און אריבערגיין צום קריסטהום. דאס ווייזט ווי אומקראנט די אמאליגע נייעס זענען געווען, בשעת היינט איז קלאר אז דער ליעווער האט אזעלכע מחשבות קיינמאל נישט געהאט. אדרבה, נאכדעם וואס ער איז באפרייעט געווארן און האט געהאט די געלעגנהייט צו טון וואס ער האט געוואלט, איז אים קיינמאל נישט אויפגעקומען אויף די געדאנק זיך צו שמד'ן, טראצדעם וואס אנדערע האבן געלייגט פיל האפענונגען דערויף. עס ווייזט נאר דערויף, אז די שמועות אין גאס האבן אזוי געלויטעט, דאס איז געווען וואס די קריסטן האבן פראבירט צו פראפעגאנדירן און דאס איז געווען די מעגליכע אפיציעלע תירוץ פון די גבאים מיט די רביצין.
במשך פון די צוויי טעג, פון מאנטאג, כ"א טבת תרכ"ט, ביז די נאכט צווישן מיטוואך און דאנערשטאג, האט דער גאנצער געגנט געקאכט ווי א קאך לעפל, אלע האבן געוואלט וויסן וואו דער רבי איז און וואס עס האט פאסירט מיט אים. אויך די רעגירונג בעאמטע האבן געארבעט פיבערהאפטיג אפצושטעלן דעם סקאנדאל און אפירזוכן דעם רבי'ן אים צו באפרייען.
עס זענען אפילו פארגעקומען ארעסטן אויף מענטשן וועמען מען האט פארדעכטיגט אין האבן א פארבינדונג מיט דעם סקאנדאל. צווישן אנדערע זענען ארעסטירט געווארן: ניסטאר וועקסלער פון ליעווע – דער אויפזעער אויפן הויף; מרגליס סימון רייזנער פון יאסי; חיים לייב דיימאנט פון בוטשאן – ביי וועמען מען האט געפינען אן ערלויבעניש אריבערצופירן דעם רבי'ן דעם גרעניץ, וויבאלד ער איז זייער קראנק; מארקא (מאיר) פיינסער – דער מעיאר פון ליעווע; נפתלי רעטשער פון בראטשקאוויץ און לייב הערמאן פון קאהאל – ביי וועמען מען האט געפינען דאקיומענטירטע פלענער ווי אזוי צו פארכאפן דעם רבי'ן מיט געוואלד. לויט ווי עס קוקט אויס, זענען געווען פארמישט הויכראנגיקע פערזאנען, ביי וועמען מען האט געשמירט מיט שוחד, אז זיי זאלן מיטארבעטן מיט די פלענער.
די דאזיגע אידן, ווי אויך פילע אנדערע וועמען מען האט ארעסטירט, האט מען גענומען אויף אויספארשונג און פראבירט צו דערגיין ביי זיי וואו אצינד דער רבי געפינט זיך. פון דארט האבן די בעאמטע גענאשט זייער אינפארמאציע, וואס זיי האבן געשריבן אויף די אויבנדערמאנטע בריוו. עס איז געווען א רעדע אז מען האט מעגליך גע'הרג'עט דעם רבי'ן, נאכן זען אז מען זוכט אים ארום.
טראץ די אלע זוכערייען און איבערקערענישן, האט מען נישט באוויזן צו לייגן א האנט אויפן רבי'ן מיט זיינע פארכאפער. גאנצע צוויי טעג האט זיך די שירה געוואגלט אויף וועגן און שטעגן, באהאלטן פון די זוכנדע אויגן פון געזעץ, בשעת דער רבי געפינט זיך אונטער די אויפזוכט פון זיינע גבאים מיט די רביצין.
וואס עס איז אלס פארגעקומען מיטן רבי'ן אין די דאזיגע צוויי טעג, איז נישט קלאר. ר' בערניו זעלבסט האט דערציילט שפעטער פאר די משכילים אין טשערנאביץ, אז אינמיטן וועג האט ער זיך אויפגעכאפט פון שלאף, און כאפנדיג וואס עס קומט דא פאר, האט ער זיך גענומען שרייען פאר הילף און אלס רעזולטאט דערפון האבן אים די גבאים פראבירט צו הרג'ענען. אנדערע ווערסיעס זענען פאראן, אז ווען ער האט זיך אויפגעכאפט פון שלאף, האט די רביצין שיינדל אנגעהויבן צו וויינען און פרעגן פון איר מאן, פארוואס ער מאכט איר אן אזעלכע בושות און פארוואס דאס אלעס קומט זיך איר.
במשך פונעם וועג, האבנדיג א חשד אז מען איז אויף זייערע שפירן, האט מען פארשטעלט דעם רבי'ן ווי א פרוי, און אזוי איז מען ווייטער געפארן (פרעגט מיר נישט וואס מען האט געטאן מיט זיין בארד...). אין אן אנדערן פאל האט מען באהאלטן דעם רבי'ן אין א פאסט וואגאן, וואו מען פירט פאסט פון איין ארט צום צווייטן. אזוי האט מען ארומגעפירט דעם רבי'ן, ביז מען האט געקענט שווערצן דעם גרעניץ.
אין די נאכט צווישן מיטוואך און דאנערשטאג, איז ענדליך געלונגען פאר די פמליא אריבערצושווערצן דעם גרעניץ, אונטער די אויגן פון די וועכטער, און די רבי איז געפירט געווארן דורך די גבאים קיין אוסטריע. דערווייל האט מען פון גארנישט געוויסט און מען האט ממשיך געווען צו זוכן דעם רבי'ן מיט זיינע פארכאפער.
הערשט א טאג שפעטער, איז ארעסטירט געווארן א אידישער בעל-עגלה מיטן לעגאלן נאמען 'יאסיף סין לייב' (יוסף בן לייב). ער האט דערציילט פאר די אויספארשער, אז נעכטן ביינאכט האט דער ראבינער געשווערצט דעם גרעניץ דורך מיהיילן. מען האט תיכף געלאזט מעלדן דערפון דעם אינערן מיניסטער, וועלכער האט גענומען די געשיכטע זייער פערזענליך און איז געשטאנען אין שפיץ פון די זוכערייען. ער איז געווארן אויסער זיך פון כעס אז אזאנס האט געקענט פארקומען. אין א בריוו וואס ער האט דאן געשריבן, דערמאנט ער אז די פאליציי פון בוטשאן האבן זיך אויפגעפירט ריכטיג, בשעת זיי האבן פארשטערקערט די וואך אין זייער גרעניץ, אבער די גרעניץ וועכטער פון מיהיילן זענען דורכגעפאלן און מען דארף זיי באשטראפן. עס איז דאן פארגעקומען אן אויספארשונג איבער די אקטיוויטעטן פון די וועכטער ביים גרעניץ אין מיהיילן. דער אינערן מיניסטער האט זיך נישט אפגעשטעלט דערמיט, ער האט נאך ווייטער פארארבעט מעשים, דורך דיפלאמאטישע באציאונגען מיט אוסטריע, אז מען זאל צוריקשיקן דעם ראבינער אויף אויספארשונגען.
פרייטאג פארטאגס, כ"ה טבת תרכ"ט לפ"ק, איז דער ליעווער רבי אנגעקומען מיט די גבאים און רביצין שיינדל צום הויף פון זיין ברודער – דעם זעלבן הויף וואו זיי פאטער האט דארט געפירט ביד רמה. אצינד איז ער אנגעקומען צו דעם הויף ווי אן ארעסטאנט, געצווינגענערהייט.
מען האט דעם ליעווער רבי'ן אריינגענומען אין א צימער און אים פארשפארט!
פארזעצונג קומט אי"ה
דער מצב פונעם רבי'ן ווערט וואס אמאל ערגער און ערגער, בשעת פון איין זייט סטראשעט ער מיטן אריבערגיין צום קריסטנהום אויב מען וועט אים נישט איבערלאזן, און פון די אנדערע זייט איז ער געווארן שטארק דעפרעסט פון זיין ברודער'ס פטירה (אויף אזוי ווייט אז לויט איין גירסא האט ער פרייטאג-צו-נאכטס ביי קידוש אויסגעגאסן די וויין און אראפגעווארפן דעם בעכער). ווידער פון די אנדערע זייט לעבט דער רבי אין חשדות אויף אלע זיינע ארומיגע, ער איז חושד אז מען וויל אים פאר'סמ'ען אדער שעדיגן... די גבאים מיט די רביצין האבן ענדערש געוואלט ראטעווען דעם כבוד פון דעם הויף, ווי דער געזונט פונעם רבי'ן גופא.
די גבאים מיט די רביצין האבן דאן מטכס עצה געווען, און מיט די הילף פונעם רבי'נס נאנסטער מענטש – דער דאקטער אלמוגן פון ליעווי, וועמען מען האט אונטערגעשמירט אז ער זאל מיטארבעטן מיטן הויף – האט מען ארויסגענארט דעם רבי'ן אויסער די שטאט, וואו ער האט געשמאק פארברענגט מיטן דאקטער, בשעת דער דאקטער גיבט אים צו טרינקען אן איינשלעפערונגס געטראנק, פון וואס דער רבי פאלט אריין אין א טיפן שלאף.
גראד דאן קומען די גבאים אן, מען בינדט צו דעם רבי'ן און אינאיינעם מיט די רביצין לאזט מען זיך ארויס אין וועג.
א פארכאפונג אויפן רבי'ן!
אצינד ליינט ווייטער
די געשיכטע מיט די פארכאפונג האט זיך אפגעשפילט אויף א מאנטאג, כ"א טבת, עטליכע וואכן נאך חנוכה פון יאר תרכ"ט לפ"ק. יענעם פארמיטאג האט מען זיך ארויסגעלאזט אין וועג אינאיינעם מיטן פארשלאפענעם רבי'ן, עס האט אבער גענומען מער פון צוויי טעג, ביז מען איז אנגעקומען צום גרעניץ קיין אוסטריה, וואו מען האט געזאלט ברענגען דעם רבי'ן קיין סאדיגורא.
וואס האט גענומען אזוי לאנג ביזן אנקומען צום גרעניץ?
ווי נאר מען האט זיך ארויסגעלאזט אין וועג, נאך אינעם זעלבן טאג, בשעת דער רבי איז נאך געשלאפן און געפירט געווארן אויף די וועגן צום גרעניץ, איז די נייעס ארויסגערינען אויף די גאס און די חסידים האבן שוין געוויסט אז מען האט פארכאפט דעם רבי'ן. עס האט נישט גענומען לאנג ביז עס איז אנגעקומען צו די גוי'אישע פרעסע און פון דארט ביז די פאליציי און באעערדע איז דער וועג זייער נאנט. די גוי'אישע צייטונגען האבן גראד אנגעהויבן צו העצן, אז מען האט פארכאפט די ראבינער וויבאלד ער וויל זיך שמד'ן, און די חסידים לאזן אים נישט...
עס איז געווארן א ויצעקו און א סענזאציע אין די גאנצע געגנט. אלע האבן געפאדערט צו וויסן "וואו געפינט זיך דער ראבינער?" – א זאך וואס קיינער האט דערויף נישט געהאט קיין תשובה. די צייטונגען וואס ווערן צוטירט אין פארשידענע מקורות, ליינען זיך זייער שרעקליך, מעלדנדיג איבער א קידנעפינג, א מענטש פארכאפונג און גניבה. א תקופה נאך די פאסירונג, האבן זיך די צייטונגען נאכנישט געקענט אריאנטירן און כסדר געשריבן איבער די דאזיגע פאסירונג מיט גרויס אויפברויז און פארריבל אז אזאנס האט פאסירט.
צווישן די גוי'אישע בעאמטע איז מען אויך נישט געשלאפן. נאך אינעם זעלבן מאנטאג פון די פארכאפונג, האט דער פאליציי הויפט "פרעפעקט" - וואס ליאווי האט זיך געפינען אונטער זיין אויפזוכט – געשיקט א טעלעגראם צום אינערן מיניסטער "מייהיל קאגאלניציאנא", אז די אידן ווילן אפהאלטן דעם ראבינער פון זיך טויפן און דעריבער האט מען אים פארכאפט. דער פאליציי הויפט האט געוויסט צו דערציילן זייערע פלענער, אריבערצופירן דעם ראבינער דורכ'ן טייך, קיין יאסי, און פון דארט אריבערגיין דעם גרעניץ קיין אוסטריע. דער אינערן מיניסטער האט נישט פארשווענדעט קיין צייט און תיכף געלאזט וויסן די אינפארמאציע פאר די פאליציי אין יאסי, באפעלנדיג אז מען זאל גראד ארעסטירן די פארברעכער און זיי ברענגען צו גערעכטיגטקייט.
עס איז נאך פאראן אפגעהיטן א קאפיע פון א צייטונג, וואס פלעגט זיך קאנטערטרירן אויף געזעץ און געריכט, דער בריוו אויסטויש צווישן דעם אינערן מיניסטער און די פאליציי שעף פון יאסי. דארט איז פאבליצירט אן ענטפער וואס די פאליציי הויפט פון יאסי האט צוריקגעשיקט פארן אינערן מיניסטער, נעמליך אז ער האט שוין באקומען די אינפארמאציע איבער דאס פארכאפונג שוין פון פריער און אז דער רבי איז שוין אנגעקומען קיין יאסי, נאר וויסנדיג אז מען זוכט זיי, זענען זיי אנטלאפן אינמיטן נאכט קיין בוטשאן.
אינעם זעלבן צייטונג איז פאראן א בריוו פון די פאליציי פון בוטשאן, וואו זיי מעלדן אז מען האט פארשטערקערט די זוך אקציע נאכן רבי'ן און אז לויט זייער אינפארמאציע איז דער פלאן אריבערצושווערצן דעם גרעניץ, כדי אנצוקומען קיין שאץ, וואו עס וואוינט א גרויסער ראבינער (וועלכער צדיק האט געוואוינט בימים ההם אין שאץ? – אויב איינער פון די ליינער קענען דאס קלארשטעלן...). עס איז אויך פאראן א בריוו פון די פאליציי פון פאלטישאן, אז ער וועט פארזיכערן אז קיינער וועט נישט אריבערגיין דעם גרעניץ דורך זיין גלילות.
צווישן די בריוו פון די רעגירונגס איינגעשטעלטע, ווערט אויך אויפברענגט דעם חשד אז מעגליך אז מען האט גע'הרג'עט דעם רבי'ן. זיי האבן שוין געהאט די אינפארמאציע אז דער רבי געפינט זיך שוין אין באקאווינע, אבער האבן אויך געוויסט אז דער רבי איז נאכנישט אריבערגעגאנגען דעם גרעניץ קיין אוסטריע. דעריבער האט מען זיך קאנצטערטריט בעיקר אויף יענעם ראיאן.
עס דארף באמערקט ווערן, אז אין אלע בריוו ווערט כסדר דערמאנט דעם פאקט, אז דער רבי איז פארכאפט געווארן מיטן ציל, אים נישט צו דערלאזן זיך טויפן און אריבערגיין צום קריסטהום. דאס ווייזט ווי אומקראנט די אמאליגע נייעס זענען געווען, בשעת היינט איז קלאר אז דער ליעווער האט אזעלכע מחשבות קיינמאל נישט געהאט. אדרבה, נאכדעם וואס ער איז באפרייעט געווארן און האט געהאט די געלעגנהייט צו טון וואס ער האט געוואלט, איז אים קיינמאל נישט אויפגעקומען אויף די געדאנק זיך צו שמד'ן, טראצדעם וואס אנדערע האבן געלייגט פיל האפענונגען דערויף. עס ווייזט נאר דערויף, אז די שמועות אין גאס האבן אזוי געלויטעט, דאס איז געווען וואס די קריסטן האבן פראבירט צו פראפעגאנדירן און דאס איז געווען די מעגליכע אפיציעלע תירוץ פון די גבאים מיט די רביצין.
במשך פון די צוויי טעג, פון מאנטאג, כ"א טבת תרכ"ט, ביז די נאכט צווישן מיטוואך און דאנערשטאג, האט דער גאנצער געגנט געקאכט ווי א קאך לעפל, אלע האבן געוואלט וויסן וואו דער רבי איז און וואס עס האט פאסירט מיט אים. אויך די רעגירונג בעאמטע האבן געארבעט פיבערהאפטיג אפצושטעלן דעם סקאנדאל און אפירזוכן דעם רבי'ן אים צו באפרייען.
עס זענען אפילו פארגעקומען ארעסטן אויף מענטשן וועמען מען האט פארדעכטיגט אין האבן א פארבינדונג מיט דעם סקאנדאל. צווישן אנדערע זענען ארעסטירט געווארן: ניסטאר וועקסלער פון ליעווע – דער אויפזעער אויפן הויף; מרגליס סימון רייזנער פון יאסי; חיים לייב דיימאנט פון בוטשאן – ביי וועמען מען האט געפינען אן ערלויבעניש אריבערצופירן דעם רבי'ן דעם גרעניץ, וויבאלד ער איז זייער קראנק; מארקא (מאיר) פיינסער – דער מעיאר פון ליעווע; נפתלי רעטשער פון בראטשקאוויץ און לייב הערמאן פון קאהאל – ביי וועמען מען האט געפינען דאקיומענטירטע פלענער ווי אזוי צו פארכאפן דעם רבי'ן מיט געוואלד. לויט ווי עס קוקט אויס, זענען געווען פארמישט הויכראנגיקע פערזאנען, ביי וועמען מען האט געשמירט מיט שוחד, אז זיי זאלן מיטארבעטן מיט די פלענער.
די דאזיגע אידן, ווי אויך פילע אנדערע וועמען מען האט ארעסטירט, האט מען גענומען אויף אויספארשונג און פראבירט צו דערגיין ביי זיי וואו אצינד דער רבי געפינט זיך. פון דארט האבן די בעאמטע גענאשט זייער אינפארמאציע, וואס זיי האבן געשריבן אויף די אויבנדערמאנטע בריוו. עס איז געווען א רעדע אז מען האט מעגליך גע'הרג'עט דעם רבי'ן, נאכן זען אז מען זוכט אים ארום.
טראץ די אלע זוכערייען און איבערקערענישן, האט מען נישט באוויזן צו לייגן א האנט אויפן רבי'ן מיט זיינע פארכאפער. גאנצע צוויי טעג האט זיך די שירה געוואגלט אויף וועגן און שטעגן, באהאלטן פון די זוכנדע אויגן פון געזעץ, בשעת דער רבי געפינט זיך אונטער די אויפזוכט פון זיינע גבאים מיט די רביצין.
וואס עס איז אלס פארגעקומען מיטן רבי'ן אין די דאזיגע צוויי טעג, איז נישט קלאר. ר' בערניו זעלבסט האט דערציילט שפעטער פאר די משכילים אין טשערנאביץ, אז אינמיטן וועג האט ער זיך אויפגעכאפט פון שלאף, און כאפנדיג וואס עס קומט דא פאר, האט ער זיך גענומען שרייען פאר הילף און אלס רעזולטאט דערפון האבן אים די גבאים פראבירט צו הרג'ענען. אנדערע ווערסיעס זענען פאראן, אז ווען ער האט זיך אויפגעכאפט פון שלאף, האט די רביצין שיינדל אנגעהויבן צו וויינען און פרעגן פון איר מאן, פארוואס ער מאכט איר אן אזעלכע בושות און פארוואס דאס אלעס קומט זיך איר.
במשך פונעם וועג, האבנדיג א חשד אז מען איז אויף זייערע שפירן, האט מען פארשטעלט דעם רבי'ן ווי א פרוי, און אזוי איז מען ווייטער געפארן (פרעגט מיר נישט וואס מען האט געטאן מיט זיין בארד...). אין אן אנדערן פאל האט מען באהאלטן דעם רבי'ן אין א פאסט וואגאן, וואו מען פירט פאסט פון איין ארט צום צווייטן. אזוי האט מען ארומגעפירט דעם רבי'ן, ביז מען האט געקענט שווערצן דעם גרעניץ.
אין די נאכט צווישן מיטוואך און דאנערשטאג, איז ענדליך געלונגען פאר די פמליא אריבערצושווערצן דעם גרעניץ, אונטער די אויגן פון די וועכטער, און די רבי איז געפירט געווארן דורך די גבאים קיין אוסטריע. דערווייל האט מען פון גארנישט געוויסט און מען האט ממשיך געווען צו זוכן דעם רבי'ן מיט זיינע פארכאפער.
הערשט א טאג שפעטער, איז ארעסטירט געווארן א אידישער בעל-עגלה מיטן לעגאלן נאמען 'יאסיף סין לייב' (יוסף בן לייב). ער האט דערציילט פאר די אויספארשער, אז נעכטן ביינאכט האט דער ראבינער געשווערצט דעם גרעניץ דורך מיהיילן. מען האט תיכף געלאזט מעלדן דערפון דעם אינערן מיניסטער, וועלכער האט גענומען די געשיכטע זייער פערזענליך און איז געשטאנען אין שפיץ פון די זוכערייען. ער איז געווארן אויסער זיך פון כעס אז אזאנס האט געקענט פארקומען. אין א בריוו וואס ער האט דאן געשריבן, דערמאנט ער אז די פאליציי פון בוטשאן האבן זיך אויפגעפירט ריכטיג, בשעת זיי האבן פארשטערקערט די וואך אין זייער גרעניץ, אבער די גרעניץ וועכטער פון מיהיילן זענען דורכגעפאלן און מען דארף זיי באשטראפן. עס איז דאן פארגעקומען אן אויספארשונג איבער די אקטיוויטעטן פון די וועכטער ביים גרעניץ אין מיהיילן. דער אינערן מיניסטער האט זיך נישט אפגעשטעלט דערמיט, ער האט נאך ווייטער פארארבעט מעשים, דורך דיפלאמאטישע באציאונגען מיט אוסטריע, אז מען זאל צוריקשיקן דעם ראבינער אויף אויספארשונגען.
פרייטאג פארטאגס, כ"ה טבת תרכ"ט לפ"ק, איז דער ליעווער רבי אנגעקומען מיט די גבאים און רביצין שיינדל צום הויף פון זיין ברודער – דעם זעלבן הויף וואו זיי פאטער האט דארט געפירט ביד רמה. אצינד איז ער אנגעקומען צו דעם הויף ווי אן ארעסטאנט, געצווינגענערהייט.
מען האט דעם ליעווער רבי'ן אריינגענומען אין א צימער און אים פארשפארט!
פארזעצונג קומט אי"ה